INKANI IYAKUMANYILA 29
Ka Mwisengannya Intamyo Inkulu?
“Po namwe bulo mwiyannye.”—MATA. 24.44
ULWIMBO 150 Penjani Chiuta Kuti Mupone
VYO INTI TUMANYILEa
1. Choni cho chamahala ukwisengannya?
NANTI tungisengannya akiza tungize tupone. Umwakufwanikizya, abantu bo bakwisenganya ku ngozi izyachipeliwa bakupona, sona bakuba nu lusako ulwakwavwako abamwabo. Ibungwe limo lyo likwavwa abantu ku Europe likanena ukuti: “Ukwisengannya akiza kungavwa ukuti umuntu apone.”
2. Choni cho tukulondiwa ukwisengannya intamyo inkulu? (Matayi 24.44)
2 ‘Intamyo inkulu’ yizukwanda umwakuchenusya bulo. (Mata. 24.21) Intamyo inkulu yikupambana sana ni ntamyo zyo zikubombiwa pakabalilo aka zyo tutakumanya ukuti zingabombiwa, loli intamyo inkulu iyi tukumanya ukuti inti yize yibombiwe. Imyaka 2,000 yo yendapo u Yesu akabasoka abamanyili bache ukuti babe bakwisengannya isiku ili. (Belenga Matayi 24.44.) Nanti twisengannya chikwiza pakuba chipepe ukuti tujimbe pisiku ilyakutamya ili sona tukwiza pakubavwa abamwitu ukuti bope bajimbe.—Luka 21.36.
3. Ka ukujimba, ichisa nu lughano vingatwavwa buli-buli ukuti twisengannye intamyo inkulu?
3 Za twennye inkalo zitatu zyo zingatwavwa ukuti twisengannye intamyo inkulu. Nkimba tukwiza pakubomba buli-buli nanti batubuzya ukuti tulumbilile ubutenga ubwabulongi sona abantu bo batakusubila bakutususya? (Ubuvu. 16.21) Inti twize tulondiwe ubujivu ukuti tumwivwile u Yehova nu kusubila ukuti inti atufighilile. Nkimba tungize tubombe ichoni nanti abakamu na bayemba bitu baluza ukatundu wabo yumo pamo nanti baluza chilichosi? (Haba. 3.17, 18) Ichifukwa chakuti tukubapelela ichisa, tukwiza ukulondiwa ukuti tubavwe nu kubapa vyo bakulondiwa. Nanti abantu abamitundu iyakupambana-pambana biza bakolelanana ukuti batusambukile, ka mukwiza pakwivwila nanti bababuzya ukuti muye mwikale poka na bakamu na bayemba? (Eze. 38.10-12) Tukulondiwa ukuti twize tube nu lughano ulwamaka ukuti tubavwe abakamu na bayemba bitu pakabalilo akakutamya aka.
4. Ka Ibayibolo likulangizya buli-buli ukuti tukulondiwa ukubukilila ukuba bakujimba, bachisa sona balughano?
4 Amazyu agha Chala ghakutukazya ukuti tube bakujimba, bachisa sona balughano. Pa Luka 21.19 pakunena ukuti: “Wime nkani, po ukwiza pakupokela ubumi.” Pa Aba Kolosi 3.12 pakunena ukuti: “Mubanje . . . bachisa.” Sona pa 1 Aba Tesalonika 4.9, 10 pakunena ukuti: “U Chala umwenecho akabamanyizya [akabamanyisya] mumo mubaghiye pakughananilanagha. . . . Loli po tukubalaba amwe [umwe] bakamu bitu, pakubomba bunubu ukuchilako pakwanda.” Amavesi ghosi agha ghakabukagha ku bamanyili bo bakaba ukuti bakulangizya kale ubujivu, ichisa nu lughano. Bakalondiwa ukubukilila ukumanyila mo bangalangizizya inkalo izi. Nuswe bulo tukulondiwa ukubomba bunubu. Inti tunenezannye mo Abakilisitu ababwandilo bakalangizizya inkalo izi yiliyosi payeneukuti nuswe vitwavwe. Pisinda pache inti twennye mo tungabombela ukuti tubakonke abamanyili aba nu kulangizya ukuti swe bakwisengannya ku ntamyo inkulu.
MUGHOMYE UKUJIMBA KWINYU
5. Ka Abakilisitu ababwandilo bakajimba buli-buli intamyo zyo bakakomana nazyo?
5 Abakilisitu aba mukabalilo aka Pabuli bakalondiwanga ukuba bakujimba. (Hebe. 10.36) Bope bulo bakakomanagha ni ntamyo izyakuyana nazyo abantu bo bakikalagha mukabalilo kabo bakakomanagha nazyo. Loli bakakomanagha sona ni ntamyo ichifukwa chakuti bakaba Bakilisitu. Abinji bakatamiwanga ichifukwa chakuti abalongozi Abachiyuda na Bachiloma sona abamumbumba yabo bakabayivyanga. (Mata. 10.21) Sona bakalondiwanga ukwenelezya ukuti ivimanyisyo ivyabumyasi vyo abakusambukila bakamanyisyanga vitakabavulungannye. (Imbo. 20.29, 30) Napo vikaba bunubu, loli Abakilisitu bala bakabukilila ukujimba. (Ubuvu. 2.3) Choni cho chikabavwa ukuti bajimbe? ichifukwa chakuti bakinong’onelaghapo ivifwanikizyo vyo vikwaghiwa mu Masimbo ivya bantu bo bakajimba ku ntamyo ngati we Yobu. (Yako. 5.10, 11) Pakabalilo kamo bakiputa ukuti babe bakujimba. (Imbo. 4.29-31) Sona bakabukilila ukukumbukila ukuti nanti bangabukilila ukuba bajivu, u Yehova akwiza pakubasaya.—Imbo. 5.41.
6. Nkimba mukumanyilako ichoni kwa Merita pa mo akajimbila po abamumbumba yache bakamususyanga?
6 Nuswe bulo nanti akabalilo kosi tukumanyila inkani izya bantu bo bakajimba ukufuma mu Mazyu agha Chala, amumabuku ghitu nu kwininong’onelapo, vingatwavwa ukuti tujimbe. Umwakubomba bunubu umuyemba yumo uwa ku Albania izina lyache u Merita, akajimba intamyo zyo akakomana nazyo ichifukwa chakuti aba mumbumba yache bakamususyanga. Umuyemba uyu akanena ukuti: “Inkani iya Yobu yo yili mu Bayibolo yikankazya sana. U Yobu akatamiwanga sana napo atakamanyagha yo akapangisyanga intamyo zyo akakomanagha nazyo, akanena ukuti: ‘Inti mbukilile ukuba mugholosu, mupaka ubufwe bwane!’ (Jobu 27.5) Nkinong’onelapo mo vikabela vyakutamya ukuti u Yobu ajimbe ku ntamyo zyache ukuchila une. Umwakupambana nu Yobu, yo atakamanyagha yo akapangisyanga intamyo zyo akakomanagha nazyo, une nkumanya yo akupangisya intamyo zyane.”
7. Napo pakabalilo aka tungaba ukuti tutakukomana ni ntamyo izyinji, nkimba tukulondiwa ukubomba ichoni?
7 Sona tungaghomya ukujimba kwitu, nanti tukwiputa kwa Yehova papipi-papipi nu kumubuzya ivyakukwafannya ni ntamyo zyitu zyosi. (Filipi 4.6; 1 Tesa. 5.17) Vingabombiwa ukuti pakabalilo aka mutakukomana ni ntamyo. Napo vili bunubu, ka mukwiputa kwa Yehova nu kumulaba ukuti abavwe nanti mwakalala, mwavulungana pamo mutakumanya cho mungabomba? Nanti akabalilo kosi mukwiputa kwa Yehova pa ntamyo zyo mukukomana nazyo isiku ni siku napo zingaba zidono-zidono, vikwiza pakubavwa nanti mwakomana ni ntamyo inkulu chifukwa te mwize muchedwe ukusamalila kwa Yehova ukuti abavwe. Nanti mukubomba bunubu, vikwiza pakubavwa ukusubalila ukuti u Chala amenye ubutuli bo mukulondiwa sona vyo angababombela.—Sali. 27.1, 3.
UKUJIMBA
Intamyo yiliyose yo tungajimba pakabalilo aka, yingatwavwa ukuti twize tujimbe ku ntamyo iyamwabo yo tungize tukomane nayo (Ennya indime 8)
8. Ka ichifwanikizyo icha muyemba u Mira chikulangizya buli-buli ukuti nanti tukujimba ku ntamyo pakabalilo aka vingize vitwavwe kuntazi? (Yakobo 1.2-4) (Ennya sona ichituzi.)
8 Nanti pakabalilo kano tukubukilila ukuba basubaliwa kwa Yehova napo tungakomana ni ntamyo, tungize tujimbe ku ntamyo inkulu kuntazi. (Loma 5.3) Choni cho tukunena bunubu? Tukunena bunubu ichifukwa chakuti, abakamu na bayemba bitu abinji bakunena ukuti akabalilo kosi nanti bajimba ku ntamyo yimo vikubavwa ukuti bize bajimbe sona nanti bakomana ni ntamyo iyamwabo. Nu butuli ubwa Yehova nanti bajimba ku ntamyo, vikubavwa ukuti babe nu lwitiko ulwakughoma ukuti u Yehova akwiza pakubavwa. Ichifukwa chakuti bali nu lwitiko mwa Yehova, vikubavwa ukuti bajimbe nanti bakomana ni ntamyo iyamwabo. (Belenga Yakobo 1.2-4.) Umuyemba yumo yo mupayiniya uwa ku Albania izina lyache u Mira, akazyaghannya ukuti ichifukwa chakuti akajimba intamyo zyo akakomana nazyo kwisinda, vyamutula ukuti abukilile ukujimba ku ntamyo zyo akukomana nazyo pakabalilo aka. Umuyemba uyu akabalilo kamo, akwiyivwa ukuti akukomana ni ntamyo inyinji nkani ukuchila aliwesi. Loli akukumbukila mo u Yehova amutulila kwa myaka 20 yo yendapo, akwibuzya weka ukuti: ‘Ube we musubaliwa. Pakabalilo aka utakaleke ukumubombela u Yehova po akutula kale ukuti ujimbe ku ntamyo izyakutamya zyo wakomanapo nazyo.’ Numwe bulo mungennya mo u Yehova abatulila ukuti mujimbe ku ntamyo zyo mwakomanapo nazyo. Mube nu lusubilo ukuti akabalilo kosi u Yehova akumanya nanti mwajimba ku ntamyo sona akwiza pakubasaya. (Mata. 5.10-12) Pakabalilo ko intamyo inkulu yikwiza pakwandagha, mukwiza ukuba ukuti mwamanyila kale mo mungajimbila sona mukwiza ukulondiwa ukubukilila ukulangizya ukujimba.
UKULANGIZYA ICHISA
9. Ka Abakilisitu aba mu chipanga icha ku Antiyokiya uwa ku Siliya bakalangizya buli-buli ichisa?
9 Za twennye vyo vikabombiwa ku Bakilisitu ababwandilo aba ku Yudeya pakabalilo ko kukaba izala inkulu. Abakamu na bayemba ku chipanga icha ku Antiyokiya uwaku Siliya bakati bivwa ivyakukwafannya ni zala, tutakukayikila ukuti bakabivwila ichisa abakamu na bayemba aba ku Yudeya. Bakabombapo zimo ukuti babavwe abakamu na bayemba ukulangizya ukuti bakubapelela ichisa. Abamanyili “bakivwana ukuti umuntu wesi abatumile abitiki abamwabo ubwavwilizyi bosi bubo angaba nabo, babo bakikalagha muchigaba icha Yudeya.” (Imbo. 11.27-30) Napo abakamu na bayemba bo izala yikabawila aba bakikalagha kubutali, loli Abakilisitu aba ku Antiyokiya bakabavwa.—1 Yoha. 3.17, 18.
ICHISA
Ingozi izyachipeliwa zikutupa ulusako ulwakulangizya ichisa (Ennya indime 10)
10. Ka tungalangizya bulu-buli ichisa nanti Abakilisitu abamwitu bakomana ni ntamyo? (Ennya sona ichituzi.)
10 Amasiku ghano, nuswe bulo tukulangizya ichisa ku bakamu na bayemba bitu nanti bakomana ni ntamyo izya muchipeliwa ni zyamwabo. Tukubiputila abakamu na bayemba bitu bo bakomana ni ntamyo pamo tukwiyipa ukuti tuye twavwepo pa ntamyo yo abakamu na bayemba bitu bakomana nayo, tukubalaba abasongo ukuti tuye twavwepo, pamo tukupeleka indalama izyakwavwa pa mbombo iya pachisu chosi ichapasi.b (Mbupi. 17.17) Umwakufwanikizya, mu 2020 pakapangiwa Amakomiti Aghakwenelezya ko Kwabombiwa Ingozi aghakupululila 950 pachisu chosi ichapasi. Amakomiti agha ghakasaliwa ukuti ghavwe bo bakalondiwanga ubutuli mukabalilo aka COVID-19. Tukubapalizya sana abakamu na bayemba bo bakavwapo pa mbombo iyakupeleka ubutuli iyi. Ichifukwa chakuti bakubapelela ichisa abakamu na bayemba babo, bakiyipa ukupeleka ivintu vyo vikabavwa ukuti babukilile ukumubombela u Yehova, sona akabalilo kamo bakayannyanga inyumba pamo ukuzenga amalo aghakwiputilapo.—Yanisya nu 2 Aba Kolinti 8.1-4.
11. Ka tukumuchindika buli-buli Utata witu uwa kumwanya nanti tukubalangizya abamwitu ichisa?
11 Nanti tukulangizya ichisa po kwabombiwa intamyo yimo, abantu abanji bakwennya ukwiyipa kwitu. Umwakufwanikizya mu 2019, ichimpepo icha Hurricane Dorian chikakomannya Inyumba iya Bumwene ku Bahamas. Pakabalilo ko abakamu na bayemba bakalondagha ukuzenga sona Inyumba iya Bumwene, bakalalusya umuntu yumo uwakuzenga yo atakaba we Kaboni wa Yehova ukuti angazengela indalama zilinga inyumba iyi. Umuntu uyu akabamula ukuti: “Inkulonda ukuti imbavwe bulo . . . umwakubapa ivintu ivyakuti vibavwe pakuzenga sona abambombo. . . . Inkulonda ukuti navwe bulo igulu lyinyu. Nahoboka sana ukwennya ukuti mukubinong’onela abamanyani binyu.” Abantu abinji muchisu ichi batamumenye u Yehova. Loli abinji bakwenya vyo abakaboni ba Yehova bakubomba pakwavwa abantu abanji. Tukuba swe bakuhoboka hee pakumanya ukuti ichisa cho tukulangizya abamwitu chikwavwa ukuti abantu balonde ukumanya ivyinji ivya Yehova “yuyo wachisa nkani”!—Efe. 2.4.
12. Ka nanti tukuba ni chisa pakabalilo aka tukwisengannya buli-buli intamayo inkulu? (Ubuvumbuli 13.16, 17)
12 Choni cho tukwiza ukulondiwa ukulangizya ichisa pakabalilo aka ntamyo inkulu? Ibayibolo likulangizya ukuti bosi bo batakwingililapo pa ndale bakukomana ni ntamyo pakabalilo aka sona pantamyo inkulu bakwiza pakukomana sona ni ntamyo. (Belenga Ubuvumbuli 13.16, 17.) Abakamu na bayemba bitu bakwiza ukulondiwa ubutuli bwitu ukuti baghe ivintu ivyakulondiwa pa bumi. Tukulonda ukuti Umwene witu u Yesu Kilisitu po akwiza pakulonga abantu ize aghe ukuti tukulangizannya ichisa, nu kutwitizya ukuti, “Zagha mupokele Ubumwene.”—Mata. 25.34-40.
MUBAGHANE ABAKAMU NA BAYEMBA BINYU
13. Ngati mo pakulangizizya pa Aba Loma 15.7, ka Abakilisitu ababwandilo bakaghomya buli-buli ulughano pakasi pabo?
13 Umuntu wesi akumanya ukuti Abakilisitu ababwandilo bakaghananagha. Loli ka chikaba chipepe ukulangizannya ulughano? Inong’onela mo ivintu vikabela ku chipanga icha ku Loma. Mu chipanga ichi bamo bakaba Bayuda bo bakakonkagha Indaghilo izya Mozesi loli bamo bakaba bamaluko aghanji sona akikalile kabo kakaba kakupambana na ka Bayuda. Abakilisitu bamo bakaba bazya, bamo batakaba bazya sona bamo bakaba mabwana agha bantu bo bakaba bazya. Ka Abakilisitu aba bakakwanisyanga buli-buli ukubukilila ukulangizannya ulughano napo bakaba bakupambana mu vintu ivyinji? Umutumiwa u Pabuli akabakazya ukuti “mupokelelanaye akiza.” (Belenga Aba Loma 15.7.) Nkimba akang’anamulagha ichoni? Ilizyu ilyakuti “Mupokelelanaye” likung’anamula ukumupokelela akiza umuntu yumo kunyumba yako pamo ukumupokelela akiza pa gulu ilya bamanyani bako. Umwakufwanikizya, umutumiwa u Pabuli akamubuzya u Filimoni ukuti “umupokele” akiza u Onesimo yo akasamala kubuzya. (Fili. 17) U Pulisika nu Akwila bope bakamupokela akiza u Apolo yo atakamanya ivyinji ivya Chikilisitu, “bakamusenda nu kubuka nawe kunyumba yabo.” (Imbo. 18.26) Abakilisitu aba batakitikizya ukuti ukupambana ko kukabapo kupangisye intamyo pakasi pabo loli bakapokelelanagha weka nu yunji.
ULUGHANO
Ulughano lo abakamu na bayemba bakutulangizya lungatwavwa ukuti tujimbe (Ennya indime 15)
14. Ka u Anna nu mulume wache bakalangizya buli-buli ulughano?
14 Nuswe bulo tungalangizya ulughano ku bakamu na bayemba bitu umwakuba nabo pabumanyani nu kwangala nabo. Ivi vikwiza pakubapangisya ukuti bope batulangizyange ulughano. (2 Koli. 6.11-13) Za twennye ichifwanikizyo icha Anna nu mulume wache bo bakabatuma ku West Africa ukuti baye bapangaghe ubumishonale. Bakati bafika bulo kumalo agha po u COVID-19 akandagha. Ichifukwa chakuti kakaba kabalilo aka COVID-19, sona pakuba balendo chikaba chakutamya ukuti bakomane na bakamu na bayemba nu kumanyana nabo. Ka imbumba iyi yikalangizyanga buli-buli ulughano? Bakabombezyanga ividiyo konfelensi ukuti banenezannye na bakamu na bayemba nu kubabuzya ukuti bakalondagha hee ukuti bamanyane akiza. Imbumba izya bakamu na bayemba zikapalizya hee ichifukwa cha lughano lo abamishonale aba bakabalangizya. Ivi vikapangisya ukuti bope bande pakubimbila amafoni nu kubasimbila amameseji. Choni cho abamishonale aba bakayezya-yezya ukuti babamanye akiza abakamu na bayemba mu chipanga chabo ichipya? U Anna akanena ukuti: “Te nkaluvye lumo ulughano lo abakamu na bayemba bakalangizya imbumba yitu mukabalilo akiza na mukabalilo akantamyo. Ichifwanikizyo chabo chikampangisya ukuti nune indangizyange ulughano.”
15. Nkimba tukumanyilako ichoni ukufuma kwa Vanessa pa nkani iyakubaghana abakamu na bayemba? (Ennya sona ichituzi.)
15 Tuli muchipanga cho muli abakamu na bayemba bo tupambanite nabo sona bali nu buntu ubwakupambana-pambana. Tungabaghana abakamu na bayemba bitu bosi aba, umwakwennya inkalo zyabo inyiza zyo bali nazyo. U muyemba yumo izina lyache u Vanessa yo akubombela ku New Zealand, chikamutamyanga ukuti abe pabumanyani ubwiza na bakamu na bayemba bamo mu chipanga. Mumalo mwakuti alekele zila ukwangala nabo akasala ukuti amalilaghe akabalilo akatali pakwangala nabo. Ukubomba bunubu kukamwavwa ukuti ennyange ivintu vyo vikupangisya ukuti bope u Yehova abaghane. Akanena ukuti: “Pakuti umulume wane wakwendela idela tukwaghana na bakamu na bayemba bo bali nu buntu ubwakupambana-pambana cho chikuba chipepe ukuti mbelezanye nabo. Pakabalilo aka mbughanite ubuntu bo bali nabo. U Yehova wepe abughanite ubuntu bwabo cho chifukwa akwitikizya abantu abakupambana-pambana ukuti bamwiputaghe.” Nanti tukubennya abantu abanji ngati mo u Yehova akubenezya, tukulangizya ukuti tubaghanite.—2 Koli. 8.24.
Pakabalilo akantamyo inkulu, u Yehova akwiza pakutufighilila nanti twiza twabukilila ukukolelana na Bakilisitu abamwitu (Ennya indime 16)
16. Choni cho tukulondiwa ukuti twize tubukilile ukubaghana abakamu na bayemba pakabalilo aka ntamyo inkulu? (Ennya sona ichituzi.)
16 Twize tubukilile ukubaghana abakamu na bayemba pakabalilo aka ntamyo inkulu. Nanti intamyo inkulu yiza yanda, ka u Yehova akwiza pakutufilighilila buli-buli? Za twennye vyo u Yehova akababuzya abantu bache ukuti babombe po u Babeloni akamongoliwanga, akanena ukuti: ‘Buka, mwebantu bane, muye mwingile muvipinda vyinyu ivyamukasi, nu kwighalila ivyighi. Muvwame kwa kabalilo akanandi bulo mupaka ubukali bupululile.’ (Yesa. 26.20) Tutakumanya, lumo nuswe bulo pa ntamyo inkulu tukwiza pakulondiwa ukukonka ubulungozi ubwakuyana bulo. ‘Ivipinda vyitu ivyamukasi’ vingang’anamula ivipanga vyitu. U Yehova akutulayizya ukuti akwiza pakutufighilila nanti tukubukilila ukukolelana na Bakilisitu abamwitu. Pakabalilo aka tukulondiwa ukubikapo umoyo pakubaghana abakamu na bayemba bitu. Nanti tukubomba bunubu popo tukwiza pakupona!
MWISENGANNYE PAKABALILO KANO
17. Nanti pakabalilo aka tukwisengannya, nkimba pa ntamyo inkulu tukwiza ukubomba ichoni?
17 ‘Isiku ilikulu ilya Yehova’ likwiza ukuba lyakutamya sana kwa muntu aliwesi. (Zefa. 1.14, 15) Abantu aba Yehova bope bakwiza pakutamiwa. Loli nanti pakabalilo aka twisengannya, umoyo witu ghukwiza ukuba mumalo sona tukwiza pakwavwako na banji. Tukwiza pakujimba ku ntamyo yiliyosi yo tungize tukomane nayo. Nanti abakamu na bayemba bitu biza batamiwa, inti twize tubukilile ukubombe chilichosi cho tungakwanisya umwakubalangizya ichisa nu kubapa ivintu vyo bakulondiwa pa bumi. Nanti tukubalangizya ulughano abakamu na bayemba bitu pakabalilo kano, vingatwavwa ukuti twize tubukilile ukubalangizya ulughano. Pabumalilo u Yehova akwiza pakutupa ubumi ubwa bwila na bwila muchisu cho mutakwiza pakuba intamyo yiliyosi.—Yesa. 65.17.
ULWIMBO 144 Laŵiskaninge pa Njombe
a Intamyo inkulu inti yande lunulu. Tukulondiwa ukuba swe bakujimba, bachisa sona balughano ukuti twisengannye akabalilo akakutamya sana ko abantu batakomanitepo nako lumo. Abakilisitu ababwandilo bakamanyila ukuti babe ni nkalo ngati izi. Ka tungabomba buli-buli ukuti nuswe tube ni nkalo ngati izi? Ka inkalo izi zingatwavwa buli-buli ukuti twisengannye ku ntamyo inkulu yo yikwiza kuntazi?
b Bosi bo bakulonda ukwavwapo pa mbombo iyakupeleka ubutuli iyi, bangasimba ifomu iya DC-50 pamo iya A-19 nu kulindilila ukuti babitizye umwakuti baye bavwepo pa mbombo yo yikulondiwa ukuti yibombiwe.