INKHANI IYAKUMANYILA 7
ULWIMBO 15 Lumbani Mwana Wakwamba wa Yehova
Ka Mukupindula Bulibuli nu Kuhobokela kwa Yehova?
‘Pakuti umwe mukuhobokela naloli.’—SALI. 130.4
IFUNDO INKHULU
Ukughamanya akiza amazyu aghakufwanikizya bulo gho ghakwaghiwa mu Bayibolo, kungatwavwa ukuti tumupalizyange nkhani u Yehova ichifukwa chakuti akumuhobokela aliwesi paweka.
1. Choni cho chakutamya ukumanya nanthi umunthu akuhobokela naloli?
“NAKUHOBOKELA.” Tutakukayikila ukuti amazyu agha, ghakuba ghakusangalusya sana nanthi mukumanya ukuti munenite pamo mubombite ichinthu chimo cho chimukalalizizye yumo! Loli ka amazyu aghakuti “nakuhobokela,” ghakung’anamula choni? Ka umunthu yo mwamukalalizizye akunena ukuti ubumanyani bwinyu bwanyokelapo? Pamo vingaba ukuti akung’anamula ukuti atakulonda ukuti munenezannye sona ivyakukwafannya ni nkhani iyo? Ukuhobokela ukwa banthu kwakutamya ukukwivwisya.
2. Ka Amasimbo ghakukulongosola bulibuli ukuhobokela kwa Yehova? (Ennya sona amazyu aghamunthende.)
2 Mo u Yehova akutuhobokelela swe banthu abambula ukufikapo, vikupambana sana na mo uswe tukubahobokelela abamwitu. Ukuhobokela kwa Yehova kwapamwanya sana. Uwamasalimo akanena kwa Yehova ukuti: ‘Pakuti umwe, ukuhobokela kwinyu kwanaloli umwakuti abanthu baboghopaghe.’a (Sali. 130.4) Naloli, ‘ukuhobokela kwa Yehova kwanaloli.’ Akutupa ichifwanikizyo ichiza icha mo ukuhobokela ukwenecho kubeleye. Muvyakubombiwa vimo, bo bakasimba Ibayibolo bakabombezya izyu ilya Chihebele ilyakuti ukuhobokela, lyo batangalibombezyanga imbombo pakulongosola ukuhobokela ukwa banthu.
3. Ka ukuhobokela ukwa Yehova kupambanite bulibuli nu kwa banthu? (Yesaya 55.6, 7)
3 Nanthi u Yehova amuhobokela umunthu, akuba ukuti afufuta imbibi zyache. Ubumanyani bwache bo bukakomanika bukunyokelapo. Ukuhobokela ukwa Yehova kwakuswighisya sana sona kwapamwanya.—Belenga Yesaya 55.6, 7.
4. Ka u Yehova akutwavwa bulibuli ukuti twivwisye vyo ukuhobokela ukwenecho kukung’anamula?
4 Nanthi ukuhobokela kwa Yehova kupambanite nu kwa banthu, nkhimba pakuba swe banthu bambula ukufikapo vingabombiwa bulibuli ukuti twivwisye vyo ukuhobokela ukwenecho kukung’anamula? U Yehova akutwavwa pakubombezya amazyu aghakufwanikizya pakulongosola mo ukuhobokela kwache kubeleye. Munkhani iyi, inthi twennye amazyu ghamo gho akubombezya. Amazyu agha inthi ghalangizye mo u Yehova akwefezyapo imbibi, sona mo akunyosezyapo ubumanyani bo bukakomanika ichifukwa cha mbibi. Po tukunenezannya ivifwanikizyo ivi, inthi vitwavwe ukuti tumupalizyange nkhani Ubaba witu yo akutuhobokela muzila izyinji.
U YEHOVA AKWEFYAPO IMBIBI
5. Choni cho chikubombiwa nanthi u Yehova atuhobokela imbibi zyitu?
5 Akabalilo akinji, Ibayibolo likunena ukuti imbibi zili ngati we katundu umungw’amu. Umwene u Devedi akalongosola imbibi zyache muzila iyi: ‘Ivyakupuvya vyane vyapululila umutu wane; vili ngati we katundu umung’wamu sana, uwakuti nthangakwanisya ukumunyamula.’ (Sali. 38.4) Loli u Yehova akuhobokela imbibi izya munthu yo apinduka. (Sali. 25.18; 32.5) Amazyu agha Chihebeli gho bakaghang’anamulila ukuti ‘ukuhobokela,’ ghangang’anamula “ukunyamulila mumwanya” pamo “ukunyamula.” Tungamufwanikizya u Yehova nu munthu uwamaka yo umwakufwanikizya bulo, anganyamula imbibi zyitu nu kuzifumyapo pa vipungo nu kuzisumbila kubutali.
‘Mukahobokela’ (Sali. 32.5)
6. Ka u Yehova akubomba bulibuli ni mbibi zyitu?
6 Ibayibolo likulongosola amazyu aghanji aghakufwanikizya bulo gho ghakulangizya mo u Yehova akunyamulila imbibi zyitu nu kuzitaghila kubutali. Pa Salimo 103.12 pakutubuzya ukuti: ‘Ngati mo bubeleye ubutali ubwakufuma ko izuba likufuma na ko likwingilila, momo akuzitaghila imbibi zyitu kubutali nuswe.’ Kubufumilo bwizuba kutali sana na kubwingililo bwizuba. Amalo mabili agha, ghatalikomanapo lumo. Mu mazyu aghanji tunganena ukuti u Yehova akusenda imbibi zyitu nu kuzitaghila kubutali nuswe, ukuchila mo uswe tunginong’onela. Ifundo iyi yikulangizya mo ukuhobokela kwache kubeleye!
‘Ngati mo bubeleye ubutali ubwakufuma ko izuba likufuma na ko likwingilila’ (Sali. 103.12)
7. Ka Ibayibolo likulosongola ukuti u Yehova akubomba bulibuli ni mbibi zyitu? (Mika 7.18, 19)
7 Pakuti u Yehova akuzisenda imbibi zyitu nu kuzitagha kubutali nuswe, ka akubukilila ukuzikumbukila? Awee. Pakunena ivya Yehova, Umwene u Hezekiya akasimba ukuti: ‘Mutaghite imbibi zyane zyosi kwisinda kwinyu.’ (Yesa. 38.9, 17) Amazyu aghakufwanikizya agha, ghakulangizya ukuti u Yehova akusenda imbibi izya munthu uwakupinduka nu kuzitagha ukuti atakazyennye sona. Muzila iyinji tungaghanena ukuti: ‘Mwapangisya imbibi zyane ukuba ngati zitakabombiwa.’ Ibayibolo likulongosola ifundo iyi muzila iyamwabo mu mazyu aghakufwanikizya bulo gho ghali pa Mika 7.18, 19. (Belenga.) Apa u Yehova akunena ukuti akusenda imbibi zyitu nu kuzitaghila pasi pa nyanja. Kwisinda uku vikaba ukuti vitangabombiwa ukuti umunthu aye asende ichinthu cho bachitaghila pasi pa nyanja.
‘Mutaghite imbibi zyane zyosi kwisinda kwinyu’ (Yesa. 38.17)
‘Mukwiza pakuzisumbila imbibi zyabo pasi pa nyanja’ (Mika 7.19)
8. Nkhimba twamanyila ichoni?
8 Ukwendela mu mazyu aghakufwanikizya bulo gho twanenezannya, twamanyila ukuti nanthi u Yehova atuhobokela akuba ukuti efyapo ubungw’amu ubwa mbibi zyitu zyosi. Naloli cho chifukwa u Devedi akanena ukuti, ‘basayiwa abanthu babo ububibi bwabo bwahobokeliwa babo imbibi zyabo zyazimiwa. Musayiwa umunthu yuyo imbibi zyache, u Yehova atakwiza pakuzibelengela!’ (Loma 4.7, 8) Uku koko kuhobokela ukwa bwanaloli!
U YEHOVA AKUFUFUTA IMBIBI ZYITU
9. Ka mazyu buli aghakufwanikizya bulo gho u Yehova akabombezya imbombo pakulongosola mo akutuhobokelela?
9 U Yehova akubombezya amazyu aghanji aghakufwanikizya bulo ukuti atwavwe mo tungapalizizya isembe iyakutusatula, sona mo tungamupalizizya ichifukwa chakuti akufufuta imbibi izya banthu bo bapinduka. Umwakufwanikizya bulo, u Yehova akunena ngati po akuchapa nu kusuka imbibi zyitu. Ivi vikupangisya ukuti umunthu uwambibi aswepe. (Sali. 51.7; Yesa. 4.4; Yere. 33.8) U Yehova akulongosola mo akubombela ivi ukuti: ‘Napo imbibi zyinyu zingaba ngati chinthu ichichesamu, loli inthi ziswepe ngati chinthu ichiswepu, napo zingaba ngati mwenda umuchesamu, loli zikwiza pakuswepa ngati we thonje.’ (Yesa. 1.18) Chakutamya ukuchapa umwenda gho wabendela ni vinthu ivichesamu ukuti ghuswepe. Loli ukwendela mu mazyu aghakufwanikizya bulo agha, u Yehova akutusimikizya ukuti imbibi zyitu akuzichapa ukuba ziswepu umwakuti zitakuboneka sona.
‘Napo imbibi zyinyu zili ngati chinthu ichichesamu nkhani loli zikwiza pakuswepa napo zingaba ngati mwenda umuchemu loli zikwiza pakuswepa ngati we tonje’ (Yesa. 1.18)
10. Nkhimba mazyu buli aghamwabo aghakufwanikizya bulo gho u Yehova aghabombezizye imbombo pakulongosola mo akutuhobokelela?
10 Ngati mo tukanenela munkhani iya pisinda, imbibi zikuyana sona ni ‘nkhongole.’ (Mata. 6.12; Luka 11.4) Cho chifukwa akabalilo kosi nanthi twamunangila u Yehova tukuba ngati tukongelezya inkhongole yo tuli nayo. Tukuba ngati tukupanga inkhongole iya ndalama izyinji. Loli nanthi u Yehova atuhobokela vikuba ngati ukuti afufuta inkhongole inkhulu yo yalondiwanga ukuti tuyilipile ni ndalama izyinji. Atakulonda ukuti tulipile inkhongole iya mbibi zyo atuhobokela. Ichifwanikizyo ichi chakusangalusya sana pakulongosola mo tukuyivwila nanthi u Yehova atuhobokela!
“Utuhobokele imbibi zyitu” (Mata. 6.12)
11. Nkhimba Ibayibolo likung’anamula choni nanthi likunena ukuti “azimye” imbibi zyitu? (Imbombo 3.19)
11 U Yehova atakutuhobokela bulo inkhongole pamo ukuti imbibi zyitu, loli akuzimizya zila. (Belenga Imbombo 3.19.) Nanthi inkhongole yahobokeliwa, tungayifwanikizya ngati ukuti umunthu agwala umuzele pipela lyo mukasimbilana ivya nkhongole ukulangizya ukuti inkhongole iyo yamala. Napo vili bunubu loli umuzele ghungabukilila ukuboneka. Loli vikupambana sana nanthi wazimya vimo. Ukuti twivwisye amazyu aghakufwanikizya bulo agha, tukulondiwa ukukumbukila ukuti mukabalilo akakwisinda, uinki yo bakabombezyanga imbombo bakongannyanga ukaboni, ugamu na mizi. Ukuti umunthu afufute vyo vyasimbiwe, akabombezyanga isipanji yo yinyekite. Cho chifukwa nanthi inkhongole “bayizimya,” yikamalilagha zila. Ivinthu vyo vikaba ukuti vyasimbiwe vitakabonekagha sona. Ivinthu vyo vikasimbiwa vikaba ngati ukuti vitasimbiwepo. Ifundo iyi yikutupangisya ukuti twiyivwe akiza mumoyo pakumanya ukuti u Yehova atakutuhobokela bulo imbibi zyitu loli akuzizimizya zila!—Sali. 51.9.
“Ukuti azimye imbibi zyinyu” (Imbo. 3.19)
12. Ka amazyu aghakufwanikizya bulo aghakuti ibingu ifitu nkhani ghakung’anamula choni?
12 U Yehova akubombezya amazyu aghamwabo aghakuyanako aghakufwanikizya bulo pakulongosola mo akuzimizya imbibi zyitu. Akunena ukuti: ‘Nkhwiza pakuzimya vyo ukupuvya ngati po nazigha ni bingu, napo imbibi zyako zingaba ngati ibingu ifitu nkhani.’ (Yesa. 44.22) Nanthi u Yehova atuhobokela, akuba ngati abombezya ibingu ifitu nkhani pakuzigha vyo twapuvya umwakuti tutakavyennyanje sona.
‘Nkhwiza pakuzimya vyo ukupuvya ngati mo ibingu likuzighilila’ (Yesa. 44.22)
13. Ka tukwiyivwa bulibuli nanthi u Yehova atuhobokela imbibi?
13 Nkhimba ivi vikung’anamula choni? Nanthi u Yehova atuhobokela imbibi, tutakulondiwa sona ukwiyipa inongwa. Inkhongole yitu yikuhobokeliwa zila ichifukwa icha libanda lya Yesu Kilisitu. Mu mazyu aghanji tunganena ukuti po pakasimbiwa inkhongole iyi patakuboneka sona. Umu momo ukuhobokela ukwabwanaloli ukwakufuma kwa Yehova kukung’anamula nanthi twapinduka nu kuzileka imbibi zyo twabombagha.
U YEHOVA AKUNYOSEZYAPO UBUMANYANI UBWIZA
Ichifukwa chakuti Ubaba witu uwakumwanya akatuhobokela, vikutupangisya ukuti tube pa bumanyani ubwiza nawe (Ennya indime 14)
14. Choni cho tungasubila ukuti u Yehova akutuhobokela? (Ennya sona ivithuzi.)
14 Ukuhobokela ukwabwanaloli ko u Yehova akubomba, kukutwavwa ukuti tube nawe pabumanyani ubwiza. Kukutwavwa ukuti tutakiyipe inongwa nanthi twapuvya ivinthu. Tutakulondiwa ukubukilila ukoghopa ukuti u Yehova achili akusunga ichakusingo sona akulondelezya izila iya mo angatupela ichilango. Choni cho tungamusubalila nanthi akunena ukuti atuhobokela? U Yehova akamubuzya umulaghuzi u Yelemiya ukuti: ‘Inkhwiza pakubahobokela vyo bakupuvya sona inthakwiza ukukumbukila lumo imbibi zyabo.’ (Yere. 31.34) Pakunena ivya mazyu agha, umutumiwa u Pabuli akabombezya amazyu aghakuyana po akanena ukuti: ‘Inthakwiza pakubukumbukapo nalumolumo ububibi bwabo.’ (Hebe. 8.12) Loli, ka amazyu agha ghakung’anamula choni nkhaninkhani?
‘Inthakwiza pakukumbukila lumo imbibi zyabo’ (Yere. 31.34)
15. Ka u Yehova atakukumbukila imbibi zyitu muzila buli?
15 Mu Bayibolo amazyu aghakuti ‘ukukumbukila’ te kabalilo kosi ko ghakung’anamula ukukumbukila umunthu yumo, ichinthu chimo pamo ukwinong’onelapo ivyakukwafannya ni chinthu icho. Loli ghangang’anamula sona ukuti umunthu abombepo zimo. Ichigabenga cho bakachikomelela papipi nu Yesu chikalaba ukuti: ‘Yesu, unkhumbuke nanthi wafika mu Bumwene bwako!’ (Luka 23.42, 43) Apa chikamulaba u Yesu ukuti achibombele ichinthu chimo. Mo u Yesu akamulila, akalangizya ukuti akwiza pakubombapo zimo ukuti ize achizusye ichigabenga ichi. Cho chifukwa nanthi u Yehova anena ukuti atakukumbukila sona imbibi zyitu, akung’anamula ukuti atakwiza pakubombapo zimo ichifukwa cha vinthu vyo tukapuvya. Sona kunthazi atakwiza pakutupa ichilango ichifukwa cha mbibi zyo akatuhobokela.
16. Ka Ibayibolo likulongosola bulibuli ubwabuke bo bukubapo nanthi twahobokeliwa naloli?
16 Ibayibolo likubombezya amazyu aghanji aghakufwanikizya bulo ukuti litwavwe ukwivwisya ubwabuke bo bukubapo nanthi twahobokeliwa naloli. Pakuti swe banthu batulanongwa, twe “bazya abambibi.” Loli tukumupalizya sana u Yehova ichifukwa chakuti akutuhobokela. Pa kabalilo aka, twe bazya bo ‘basatuliwe kumbibi.’ (Loma 6.17, 18; Ubuvu. 1.5) Tukuhoboka sana nanthi u Yehova atuhobokela ichifukwa chakuti tukwiyivwa ukuti twasatuliwa ku buzya.
“Mukasatuliwa ku mbibi” (Loma 6.18)
17. Ka ukuhobokela kukutupozya bulibuli? (Yesaya 53.5)
17 Belenga Yesaya 53.5. Amazyu aghakufwanikizya bulo gho inthi tunenezannye, ghakutuyanisya uswe na banthu bo bali ni mbina iyakusambukila. Ichifukwa cha sembe iyakutusatula yo u Yehova atupiye ukwendela mu Mwana wache, vikuba ngati atupozya. (1 Pita. 2.24) Isembe iyakutusatula yikupangisya ukuti tunyosezyepo ubumanyani nu Yehova bo bukakomanika. Ngati mo umunthu yo apola ku mbina yo abinagha akuhobokela, nuswe bulo tukuhoboka sana nanthi twapola ku mbina iyabuzimu sona nanthi u Yehova anda sona pakuhoboka nuswe ichifukwa chakuti atuhobokela.
‘Ichifukwa cha vilonda vyache tukapola’ (Yesa. 53.5)
MO TUKUPINDULILA ICHIFUKWA CHAKUTI U YEHOVA AKUTUHOBOKELA
18. Nkhimba twamanyilako choni ku mazyu aghakufwanikizya bulo gho ghakwaghiwa mu Bayibolo, gho ghakulongosola mo u Yehova akutuhobokelela? (Ennya sona ibokosi ilyakuti “Mo u Yehova Akutuhobokelela”)
18 Nkhimba twamanyila choni pakwennya amazyu aghakufwanikizya bulo gho ghakwaghiwa mu Bayibolo, gho ghakunena izya kuhobokela kwa Yehova? Nanthi atuhobokela, vikuba ngati po tutabombite imbibi nayimoyimo sona atangatupa ichilango ichifukwa cha vinthu vyo tukabomba. Ivi vikutwavwa ukuti tube pabumanyani ubwiza nu Baba witu uwakumwanya sona ukukumbukila ukuti ukuhobokela ukwabwanaloli chabupi. U Yehova akulangizya ichabupi ichi, ichifukwa chakuti walughano sona wachisa nkhani ku banthu abatulanongwa. Te chinthu cho abanthu bangachidaya ukuti babe nacho.—Loma 3.24.
19. (a) Choni cho tukulondiwa ukupalizya? (Aba Loma 4.8) (b) Nkhimba munkhani iyakukonkhapo tukwiza pakunenezannya choni?
19 Belenga Aba Loma 4.8. Tutakukayikila ukuti aliwesi akupalizya sana ichifukwa chakuti u Yehova, we Chala ‘uwakuhobokela mubwanaloli!’ (Sali. 130.4) Loli ukuti tuhobokeliwe naloli tukulondiwa ukubomba ichinthu chimo ichakulondiwa sana. U Yesu akanena ukuti: ‘Nanthi mutakubahobokela abamwinyu, Ughuso wepe atakwiza pakubahobokela imbibi zyinyu.’ (Mata. 6.14, 15) Cho chifukwa nuswe bulo tukulondiwa ukumweghelela u Yehova pa nkhani iyakuhobokela. Loli ka tungabomba bulibuli bunubu? Inkhani iyakukonkhapo, yikwiza pakutwavwa mo tungabombela.
ULWIMBO 46 Tikumuwongani Yehova
a Mu Chihebeli ichabwandilo, amazyu aghakuti “ukuhobokela” ghakunena nkhani ivyakuhobokela ukwabwanaloli kwene napo pangaba sona ukuhobokela ukunji. Amabayibolo aghinji ghatakulongosola ifundo iya kulondiwa iyi, loli Ibayibolo ilya Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya litayilekite ifundo iyi. Umwakufwanikizya, pisimbo ilya Salimo 130.4 pakulangizya akiza ifundo iyi.