Iroromelo Koma Teto Chito Diwa Vinokoza Pangi-a Ira Nikale Olungama

1. Naganizelanga iroromelo ya Aburahamu, kodi ninavifuke fuso liivi?

NGAKALE ira athu anjinji koovwavo vyokuza Aburahamu, kanakeda iziwa vyongo vyoyeva vyokuza liye. Koma nyo munoiziwa vinjinji vyokuza Aburahamu. Mwaisazo, munoiziwa ira liye unoromoliwa ira “baba wa athu etene . . . anayo kan’na iroromelo.” (Arom. 4:11) Ndiye mwina munokoza vifuka ira, ‘Kodi namiyene ndinokoza roromelanga Yehova ngati mwemo Aburahamu apangela liye?’ Inde, pivyowandeya.

2. Chifukwa n’ni pivyofuneya funjeda isazo ya Aburahamu? (Yakobo 2:22, 23)

² Ndila imo-i ineyo ninakalele iyo na iroromelo ngati Aburahamu, kufunjeda va isazo yae. Mulungu angamulamulile Aburahamu ira atame, liye ootamela undendai na ilambo yawaniwa, akala m’matenti koma teto ali ofunechecha mupeleka mwanae Isaki ngati sembe. Vyevyo apangile liyevyo vinatonyi-eda ira liye oororomela vinjinji Yehova. Iroromelo koma teto chito diwa vyoopangi-a ira Yehova asangalalenga na liye koma teto akale fwae. (Welengani Yakobo 2:22, 23.) Yehova unafuna ira etene iyene, tangani-avo nyo, nikalenae vausamwali. Eno liye oomuwandela Paulo na Yakobo ira kalembe m’Baibulo isazo ya Aburahamu. Tiyemoni nikambilane isazo yae inela mogwilizana na vyevyo ninawelenga iyo mu Aroma chaputala 4 na Yakobo chaputala 2. Machaputala ambin’li etene anala, mukala makundo ofuneya vinjinji okuza Aburahamu.

3. Kodi Paulo na Yakobo kalembile vyofwanafwana na vyevyo vili valemba liivi?

³ Etene ambin’li, Paulo na Yakobo, koolemba vyofwanafwana na vyevyo ninawelenga iyo va Genesesi 15:6, vevo vanaonga ira: “[Aburahamu] oororomela vyevyo Yehova amuwandele liye, ndipo Mulunguyo oomuona ira ngolungama.” Yehova unoona ira muthu ngolungama kapena ira kan’na chimo ngati unaesaesa panga vyomusangalasa. Pivyopangi-a chidwi ira muthu ochimwa, unoyo kai wangwilo, unokoza oniwanga na Mulungu monga ookaana chimo. Pivyovaela oneya ira nyo teto munofuna ira Mulungu auonengani eno, ndipo pivyowandeya. Sopano tiyemoni nione vyevyo vyapangi-a ira Mulungu amuonenga Aburahamu monga olungama koma teto vyevyo iyo ninapange iyo ira anionenga eno.

IROROMELO CHIYOFUNEYA IRA IYO NIKALE OLUNGAMA

4. Kodi chin’ni inapangi-a ira athu katikale olungama?

⁴ Kalata ineyo alembele liye Akiristu a wu Roma, Paulo aongile ira athu etene mbochimwa. (Arom. 3:23) Ndiye kodi muthu unapange avi ira Mulungu asangalalenga na liye koma teto amuonenga ira ngolungama? Vofuna akami-a Akiristu fwanya yankho la fuso leli, Paulo oofotokoza isazo ya Aburahamu.

5. Kodi chin’ni yapangi-ile ira Yehova amuonenga Aburahamu monga olungama? (Aroma 4:2-4)

⁵ Aburahamu akala wu Kanani vevo Yehova amuromolile liye ira ali olungama. Chifukwa n’ni liye aongile ira Aburahamu ali olungama? Kodi yali chifukwa yoi liye oo-arela malamulo anayo kali mu Chilamulo ya Mose? Iyayi. (Arom. 4:13) Vale Yehova apelekile Chilamulo wa Aizarayeli vangamalile chaka dokwaranya 400 kumela vevo aongile liye ira Aburahamu ali olungama. Ndiye kodi chin’ni yapangi-ile ira Yehova amuonenga monga olungama? Chifukwa yooma murima wae ulukulu, Yehova aongile ira Aburahamu ali olungama chifukwa ya iroromelo yae. — Welengani Aroma 4:2-4.

6. Kodi chin’ni ineyo inapangi-e ira Yehova amuonenga muthu ochimwa ira ngolungama?

⁶ Paulo oopitiliza fotokoza ira ngati muthu unaroromela Mulungu, ‘Mulunguyo unomuona ira ngolungama.’ (Arom. 4:5) Paulo ooenjedela ira: “Davide oowonga vya muthu osangalala unoyo Mulungu unamuona liye ira ngolungama ngakale ira vyevyo unapanga liye kavinagwilizana kwenikweni na Chilamulo. Liye aongile ira: ‘Osangalala mbaathu anayo kakululukeliwe machimo chifukwa yo-ovwela malamulo ndipo machimwiwa kookululukiwa. Osangalala ngu muthu unoyo Yehova kanawelengela chimo lae.’” (Arom. 4:6-8; Sal. 32:1, 2) Mulungu unokululukela kapena pimba machimo a athu anayo kanamuroromela. Liye unowakululukela moi kanawelengela machimwiwa. Unowaona ira mbo-okaana chimo koma teto mbolungama chifukwa ya iroromelo iwa.

7. Chifukwa n’ni ninaonge ira atumiki ororomeleya awale kali olungama?

⁷ Ngakale ira Aburahamu, Davide na atumiki amo-iwa ororomeleya kaoniwa ira mbolungama, aliwa kali kangali ochimwa. Koma chifukwa ya iroromelo iwa, Mulungu oowaona ira mbo-okaana chimo voerekezela na athu anayo katamutumikela. (Aife. 2:12) Monga mwemo Paulo afotokozele liye pama mukalatae, iroromelo chofuneya vinjinji ira muthu akale vausamwali na Mulungu. Pumwemo teto vyaliliathu na Aburahamu na Davide. Iyo teto iroromelo inokoza nikami-a ira nikale vausamwali na Mulungu.

KODI IROROMELO INAGWILIZANA AVI NA CHITO?

8-9. Kodi athu amo-iwa kanaonga vyoi avi vyokuza vyevyo Paulo na Yakobo kalembileathu, nanga chifukwa n’ni?

⁸ Wachaka dinjinji, asogoleli achipembezo kookala karuni-ananga va khani yokaana iroromelo koma teto funeya wa vyoira vya muthu. Asogoleli amo-i kanofunji-a ira muthu unakeda funeya roromela Mbwiye Yesu Kiristu ira aze avulumuwe. Mwina moovwavo kaonganga ira, ‘Muroromeleni Yesu ndipo munoza muvulumuchiwe.’ Asogoleli anala kanokoza onganga ira vyevi pivyevo Paulo afunji-a liye chifukwa alembile ira: “Mulungu unoona ira [muthu] ngolungama ngakale ira vyevyo unapanga liye kavinagwilizana kwenikweni na Chilamulo.” (Arom. 4:6) Komave amo-i kanoruni-a noonganga ira ‘muthu unokoza za vulumuwa’ ngati unadowa umalo anayo chipembezo inaonaathu ira mbowela koma teto panga chito ineyo chipembezo inaongaathu ira chapama. Mwina aliwa kano-indi-eda chito mawu ofwanyeya va Yakobo 2:24, oyi: “Muthu unooniwa ira ngolungama chifukwa ya chito dae, o-okala chifukwa ya iroromelo yoka.”

⁹ Iyana wewu upangi-a akaswiri a Baibulo ganiza ira Paulo na Yakobo koolemba vyoruni-ana vakhani ya iroromelo na chito. Asogoleli amo-i achipembezo kanoona ira Paulo aroromela vyoi muthu unokoza kala olungama ngati un’na iroromelo yoka, o-okala chito, koma Yakobo aroromela vyoi chito chofuneya ira muthu akale olungama. Kaswiri m’mo-iwa va khani ya chipembezo aongile ira vi vinatatauza ira, “Yakobo kaavwechecha chifukwaiwa Paulo aongile ira [muthu unafuneya kaana iroromelo yoka ira akale olungama], ndipo kaagwilizana na vyevyo Paulo aongile liyevi.” Koma Yehova ngunoyo aawandelile etene ambin’li, Paulo na Yakobo ira kalembe vyevi. (2 Tim. 3:16) Eno vanofuneya kala ndila yonikami-a ona gwilizana wa vyevyo etene kalembileathuvi. Ndiliwa kuona vyevyo kalembileathuvi m’makalatiwa.

10. Kodi ti ‘chito’ diivi dedo Paulo afotokoza liye? (Aroma 3:21, 28) (Onani teto ithuzithuzi.)

¹⁰ Kodi ti ‘chito’ diivi dedo Paulo afotokozile liye mu Aroma chaputala 3 na 4? Liye aonga vya vyevyo athu ‘kanapangaathu vo-arela chilamulo ya Mose,’ ineyo Mulungu aava-ile liye Aizarayeli va Mwango wa Sinai. (Welengani Aroma 3:21, 28.) Vinaoneya ira muthawi ya Paulo, Akiristu amo-iwa a Chiyuda vyoowarucha somedela ira Chilamulo ya Mose, koma teto vyevyo athu kafuneyaathu panga vo-arela Chilamulo inela vyali vinga-iile inda chito. Eno Paulo oo-indi-eda chito isazo ya Aburahamu vofuna tonyi-eda ira kala olungama kunaroromela vyevyo muthu ‘unapanga liye vo-arela chilamulo,’ koma yofuneya yali iroromelo. Vyevi pivyolimbikisa, chifukwa vinonikami-a ona ira pivyowandeya kala vausamwali na Mulungu nopanganga vyomusangalasa. Vyevi vinatatauza ira pivyowandeya roromelanga Mulungu na Kiristu, vyevyo vinapangi-e ira kasangalalenga na iyo.

11. Kodi Yakobo aonga vya ‘chito’ diivi?

¹¹ Koma ‘chito’ dedo Yakobo aromolile liye muchaputala 2, kai dedo muthu ‘unapanga liye vo-arela chilamulo’ dedo Paulo afotokozile liye. Yakobo aonga vya chito dedo Akiristu kanapangaathu dambo lililetene. Chito dedi tidedo dinatonyi-eda ira Mkiristu ukaana iroromelo yeniyeni kapena kan’na iroromelo. Tiyemoni nione visazo vin’li vyevyo Yakobo a-indi-edile liye chito.

12. Kodi Yakobo afotokozile ira iroromelo inagwilizana avi na chito? (Onani teto ithuzithuzi.)

¹² Mu isazo yowambeela, Yakobo oofotokoza funeya woi Akiristu katikale a sakulo vopanga vyongo na athu amo-i. Liye oo-indi-eda chito isazo ya muthu unoyo unamuomela murima muthu olemela, koma lepela muomela murima muthu osauwa. Vanduli viwa Yakobo aongile ira muthuyo unokoza onganga ira ukaana iroromelo, koma vyoira vyae kavinatonyi-eda vyevyo. (Yak. 2:1-5, 9) Mu isazo yanambili, Yakobo afotokozile vya muthu unoyo aonile “m’bali kapena murongola a-an’na vyowara” koma kamukami-ile. Ngakale muthu unola aonganga ira ukaana iroromelo, kavinakale vyovweya. Monga mwemo Yakobo alembele liye, “iroromelo vaekiwa, ngati kin’na chito diwa, chiyokhwa.” — Yak. 2:14-17.

13. Kodi Yakobo a-indi-edile chito isazo iivi vofuna tonyi-eda funeya wa iroromelo na chito diwa? (Yakobo 2:25, 26)

¹³ Yakobo oomuromola Rahabi monga isazo ya muthu unoyo atonyi-edile iroromelo mu vyoira vyae. (Welengani Yakobo 2:25, 26.) Liye ali angavwile vyokuza Yehova koma teto ira ngunoyo akami-a Aizarayeli. (Yos. 2:9-11) Rahabi ootonyi-eda iroromelo mu vyoira vyae voteteza Aizarayeli ambin’li anayo kazile za fufuza ilambo iwa ndipo moywiwa wali vangozi. Vyevi vyoopangi-a ira muzimai ochimwa unola, unoyo kaali Muizarayeli, aoniwe ira ngolungama ngati mwemo Aburahamu alili liye. Isazo yae inotonyi-eda funeya okala na iroromelo koma teto chito diwa.

14. Chifukwa n’ni ninaonge ira vyevyo Paulo na Yakobo kalembileathu kavinaruni-ana?

¹⁴ Olemba Baibulo ambin’li anala, Paulo na Yakobo, kafotokoza khani dokuza iroromelo na chito diwa mundila do-iyana. Paulo ooawandela Akiristu a Chiyuda ira Yehova kaasangalala naaliwa chifukwa yokedanga arela Chilamulo ya Mose. Koma Yakobo, afotokoza funeya woi Akiristu etene katonyi-edenga iroromelo vopangela amo-iwa vyongo vyapama.

15. Kodi ninatonyi-ede mundila dimo-idiwa diivi ira nikaana iroromelo yokaana chito diwa? (Onani teto ithuzithuzi.)

¹⁵ Yehova kananiwandela ira ngati ninafuna kala olungama, nipangenga ndendende ngati mwemo Aburahamu apangela liye. Vikala ndila dinjinji dedo ninatonyi-edele iyo iroromelo mu vyoira vi-u. Ninokoza awachela na manda meeli athu asha anayo kazile mupingo mwi-u, akami-a abali na arongola anayo kanagumana na mavuto koma teto apangela vyapama athu etene a m’banja li-u, vyevyo vinapangi-e ira Yehova asangalalenga na iyo koma teto anidalise. (Arom. 15:7; 1 Tim. 5:4, 8; 1 Yoh. 3:18) Ndila imo-iwa ineyo ninatonyi-edele iyo ira nikaana iroromelo ku-indana mwatindi chito yolaleela. (1 Tim. 4:16) Etene iyene ninokoza tonyi-eda mu vyoira vi-u ira ninororomela ira vyevyo Yehova alonjezile liye vinoza viireye koma teto ira unopanga vyongo mundila yapama vinjinji. Napanganga vyevi ninokoza kala osimikiza ira Mulungu unoza anione ira nili olungama koma teto ninoza nikale afwae.

CHIYEMBEKEZO CHIYOFUNEYA IRA NIKAENA IROROMELO

16. Kodi Aburahamu aembekezela koma teto roromela n’ni?

¹⁶ Mu Aroma chaputala 4, ninofwanyamo phuzilo limo-iliwa lokumela wa Aburahamu, lelo lili funeya okaana chiyembekezo. Yehova oolonjeza ira zela mwa Aburahamu, “mitundu dinjinji” dinoza didalisiwe. Aburahamu ooembekezela vyongo vyosangalasa. (Gen. 12:3; 15:5; 17:4; Arom. 4:17) Komave, ngakale ira liye ali angan’na chaka 100 koma teto Sara ali angan’na chaka 90, mwana unoyo Mulungu aalonjezile liye ali aanabaliwe. Wa athu, vyali vyo-owandeya ira Aburahamu na Sara kakaena mwana. Veva Aburahamu ooyesiwa vinjinji. Komave “[liye] ookaana chiyembekezo koma teto iroromelo yoi unoza akale baba wa mitundu dinjinji.” (Arom. 4:18, 19) Ndipo vyevyo aembekezela liyevi vyooireya. Liye oobala Isaki, mwana unoyo amuembekezela liye wa thawi indendai. — Arom. 4:20-22.

17. Kodi ninaiziwa avi ira Mulungu unokoza nionanga ira nili olungama koma teto ira nili afwae?

¹⁷ Mulungu unokoza sangalalanga na iyo koma teto nionanga ira nili olungama koma teto nionanga ira nili afwae ngati mwemo vyaliliathu na Aburahamu. Ndipo Paulo oofotokoza vyevi vevo alembile liye ira: “Mawu oyi “Mulungu oomuona [Aburahamu] ira ngolungama” katamulembele liye eka. Koonilembela teto iyo. Na-iyene ninokoza oniwanga ira nili olungama chifukwa yoi ninomuroromela Mulungu unoyo amuvenyi-ile Yesu Mbwii-u.” (Arom. 4:23, 24) Mofwanafwana na Aburahamu, ninafuneya muroromelanga Yehova, panganga vyapama koma teto embekezelanga ira vyetene vyevyo alonjezile liye vinoza vikwakwaneli-ediwe. Paulo oopitiliza fotokoza vya chiyembekezo mu Aroma chaputala 5, ndipo ninoza nikambilane vyevi mu khani yo-arela.