Mukami-edenga Amo-i Vilela Vathawi Dorucha

1. Kodi thawi dinjinji Yehova unasomeda avi mapepelo a atumikaye?

KODI munoiziwa ira Yehova unokoza indi-eda chito nyo vosomeda pepelo lokumela vati vamurima la muthu m’mo-i? Liye unokoza u-indi-edani chito kaya muli ndimuwa mupingo, mtumiki wokami-eda, mpainiya kapena teto wofalisa. Unokoza u-indi-edani chito kaya muli n’ng’onong’ono kapena ndimuwa teto kaya muli m’bali kapena murongola. Muthu onoyo unamuwomeluwana Yehova amuvepa ira amukami-ede, Mulungu unokoza indi-eda chito ndimuwa mupingo kapena mtumikaye wororomeleya uliwetene ira ‘amukami-ede nomulimbikisa.’ (Akol. 4:11) Ngu mwayi ulukulu tumikela Yehova koma teto abali-u mundila enela. Ninokoza ira vyevyi vathawi eneyo ugwileathu mulili, uireileathu ngozi damuchilengedwe kapena teto vevo ninazuzumi-iwa iyo.

MUKAMI-ENGA AMO-I WAGWA MULILI

2. Chifukwa n’ni vinakale vyorucha kami-eda amo-i wagwa mulili?

² Vinokoza kala vyorucha ira nikami-edanenga wagwa mulili wa marenda. Mofwanafwani-a, mwina ninokoza funa dowa aleda wa afwi-u koma vinokoza kala vyoopi-a ira vyevyi. Mwina teto ninokoza funa itanela yodja afwi-u anayo kanagumanana mavuto avyachuma koma vyevyi teto vinokoza kala vyo-owandeya. Ninokoza funa kami-eda amo-i koma vyevyi vinokoza kala vyorucha akala athu am’banja li-u teto kanavuteya. Komave ninofuna kami-eda abali-u chifukwa Yehova unosangalala nairanga vyevyo ninawande iyo vowakami-eda. (Miya. 3:27; 19:17) Ndiye kodi ninaakami-ede avi?

3. Kodi ninafunjeda n’ni va isazo ya andimuwa a mupingo wa Desi? (Yeremiya 23:4)

³ Vyevyo andimuwa mupingo kanaireathu. Akala muli ndimuwa mupingo, muiziwenga pama khosa. (Welengani Yeremiya 23:4.) Desi, murongola onoyo nimuromolile iyo mukhani ivirilele, awongile ira: “Andimuwa a mugulu li-u koovolowa na iyo mu utumiki koma teto nookala nawo limo-i naaledanga.”b Vyevyi vyookami-eda andimuwala ira kativuteye kami-eda Desi vathawi ya mulili wa COVID-19 vevo athu am’banja laye amo-i katatiileathu na mulilila.

4. Chifukwa n’ni andimuwa mupingo kakwakwani-ile kami-eda Desi, n’nga ninafunjedavo n’ni?

⁴ Desi asambaulile ira: “Vofwanya ndooiziwa ira andimuwayo mbaafwanga, kavyandiruchile asambaulela mwemo ndavwela miyo koma teto vyevyo vyandikumbanyi-a.” Kodi andimuwa mupingo kanafunjedevo n’ni? Musamalelenga athu anayo ngu udindwinyu asamalela mavuto ka-anaze. Mukalenga afwiwa. Akala ugwile mulili onoyo unaulepeli-ani ira muwayendele, muwakami-edenga mundila dimo-i. Desi awongile ira: “Thawi dimo-i, vadambo limo-i andimuwa angasene koondiimbela foni kapena nditumizela mamesedji. Malemba anayo kandiwelengelaathu koondifiya vamurima masiki ira ndoowaiziwa wale.”

5. Kodi andimuwa mupingo kanaiziwe avi vyevyo abali na arongola kanafuneelaathu, n’nga kanaakami-ede avi?

⁵ Ndila imo-i eneyo munaiziwele nyo vyevyo abali na arongolinyu kanafuneelaathu kuwafuka vyofuka mwazelu. (Miya. 20:5) Kodi kookaana yodja yokwakwanela, mirombwe kapena vyongo vimo-i? Kodi kanokoza chosiwa chito kapena teto kumi-iwamo m’mba mwemo kanakalaathu? Kodi kanofuneya akami-eda mwemo kanavepeleathu likami-edo uboma? Desi oova-iwa vyevyo afuneela liye na Akiristu afwaye. Koma eneyo yamukami-edile vilela mavutwaye ku limbikisiwa koma teto kami-ediwa mwauzimu na andimuwa mupingo. Liye awongile ira: “Andimuwa koopepela na miyo. Masiki ira kandinaumbuwele pamapama vyevyo kawongaathu, ndinoumbuwela mwemo ndavwela miyo. Chi ndila eneyo Yehova andiwandelela liye ira, ‘Kuli weka.’” — Yes. 41:10, 13.

6. Kodi anjinji kanaire n’ni mupingo vokami-eda amo-i? (Onani ithuzithuzi.)

⁶ Vyevyo amo-i kanaireathu. Ninoyembekezela ira andimuwa mupingo mbanayo kanasogolele vokami-eda amo-i. Koma Yehova unonivepa ira etene iyene nilimbikisenga koma teto kami-eda amo-i. (Agal. 6:10) Masiki vyoyeva vyevyo ninaire iyo votonyi-eda chikondi wa muthu onoyo unabulela, vinokoza mulimbikisa vinjinji. Mwana unokoza tumiza khaadi kapena lemba ithuzithuzi vofuna limbikisa m’bali. Muzombwe unokoza kami-eda chito dimo-i kapena dowa mugulela vyongo murongola. Ninokoza teto phiya yodja nodowa muva-a muthu onoyo unabulela. Komave vathawi eneyo ugwileathu mulili, uliwetene mupingo unofuneya limbikisiwa. Mwina teto ninokoza alela vanduli va misonkano ira niwalede na abali na arongola kaya vamasonavamaso kapena zela va vidiyokomferensi. Naaluwene teto andimuwa mupingo kanofuneya limbikisiwa. Amboni amo-i kanotumiza khaadi lothokoza wa andimuwa anayo kanakala otanganisiwa vinjinji vathawi ya mulili wa marenda. Chi pama ira nipangenga mbali-u vopitiliza “miyali-ana nolimbikisana.” — 1 Ates. 5:11.

NIKAMI-EDENGA ANAYO KAKUZIWE NA NGOZI DAMUCHILENGEDWE

7. Kodi ngozi damuchilengedwe daireya vanakale mavuto oyi avi?

⁷ Ngozi damuchilengedwe dinokoza chenja vinjinji moyo wa muthu mo-odedi-edeleya. Vangozidi athu amo-i kanokoza tatila katundu, nyumba kapena athu anayo kaawomeluwanaathu. Vyoopi-a n’nga vyevyi vinokoza aireela teto abali na arongoli-u. Ndiye kodi ninaakami-ede avi?

8. Kodi andimuwa mupingo na miru da mabanaja kanaire n’ni ngozi ya-anaireye?

⁸ Vyevyo andimuwa mupingo kanaireathu. Andimuwa, mukami-edenga abalinyu kala okozeya ngozi ya-anaireye. Muwonechechenga ira etene mupingo kanoiziwa vyevyo kanaireathu ira kakale otiti-edeya koma teto ira kawongi-anenga na andimuwa mupingo. Margaret onoyo nimuromolile iyo mukhani ivirilele, awongile ira: “Andimuwa kookamba khani ya vyofuneya vapingo teto kooniwenjeli-a ira mulo wolusa unokoza ambeela teto. Aluwa koowonga ira akala andimuwa a boma kananilamule ira nivenyemo mudelalo, kapena nawona ira vyongo kavili paama ninafuneela venyamo mudelalo mombaraanya.” Anala-i kali malangizo avathawiwa chifukwa vangavirile milungu 5 mulo wolusa vinjinji oowambeela. Volambela wa vabanja miru damabanja dinokoza kambirana na athu a m’banja liwa vyevyo uliwetene unaire liye vathawi ya ngozi. Akala nyo na a-iminyu mukozeele, kamunapanikizeye vinjinji ngozi yaireya.

9. Kodi andimuwa kanaire n’ni ngozi damuchilengedwe da-anaireye koma teto vanduli viwa?

⁹ Akala muli woing’anela gulu la utumiki, muwonechechenga ira mukaana manambala a foni olondola a athu a mugulu linyu teto muirenga vyevyi ngozi ya-anaireye. Mulembenga manambalayo vamo-ivuwa teto thawi na thawi musimikizelenga ira mbolondola. Eeno ngozi yaireya, munokoza wonga na wofalisa uliwetene ira muiziwe vyevyo unafuneela liye. Mombaraanya mutumizenga manambalayo wa wogwilizani-a chito da andimuwa onoyo unaze alumikizane na woing’anela dela. Panga vyongo mogwilizana wa abalala unokoza kami-eda vinjinji. Mulo unga-indile mudela lelo Margaret akala liye, woing’anela dela kaagonile wa maola 36 teto oo-inda chito na andimuwa ira asamalele abali na arongola 450 anayo katawile m’manyumba mwiwa. (2 Akor. 11:27) Eeno etene anayo kafuneela malo okala, koova-iwa vokala.

10. Chifukwa n’ni andimuwa mupingo kanawona ira limbikisa amo-i vo-indi-eda chito makundo a m’Malemba kofuneya? (Yohani 21:15)

¹⁰ Imo-i mwa chito dedo andimuwa kana-indaathu ku limbikisa abali na arongoliwa na makundo a m’Baibulo koma teto akami-eda ira katikumbanyenga. (1 Pe. 5:2) Vaireya ngozi, yowambeela kanowonechecha ira uliwetene ukaana yodja, vyowara koma teto vokala. Komave wa medi dinjinji vanduli va ngoziyo, ovulumuwayo kanofuneya pitilizave limbikisiwa na makundo a m’Malemba. (Welengani Yohani 21:15.) Harold, onoyo unatumikela mu Komiti ya Thambi, onoyo agumanilevo na abali na arongola anjinji anayo kakuziwe na ngozi awongile ira: “Vanolanda thawi ira muthu aambeele teto panga vyongo n’nga wale. Aluwa kanokoza ambeela diwala vya vyongo vyevyo katatilileathu komave vinowarucha diwala khwa wa athu anayo kaawomeluwanaathu, vyongo viwa vyatengo wavadimu koma teto mwemo vyaliliathu vyorucha ira kavulumuwe. Kaumbuwelanga vyongo n’nga vyevyi, kanowambeela teto kaana chisoni. Vyevyi kavinatapulela ira muthu kan’na iroromelo. Koma pumwemo muthu uliwetene munavwele liye mwaibaluwelo.”

11. Kodi mabanja kanafuneeleve n’ni?

¹¹ Andimuwa mupingo kano-arela malangizo oyi “ulani na athu anayo kanaula.” (Arom. 12:15) Athu anayo kavulumuwile vangozi kanofuneya asimikizela ira Yehova koma teto Akiristu afwiwa kati-iile awomeluwana. Andimuwa mupingo kanofuna kami-eda mabanja pitilizave panga vyongo vyokuza lambela n’nga pepela, funjeda, fwanyeya vamisonkano koma teto laleela. Andimuwa kanokoza limbikisa teto makolo ira kakami-edenga a-imiwa ira kaganizelenga vinjinji vyongo vyevyo kavali ngozi iliyetene eneyo inawononge. Makolo, muumbuchenga a-iminyu ira thawi detene Yehova unoza akale fwiwa teto unoza aakami-ede. Koma teto muwasambaulelenga ira thawi detene kanoza kakaleve m’banja la vailambo yetene la abali na arongola anayo kali okozeya akami-eda. — 1 Pe. 2:17.

12. Kodi amo-i kanaire n’ni ira kakami-ede vathawi eneyo uireileathu ngozi? (Onani ithuzithuzi.)

¹² Vyevyo amo-i kanaireathu. Akala ngozi iireile vakwikwi na dela linyu, mufukenga andimuwa mupingo mwemo munakami-edele nyo. Mwina munokoza wachela athu anayo katin’na vokala, kapena teto anayo kavipelekile inda chito domangamanga ira kakale m’mba mwinyu. Munokoza kami-eda teto vopeleka yodja na vyongo vimo-i vyofuneya wa ofalisa anayo kanafuneela likami-edo. Munokoza teto kami-eda masiki ngozi ingaireile undendayi na wewo munakala nyo. Moi avi? Vopepelela anayo kakuziwe. (2 Akor. 1:8-11) Munokoza teto kami-eda na ndalama dinyu, vopeleka ndalama dokami-eda va chito ya vailambo yetene. (2 Akor. 8:2-5) Akala munawande dowa wewo uireile ngozi, munokoza fuka andimuwa mupingo ira kauwandeleni vyevyo munaire nyo ira mwakami-edena. Akala muitaniwe ira mwakami-ede, munoza muva-iwe mapuziro anayo kanaukami-edeni ira mukale ofwanelela dowa kami-eda.

NIKAMI-EDENGA ABALI-U VILELA KAZUZUMI-IWANGA

13. Kodi abali-u kanagumanecha na mavuto oyi avi muvilambo vyevyo chitwi-u chi yoruni-iwa?

¹³ Muvilambo vyevyo chitwi-u chi yoruni-iwa, zuzumi-iwa unoiri-a ira moyo ukale worucha vinjinji wa abali-u. Aluwa kanogumanana teto mavuto avyachuma, marenda koma teto khwa wa athu anayo kanaawomeluwanaathu. Chifukwa yoi chitwi-u chi yoruni-iwa, vinokoza kala vowarucha teto andimuwa mupingo ira kaendelenga koma teto wongi-ana na athu anayo kanafuneela limbikisiwa. Mu pumwemo teto vyaliliathu na Andrei onoyo nimuromolile iyo mukhani ivirilele. Murongola m’mo-i wa mugulu laye la utumiki oogumanana mavuto avyachuma. Vanduli viwa oopanga ngozi yagalimoto. Afuneya pangiwa maopareshoni anjinji teto kaa-inda chito. Masiki ira chitwi-u yali yoruni-iwa koma teto vookala mulili, abali na arongola kooyesayesa panga vyetene vyevyo kawandeathu ira kakami-edevo, teto Yehova ooiziwa vyevyo vyaireya.

14. Kodi andimuwa mupingo kanapange n’ni ira kakale isazo yapama vakhani yororomela Yehova?

¹⁴ Vyevyo andimuwa mupingo kanaireathu. Andrei oopepela teto ooira vyevyo awande liye. Kodi Yehova asomedile avi pepelo laye? Liye oopangi-a ira abali na arongola amo-i, anayo kawande enda mo-orucha kadowe kamukami-ede murongoloyo. Amo-i koomulanda murongoloyo nomudowana uchipatala. Amo-i koomukami-eda na ndalama. Yehova oopangi-a ira aluwa kaire vyevyo kawandeathu, teto oodalisa vyetene vyevyo kairaathu. (Aheb. 13:16) Andimuwa mupingo, akala chitwi-u iruni-iwe muvepenga likami-edo wa amo-i. (Yer. 36:5, 6) Kwaranya vyetene, muroromelenga Yehova. Liye unokoza ukami-edani ira muwande samalela abali na arongoli-u.

15. Kodi ninaire avi ira nipitilizeve kala ogwilizana nazuzumi-iwanga?

¹⁵ Vyevyo amo-i kanaireathu. Vevo chitwi-u iruni-iweathu, ninokoza funeela sonkananga m’magulu ang’onong’ono. Eeno pivyofuneya vinjinji ira eniva nikalenga mwamurendele. Nilimbanenga na Satana ookala eki-u eki-u. Munyalanyazenga vyevyo abalinyu kanalakwi-aathu kapena muyesayesenga mali-a mombaraanya semphana maganizo uliwetene. (Miya. 19:11; Aife. 4:26) Mukalenga okozeya kami-edana. (Tit. 3:14) Vyevyo amo-i mugulu lautumikin’le kairileathu vokami-eda murongolole, vyookami-eda vinjinji gulu letene lelo. Aluwa kookala ogwilizana vinjinji n’nga athu am’banja limo-i. — Sal. 133:1.

16. Mogwilizana na Akolose 4:3, 18, kodi ninakami-ede avi abali na arongoli-u anayo kanazuzumi-iwa?

¹⁶ Abali na arongoli-u anjinji kanopitilizave tumikela Yehova masiki ira kali muvilambo vyevyo boma looruni-a chitwi-u. Amo-i koomangiwa chifukwa ya iroromelo iwa. Ninokoza pepelela abalala, mabanjiwa koma teto athu anayo kana-ela moywiwa vangozi ira kalimbikise abali na arongola anala na makundo a m’Malemba, ava-a vyofuneya vamoyo koma teto dowa aimelela m’makhoti.c (Welengani Akolose 4:3, 18.) Kamudiwalenga ira mapepelwinyu kanokoza kami-eda vinjinji abali na arongola anala.— 2 Ates. 3:1, 2; 1 Tim. 2:1, 2.

17. Kodi vano munakozeele avi zuzumi-iwa?

¹⁷ Vano nyo na banja linyu munokoza vaela kozeela vyevyo munaire nyo vathawi eneyo munazuzumi-iwa nyo. (Vyo. 14:22) Kamushishedenga ganizela vyongo vyetene vyotakala vyevyo vinaireye. M’malomwiwa, mulimbi-enga usamwalinyu na Yehova teto mukami-edenga a-iminyu panga vyevyo. Akala thawi dimo-i munaambeelecha kaana nkhawa mumuwandelenga Mulungu vya m’murimani mwinyu. (Sal. 62:7, 8) N’nga banja, mukambiranenga vifukwa vyevyo vinaupangi-eni ira mumuroromelenga.d Mofwanafwana na mwemo munairelecha nyo vokozeela ngozi do-iyana-iyana, kozeela vyevyo munaire nyo vathawi eneyo munazuzumi-iwa nyo koma teto roromela Yehova, unokoza kami-eda a-iminyu kala olimba murima koma teto kala na murendele.

18. Kodi ninadedi-eda n’ni usogolo?

¹⁸ Murendele wa Mulungu unonikami-eda vivwa ira nili otiti-edeya. (Afil. 4:6, 7) Masiki ira malambwano ninokoza gumanana mavuto n’nga marenda, ngozi damuchilengedwe kapena zuzumi-iwa, murendelola unokami-eda ira mirima di-u dikale m’malo. Mulungu uno-indi-eda chito andimuwa atindi ira kanilimbikisenga. Univa-a teto mwayi etene iyene woi nikami-edanenga. Vathawi ila vevo nili iyo vamurendele, chi thawi yapama eneyo ninakozeele iyo mavuto alukulu anayo ninagumanena iyo usogolo masiki teto “zuzumi-iwa ulukulu.” (Mat. 24:21) Vathawi eneyo, ninoza nifuneele pitilizave kala na murendele koma teto kami-eda amo-i ira naaluwene teto kakale na murendele. Vanduli vozuzumi-iwa ulukulu, kaninaza teto nigumanana mavuto alietene onikumbanyi-a. Ninoza nisangalale n’nga mwemo Yehova mukalele liye afunelanga thawi detene na murendele waimbarimbari onoyo kunaza umala.  — Yes. 26:3, 4.