INKHANI IYAKUMANYILA 13
ULWIMBO 4 “Yehova Ni Muliska Wane”
Inyobe ya Yehova te Yifupi
‘Nkhimba inyobe ya Yehova yifupi?’—KUBA. 11.23.
IFUNDO INKHULU
Inkhani iyi inthi yitwavwe ukuti tumusubilaghe nkhani u Yehova ukuti akabalilo kosi inthi atupange vyo tukulondiwa pa bumi.
1. Ka u Mozesi akalangizya bulibuli ukuti akamusubilagha u Yehova pa kabalilo ko akabatangililagha Abaizilayeli ukufuma ku Ijiputi?
PA BANTHU bo bakutambuliwa mwibuku ilya Aba Hebeli bo bakaba nu lwitiko ulwakughoma, u Mozesi wepe akutambuliwa. (Hebe. 3.2-5; 11.23-25) Akalangizya ukuti ali nu lwitiko ulwakughoma po akabatangililagha Abaizilayeli ukufuma ku Ijiputi. Atakitikizya ukuti u Falabo na basilikali bache bamoghofye. Ichifukwa chakuti akamusubilagha u Yehova, akabatangilila abanthu po bakalobokagha Inyanja Inchesamu, pisinda pache akabingizya munkholongo. (Hebe. 11.27-29) Napo Abaizilayeli abinji bakaleka ukumusubila u Yehova ukuti weyo angabapwelelela, loli u Mozesi akabukilila ukumusubila u Chala. Ulwitiko ulwa Mozesi lutakayingana, pa kabalilo ko u Chala akabapa abanthu ichakulya na mizi umwakuswighisya munkholongo.a—Kuso. 15.22-25; Sali. 78.23-25.
2. Choni cho u Chala akamulalusya u Mozesi ukuti: ‘Nkhimba inyobe ya Yehova yifupi’? (Ukubaligwa 11.21-23)
2 Napo akaba nu lwitiko ulwakughoma, loli umwaka ghukati wendapo ukufuma po akabafumisya Abaizilayeli mu Ijiputi umwakuswighisya, u Mozesi akamulalusya u Yehova mo inthi abapele abanthu bache inyama. U Mozesi atakinong’onelaghako mo u Yehova angabombela ukuti akwanisye ukubapa abanthu amamiliyoni aghinji inyama iyakubakwana. Pakwamula, u Yehova akamulalusya ukuti: ‘Nkhimba inyobe ya Yehova yifupi?’ (Belenga Ukubaligwa 11.21-23.) Amazyu aghakuti ‘inyobe ya Yehova,’ ghakwimila umuzimu ubuzelu ubwa Chala pamo amaka gho akubombezya imbombo. Mu mazyu aghanji tunganena ukuti, u Yehova akamulalusya u Mozesi ukuti, ‘Nkhimba ukwinong’ona ukuti ningapotwa ukubomba vyo nanena ukuti inthi mbombe?’
3. Ka vyo vikabombiwa kwa Mozesi na ku Baizilayeli vikutumanyisya choni?
3 Ka mupasizyepo lumo waghe u Yehova angabapa ivyakulondiwa pa bumi pamo vyo imbumba yinu yikulondiwa? Napo mungaba ukuti mupasizyepo pamo hagha, za twennye vyo tungamanyilako kwa Mozesi na ku Baizilayeli bo bakaleka ukusubila ukuti u Chala angabapa vyo bakulondiwa. Ifundo izya mu Masimbo, inthi zitwavwe ukughomya ulusubilo lwitu ukuti inyobe ya Yehova te yifupi.
MUMANYILEKO KWA MOZESI NA KU BAIZILAYELI
4. Choni cho chikapangisya ukuti Abaizilayeli abinji bande ukwennya ukuti u Yehova atangakwanisya ukubapa ivyakulondiwa?
4 Inkhani yosi yikulangizya ukuti umutundu uwa Baizilayeli ghukaba poka na ‘banthu abinji abamaluko aghanji’ mu nkholongo po bakafumagha ku Ijiputi ukuya ku Chisu Ichalayizyo. (Kuso. 12.38; Kumbu. 8.15) Abanthu abamaluko aghanji bakalita nu kulya umana, po bakanda ukudandaghula sona Abaizilayeli abinji bope bakanda ukudandaghula. (Kuba. 11.4-6) Abanthu bakanda ukudandabula ichifukwa cha vyakulya vyo bakalyanga ku Ijiputi. Ichifukwa chakuti abanthu bakanda ukumutamya, u Mozesi akanda ukwinong’ona ukuti budindo bwache ukubapa vyo bakulondiwa.—Kuba. 11.13, 14.
5-6. Nkhimba tungamanyilako choni ku chilundilo cho chikabavulungannya Abaizilayeli abinji?
5 Abaizilayeli babaghiye ukuti bakasendela inkhalo iya banthu abamaluko aghanji bo batakapalizyanga. Nuswe bulo tunganda ukusendela inkhalo iya banthu bo bali nu muzimu uwambula ukupalizya, vyo vingatupangisya ukuti tuleke ukwikutisiwa na vyo u Yehova akutupa. Ivi vingabombiwa nanthi tunganda ukwinong’onelapo pa vinthu vyo tukaba navyo kwisinda pamo nanthi twanda ukuba na kabini ni vinthu vyo abanji bali navyo. Loli tungaba bakuhoboka nanthi tungaba nu muzimu uwakwikutisiwa na vyo tuli navyo.
6 Abaizilayeli nge bakakumbukagha ukuti u Chala abasimikizizye ukuti inthi baye bahoboke ni vinthu ivyinji mu Chisu icha Layizyo. U Yehova atakalayizya ukuti inthi akwanilisye ilayizyo ili munkholongo, loli Muchisu icha Layizyo. Umwakuyana bulo, mumalo mwakwinong’onelepo ivinthu vyo tutangavyagha muchisu ichi pa kabalilo aka, tungabomba akiza sana ukwinong’onelapo vyo u Yehova atulayizizye ukuti akwiza pakutubombela muchisu ichipya. Sona tungabomba akiza ukwinong’onelapo amasimbo gho ghangatwavwa ukuti tumusubilaghe nkhani u Yehova.
7. Choni cho tungasubila ukuti inyobe ya Yehova te yifupi?
7 Napo vili bunubu, loli mungilalusya ukuti, choni cho u Chala akamulalusya u Mozesi ukuti: “Nkhimba inyobe ya Yehova yifupi?’ U Yehova abaghiye ukuti akalondagha ukumwavwa u Mozesi ukuti atakinong’onele bulo amaka gho u Yehova ali nagho, loli inong’onelaghe sona vyo amaka agha, ghakwanisya ukubomba. U Chala nge akabapa Abaizilayeli inyama ukusita ukusendela ukuti bakaba munkholongo. Ni ‘nyobe iya maka sona inyobe iyakugholoka,’ u Chala akalangizya amaka ghache. (Sali. 136.11, 12) Cho chifukwa nanthi tukukomana ni njelo, tutakakayikilaghe ukuti akabalilo kosi inyobe ya Yehova yikwiza pakutwavwa.—Sali. 138.6, 7.
8. Ka tungabomba bulibuli ukuti tutakabombe ivinthu ngati mo Abaizilayeli bakabombela? (Ennya sona ichithuzi.)
8 Patakenda akabalilo akatali, u Yehova akabapa abanthu abazungwa abinji. Napo akabomba bunubu, loli Abaizilayeli batakamupalizya u Yehova ichifukwa chakubabombela ichiswigho ichi. Mumalo mwache, Abaizilayeli abinji bakanda ukukola abazungwa abinji ukuchila bo bakalondiwanga. Chifukwa chakuti bakakolagha pabusiku na pamusanya, vikapangisya ukuti bakolaghe abazungwa abinji sana. U Yehova akakalala na banthu ‘bo bakalangizya umoyo uwabupafu’ sona akabapa ichilango. (Kuba. 11.31-34) Nuswe bulo tungamanyilako ku Baizilayeli. Tukulondiwa ukubomba ivinthu umwabuchevu ukuti tutakabe swe bapafu. Kwali swe bakabi pamo swe bapina, loli tukulondiwa ukubombapo zimo ukuti twilundikile ‘ubukabi kumwanya’ umwakuti tube pabumanyani ubwiza nu Yehova sona u Yesu. (Mata. 6.19, 20; Luka 16.9) Nanthi tungabomba bunubu, tungaba nu lusubilo losi ukuti u Yehova inthi atupe vyosi vyo tukulondiwa.
Nkhimba abanthu abinji bakalangizya muzimu buli po bakaba munkholongo sona tungamanyilako choni? (Ennya indime 8)
9. Choni cho tungasimikizya ukuti u Chala angatwavwa?
9 Amasiku ghano, u Yehova wakwisengannya ukubavwa abanthu bache. Napo vili bunubu, vitakung’anamula ukuti te tukasobelwepo lumo ivinthu ivyakumubili pamo ukuba ni zala.b Loli u Yehova te akatulekepo. Akabalilo kosi akutupa amaka nanthi twakomana ni njelo. Za tunenezannye ivyakubombiwa vibili vyo vikulangizya ukuti nanthi tukumusubila u Yehova, akwiza pakugholosya inyobe yache nu kutupa ivinthu vyo tukulondiwa: (1) nanthi tukulimbana ni nthamyo iyakusoba ukwa ndalama sona (2) nanthi tukwisengannya mo tungize twaghile ivyakulondiwa nanthi twagosipa.
NANTHI TUKULIMBANA NI NTHAMYO IYAKUSOBA UKWA NDALAMA
10. Ka nthamyo buli zyo tungakomana nazyo?
10 Po tukupalamila ku bumalilo ubwa chisu ichi, tukusubila ukuti ivinthu muchisu inthi vibukilile ukubipilabipila. Ukusita ukukolelana pa vya ndale, inkhondo, imikosi iyachipeliwa pamo imbina izyakwambukila, vingapangisya ukuti tuluze indalama inyinji, imbombo, ichuma pamo inyumba. Tungalondiwa ukuti tulonde sona imbombo iyamwabo pamo tunginong’ona ukuti tusamile kuchigaba ichinji ukuti tukwanisye ukupwelelela imbumba. Choni cho chingatwavwa ukusala ivinthu vyo vingalangizya ukuti tukusubila inyobe ya Yehova?
11. Choni cho chingabavwa ukuti mumalane ni nthamyo iyakusoba ukwa ndalama? (Luka 12.29-31)
11 Ichinthu ichakulondiwa nkhani sona ichakwavwa hee, ko kumubuzya u Yehova vyo mukupasya navyo. (Mbupi. 16.3) Mumulabe ukuti abape amahala, gho ghangabavwa ukuti musale akiza ivinthu sona ukuti umoyo wikale pasi umwakuti “mutakapasyanje” nkhani na mo ivinthu vibeleye pa bumi bwinyu. (Belenga Luka 12.29-31.) Mubukilile ukumulaba ukuti abavwe ukuti mwikutisiwanje ni vinthu vyo mukuvyagha. (1 Timo. 6.7, 8) Mufufuzaghe mu mabuku ghitu gho ghangabavwa mo mungabombela ukuti mumalane ni nthamyo iyakusoba ukwa ndalama. Abinji bapindulapo sana ni fundo zyo zikwaghiwa pa jw.org zyo zikwavwa mo tungabombela ukuti tumalane ni nthamyo iyakusoba ukwa ndalama.
12. Ka malalusyo buli gho ghangamwavwa Umukilisitu ukuti ayisalile akiza ivinthu imbumba yache?
12 Bamo bagheliwa nu kwitika imbombo zyo zikupangisya ukuti bikalaghe kubutali ni mbumba zyabo, loli pisinda pache bakuzyaghannya ukuti batakasala akiza. Po muchili mutingiye imbombo, mutakinong’onelaghe bulo indalama zyo mungazyagha, loli mwinong’onelaghe sona mo inthi mubombelaghe ivinthu ivyabuzimu. (Luka 14.28) Mwilalusye ukuti: ‘Nkhimba isendwa yane inthi yikwafiwe bulibuli nanthi naba kubutali nu wamwitu? Ka inthi vikwafye bulibuli ubumanyani bwane na bakamu na bayemba sona ubulumbilili?’ Nanthi muli na bana, mukulondiwa ukwilalusya ukuti: ‘Nkhimba inthi nize imbalele bulibuli abana bane ‘umwakubamanyisya ivimanyisyo ivya Yehova’ nanthi nikala kubutali nabo?’ (Efe. 6.4) Mutakitikizye ukuti abakamu pamo abamanyani binyu bo batakuzichindika ifundo izya mu Masimbo bobo babalongozyanje mumalo mwache mulongoziwanje ni nyinong’ono izya Chala.c U Tony yo akwikala ku Asia, akaba nu lusako ulwakuti angaye ingile imbombo izyakulekanaleka ku vyisu ivyakuzi. Loli akati ayiputila inkhani iyi nu kunenezannya nu muchi wache, akasala ukuti atakabukeko, mumalo mwache bakanenezannya ukuti bachepesyeko indalama zyo bakubombezya. U Tony akanena ukuti: “Naba nu lusako ulwakubavwa abanthu abinji ukumumanya akiza u Yehova sona abana bitu bakubikapo umoyo pakumubombela. Imbumba yitu yamanyila ukuti nanthi akabalilo kosi tukukonkha ubulongozi bo buli pa Matayi 6.33, u Yehova akwiza ukubukilila ukutupwelelela.”
UKWISENGANNYA MO TUNGIZE TWAGHILE IVYAKULONDIWA NANTHI TWAGOSIPA
13. Ka pa kabalilo aka tungabomba ichoni ukuti twize tutuliwe nanthi twagosipa?
13 Ukusubila inyobe ya Yehova kungagheliwa sona, nanthi tukwinong’onelapo mo ivinthu vikwiza ukubela nanthi twagosipa. Ibayibolo likutubuzya ukuti tulimbikilaghe imbombo umwakuti kunthazi twize tube ni vinthu ivyakulondiwa pa bumi. (Mbupi. 6.6-11) Vingaba akiza sana nanthi tungasughako indalama zimo ukuti zyize zitwavwe kunthazi. Indalama zingatwavwa ukuti twifighilile. (Ndumbi. 7.12) Loli, tukulondiwa ukuleghuka ukuti ukulonda ivinthu ivyakumubili koko kube pabwandilo pa bumi bwitu.
14. Choni cho tukulondiwa ukwinong’onelapo ifundo zyo zili pa Aba Hebeli 13.5, nanthi tukwisengannya ivinthu vyo vingize vitwavwe?
14 U Yesu akanena ichifwanikizyo icha munthu umupunganu yo akaba mukabi ku mubili loli atakaba mukabi “pamaso pa Chala.” (Luka 12.16-21) Patalipo nayumoyumo yo angamanya cho inthi chibombiwe indabi. (Mbupi. 23.4, 5; Yako. 4.13-15) Pakuba bamanyili ba Kilisitu, tukukomana ni nthamyo izyakupambanapambana. U Yesu akanena ukuti tubaghiye ukuba bakwisengannya ‘ukuvileka’ vyosi vyo tuli navyo ukuti tube bamanyili bache. (Luka 14.33) Abakilisitu ababwandilo aba ku Yudeya, bakavileka ivinthu vyo bakaba navyo loli bakahobokagha. (Hebe. 10.34) Amasiku ghano, abakamu na bayemba abinji bakuluza ivinthu ivyinji ichifukwa chakukana ukwingililapo pa vyandale. (Ubuvu. 13.16, 17) Choni cho chikubavwa ukuti babombaghe bunubu? Tutakukayikila ukuti bakusubila ilayizyo ilya Yehova ilyakuti: ‘Nthakwiza pakubalekapo lumo sona nthakwiza pakubataghapo nalumo.’(Belenga Aba Hebeli 13.5.) Tukulondiwa ukubomba chilichosi cho tungakwanisya ukuti twisengannye ivinthu vyo vingize vitwavwe kunthazi sona ku vyo vingabombiwa umwakuchenusya, loli tutakaluvyanje ukuti akabalilo kosi u Yehova weyo angatwavwa.
15. Nkhimba abapapi Abachikilisitu bakulondiwa ukuba ni nyinong’ono buli nanthi bakulela abana babo? (Ennya sona ichithuzi.)
15 Muvigaba vimo, imbumba zikuba na bana ukuti bize babavwe nanthi bagosipa. Imbumba izi zikwennya ukuti abana babo, bobo ‘bangize babavwe.’ Loli Ibayibolo likunena ukuti abapapi bobo bali nu budindo ubwakupwelelela abana babo. (2 Koli. 12.14) Napo vili bunubu, loli nanthi abapapi bagosipa, bakulondiwa ubutuli, sona abana abinji bakuba bakuhoboka pakubavwa. (1 Timo. 5.4) Abapapi Abachikilisitu bakumanya ukuti batangaba bakuhoboka ichifukwa chakulela abana babo ukuti bize babavwe nanthi bagosipa, loli bakubavwa abana babo ukuti bize bamubombelaghe u Yehova.—3 Yoha. 4.
Imbumba izya Chikilisitu izyakwiyipa, zikubombezyanga ifundo izya mu Bayibolo umwamahala pa nkhani iya vyo zingize zibombe munthazi (Ennya indime 15)d
16. Ka abapapi bangabavwa bulibuli abana babo mo bangize baghilaghe ivinthu ivyakulondiwa pa bumi? (Aba Efeso 4.28)
16 Ivinthu vyo mukubomba, vingabavwa abana binyu ukuti bamusubilaghe u Yehova po mukubavwa mo bangize bitulile pabene. Po bachili banandi, mubamanyisye ukulondiwa ukwa kulimbikila imbombo. (Mbupi. 29.21; belenga Aba Efeso 4.28.) Nanthi bakukula, mubavwe ukuti balimbikilaghe isukulu. Abapapi Abachikilisitu, bangabomba akiza nanthi bangafufuza nu kubombezya ifundo izya mu Baibolo, pakubavwa abana babo mo bangamanyilila isukulu. Ivi vingavwa ukuti abana babo bize bitulaghe nu kulumbilila umwakukwana.
17. Ka twasimikizya ukubomba choni?
17 Ababombi ba Yehova abasubaliwa, bakumanya ukuti u Yehova weyo ali nu budindo ubwakubapwelelela sona ali ni chinyonywa ichakubapa ivinthu vyo bakulondiwa. Tukumanya ukuti po ubumalilo ubwa chisu ichi bukupalamila, ulusubilo lwitu mwa Yehova inthi lugheliwe. Mulimosi mo ivinthu vingabela, za tubukilile ukusubila ukuti u Yehova inthi atupe ivinthu vyo tukulondiwa. Tukusimikizya ukuti inyobe ya Yehova yamaka nkhani sona yigholokite umwakuti yitangapotwa ukutwavwa.
ULWIMBO 150 Penjani Chiuta Kuti Mupone
a Ennya inkhani iyakuti “Amalalusyo Aghakufuma kwa bo Bakubelenga” mu Ichitembe cha Mulindilili icha Okutobala 2023.
b Ennya inkhani iyakuti “Amalalusyo Aghakufuma kwa bo Bakubelenga” mu Ichitembe cha Mulindilili icha Chitumbuka icha Seputembala 15, 2014.
c Ennya inkhani iyakuti “Palije Uyo Wangateŵetera Ŵenenchito Ŵaŵiri” mu Ichitembe cha Mulindilili icha Chitumbuka icha Epulelo 15, 2014.
d AMAZYU AGHAKULONGOSOLA ICHITHUZI: Imbumba iya Chikilisitu iyakwiyipa, yikubukilila ukumulimbikisya umwana wabo yo ali nu mulume wache ko bakuzenga Inyumba ya Bumwene.