Vyevyo Vinanikami-e ira Nilimbanenga na Vilakolako Vyotakala

1. Voi athu etene kai angwilo, kodi kanalimbana na n’ni?

KODI mooambeela lakalakavo panga vyongo vyevyo kavinamusangala Yehova? Akala chi eno, kamuganizenga ira moogumana na mayeselo alukulu kwaranya athu amo-i. Baibulo linaonga ira: “Kavali mayeselo anayo mugumanilena nyo anayo kali o-iyana na anayo athu amo-i kanagumananaathu.” (1 Akor. 10:13) Vyevi vinatapulela ira vilakolako vilivyetene vyotakala vyevyo munakaena vyo, athu amo-iwa teto kanolimbana na vyevyo. Koma iziwani ira Yehova unoza aukami-eni ira mukwaranye volimbana na kondo inela.

2. Kodi Akristu amo-iwa koma teto athu anayo ninafunjedana iyo Baibulo, kanalimbana na maeselo oyi avi? (Onani teto ithuzithuzi.)

² Baibulo teto linaonga ira: “Muthu uliwetene unolimbana na ilakolako yae ineyo inamukopa nomukola.” (Yak. 1:14) Ineyo inamukope muthu m’mo-i, inokala yo-iyana na ineyo inamukope muthu m’mo-iwa. Mwaisazo, Akristu amo-iwa kanokoza kopiwa ira kapange iwerewere na athu anayo kai alombwana kapena a-iyana afwiwa. Koma Akristu amo-iwa kanokoza kopiwa ira kapange vyevyo na muthu oyi ngu lombwana kapena i-yana fwiwa. Athu amo-iwa anayo ka-iile onela vyolava kanokoza kaana ilakolako yakopolo yoi kapange vyevyo. Akristu anayo ka-iile indi-eda chito mirombwe dosokoneza ugogo, kapena anayo ka-iile ng’wa walwa vinjinji kanokoza teto gumana na vuto leli. Vyevi pi vimo-i mwa vilakolako vyevyo Akristu amo-i, koma teto athu anayo ninafunjedana iyo Baibulo kanagumananaathu. Etene iyene ninovivwa ngati namarumiwa Paulo unoyo aongile ira: “Vevo ndinafuna miyo panga vyapama, vyotakala vinakala muwari mwangamu.” — Arom. 7:21.

3. Akala ninalimbana na vilakolako vyotakala, kodi mba maganizo aavi anayo ninakoze iyo kaana?

³ Akala munalimbanave na vilakolako vyotakala, munokoza onanga ira kamuna kopolo dedo dinaukami-eni ira mulimbanenga na mayeselo. Mwina teto munokoza tatila murima noonanga ira Yehova unokoza uimbani mulandu chifukwa yokaana vilakolako vyotakala. Koma iziwani ira maganizo anala kai oona. Ira niiziwe chifukwa iwa ninaonga eno, mukhanila ninofwanya vyosomeda vya vyofuka vin’li vi: (1) Kodi maganizo oviona ira kanina kopolo koma teto onipangi-a tatila murima kanakumela wa mbaani? (2) Kodi ninapange avi ira nilimbanenga na vilakolako vyotakala?

MAGANIZO ANAYO “SATANA” UNAFUNA LIYE IRA NIKAENGANA

4. (a) Chifukwa n’ni Satana unafuna ira nikaengana maganizo oviona ira kanina kopolo? (b) Nanga chifukwa n’ni ninaonge ira nikaana kopolo dolimbana na maeselo?

⁴ Naesiwanga, Satana unafuna nivivwenga ira kanina kopolo dolimbana na maeselwayo. Yesu oosomedela likundo leli vevo aafunji-ile liye o-arelae ira kapempelenga eni: “Nikami-eni ira kanigonje naesiwanga, koma muniteteze wa otakaloyo.” (Mat. 6:13) Satana unokaikela akala ninapitilize muvwela Yehova naesiwanga. (Yobu 2:4, 5) Chifukwa n’ni Satana unaganizecha eni? Satana ookopiwa na vilakolako vyae, moi oolepela kalave ororomeleya wa Yehova. Ndiye chifukwa ya vyevi, liye unaganizecha ira iyo nili ngati liye, moi ninokoza iya mutumikela Yehova naesiwanga. Satana oofiya voganiza ira ngakale mwana wa Mulungu unoyo ngwagwilo unokoza iya muvwela Yehova aesiwa (Mat. 4:8, 9) Koma kodi pi vyoona ira iyo kanina kopolo doi ninokoza limbananga na vilakolako vyotakala? Naari. Iyo ninogwilizana na vyevyo namarumiwa Paulo alembile liye, vyoi: “Va vyongo vyetene, ndinofwanya kopolo kumela wa Mulungu unoyo unandiva-a kopolo dedo ndinafuneela miyo.”— Afil. 4:13.

5. Kodi ninaiziwa avi ira Yehova unororomela ira ninokoza wina vakondo yolimbana na vilakolako vyotakala?

⁵ Mo-iyana na Satana, Yehova kanakaikela ira ninokoza kwakwani-a limbana na vilakolako vyotakala. Kodi ninaiziwa avi vyevi? Ninoiziwa vyevi chifukwa Yehova oonga ira gulu lilukulu la atumikae ororomeleya, linoza livulumuwe va isauso ilukulu. Kodi vyevi vinatapulela n’ni? Yehova, unoyo ngu Mulungu unoyo kananama oonga ira athu anjinji ookala oyeva, kanoza kavolowe muilambo isha kangali owela, ‘kangachapile mikanjo diwa nodiweli-a m’magazi a mwana wa khosa.’ (Chiv. 7:9, 13, 14) Vyevi vinakeda tonyi-eda ira Yehova kananiona ira kanina kopolo doi ninokoza kwakwani-a limbana na vilakolako vyotakala.

6-7. Chifukwa n’ni Satana unafuna ira nitatilenga murima nalimbananga na maeselo?

⁶ Satana kanakeda funa ira nivivwenga ira kanina kopolo, koma unafuna teto ira nitatilenga murima koma teto nivivwenga ira Yehova kananiomeluwengana chifukwa yokaana vilakolako vyotakala. Chifukwa n’ni Satana unafuna ira niganizenga eno? Liye unafuna ira niganizenga eno chifukwa yoi liye kaana idedi-edo moi ooweluziwa na Yehova ira kai ofwanelela za kaana moyo oomala. (Gen. 3:15; Chiv. 20:10) Chifukwa yoi iyovano nikaana idedi-edo yoza wachela madaliso anayo Satana aalepelile liye, unafuna ira na-iyene teto nitatilenga murima. Koma iyo kanili ngati liye moi Baibulo linonisimikizela ira Yehova unofuna nikami-a ira nize nikaena moyo mpakana walewale. Yehova “kanafuna ira muthu uliwetene aze aonongiwe, koma unafuna ira athu etene kalape.” — 2 Pe. 3:9.

⁷ Naganizanga ira kanina kopolo, koma teto natatilanga murima ira kaninakwakwani-e limbana na vilakolako vyotakala, ninakala niganizanga ngati mwemo Satana munaganizela liye. Zindikila likundo leli unokoza nikami-a ira nisimikize murima volimbana na liye. — 1 Pe. 5:8, 9.

MAGANIZO ANAYO NINAKAANA IYO CHIFUKWA YOI NILI OCHIMWA

8. Enjedela vopanga vyotakala, kodi thawi dimo-i Baibulo linaonga ira uchimo unaimelela n’ni? (Salimo 51:5) (Onani teto “Tapulela wa Mawu Amo-iwa.”)

⁸ Enjedela va maganizo otakala anayo Satana unafuna liye ira nikaengana, vikala teto yongo imo-i ineyo inanipangi-a ira nivionenga ira kanina kopolo, koma teto nitatilenga murima nalimbananga na vilakolako vyotakala. Kodi yongo inela chi n’ni? Yongo inela ngu uchimo unoyo nalandele iyo wa makolwi-u owambeela.a — Yobu 14:4; welengani Salimo 51:5.

9-10. (a) Kodi Adamu na Hava kapangile n’ni kangazindikirile ira kochimwa? (Onani teto ithuzithuzi.) (b) Kodi ninavwa avi chifukwa yoi nili athu ochimwa?

⁹ Kaganizelani mwemo Adamu na Hava mwavweleathu kangachimwile. Aluwa kangaiziwile ira katimuvwele Yehova koovitala moi koowara matakuru. Vofotokoza vyevyo vyaireile, buku la Insight on the Scriptures, laongile ira: “Uchimo oowapangi-a ira kaviimbenga mulandu, kakaengana khawa, kavionenga ira katili otetezeya koma teto kanyaswenga.” Vyali ngati Adamu na Hava koo-eeliwa mu nyumba ineyo ina masubi 4. Aluwa kookoza kuma mu subi imo-iwa, novolowa mu subi imo-iwa, koma katakwakwani-a kuma mu nyumbela. Kavyali vyowandeya ira aluwa kavulumuchiwe wu uchimo.

¹⁰ Wa iyovano vyongo pi vyo-iyana na mwemo vyaliliathu wa Adamu na Hava. Dipo, lelo kalinakami-a makolwi-u owambeela, looniweli-a wu uchimo koma teto niva-a ikumbumtima yowela. (1 Akor. 6:11) Koma ngakale vili eno, iyovano noolandela uchimo. Eno kai vyodabwi-a ira na iyene teto ninoviimba mulandu, ninokaana khawa, ninoviona ira kanili otetezeya koma teto ninonyaswa. Moi Baibulo linaonga ira athu etene kali mu ukapolo wa uchimo. Uchimoyo unolamulela “ngakale wa athu anayo katichimwile ngati mwemo Adamu mwachimwele liye.” (Arom. 5:14) Ngakale ira vyevi vinokoza oneya vyofooki-a kaninafuneya tatila murima kapena teto vionanga ira kanina kopolo. Ninokoza pewa maganizo ofooki-ala. Kodi ninaapewe moi avi?

11. Kodi ninafuneya panga n’ni akala ninavwivwa ira kanina kopolo, nanga chifukwa n’ni? (Aroma 6:12)

¹¹ Naambeela viona ira kanina kopolo moi kaninawande limbananga na vilakolako vyotakala, nionenga ira ngu uchimo unoyo unaniwandela vyevyo, moi kaniuvwelenga. Chifukwa n’ni ninaonga eno? Ninaonga eno chifukwa Baibulo linonifunji-a ira kaninafuneya lola ira uchimo ‘unilamulelenga ngati mwene.’ (Welengani Aroma 6:12.) Vyevi vinatapulela ira ninokoza sakula ira kanipangenga vyotakala vyevyo ninalakalaka iyo. (Agal. 5:16) Yehova unororomela ira ninokoza kwakwani-a limbananga na maeselo. Aakale ira vyevi kai vyowandeya liye kaaniwandelenga vyevyo. (Doto. 30:11-14; Arom. 6:6; 1 Ates. 4:3) Vyevi vinakeda tonyi-eda ira iyovano nikaana kopolo dokwakwani-a limbana na vilakolako vyotakala.

12. Kodi ninafuneya panga n’ni akala niambeele tatila murima, nanga chifukwa n’ni?

¹² Mofwanafwana na vyevi, naambeela tatila murima novionanga ira Yehova kananiomeluwana chifukwa yoi nikaana vilakolako vyotakala, nionenga ira uchimo ngunoyo unaniwandela vyevi, moi kaniuvwelenga. Chifukwa n’ni ninaonga eno? Chifukwa Baibulo linonifunji-a ira Yehova unovwechecha ira iyovano nili ochimwa. (Sal. 103:13, 14) Moi liye “unoiziwa vyetene” tangani-avo vyevyo vinanipangi-a ira nipange vyongo vyotakala chifukwa yoi nili athu ochimwa. (1 Yoh. 3:19, 20) Napitiliza limbana na uchimo nopewanga vilakolako vyotakala, Yehova unokoza nionanga ira nili athu owela vamaso vae. Koma chifukwa n’ni kaninafuneya kaikelanga vyevi?

13-14. Kodi kaana vilakolako vyotakala unatapulela ira nili olepela? Fotokozani.

¹³ Baibulo linotonyi-eda ira vikala iyana vaari vopanga vyotakala (wewo ninawande iyo viruni-a) nolakalakanga vyotakala (wewo unaza ekiwa). Mwaisazo, Akristu amo-iwa a wu Korinto vowambeela koogonana alombwana kapena a-iyana okaoka. Paulo oolemba ira: “Amo-i a nyo mwali oyi eno.” Kodi vyevi vinatapulela ira aluwa kangakalile Akristu katalakalaka panga ikalelo yotakalela? Vinokoza kala vyoovweya ganizanga ira aluwa katalakalaka panga ikalelo yotakalela, chifukwa thawi dinjinji ikalelo ngati inela inokala yorucha ira muthu ai-iye. Koma Akristu anayo kaviruni-a nopewanga panga vyevyo kalakalakaathu kookala osomedeleya wa Yehova. Moi Liye oona ira ‘koo-ambi-iwa nokala owela.’ (1 Akor. 6:9-11) Vyevi pi vyevyo teto vinaireye wa nyo.

¹⁴ Kaya munalimbana na vilakolako vyoi avi, iziwani ira munokoza limbana na vuto lelo, moi munokoza kwaranya. Ngakale ira kamunamali-e vilakolako vyotakala, munokoza viruni-anga nopewanga “panga vyofuna vya thuthu na [maganizwinyu].” (Aife. 2:3) Koma kodi chi n’ni ineyo inaukami-eni ira mulimbanenga na vilakolako vyotakala?

VYEVYO VINANIKAMI-E IRA NILIMBANENGA NA VILAKOLAKO VYOTAKALA

15. Ira niwine vakondo yolimbana na vilakolako vyotakala, chifukwa n’ni ninafuneya visaelanga moona murima?

¹⁵ Ira nilimbanenga na vyoira vi-u, ninafuneya iziwa pama vyofooka vi-u. Musamalenga ira kamuvipusi-enga na “maganizo onama.” (Yak. 1:22) Kamuyevi-enga vuto linyu vokaana maganizo ngati oyi, ‘Amo-iwa kanong’wa vinjinji walwa kwaranya miyo,’ kapena teto muimba muthu m’mo-iwa mulandu va vyongo vyevyo mulakwi-ile nyo vokaana maganizo ngati oyi, ‘Miyo kandaonelenga vyolava vyaakale ira iyananga unondiomeluwana vinjinji.’ Iziwani ira kaana maganizo ngati anala unokoza pangi-a ira vikale vyo-orucha gwela m’maeselo. Eno kamuyevi-enga vyongo vyotakala ira vioneyenga ngati vyapama, ngakale m’maganizo mwinyu. Mukalenga teto okozeya gumana na vyo-arelavo vya vyoira vinyu. — Agal. 6:7.

16. Kodi ninapange avi ira nisimikizenga murima panga vyofwanelela?

¹⁶ Enjedela vozindikila vyofooka vinyu, munafuneya simikiza murima ira vyofookavyo kaviugonji-eni. (1 Akor. 9:26, 27; 1 Ates. 4:4; 1 Pe. 1:15, 16) Muganizelenga vyongo vyevyo vinaukopani ira mugwele m’maeselo amo-iwene, koma teto dambo kapena thawi ineyo vinakaleathu vyorucha wa nyo ira muvilele maeselo. Mwaisazo, kodi munoona ira vinouruchani limbana na maeselo mwakala ira mugoma kapena akala ira mba ma-iyu? Muvikozeeli-enga ira muiziwe vyevyo munapangenyo. Thawi yapama yokozeela pavevo maeselwayo kaanafiye. — Miya. 22:3.

17. Kodi ninafunjeda n’ni vaisazo ya Yosefe? (Genesesi 39:7-9) (Onani teto ithuzithuzi.)

¹⁷ Kaganizelani vyevyo Yosefe apangile liye vevo iyanae wa Potifara amunyengelela liye ira agonane na liye. Yosefe oopanga vyongo mosimikiza moi ookoonda thawi ineyo. (Welengani Genesesi 39:7-9.) Kodi vyevi vinanifunji-a n’ni? Yosefe ooiziwa wale takala ogonana na iyana wa mwinyailo, iyana wa Potifaloyo aanaambeele munyengelela. Mofwanafwana na vyevi, na nyen’ne teto musimikize murima panga vyofwanelela mwaanagumane na maeselo amo-iwene. Eno maeselwayo kafiya vinoza vikale vyo-orucha arela vyevyo mwasakulile vyo wale.

“PITILIZANI VIYESA”

18. Kodi chin’ni teto inaukami-eni ira muwine vakondo yolimbana na vilakolako vyotakala? (2 Akorinto 13:5)

¹⁸ Ira viuwendeleni pama volimbana na vilakolako vyotakala, munafuneya ‘pitiliza viyesa,’ kapena ira visaelanga thawi detene ira muiziwe mwemo munapangela nyo vyongo. (Welengani 2 Akorinto 13:5.) Thawi detene, muonenga mwemo munaganizela nyo koma teto mwemo munapangela nyo vyongo na yolinga yoi muchenje akala vanafuneya panga eno. Mwaisazo, ngakale vevo viuendeleniathu pama volimbana na maeselo amo-iwene muvifukenga ira, ‘Kodi valandile thawi yolapa moi avi ira ndikoonde maeselwala?’ Akala munaona ira moodimbeluwa pangavo yongo, kamuviimbenga mulandu. M’malomwiwa, muganizelenga vyevyo munaze nyo mupange va ulendo umo-iwa na yolinga yoi muze mupange vyongo mombaraanya. Munokoza vifuka vyofuka ngati vi: ‘Ndaambeela ganizela vyongo vyolakweya, kodi ndinovichosa mombaraanya m’maganizo mwanga? Kodi vyosangalasa vyevyo ndinasakula miyo vinopangi-a ira vindiruchenga koonda maeselo? Kodi ndino-iya mombaraanya ing’ana vithuzithuzi vyotakala? Kodi ndinovwechecha ira thawi detene makundo a Yehova mbapama ngakale ira ndinofuneela viruni-anga ira ndia-arele?’ — Sal. 101:3.

19. Kodi lepela sakula mwazelu va khani dooneya ngati ding’onong’ono, unanilepeli-e avi limbana na vilakolako vyotakala?

¹⁹ Mupewenga vi-elela unduli kapena vikululukela. Baibulo linaonga ira: “Murima ngopusi-a vinjinji kwaranya yongo iliyetene moi unokoza panga yongo iliyetene yotakala.” (Yer. 17:9) Yesu aongile ira m’murimani munokumela “maganizo otakala.” (Mat. 15:19) Mwaisazo, munthu unoyo a-iile onela vyolava vavira thawi unokoza onanga ira kavali vuto onanga vithuzithuzi vyevyo vinapangi-e ira akaena ilakolako yogonana chifukwa yoi vithuzithuzivyo kavinaoni-a athu kangali mandave. Kapena teto unokoza ganizanga ira, ‘Kavali vuto ganizelanga vyongo vyotakala bola akala miyo vano kandinapanga.’ Muthu aambeela ganiza moi eni ninokoza onga ira murimae unakala ‘umukozeeli-anga ira apange vyevyo thuthu lae linalakalakaathu.’ (Arom. 13:14) Ndiye kodi chi n’ni ineyo inaukami-eni ira mupewe vyevi? Mukalenga osamala ira kamusakulenga mookaana zelu va khani ding’onong’ono dedo dinaupangi-eni ira kamusakule mwazelu va khani dilukulu dilukulu nopanga chimo.b Mupewenga teto “maganizo otakala” aliyetene anayo kanapangi-e ira muonenga ira kavali vuto panga ikalelo iliyetene yotakala.

20. Kodi ninayembekezela n’ni usogolo, nanga chin’ni inanikami-e vathawiila?

²⁰ Monga mwemo nionele iyo mukhanila, Yehova unoniva-a kopolo donikami-a ira nilimbanenga na maeselo. Koma teto chifukwa ya chifundwae, liye univa-a idedi-edo yoza kaana moyo oomala muilambo isha. Vinoza vikale vyosangalasa vinjinji mutumikelanga Yehova o-olimbananga na vilakolako vyotakala. Vevo ninaembekezela iyo vyevyo, ninafuneya kala osimikiza ira kanivionenga ira kanina kopolo koma teto kanitatilenga murima vevo ninalimbana iyo na vilakolako vyotakala. Yehova unokoza dalisa tindi li-u, moi ninoza niwine va kondo yolimbana na vilakolako vyotakala.