INKHANI IYAKUMANYILA 28
ULWIMBO 88 Nimanyiskani Mendero Ghinu
Choni cho Tukulondiwa Ukulondelezya Ubulongozi?
‘Amahala ghali na bo bakulondelezya ubulongozi.’—MBUPI. 13.10.
IFUNDO INKHULU
Inthi tumanyile vyo tungabomba ukuti tupindulaghe nu bulongozi bo twapokela.
1. Choni cho chingatwavwa ukuti tusalaghe akiza ivinthu sona ukuti vitwendelaghe akiza? (Isya Mbupingamu 13.10; 15.22)
TWEBOSI tukulonda ukuti tusalaghe akiza ivinthu sona tukulonda ukuti vyo twasala vitwendelaghe akiza. Amazyu gha Chala ghakutubuzya mo tungabombela bunubu.—Belenga Isya Mbupingamu 13.10; 15.22.
2. Ka u Yehova atulayizizye ukuti inthi atubombele choni?
2 U Yehova weyo wakwenelela ukutupa amahala nu bulongozi. Chochobene atulayizizye ukuti: ‘Inthi inkhupe ubulongozi nu kukutangilila ni lyiso lyane.’ (Sali. 32.8) Amazyu agha, ghakulangizya ukuti u Yehova wakwisengannya ukutupa ubulongozi nu kutwavwa ukuti tububombezyanje imbombo.
3. Nkhimba inthi tunenezannye malalusyo buli?
3 Amazyu gha Chala, inthi ghatwavwe ukwamula amalalusyo agha: (1) Nkhimba nkhalo buli yo yinganavwa ukuti mphindulaghe nu bulongozi ubwiza? (2) Ka wenu yo angampha ubulongozi ubwiza? (3) Nkhimba ningalangizya bulibuli ukuti nkhulonda naloli ubulongozi? (4) Choni cho nthakulondiwa ukubalalusya abanji ukuti bansalilaghe ivinthu?
NKHIMBA NKHULONDIWA UKUBA NI NKHALO BULI?
4. Ka tukulondiwa ukuba ni nkhalo buli ukuti tupindulaghe nu bulongozi ubwiza?
4 Tukulondiwa ukuba bakwiyisya ukuti tupindulaghe nu bulongozi ubwiza. Tukumanya ukuti tutangamanya ivinthu vyosi pamo ukusala akiza ivinthu vimo pa twebene. Nanthi swe bakwiyisya, vingatwavwa ukuti tubombezyange ubulongozi ubwa mu Bayibolo nu kupindula nabo. Loli nanthi te swe bakwiyisya, u Yehova atangatwavwa sona nanthi tukubelenga Amazyu ghache, tutangennya ukulondiwa ukwakubombezya ubulongozi bo akutupa.—Mika 6.8; 1 Pita. 5.5.
5. Nkhimba vinthu buli vyo nge vikamupangisya Umwene u Devedi ukuba wakwituvya?
5 Inong’onela vyo tungamanyilako kwa Mwene u Devedi. Ivinthu vyo akakwanisya ukubomba nge vikapangisya ukuti abe wakwituvya. Po akaba ukuti achili ukuba we mwene, akamanyikwanga ukuti wakwimba umwakuti akabalilo kamo bakamulaba ukuti amwimbilaghe umwene inyimbo. (1 Samu. 16.18, 19) U Yehova akati amusala ukuti ize abe we mwene, akamupakazya nu muzimu ubuzelu bo bukamwavwanga ukuti abe na maka. (1 Samu. 16.11-13) Abaizilayeli bakamupalagha ichifukwa chakuti akaghogha abalwani babo, ngati po akaghogha Umufilisiti yumo izina lyache u Goliyati. (1 Samu. 17.37, 50; 18.7) Nanthi u Devedi akabanga wakwituvya, nge akanda ukwennya ukuti atangapokela ubulongozi ukufuma kwa aliwesi. Loli te momo akabombelagha.
6. Ka tukumanya bulibuli ukuti u Devedi akapokelagha ubulongozi? (Ennya sona icha pachifwambo.)
6 Akati aba we Mwene, u Devedi akabukilila ukuba pa bumanyani na banavuli bo bakamupanga ubulongozi. (1 Syambu. 27.32-34) Ifundo iyi te yakuswighisya, ichifukwa chakuti u Devedi akaba ni mbili iyakuti akivwilagha ubulongozi ubwiza. Atakabivwilagha abanavuli bene, loli akivwila sona ubulongozi ubwa mukolo yumo izina lyache u Abigelo. Umulume uwa Abigelo akaba we Nabala yo akaba wakwituvya, atakapalizyanga sona atakabachindikagha abanji. Ichifukwa chakuti u Devedi akiyisya nu kwivwila ubulongozi ubwa Abigelo, vikapangisya ukuti atakanange ivinthu.—1 Samu. 25.2, 3, 21-25, 32-34.
Umwene u Devedi akitikizya ubulongozi ubwa Abigelo umwakwiyisya nu kububombezya imbombo (Ennya indime 6)
7. Nkhimba tungamanyilako ichoni kwa Devedi? (Undumbilili 4.13) (Ennya sona ivithuzi.)
7 Tungamanyilako ivyinji kwa Devedi. Umwakufwanikizya, tungaba nu luso pamo ubudindo, loli tutakinong’onaghe ukuti tukumanya ivinthu vyosi sona tutakulondiwa ubulongozi. Tukulondiwa ukuba nu moyo uwakwivwila ubulongozi ubwiza ukusita ukusendela ko bwafuma ngati mo u Devedi akabombelagha. (Belenga Undumbilili 4.13.) Nanthi twabomba bunubu, tungaleghuka ukupuvya ivinthu vyo vingatwingizya uswe na banji munthamyo izikulu.
Tukulondiwa ukuba nu moyo uwakupokela ubulongozi ukusita ukusendela ko bwafuma (Ennya indime 7)c
KA WENU YO ANGAMPHA UBULONGOZI UBWIZA?
8. Choni cho u Jonasani akaba wakwenelela ukumupa u Devedi ubulongozi?
8 Za twennye ichinthu ichamwabo cho tungamanyilako kwa Devedi. Akivwilagha ubulongozi ubwakufuma ku banthu bo bakaba pa bumanyani ubwiza nu Yehova sona bo bakayimanyagha akiza inthamyo yo akomana nayo. Umwakufwanikizya, pa kabalilo ko akalondagha ukumanya nanthi Umwene u Sabuli akalondagha ukuba nawe pa mutende, u Devedi akivwila ubulongozi ubwa Jonasani yo akaba mwana wa Sabuli. Choni cho u Jonasani akamupa ubulongozi ubwiza u Devedi? Ichifukwa chakuti u Jonasani akaba pa bumanyani ubwiza nu Yehova sona akamumanyagha akiza u Sabuli. (1 Samu. 20.9-13) Ka tukumanyilako choni?
9. Ka tungamulalusya uwenu ukuti atupe ubulongozi bo tukulondiwa? Longosola. (Isya Mbupingamu 13.20)
9 Tulondelezyange ubulongozi ku banthu bo bali pa bumanyani ubwiza nu Yehova sona bakuyimanya akiza inkhani yo tukulonda ubutuli.a (Belenga Isya Mbupingamu 13.20.) Tufwanikizye ukuti umukamu akulonda umuyemba uwakwenelela uwakuti asendane nawe. Ka wenu yo angamupa ubulongozi ubwiza? Umumanyani wache yo ate pasendwa angamwavwa nanthi angamupa ubulongozi ubwakufuma mu Bayibolo. Loli umukamu uwachinyamata angapokela ubulongozi ubwiza nkhani nanthi angalalusya ku mbumba iyakughoma mwabuzimu, yo yimumenye akiza sona yikala kabalilo akatali musendwa.
10. Nkhimba inthi tunenezannya ichoni?
10 Twanenezannya inkhalo yo tukulondiwa ukuba nayo sona bo bangatupa ubulongozi ubwiza. Pa kabalilo aka, za tunenezannye ichifukwa cho tukulondiwa ukulangizya ukuti tukulonda naloli ubulongozi, sona nanthi tukulondiwa ukubalaba abanji ukuti bobo batusalilaghe ivinthu.
KA NINGALANGIZYA BULIBULI UKUTI NKHULONDA NALOLI UBULONGOZI?
11-12. (a) Ka tubaghiye ukuleghuka ukubomba choni? (b) Nkhimba Umwene u Lehobowamu akabomba choni bo achili atasalite ichinthu ichakulondiwa sana?
11 Akabalilo kamo, umunthu angalondelezyanga ubulongozi po asalite kale ichakubomba loli angaba ukuti akulonda bulo ukuti abanji bakolelane na vyo asalite. Umunthu ngati uyu atakulonda naloli ubulongozi. Akulondiwa ukumanyilako ku vyo vikabombiwa kwa Mwene u Lehobowamu.
12 Umwene u Solomoni akati afwa, umwana wache u Lehobowamu akaba we mwene. Akapyana ichisu cho ivinthu vikendagha akiza, loli abanthu bakennyanga ukuti u Solomoni akababombesyanga imbombo inkhafu. Abanthu bakati bamulaba ukuti apepusyeko imbombo inkhafu yo bakabombagha, u Lehobowamu akababuzya ukuti bamupe akabalilo ukuti inong’onelepo. Pabwandilo, akalaba ubulongozi ku banthu abasongo bo bakamutulagha u Solomoni. (1 Nyafya. 12.2-7) Loli akakana ubulongozi bwabo. Choni cho chibaghiye ukuti chikamupangisya ukuti abombe bunubu? Ka akaba ukuti asaliye zila ivyakubomba sona akasubilagha ukuti abanavuli abasongo inthi bakolelane nawe? Nanthi momo vikabela, abaghiye ukuti akahoboka ukwivwa ubulongozi ubwakufuma ku bachinyamata bo akangalagha nabo. (1 Nyafya. 12.8-14) U Lehobowamu akabamula abanthu ukuyana nu bulongozi bo akapokela kubachinyamata. Ivi vikapangisya ukuti abanthu bagabinkhane sona u Lehobowamu akanda ukukomana ni nthamyo izyinji.—1 Nyafya. 12.16-19.
13. Ka tungamanya bulibuli nanthi tukulondiwa naloli ubulongozi ubwakufuma ku banji?
13 Nanthi tukulonda ubulongozi ku banji, tutakabanje ukuti tusaliye zila ichakubomba. Tube nu moyo uwakuteghelezya ubulongozi ubwakufuma ku banji. Tungabomba akiza ukwilalusya ukuti ‘Ka nkhulondelezya ubulongozi, sona pisinda pache nkhubukana ichifukwa chakuti te vyovyo nalondagha ukwivwa?’ Za twennye ichifwanikizyo.
14. Nkhimba tukulondiwa ukukumbukila ichoni nanthi twapokela ubulongozi? Longosola. (Ennya sona ichithuzi.)
14 Tufwanikizye ukuti umukamu ayagha imbombo iyapamwanya. Po achili ukwanda ukubomba, akulalusya tasi ubulongozi kwa songo yumo uwa chipanga. Umukamu akulongosola ukuti imbombo iyi, inthi yipangisye ukuti abe kubutali ni mbumba yache ukwa kabalilo akatali. Usongo akumukumbusya umukamu ifundo iya mu Bayibolo iyakuti ali nu budindo ubwakupwelelela imbumba yache mwabuzimu. (Efe. 6.4; 1 Timo. 5.8) Lumo umukamu atangakolelana nu bulongozi bo usongo amupa, vyo vingapangisya ukuti ande ukulondelezya ubulongozi ku banji mphaka po ivwila ubulongozi bo bukukolelana na vyo akulonda. Ka umukamu uyu angaba ukuti akulonda naloli ubulongozi, pamo asalite kale ichakubomba sona akulonda bulo yumo uwakuti akolelane nawe? Tukumbikilaghe ukuti umoyo ghukupusika. (Yere. 17.9) Akabalilo kamo ubulongozi bo tutakulonda ukubupokela bobo bungaba bulongozi bo tukulondiwa naloli.
Ka tukulonda naloli ubulongozi pamo tukulonda bulo ukuti yumo akolelane na vyo tusalite? (Ennya indime 14)
KA IMBALALUSYANGE ABANJI UKUTI BOBO BANSALILAGHE IVYAKUBOMBA?
15. Ka tukulondiwa ukuleghuka ichoni sona chifukwa buli?
15 Aliwesi ali nu budindo ubwakuti asalaghe weka ivinthu. (Gala. 6.4, 5) Ngati mo twamanyilila, umunthu uwamahala akulondelezya tasi ubulongozi mu Mazyu gha Chala na ku Bakilisitu abakughoma mwabuzimu po achili atasalite ichinthu chimo. Loli tutakulondiwa ukubabuzya abanji ukuti batusalilaghe ivyakubomba. Bamo bangabomba bunubu umwakumulalusya umunthu yo bakumuchindika ukuti, “Ka nanthi mukabanga mwemwe nge mwabomba bulibuli pa nkhani iyi?” Bamo bangasendela bulo vyo yumo akabomba ukusita ukwinong’onelapo tasi po bachili ukusala.
16. Nkhimba Abakilisitu aba muchipanga icha ku Kolinti bakalondiwanga ukusala choni pankhani iyakulya inyama yo yapelekiwa isembe ku vifwani? (1 Aba Kolinti 8.7; 10.25, 26)
16 Inong’onela mo vikabela ku Bakilisitu ababwandilo aba muchipanga icha ku Kolinti, pa nkhani iyakulya inyama yo yikapelekiwanga isembe ku vifwani. U Pabuli akababuzya Abakilisitu aba ukuti: ‘Tuzimenye ukuti ichifwani kate kanthu napo panandi muchisu, sona tuzimenye ukuti atalipo u Chala uyunji loli weka bulo.’ (1 Koli. 8.4) Ichifukwa cha fundo iyi, bamo muchipanga ichi, bakasala ukuti balyanje inyama iyakupelekiwa ku vifwani yo pisinda pache yikaghuliziwanga mumusika. Bamo bakennyanga ukuti nanthi bangalya inyama iyi, umabyebye wabo anganda ukubasusya. (Belenga 1 Aba Kolinti 8.7; 10.25, 26.) Umunthu aliwesi akasalagha mwene. U Pabuli atakababuzyapo Abakilisitu aba ku Kolinti ukuti babasalilaghe abanji ivyakubomba pamo ukuti basendelaghe bulo vyo abanji basala. Ichifukwa chakuti aliwesi ‘akwiza pakwamula pamwene kwa Chala.’—Loma 14.10-12.
17. Choni cho chingabombiwa nanthi tukweghelela bulo vyo abanji bakubomba? Nena ichifwanikizyo. (Ennya sona ivithuzi.)
17 Ka ivinthu ivyakuyana bulo ivi, vingabombiwa bulibuli amasiku ghano? Inong’onela ivya nkhani iya tuvigaba utunandinandi utwi banda. Umukilisitu aliwesi akulondiwa ukusala mwene waghe angapokela pamo ukukana utuvigaba utu.b Napo inkhani iyi yipala ukuyivwisya, loli aliwesi akulondiwa ukusala mwene. (Loma 14.4) Nanthi tungasala pakusendela bulo vyo abanji basalite, vingapangisya ukuti umabyebye witu aleke ukubomba akiza. Loli umabyebye witu angabombagha akiza nanthi tukumumanyisya nu kumubombezya imbombo. (Hebe. 5.14) Nkhimba po pa kabalilo buli po tungalaba ubulongozi ukufuma kwa Mukilisitu uwakughoma mwabuzimu? Tungalaba ubulongozi nanthi twafufuza tasi umwakukwanila, loli tukwennya ukuti tukulondiwa ubutuli ukuti twivwisye akiza mo ifundo izya mu Bayibolo zingatutulila.
Tulondaghe ubulongozi ku banji pisinda apakuti twafufuza tasi patweka (Ennya indime 17)
TUBUKILILE UKULONDELEZYA UBULONGOZI
18. Nkhimba u Yehova atubombeye choni?
18 U Yehova alangizizye ukuti akutusubila umwakutupa ubwabuke ubwakuti tusalaghe tweka ivinthu. Atupiye Ibayibolo na bamanyani bo bangatwavwa ukuti tubombezyange akiza ifundo izya mu Bayibolo. Pakubomba bunubu, akukwanilisya ubudindo bwache pakuba we Baba witu. (Mbupi. 3.21-23) Ka tungabomba bulibuli ukulangizya ukuti tukumupalizya?
19. Ka tungabukilila bulibuli ukumuhobosya u Yehova?
19 Inong’onela ifundo iyi: Abapapi bakuhoboka sana nanthi bakwennya abana babo, bakukula nu kusala ukumubombela u Yehova umwakubavwa abanji. Umwakuyana bulo, u Yehova akuhoboka sana nanthi akwennya ukuti tukubukilila ukukula mwabuzimu, tukulondelezya ubulongozi sona tukusala ivinthu vyo vikumuhobosya.
ULWIMBO 127 Mtundu wa Munthu Uwo Nkhwenera Kuŵa
a Umukilisitu angalalusya sona abanthu bo batakumubombela u Yehova nanthi akulonda ubulongozi ubwakukwafannya ni vyachuma, ubutuli ubwa kuchipatala pamo pa nkhani izinji.
b Ukuti mumanye ivyinji pa nkhani iyi, ennya umutu 39, ifundo 5 sona ichigaba ichakuti “Ifundo Izyakongelezyapo” mwibuku ilyakuti, Mungahoboka nu Bumi kwa Bwila na Bwila!
c AMAZYU AGHAKULONGOSOLA ICHITHUZI : Ulukomano ulwa basongo bachipanga lwati lwamala, umukamu akumupa usongo uwamwabo ubulongozi ichifukwa cha mo aneneye.