Vyofuka Vyokumela wa Owelenga

Kodi unoyo alembile Miyambo 30:18, 19 atapulela n’ni vevo aongile liye ira “ndila ya lombwana na sikana” ‘chiyodabwi-a vinjinji’?

Athu anjinji tangani-avo akaswiri a Baibulo, kanozunguzeya muru na mawu anala. Mu Baibulo la Dziko Latsopano, mawu etene kanovweya ira: “Vikala vyongo viralu vyevyo pivyodabwi-a vinjinji wa miyo, koma teto vyongo 4 vyevyo kandinavivwechecha. Vyongo viwa pivi: ndila ya chiwombankhanga mulengalenga, ndila ya nyowa valibwe, ndila ya sitima vaari vanyanja, koma teto ndila ya lombwana na sikana.”— Miya. 30:18, 19.

Mundulimu, noona ira mawu oyi “ndila ya lombwanna na sikana” kanaonga vimo-iviwa vyene vyotakala. Chifukwa n’ni naganiza eno? Nooganiza eno chifukwa mavesi amo-iwa a muchaputalela kanaonga vya vyongo vyotakala vyevyo kavinaonga ira “ndirumbala.” (Miya. 30:15, 16) Moi vesi 20 linaonga vya iyana “waigololo,” unoyo unaonga ira kapangile iliyetene yotakala. Eno nooganiza ira mofwanafwana na chiwombankhanga mulengalenga, nyowa valibwe koma teto sitima vanyanja, lombwanoyo unokoza panga vimo-iviwa vyene vyotakala athu ooiziwa. Ndiye nooganiza ira mawu oyi “ndila ya lombwana na sikana,” kanatapulela vimo-iviwa vyene vyotakala. Mwaisazo, Muzombwe mupusi-a sikana ira agone na liye.

Koma vikala vifukwa vyonipangi-a roromela ira aonga vyongo vyapama. Olembola akeda dabwa na vyongo vyevyo aromolile liye ba-i.

Mipukutu dowambeela da Iheberi dinotonyi-eda ira vesili linaonga vya vyongo vyapama. Mogwilizana na vyevyo buku limo-i laongileathu, mawu Aiheberi anayo kamasuleliwe ira “pivyodabwi-a vinjinji” va Miyambo 30:18 “kanafotokoza vya vyongo vyevyo muthu . . . unaone liye ira kai vyovwechecheya, kai vyowandeya kapena teto pivyopangi-a chidwi.” — Theological Lexicon of the Old Testament.

Profesa m’mo-iwa wau univesite ya Harvard wau United States zina lae Crawford H. Toy, oonga teto ira vesili kalinaonga vya vyongo vimo-iviwa vyene vyotakala. Liye aongile ira: “Veva khaniwa kudwabwi-a wa vyongo vyevyo viromoliwe ba-i.”

Eno pivyovweya onga mosimikiza ira mawu a va Miyambo 30:18, 19 kanaonga vya vyongo vyodabwi-a vinjinji, kapena ira vyorucha vivwechecha. Mofwanafwana na olemba Baibulola, na-iyene teto ninodabwa naganizela mwemo chiwombankhanga inapurumuwelaathu mulengalenga, mwemo nyowa ineyo kin’na mendo inayendelaathu valibwe, na mwemo sitima yonyemela inaendelaathu vanyanja koma teto mwemo vinakalelaathu ira muzombwe na sikana kaambeele omeluwana vinjinji vanduli viwa za telana nosangalalanga.