INKHANI IYAKUMANYILA 6
ULWIMBO 18 Kuwonga Sembe Yakuwombora
Tukumupalizya u Yehova Pakuti Akutuhobokela
‘Pakuti u Chala akabaghana nkhani abanthu aba muchisu ichapasi, umwakuti akabapa u Mwana wache mwene na mwene.’ —YOHA. 3.16.
IFUNDO INKHULU
Tungamupalizya u Yehova ichifukwa chakuti akutuhobokela imbibi zyitu, umwakwivwisya ifundo zyo zikumupangisya ukuti atuhobokele.
1-2. Ka mo ivinthu vibeleye pa bumi bwitu vikuyana bulibuli na mo vikabela kwa munyamata yo twamutambula mu ndime 1?
INONG’ONELA ivya munyamata yo akuliye mumbumba iyikabi. Umwakuchenusya bulo ivinthu ivyakoghofya vikubombiwa. Abapapi bache bosi bakufwa pa ngozi. Ivi vyapangisya ukuti abe ni chitima sana. Loli napo vili bunubu, akukomana sona ni vinthu ivyamwabo ivyakumala mahala. Abapapi bache bakaba ni nkhongole inkhulu. Pa kabalilo aka mumalo mwakuti apyane ichuma icha bapapi bache, akupyana inkhongole. Ichuma cho chilipo akulondiwa ukuti alipile abanthu bo abapapi bache bakakongolako sona abanthu aba, bakuzilonda indalama zyabo mwalubilo. Inkhongole iyi, nkhulu sana umwakuti atangakwanisya ukulipila.
2 Mu mazyu aghanji, tunganena ukuti mo ivinthu vibeleye pa bumi bwitu vikuyana bulo nu munyamata uyu. Abapapi bitu ababwandilo, u Adamu nu Eva bakaba bakufikapo sona bakikalagha mupaladayiso gho ghakaba malo aghakuboneka akiza sana. (Ubwa. 1.27; 2.7-9) Nge bakikala ubumi ubwakuhobosya sana kwa bwila na bwila. Loli pa kabalilo akakuchepa bulo, chilichosi chikasinthila zila. Bakaluza Upaladayiso sona ulusako ulwakuti bangikala nu bumi kwa bwila na bwila. Ka ivi vikapangisya ukuti abana babo bapyane choni? Ibayibolo likutubuzya ukuti: ‘Ukuyana na mumo imbibi yikizila muchisu ichapasi ukwendela mu munthu weka, [u Adamu] sona nu bufwe ukwendela mu mbibi, momumo bope ubufwe bukiza pa banthu bosi pakuti abanthu bosi banangite.’ (Loma 5.12) Tukufwa ichifukwa chakuti tukapyana imbibi ukufuma kwa Adamu. Imbibi zyo tukapyana ukufuma kwa Adamu zili ngati nkhongole inkhulu yo patalipo nayumoyumo uwa uswe yo angakwanisya ukulipila.—Sali. 49.8.
3. Choni cho “imbibi” zyitu zili ngati nkhongole?
3 U Yesu akayanisya “imbibi” ni nkhongole. (Mata. 6.12; Luka 11.4) Nanthi tukubomba imbibi tukuba ni nkhongole kwa Yehova. Tukulondiwa ukuti tulipile pa mbibi zyo tukubomba. Tutangayileka inkhongole iyi ukusita ukulipila loli yingamala peka nanthi twafwa.—Loma 6.7, 23.
4. (a) Nanthi patakabanga ubutuli na bumobumo, choni cho nge chikubombiwa kwa aliwesi? (Salimo 49.7-9) (b) Ka amazyu aghakuti “imbibi” mu Bayibolo ghakung’anamula choni? (Ennya ibokosi ilyakuti “Imbibi.”)
4 Ka vingabombiwa ukuti tunyosezyepo chilichosi cho u Adamu nu Eva bakatagha? Awee, paswebene tutangakwanisya. (Belenga Salimo 49.7-9.) Nanthi patakabangapo ubutuli nabumobumo, nge tute nu lusubilo ulwa bumi ubwa bwila na bwila munthazi pamo ulwakuti abafwe bakwiza pakuzyuka. Mumalo mwache, nge tukufwa bulo ngati vinyamana vyo vite nu lusubilo nalumolumo.—Ndumbi. 3.19; 2 Pita. 2.12.
5. Ka u Baba witu uwalughano akutwavwa bulibuli ukulipila inkhongole yitu iya mbibi? (Ennya ichithuzi icha .)
5 Inong’onela sona ivya munyamata yo twamutambula kubwandilo. Ka mukwinong’ona ukuti angiyivwa bulibuli nanthi umunthu yumo umukabi angiyipa ukuti inthi alipile inkhongole yosi? Tutakukayikila ukuti umunyamata uyu angapalizya sana nu kwitikizya ubutuli. Umwakuyana bulo, Ubaba witu uwa lughano u Yehova atupiye ichabupi cho chikunyosya inkhongole yosi iya mbibi zyitu zyo tukapyana ukufuma kwa Adamu. U Yesu akalongosola ifundo iyi ukuti: ‘Pakuti u Chala akabaghana nkhani abanthu aba muchisu ichapasi, umwakuti akabapa u Mwana wache mwene na mwene, kokuti umunthu wesi yuyo akumusubila atakafwanje, loli abanje nu bumi ubwa bwila na bwila.’ (Yoha. 3.16) Umwakongelezyapo, ichabupi ichi chikutwavwa ukuti tube pabumanyani ubwiza nu Yehova.
U Yesu akalumbilila amazyu amiza aghakunena ivya luhobokelo lwa Yehova ukwendela mu sembe iyakutusatula. (Yoha. 3.16) Ichakukonkhapo, akiyipa ubumi bwache ukuti apeleke isembe (Ennya indime 5)
6. Ka munkhani iyi inthi tunenezannye mazyu buli sona chifukwa buli?
6 Nkhimba tungabomba choni ukuti u Chala atuhobokele imbibi zyitu pamo ukuti “inkhongole” zyitu? Uansala uwi lalusyo ili, akwaghiwa mumazyu gho Ibayibolo libombezizye imbombo ngati aghakuti ukusayana, ukupepesya, ukwiyipa, isembe, ukupokiwa nu kwitiziwa bagholosu. Munkhani iyi inthi tunenezannye vyo amazyu agha, lililyosi palyene ghakung’anamula. Po tukwinong’onelapo amazyu agha, inthi vitwavwe ukuti tumupalizyange nkhani u Yehova ichifukwa chakuti akutuhobokela imbibi zyitu.
CHO U CHALA AKULONDA: UKUSAYANA
7. (a) Ka u Adamu nu Eva bakaluza sona choni? (b) Pakuba bizukulu aba Adamu nu Eva, nkhimba tukulondiwa ukubomba choni? (Aba Loma 5.10, 11)
7 Ukongolezya pakuluza ubumi ubwa bwila na bwila, u Adamu nu Eva bakaluza sona ulusako ulwakuba pabumanyani ubwiza nu Baba wabo u Yehova. Pabwandilo, u Adamu nu Eva bakaba mu mbumba ya Chala. (Luka 3.38) Loli bakati baleka ukumwivwila u Yehova, akabafumyamo mumbumba yache pa kabalilo ko bakaba ukuti bachili ukwanda ukuba na bana. (Ubwa. 3.23, 24; 4.1) Pakuba bizukulu babo, tukulondiwa ukusayana nu Yehova. (Belenga Aba Loma 5.10, 11.) Mumazyu aghanji tunganena ukuti tukulondiwa ukuba pabumanyani ubwakughoma nu Yehova. Ukuyana ni lifalensi yimo, amazyu agha Chigiliki gho baghabombezizye apa, aghakuti ‘ukasayana’ ghangang’anamula “ukuba pa bumanyani nu mulwani wako.” Ichakuswighisya chakuti, u Yehova weyo akanda ukubombapo zimo ukuti ivi vibombiwe. Nkhimba akabomba choni?
INDONDOMEKO: UKUPEPESYA
8. Ka (a) ukupepesya chochoni? (b) ukwiyipa chochoni?
8 Ukupepesya, ndondomeko yo u Yehova abikite ukuti anyosezyepo ubumanyani ubwiza pakasi pa yuyo na banthu abambibi. Indondomeko iyi, yikung’anamula ukusinthanisya ivinthu vibili vyo vili nu mutengo uwakuyana bulo. Muzila iyi, ichinthu cho chikakomanika chinganyokelapo pamo ukupyanizizyapo. Amasimbo agha Chigiliki ghakubombezya amazyu aghakuti ukwiyipa gho ghakuyana ni ng’anamulo ilya mazyu aghakuti “ukupepesya.” (Loma 3.25) Ukupepesya, ko kubombapo zimo ukuti tube pamutende nu Chala sona ukuba nawe pabumanyani ubwiza.
9. Ka ndondomeko buli iya kabalilo akanandi yo u Yehova akapanga ukuti imbibi izya Baizilayeli zihobokeliwanje?
9 Ukuti Abaizilayeli bakwanisye ukuba nawe pabumanyani ubwiza, u Yehova akabika indondomeko iya kabalilo kanandi bulo iyakuti abahobokelaghe imbibi zyabo. Umwaka ghulighosi, Abaizilayeli bakabanga ni Siku Ilya Kupepesya. Pisiku ili, uwasembe usongo nkhani akapelekagha isembe izya nyama. Napo vikabanga bunubu, loli isembe izya nyama zitakakwanisyanga ukwefezyapo zila imbibi zya munthu ichifukwa chakuti ivinyamana vyapasi nkhani pakuyanisya nu munthu. Loli nanthi Abaizilayeli abakupinduka bapeleka isembe zyabo ukuyana na mo u Yehova akalondelagha, akaba wakwisengannya ukubahobokela. (Hebe. 10.1-4) Umwakongelezyapo, indondomeko iyi ni sembe zyo bakapelekagha, zikabakumbusyanga Abaizilayeli ukuti banazi sona pakulondiwa ichinthu chimo ichikulu ukuti imbibi zyabo zihobokeliwe zila.
10. Ka ndondomeko buli iyabwila na bwila yo u Yehova apangite ukuti atuhobokelaghe imbibi zyitu?
10 U Yehova akaba ukuti inthi abike indondomeko iyabwila na bwila ukuti atuhobokelaghe imbibi. Akapanga indondomeko iyakuti u Mwana wache umughaniwa ‘abikiwe lyoka bulo pakuba chakwiyipa ukwefya imbibi izya banthu abinji.’ (Hebe. 9.28) U Yesu akapeleka ‘ubumi bwache ukuti abapoke abanthu abinji.’ (Mata. 20.28) Ka isembe chochoni?
UMUTENGO: ISEMBE
11. (a) Ukuyana ni Bayibolo, ka isembe chochoni? (b) Ka pakalondiwanga choni ukuti isembe iyi yipelekiwe?
11 Ukuyana ni Bayibolo, isembe mutengo gho ghukupelekiwa ukuti upepesye nu kusayana.a U Yehova akwennya ukuti isembe yikwavwa ukuti ivinthu vyo vikakomanika vinyokelepo. Muzila buli? Mukumbukile ukuti u Adamu nu Eva bakatagha ubumi ubwakufikapo nu lusako ulwakuti bangikala kwa bwila na bwila. Cho chifukwa isembe yikalondiwanga ukuti yiyane bulo ni vinthu vyo vikakomanika. (1 Timo. 2.6) Nge yikapelekiwa nu munthu weka yo (1) wakufikapo; (2) angakwanisya ukwikala nu bumi kwa bwila na bwila pachisu ichapasi sona (3) wakwisengannya ukwiyipa pamo ukupeleka isembe ubumi bwache mumalo mwa uswe. Ubumi ubwa munthu uyu bobo bunganyosezyapo vyosi sona ubumi bo bukakomanika.
12. Choni cho u Yesu weyo akaba wakwenelela ukupeleka isembe?
12 Enya ivifukwa vitatu vyo u Yesu akaba wakwenelela ukupeleka isembe iyi. (1) Akaba wakufikapo, ichifukwa chakuti ‘atakabombapo nayimoyimo imbibi.’ (1 Pita. 2.22) (2) Akaba wakuti angakwanisya ukwikala pachisu ichapasi kwa bwila na bwila. (3) Akaba wakwisengannya ukufwa nu kupeleka ubumi bwache mumalo mwa uswe. (Hebe. 10.9, 10) Pakuba munthu uwakufikapo, u Yesu akayana bulo nu munthu uwabwandilo u Adamu po akaba achili atanangite. (1 Koli. 15.45) Imfwa ya Yesu yikakupikila imbibi zyo u Adamu akabomba nu kunyosezyapo chilichosi cho u Adamu akatagha. (Loma 5.19) Cho chifukwa u Yesu akaba we “Adamu uwabumalilo.” Patakulondiwa sona umunthu uwamwabo uwakufikapo ukuti alipile vyosi vyo u Adamu akatagha. U Yesu akafwa “koka bulo.”—Hebe. 7.27; 10.12.
13. Ka indondomeko iyakupepesya yikupambana bulibuli ni sembe?
13 Ka indondomeko iyakupepesya yikupambana bulibuli ni sembe? Indondomeko iyakupepesya, vinthu vyo u Chala akabomba ukuti anyosezyepo ubumanyani ubwiza pakasi pa yuyo na banthu. Isembe mutengo gho ghukapelekiwa ukuti u Chala atuhobokele imbibi zyitu. Umutengo ughu ghukwimila ibanda lya Yesu lyo likakupuka mumalo mwa uswe.—Efe. 1.7; Hebe. 9.14.
IVYAKUFUMAPO VYACHE: UKUPOKIWA NU KWITIZIWA BAGHOLOSU
14. Ka pa kabalilo aka inthi tunenezannye choni sona chifukwa buli?
14 Choni cho chabombiwa ichifukwa cha ndondomeko iyakupepesya? Ibayibolo libombezizye amazyu aghinji ukuti lilangizye mo tukupindulila. Napo ing’anamulo ilya mazyu agha liyanite, loli ilizyu lililyosi likulongosola ifundo yimo iya mo indondomeko iyakupepesya yikwighulila izila iyakuti u Yehova atuhobokele. Po tukunenezannya amazyu agha, inthi twennye sona mo ghakumukwafizya aliwesi paweka.
15-16. (a) Ka mu Bayibolo, amazyu aghakuti ‘ukupokiwa’ ghakwimila choni? (b) Ka ivi vikutukwafya bulibuli?
15 Mu Bayibolo, ukupokiwa kukwimila ukusatuliwa ichifukwa cha sembe yo yapelekiwa. Umutumiwa u Pitala akalongosola ifundo iyi ukuti: ‘Muzimenye ukuti mukasatuliwa ku nkhalo zyinyu imbibi zizyo mukapyana ku banyenya binyu. Umwe mutakasatuliwa ni vinthu vimo vivyo vikunanganika ngati siliva pamo u golide. Loli mukasatuliwa ni banda ilya mutengo ilya Kilisitu, yuyo mwana uwa ng’ozi umusita chilema nachimochimo pamo ububibi bumo.’—1 Pita. 1.18, 19.
16 Tungasatuliwa ku bulaghili ubwa mbibi nu bufwe chifukwa cha sembe iyakutusatula. (Loma 5.21) Ubwanaloli bwakuti, tuli ni vifukwa ivyiza ivyakumupalizizya u Yehova nu Yesu ukufumila pasi pa moyo ichifukwa chakupokiwa ni banda ilyapamwanya nkhani pamo ubumi ubwa Yesu.—1 Koli. 15.22.
17-18. (a) Nkhimba ukwitiziwa bagholosu kukung’anamula choni? (b) Ka ivi vikutukwafya bulibuli?
17 Ukwitiziwa bagholosu kukung’anamula ukuti vyo bakatupimila ukuti tulipile batuhobokela pamo batuswefya. Napo u Yehova abombite bunubu, loli atalekite ukwendela ifundo zyache izyabugholosu. Atakutwitizya ukuti swe bagholosu ukuyana na mo tukubombela ivinthu pamo ukuti akuhoboka ni mbibi zyitu. Loli u Yehova akutuhobokela inkhongole zyitu ichifukwa cha lwitiko lwitu pa ndondomeko iyakupepesya, nu mutengo uwa sembe yo yikapelekiwa.—Loma 3.24; Gala. 2.16.
18 Ka ivi vikung’anamula choni kwa aliwesi? Bo basaliwe ukuti bakuya pakulaghila poka nu Yesu kumwanya bapimiwe kale ukuti bagholosu pakuba bana ba Chala. (Titi 3.7; 1 Yoha. 3.1) Akubahobokela imbibi zyabo. Bakuba ngati batakanangapo, ivi vikubapangisya ukuti babe bakwenelela ukuba mu Bumwene. (Loma 8.1, 2, 30) Bosi bo bali nu lusubilo ulwakwiza ukwikala pachisu ichapasi, bakwitiziwa ukuti bagholosu pakuba bamanyani ba Chala sona imbibi zyabo zikuhobokeliwa. (Yako. 2.21-23) Ichilundilo icha banthu cho chikwiza pakupona pa Alamagedoni, chili nu lusako ulwakuti te chikafwe sona. (Yoha. 11.26) ‘Abagholosu na basita ubugholosu’ bali mwigulu ilya banthu bo bakwiza pakuzyuka. (Imbo. 24.15; Yoha. 5.28, 29) Pabumalilo abanthu bo bakumwivwila u Yehova, bakwiza pakupokela “ubusatuke nu buchindamu ubwa bana aba Chala.” (Loma 8.21) Tukupindula sana ichifukwa cha ndondomeko iyakupepesya yo yikupangisya ukuti tusayane nu Baba witu u Yehova!
19. Ka ivinthu pa bumi bwitu vikasinthila bulibuli kubwiza? (Ennya sona ibokosi ilyakuti “Mo Tukupindulila.”)
19 Ubwanaloli bwakuti, mo ivinthu vibeleye pabumi bwitu vikuyana bulo na mo vikabela kwa munyamata yo twamutambula kubwandilo yo akaluza chilichosi nu kupyana inkhongole inkhulu yo akaba ukuti atangakwanisya ukulipila. Loli tukumupalizya sana u Yehova ichifukwa chakuti atutulite. Ivinthu vikasintha sana pabumi bwitu ichifukwa cha indondomeko iyakupepesya nu kupelekiwa ukwa sembe. Ichifukwa chakuti tuli nu lwitiko mwa Yesu Kilisitu, vikutwavwa ukuti tusatuliwe pamo tupokiwe ku mbibi ni mfwa. Imbibi zyitu zingahobokeliwa, sona imbili yitu imbibi yingafufutiwa. Ichinthu ichakulondiwa nkhani chakuti tukuba pabumanyani nu Baba witu uwalughano uwa kumwanya, u Yehova.
20. Nkhimba munkhani iyakukonkhapo tukwiza pakunenezannya choni?
20 Tukupalizya sana ukufumila pasi pa moyo, nanthi tukwinong’onelapo pa vyo u Yehova nu Yesu batubombeye. (2 Koli. 5.15) Nanthi batakatutulagha nge tu te nu lusubilo nalumolumo! Loli ka uluhobokelo lwa Yehova lukung’anamula choni nkhaninkhani kwa aliwesi paweka? Ilalusyo ili, tukwiza pakunenezanya munkhani iyakukonkhapo.
ULWIMBO 10 Lumbani Yehova, Chiuta Withu!
a Mu vinenelo vimo amazyu aghakuti “isembe” baghang’anamuliye ukuti “umutengo uwabumi” pamo “ukulipila ichinthu chimo.”