Kodi Munapange Avi Ira Musangalalengave Ngakale Ira Muli Okalamba?

1-2. Kodi Yehova unaaona avi athu okalamba anayo mbororomeleya? (Salimo 92:12-14; Onani teto ithuzithuzi .)

ATHU anjinji vailambo yetene, kanopanga vyongo vyo-iyana-iyana kaona ira kanaaulukula. Mwaisazo, kaganizelani vi: Kodi nyo munoumbuwela vyevyo mwapangile nyo mwangaonile ira m’muru mwinyu muwambeela mela ndivi? Mwina mooganiza vyokeda idula ira muthu uliwetene kaione. Koma vanduli viwa moozindikila ira dula ndiviyo, kunapangi-e ira ndivi dimo-i diwa dinjinji di-iye mela. Isazo inela inakeda tonyi-eda ira athu anjinji vinowarucha somedela ira koulukula.

² Koma kodi Babi-u wa udimu unaaona avi atumikae anayo mbokalamba? (Miya. 16:31) Liye unowaerekezela na mitengo doriya. (Welengani Salimo 92:12-14.) Chifukwa n’ni unaaerekezela na mitengo? Mitengo dedo ti dawale vinjinji, thawi dinjinji dinokala doriya chifukwa dinokaana matakuru koma teto maluwa anjinji. Isazo ti mitengo dimo-i dedo dinafwanyeya wu Japan dedo dikalilevo wa chaka dinjinji. Dimo-i mwa mitengodi dikalavo wa chaka dokwaranya 1 000, moi tidoriya vinjinji. Mofwanafwana na mitengodi, Yehova unoona ira athu okalamba anayo mbororomeleya mboriya vinjinji wa liye. Yehova unopanga chidwi na makalelo apama anayo athu okalamba kanatonyi-edaathu. Athu okalambala koomutumikela Yehova wa chaka dinjinji, moi kookalave ororomeleya wa Liye vathawi ineyo vyongo vyaliathu pama, koma teto vathawi yorucha.

3. Pelekani visazo vya athu okalamba anayo Yehova aa-indi-edele liye chito ira akwakwaneli-ede yolinga yae.

³ Yehova kana-iya niona ira nili ofuneya wa liye chifukwa yoi nili okalamba.a Moi thawi dinjinji uno-indi-eda chito atumikae anayo mbokalamba irakakwakwaneli-ede yolingae. Mwaisazo, Sara ali okalamba vevo Yehova amuwandelile liye ira unoza akale m’ma wa tundu ulukulu koma teto zele unoyo Mesiya aze liye abaluwele. (Gen. 17:15-19) Mose ali okalamba vevo Yehova amurumile liye ira aakumi-e Aisaraeli anayo kali uukapolo wu Iguputo. (Ekis. 7:6, 7) Koma teto namarumiwa Yohani ali okalamba vevo Yehova amuwandelile liye ira alembe mabuku 5 a m’Baibulo.

4. Mogwilizana na Miyambo 15:15, kodi chin’ni ineyo inaakami-e athu okalamba ira kavilelenga mavuto anayo kanagumananaathu? (Onani teto ithuzithuzi.)

⁴ Athu okalamba kanogumana na mavuto anjinji okuza thanzi liwa, moi vyevi vinopangi-a ira moywiwa ukalenga orucha. Mowaleda murongola m’mo-iwa aongile ira: “Kalamba korucha.” Koma kala osangalalab unokoza kami-a athu okalamba ira kawandenga vilela mavuto anayo kanagumananaathu. (Welengani Miyambo 15:15.) Mukhanila ninokambilana vyongo vyevyo athu okalamba kanapangeathu ira kapitilize kala osangalala. Ninoona teto vyevyo athu mupingo kanapangeathu ira kaakami-enga abali na arongola anayo mbokalamba. Koma yowambeela, tiyemoni nikambilane chifukwa iwa vinakala vyorucha wa athu okalamba ira kapitilizeve kala osangalala.

KODI KALA MUTHU OKALAMBA UNAPANGI-E AVI IRA KAMUSANGALALENGA?

5. Kodi chin’ni inapangi-e athu okalamba amo-i ira katisangalalenga?

⁵ Kodi pivyongo viivi vyevyo vinapangi-e ira kamusangalalenga? Mwina munokumudwa chifukwa yoi kamunakwakwani-a panga vyongo vyevyo mwapanga nyo vowambeela. Mwina munolakalaka mwangali m’ng’onong’ono koma teto mwangana thanzi lapama. (Nam. 7:10) Mwaisazo, murongola m’mo-iwa zina lae Ruby aongile ira: “Vinondirucha wara vyowara chifukwa ndinovwa voreya vinjinji, koma teto chifukwa yoi kandinawanda enda. Ngakale vyongo vyo-orucha monga wara sokosi vinondirucha. Mandanga kanondivoreya vinjinji moi vinokala vyorucha ira ndi-indi-edenga chito nyala ndanga. Vyevi vinopangi-a ira ndivuteyenga inda chito ngakale ding’onong’ono.” M’bali Harold unoyo atumikelevo va Beteli aongile ira: “Thawi dimo-i ndinolunduwa chifukwa ndinolepela panga vyongo vimo-i vyevyo ndasangalalana miyo. Ndoomeluwa panga masika olimbi-a thuthu moi ndoomeluwa vocha bola oromoliwa baseball. Athu anjinji koomeluwa onga ira, ‘Muva-edeleni bola Harold chifukwa kanalepela wina.’ Koma vathawiila ndinokaikela akala ndinawande ngakale keda ndunya bola.”

6. (a) Kodi pivyongo vimo-i viivi vyevyo vinapangi-e athu okalamba amo-i ira kakumudwenga? (b) Kodi chin’ni inakami-e athu okalamba sakula akala kanafuneya i-ya endi-a galimoto kapena naari? (Onani khani ineyo ili m’magazinila ya muru oyi, “Kodi Ndi-iye Endi-a Galimoto Njinga ya Mulo Kapena ya Kapalasa?”)

⁶ Munokoza kumudwa chifukwa yoi kamunakwakwani-a panga vyongo vimo-i vaekinyu. Vyevi vinokoza kala vyorucha vinjinji simbwasimbwa akala munafuneela muthu oyi ausamalelengani, kapena mwafuneela tama ira mwakalenga na m’mo-i mwa a-iminyu. Kapena munokumudwa vinjinji chifukwa yoi thanzi linyu kalili pama kapena maswinyu katinaona mokwakwanela moi thawi dimo-i kamunawande dowa ekinyu umalo o-iyana-iyana kapena endi-a galimoto. Vyevi pivyokumudwi-a vinjinji. Koma ninokoza panga pama umbuwela ira Yehova koma teto athu amo-i kanoniona ira nili amtengo wavadimu ookala chifukwa yoi ninavisamalela eki-u, ninakala eki-u kapena ninoendi-a galimoto. Moi kanikaikelenga ira Yehova unovwechecha mwemo ninavwela iyo. Yehova unoniona ira nili amtengo wavadimu akala nin’na murima wachikondi moi ninoyamikela vyevyo liye koma teto athu amo-i kananipangelaathu.— 1 Sam. 16:7.

7. Kodi chin’ni ineyo inaalimbikise athu anayo kanakumudwa chifukwa yoganiza ira mwina mapeto kanofiya aluwa kangakhwile?

⁷ Mwina munokumudwa mwaganizela ira mapeto kanofiya nyo mwangakhwile. Akala munaona eno, kodi chin’ni ineyo inaukami-eni? Muumbuwelenga ira Yehova unodedi-edela moleza murima ira aononge ilambo yotakalela. (Yes. 30:18) Koma Yehova ukaana yolinga ineyo unalezela liye murima. Leza murima wae unana kami-a athu mamiliyoni anjinji ira kakaena thawi koma teto mwai oyi kamuiziwe noambeela mutumikela. (2 Pe. 3:9) Eno mwakumudwa muesaesenga ganizela injiva wa athu anayo kanapindula noleza murima wa Yehova mapeto ka-anafiye. Moi amo-i mwa athu anala kanokoza kala abalinyu.

8. Kodi mavuto anayo athu okalamba kanagumananaathu kanaapangi-e panga vyongo viivi?

⁸ Kaya nili athu okalamba kapena naari, nakala ira kaninavwa pama ninokoza onga vyongo vyevyo vamapeto viwa ninokoza viimbana mulandu. (Nam. 7:7; Yak. 3:2) Mwaisazo, vevo Yobu unoyo ali mtumiki ororomeleya avuteya liye, oonga “mooganiza pama.” (Yobu 6:1-3) Enjedela vevo, marenda kanokoza pangi-a athu okalamba ira kaonge kapena panga vyongo mo-iyana na mwemo kapangelaathu thawi detene. Pivyoona ira kavili uliwetene wa iyo unoyo una-indi-ede chito ukalamba kapena marenda ngati chifukwa yovikululukela ira aongenga mooganiza pama kapena avuti-enga athu amo-iwa. Moi akala nizindikilile ira nionga mooganiza pama wa muthu m’mo-iwa, kaninafuneya zengeleza dowa mupepesa. — Mat. 5:23, 24.

VYEVYO MUNAPANGE NYO IRA MUPITILIZE KALA OSANGALALA

9. Chifukwa n’ni munafuneya lola ira athu amo-i kaukami-engani? (Onani teto vithuzithuzi.)

⁹ Mulolenga ira athu amo-iwa kaukami-engani. (Agal. 6:2) Vowambeela vinokoza uruchangani somedela ira athu amo-iwa kaukami-engani. Murongola m’mo-iwa zina lae Gretl aongile ira: “Thawi dimo-i vinondirucha somedela ira athu amo-iwa kandikami-enga, chifukwa ndinoona ira ndinowavuti-a. Vindilandela thawi ira ndichenje mwemo ndinaganizela miyo nosomedela moviyevi-a ira ndinofuneela likami-edo.” Mwalolanga ira athu amo-iwa kaukami-engani munowapangi-a ira kakalenga osangalala chifukwa yova-a. (Vyo. 20:35) Moi munokoza sangalala ona ira athu amo-iwa kanouomeluwanani moi kanofuna usamalelani.

10. Chifukwa n’ni munafuneya umbuwela tonyi-eda ira munoyamikela vyevyo athu amo-iwa kaupangeleniathu? (Onani teto vithuzithuzi.)

¹⁰ Muyamikelenga. (Akol. 3:15; 1 Ates. 5:18) Athu amo-iwa kanipangela vyongo vyapama, ninowayamikela m’murimani mwi-u. Koma ninokoza diwala tonyi-eda ira ninoyamikela. Komave akala ninateelele noonga ira “zikomo vinjinji,” ninokami-a afwi-u viona ira mbamtengo wavadimu vinjinji koma teto ninowayamikela. Leah unoyo unasamalela athu okalamba a va Beteli aongile ira: “M’mo-i mwa arongola anayo ndinaasamalela miyo unondilembelecha khaadi londiyamikela. Unolembechavo mawu oyeva koma kanokalecha osangalasa vinjinji. Ndinosangalala vinjinji wachela makhaadi anala chifukwa kanondikami-a iziwa ira murongoloyo unoyamikela vyevyo ndinamupangela miyo.”

11. Kodi munakami-e avi athu amo-iwa? (Onani teto vithuzithuzi.)

¹¹ Muesaesenga kami-a athu amo-i. Mwa-indi-edanga chito thawi na kopolo dinyu vokami-a athu amo-i, kamunaganizelenga vinjinji vya mavutwinyu. Mwambi m’mo-iwa wau Africa, ooerekezela athu okalamba na laibulale ineyo ina mabuku anjinji okaana malangizo azelu. Koma mabuku anayo kakede kala vashelefu katinakami-e muthu fwanya zelu. Mofwanafwana na vyevi, azombwe katinafunjede vinjinji kumela wa nyo akala kamunaambeela ongi-ana na aluwa nowawandelanga vyongo vyevyo mugumanilena nyo koma teto vyevyo munaiziwa nyo. Muwafukenga vyofuka koma teto muwavuruwanenga. Muwafotokozelenga chifukwa iwa arela makundo a Yehova vamoywiwa uli ofuneya vinjinji koma teto mwemo unaakami-eleathu ira kasangalalenga. Kaninakaikela ira munoza musangalale vinjinji mwalimbikisanga azombwe.— Sal. 71:18.

12. Mogwilizana na Yesaya 46:4, kodi Yehova alonjezile ira unaza aapangela n’ni athu okalamba? (Onani teto vithuzithuzi.)

¹² Mumuvepenga Yehova ira auva-eni kopolo. Ngakale ira munokoza vivwanga ira mugoma kapena kaana nkhawa, muumbuwelenga ira Yehova “kanagoma kapena fooka.” (Yes. 40:28) Kodi Yehova una-indi-eda chito avi kopolo dae dedo kadina malile? Ndila imo-i ineyo una-indi-eda liye chito kopolo dae, kulimbikisa atumikae ororomeleya. (Yes. 40:29-31) Moi oolonjeza ira unerenga akami-a. (Welengani Yesaya 46:4.) Thawi detene Yehova unokwakwaneli-eda malonjezwae. (Yos. 23:14; Yes. 55:10, 11) Mwapempelanga noonanga ira Yehova unouomeluwanani teto unoukami-ani, munokala osangalala vinjinji.

13. Mogwilizana na 2 Akorinto 4:16-18, kodi ninafuneya umbuwela n’ni? (Onani teto vithuzithuzi.)

¹³ Kamudiwalenga ira mavuto anayo munagumanana nyo mba thawi yoyeva. Naumbuwelanga ira vuto lelo ninagumanana iyo ti lathawi yoyeva, kavinaniruche livilela. Moi Baibulo linonisimikizela ira ukalamba koma teto mavuto okuza thanzi, kanomala chineneeva. (Yobu 33:25; Yes. 33:24) Eno munokoza sangalalanga vinjinji mwaiziwa ira vyapama kavili munduli, koma vili usogolo. (Welengani 2 Akorinto 4:16-18.) Koma kodi athu amo-iwa kanapange n’ni ira kaukami-eni?

VYEVYO MUNAPANGE NYO IRA MUKAMI-E ATHU OKALAMBA

14. Chifukwa n’ni vili vyofuneya ira niaendelenga koma teto aimbela foni athu okalamba?

¹⁴ Muwaendelenga koma teto aimbela foni abali na arongola okalamba vakwikwivakwikwi. (Aheb. 13:16) Thawi dimo-i athu okalamba kanokoza onanga ira kali ekiwa. M’bali m’mo-iwa unoyo kanavenyavo vande chifukwa yokalamba zina lae Camille aongile ira: “Ndinokala m’mba ambeela mamawa mpakana mazulo. Eno ndinosungulumwa vinjinji. Thawi dimo-i ndinovivwa ngati podogoma unoyo u-eeliwe muwaya. Ndinokala okumudwa vinjinji koma teto ndinoova.” Nadowa aona athu okalamba vinowakami-a zindikila ira ninowaona ira mba athu ofuneya vinjinji koma teto ninowaomeluwana. Komave thawi dimo-i, vinokoza niruchanga aimbela foni, kapena dowa awaledela abali na arongola okalamba mupingo mwi-u, chifukwa yoi ninotanganisiwa. Ndiye kodi chin’ni ineyo inanikami-e sakula “vyongo vyevyo vili vyofuneya vinjinji” tangani-avo dowa aona athu okalamba? (Afil. 1:10) Munokoza panga pama lemba vandandandinyu ira muze muumbuwele za atumizela uthenga athu okalamba mupingo mwinyu kapena aimbela foni. Munokoza teto panga vyoi mudowe mwaaone. Kamunafuneya dedi-eda ira vyevi vinoza viireye mwamwai.

15. Kodi pivyongo viivi vyevyo azombwe na athu okalamba kanapangeleathu limo-i?

¹⁵ Akala muli muzombwe mwina munokoza vifuka ira, ‘Kodi ndinaongenga khani doi avi na athu okalamba?’ kapena ‘Kodi ndinapange avi vyongo na aluwa?’ Koma kamunafuneya dandaula. Munafuneela keda kala fwiwa wapama. (Miya. 17:17) Muwaledenga na athu okalamba misonkano da-anaambeele kapena damala. Munokoza afuka vya lemba lelo kanaliomeluwanaathu vinjinji kapena vyongo vyevyo vyaaireele kangali azombwe. Munokoza aitana teto ira muze muonele limo-i porogalamu ya JW Broadcasting^®. Munokoza akami-a athu okalamba mundila dimo-i. Mwaisazo, munokoza akami-a panga apudeti ipangizo iwa yamakono kapena panga dowunilodi mabuku asha ofunjedela. Murongola m’mo-iwa zina lae Carol aongile ira: “Muwavepenga athu okalamba ira mupangele limo-i vyongo vyevyo munasangalalana nyo. Ngakale ira ndili okalamba ndinofunave ira ndisangalalenga na moyo. Ndinoomeluwa dowa gula vyongo, dowa dja unde koma teto dowa ona malo oriya.” Moi murongola m’mo-i zina lae Maira aongile ira: “M’mo-i mwa athu anayo ndinaaledana miyo un’na chaka 90. Nina-iyana chaka 57. Koma thawi dinjinji ndinodiwala ira ni-iyana chaka detene dedi chifukwa ninoteya koma teto onela limo-i mavidiyo agulu li-u. Moi nagumana na mavuto ninokami-ana.”

16. Chifukwa n’ni vinakale vyokami-a aveleela athu okalamba uchipatala?

¹⁶ Muwaveleelenga uchipatala. Enjedela vowaveleela athu okalamba uchipatala, ninokoza panga pama teto onechecha ira o-inda chito uchipatalao kowava-a likami-edo lofwanelela koma teto kanowasamalela mofwanelela. (Yes. 1:17) Munokoza teto akami-a volemba vyevyo adokotala kanaongaathu. Murongola m’mo-i okalamba zina lae Ruth aongile ira: “Thawi dinjinji ndadowa meka uchipatala, madokotala katinaroromela vyevyo ndinaawandela miyo. Thawi dinjinji madokotala kanakeda onga vyongo monga vyoi, ‘Aaa vuto linyuli likede kala vyevyo munaganiza nyo. Kamunabulela nyo.’ Koma ndadowa na muthu m’mo-iwa madokotala kanondikami-a mofwanelela. Ndinowayamikela abali na arongolanga anayo kanapatula thawiwa ira kandiveleele uchipatala.”

17. Kodi mba mautumiki aavi anayo ninapangele iyo limo-i na athu okalamba?

¹⁷ Mulaleelenga limo-i na aluwa. Athu okalamba amo-i katinakaena kopolo doi kawandenga laleela wu nyumba na nyumba. Ndiye kodi munokoza muvepa murongola okalamba ira mukale na liye va ulaliki wa vashelefu? Mwina teto munokoza fwanya pando oyi kagaratele vakwikwi na vashelefu mwalaleelanga. Kapena kodi munokoza pangela phuzilo limo-i na m’bali okalamba kapena dowa pangela phuzilolo waniwa? Andimuwa kanokoza panga vyoi sonkano okozeela mu utumiki udowe waireelenga wa m’bali kapena murongola okalamba nayolinga yoi liye akaena mwai ofwanyeyavo. Yehova unosangalala naesaesanga kami-a koma teto lemekeza athu okalamba. — Miya. 3:27; Arom. 12:10.

18. Kodi ninaza nikambilana n’ni mukhani yo-arela?

¹⁸ Mukhanila niumbuchiwa ira Yehova unowaomeluwana athu okalamba moi unowaona ira mbamtengo wavadimu. Moi abali na arongola etene ninokoza aonanga chimozimozi. Ukalamba ngorucha, koma mokami-iwa na Yehova ninokoza sangalalangave. (Sal. 37:25) Pivyolimbikisa vinjinji iziwa ira vyongo vyapama vinaaza usogolo winyu, moi kavili munduli mwinyu. Koma bwanji vya athu anayo kanasamalela athu okalamba, mwana kapena baliwa unoyo unabulela? Kodi munapange avi ira musangalalengave? Ninoza nikambilane yosomeda ya yofuka inela mukani yo-arela.