Ka Amazyu Aghakuti Ukuzyuka ku Bufwe Ghakung’anamula choni?
Vyo Ibayibolo likwamula
Mu Bayibolo izyu ilyakuti “ukuzyuka” likafuma ku lizyu ilya Chigiliki ilyakuti a·naʹsta·sis, lyo likung’anamula ukuti “ukunyamuka” pamo “ukwimilila sona.” Nanthi umunthu akafwa po azyuka, akuba sona nu bumi ngati bo akaba nabo po akaba nu bumi.—1 Aba Kolinti 15.12, 13.
Nangabuli amazyu aghakuti “ukuzyuka” ghatalimo mu Bayibolo ilya Chihebeli lyo likwitiziwa ukuti Ulufingo Ulwakale, loli ichimanyisyo icha kuzyuka chikwaghiwamo. Umwakufwanikizya, ukwendela mwa mulaghuzi u Hosiya, u Chala akalaghizya ukuti: ‘Nkhwiza pakubatabula abanthu bane ku maka gha Pumpha; nkhwiza pakubapoka ku mfwa.’—Hosea 13.14; Jobu 14.13-15; Yesaya 26.19; Danieli 12.2, 13.
Nkhimba abanthu bakwiza pakuzyukila kwi? Abanthu bamo bakuzyukila kumwanya ukuti baye balaghile ngati bamwene poka nu Yesu Kilisitu. (2 Aba Kolinti 5.1; Ubuvumbuli 5.9, 10) Ibayibolo likukwitizya ukuti “ukuzyuka kubufwe ukwakwanda,” amazyu agha ghakulangizya ukuti pali sona ukuzyuka ukunji ko kukwiza kunthazi. (Ubuvumbuli 20.6; Aba Filipi 3.11.NWT) Abanthu bamo bakwiza pakuzyukila pachisu ichapasi nu kuhoboka nu bumi.—Salimo 37.29.
Nkimba abanthu bakwiza pakuzyuka bulibuli? U Chala amupiye u Yesu amaka aghakuzusya abafwe. (Yohani 11.25) U Yesu akwiza pakuzusya abanthu “bosi abafwe” sona aliwesi akwiza pakuzyuka ukuyana na mo akabonekelagha bo atafuye, inkhalo yo akaba nayo sona inyinong’ono. (Yohani 5.28, 29) Bo bakuzyukila kumwanya bakuba nu mubili uwabuzimu, loli bo bakwiza pakuzyuka nu kuba nu bumi pachisu bakwiza pakuba ni mibili iya maka sona iyakuboneka akiza.—Yesaya 33.24; 35.5, 6; 1 Aba Kolinti 15.42-44, 50.
Nkhimba bo bawenu bo bakwiza pakuzyuka? Ibayibolo likunena ukuti ‘abanthu bosi abagholosu na babibi bakwiza pakuzyuka ku bufwe.’ (Imbombo 24.15) Abagholosu banthu basubaliwa ngati u Nowa, u Sala nu Abulahamu. (Ubwandilo 6.9; Aba Hebeli 11.11; Yakobo 2.21) Ababibi, banthu bo batakakonkha ifundo zya Chala ichifukwa chakuti batakaba nu bwabuke ubwakumanyila nu kubombezya ifundo izi.
Loli abanthu ababibi bo batakalondagha ukusintha batakwiza pakuzyuka. Nanthi abanthu aba bafwa, batakwiza pakuba nu lusubilo ulwakuti bakwiza pakuzyuka.—Matayi 23.33; Aba Hebeli 10.26, 27.
Nkhimba kabalilo buli ko abanthu bakwiza pakuzyuka? Ibayibolo likanenela zila ukuti abanthu bo bakwiza pakuzyukila kumwanya, bakwiza pakwanda ukuzyuka nanthi u Kilisitu anda pakulaghila, sona akanda ukulaghila mu 1914. (1 Aba Kolinti 15.21-23) Abanthu bakwiza pakwanda ukuzyukila pachisu ichapasi mu Bulaghili Ubwa Yesu Kilisitu Ubwa Myaka 1,000, pa kabalilo ko ichisu chikwiza pakuba we paladayiso.—Luka 23.43; Ubuvumbuli 20.6, 12, 13.
Choni cho chakwivwika ukusubila ukuti abanthu bakwiza pakuzyuka? Mu Bayibolo muli inkhani izya banthu 9 bo bakazyuka sona pakaba abanthu bo bakennya ivi vikubombiwa. (1 Banyafyale 17.17-24; 2 Banyafyale 4.32-37; 13.20, 21; Luka 7.11-17; 8.40-56; Yohani 11.38-44; Imbombo 9.36-42; 20.7-12; 1 Aba Kolinti 15.3-6) U Yesu akamuzusya u Lazalo bo penda amasiku 4 ukufuma po u Lazalo akafwila sona abanthu abinji bakennyanga po u Yesu akabombagha ichiswigho ichi. (Yohani 11.39, 42) Abanthu bo bakamususyanga u Yesu bakapotwa ukunena ukuti inkhani iyi ya bumyasi, mu malo mwache bakanda ukupangana ukuti bamughoghe u Yesu nu Lazalo.—Yohani 11.47, 53; 12.9-11.
Ibayibolo likulangizya ukuti u Chala ali na maka sona ali ni chinyonywa ichakulonda ukuzusya abanthu bo bafuye. U Chala akukumbukila chilichosi ichakukwafwannya nu munthu yo akafwa ichifukwa chakuti wamaka nkhani. (Jobu 37.23; Matayi 10.30; Luka 20.37, 38) U Chala ali na maka aghakuzusya abafwe sona akulonda ukubazusya! Pakunena ivya Chala pa nkhani iya kuzusya abafwe, Ibayibolo likunena ukuti: ‘Mukwiza pakuba ni chinyonywa ni mbombo iya nyobe zyinyu.’—Jobu 14.15.
Ubumyasi ubwakukwafyannya nu kuzyuka
Ubumyasi: Ukuzyuka ko kunyosezyamo umuzimu mu mubili ubwa munthu uwakufwa.
Ubwanaloli: Ibayibolo likumanyisya ukuti umuzimu mubili ghosi uwa munthu, te chinthu chimo cho chikubukilila ukuba nu bumi nanthi umunthu afwa. (Ubwandilo 2.7, amazyu aghamunthende; Ezekieli 18.4) Nanthi umunthu azyuka, umuzimu wache utakunyokelamo mu mubili loli nanthi azyuka akuba ukuti apeliwa sona.
Ubumyasi: Abanthu bamo bakuzyuka nu kupyutiwa akabalilo kanako.
Ubwanaloli: Ibayibolo likunena ukuti “babo babombite imbibi bakwiza pakuzyuka kubufwe nukulongiwa.” (Yohani 5.29) Batakwiza pakulongiwa ichifukwa cha mbibi zyabo izyakale loli bakwiza pakulongiwa ichifukwa cha vyo bakwiza pakubomba nanthi bazyuka. U Yesu akanena ukuti: “Abafwe bakwiza pakwivwa izyu ilya Mwana uwa Chala, po bosi babo bakulyivwa bakwiza pakuba nu bumi.” (Yohani 5.25) Bosi bo bakwiza pakukonkha ivinthu vyo bamanyila pisinda pakuti bazyuka, amazina ghabo ghakwiza pakusimbiwa “mwibuku ilya bumi.”—Ubuvumbuli 20.12, 13.
Ubumyasi: Nanthi umunthu azyuka akwiza pakuba nu mubili gho akaba nagho bo achili atafuye.
Ubwanaloli: Nanthi umunthu afwa, umubili wache bukubola.—Undumbilili 3.19, 20.