Mwibikile Ivyakubomba Ivya Buzimu

1. Nkimba ntamyo buli yo swebinji tuli nayo?

Ka muyezizyepo lumo ukwibikila ivyakubomba loli mukatamiwa ukuvikwanilisya?b Nanti vili bunubu mute mweka. Umwakufwanikizya, u Philip akalondagha ukuti iputaghe inyiputo inyiza sona papipi-papipi, loli akatamiwanga ukuti aghe akabalilo akakwiputila. U Erika akalondagha ukuti afikaghe mwalubilo pa lukomano ulwakwisengannya mubulumbilili, loli akabalilo kosi akafikagha umwakuchedwa. U Tomáš akabalilo akinji akayezya ukuti abelenge Ibayibolo lyosi. Akanena ukuti: “Ntakahobokagha pakubelenga Ibayibolo. Nkayezyapo amabulendo ghatatu, loli akabalilo kosi nkafikagha bulo pa buku ilya Levitiko basi nu kuleka.”

2. Choni cho tutakulondiwa ukunyokela kwisinda nanti twapotwa ukukwanilisya ichakubomba icha buzimu cho twalondagha ukubomba?

² Nanti akabalilo kamo mukibikilapo ichakubomba nu kupotwa pakukwanilisya, mutakiyivwe ukuti mwe bakupotwa. Pakulondiwa akabalilo sona ukubikapo umoyo ukuti mukwanilisye cho mukulonda ukubomba napo chingaba chidono bulo. Nanti mwabikapo umoyo ukuti mukwanilisye vyo mukulonda ukubomba, mukulangizya ukuti ubumanyani bwinyu nu Yehova bwakulondiwa nkani, sona mukulonda ukubomba chilichosi cho mungakwanisya pakumubombela. U Yehova akupalizya sana vyo mukuyezya-yezya ukubomba. Loli atakulindilila ukuti mubombaghe ivintu vyo mutangakwanisya. (Sali. 103.14; Mika 6.8) Nanti mukusala vyo mukulonda ukubomba, mwenelezye ukuti mwasala vyo mungakwanilisya. Nanti mwasala ichakubomba, nkimba mungabomba ichoni ukuti muchikwanilisye? Za tunenezannye amasakizyo ghamo.

MUBE NI CHINYONYWA UKUTI MUKWANILISYE VYO MUKULONDA UKUBOMBA

3. Choni cho ichinyonywa chakulondiwa sana?

³ Chakulondiwa sana ukuba ni chinyonywa ukuti mukwanilisye vyo mukulonda ukubomba. Nanti muli ni chinyonywa ichakuti mukwanilisye cho mukulonda ukubomba, mukwiza pakubikapo umoyo ukuti muchikwanilisye. Ichinyonywa chitu ichakuti tukwanilisye vyo tukulonda ukubomba, chikuyana ni mpepo yo tikututa iboti ukuti liye lifike ko likubuka. Nanti impepo yikubukilila ukuputa, vikwavwa ukuti umuntu yo akwendesya iboti aye afike ko akubuka. Nanti impepo yikuputa na maka yingamwavwa ukuti afike mwalubilo. Umwakuyana bulo, nanti tuli ni chinyonywa, inti vitwavwe ukuti tukwanilisye vyo tukulonda ukubomba. U David umukamu uwaku El Salvador akanena ukuti “Nanti uli ni chinyonywa ukubikapo umoyo ukuti ukwanilisye vyo ukulonda ukubomba. Ukulondiwa ukuyezya-yezya ukuti utakitikizye ichintu chilichosi ukuti chikulesye ukukwanilisya cho ukulonda ukubomba.” Nkimba mungabomba ichoni ukuti mube ni chinyonywa?

4. Nkimba tungiputa ichoni? (Aba Filipi 2.13) (Ennya sona ichituzi.)

⁴ Mwipute ukuti mube ni chinyonywa. U Yehova angabavwa nu muzimu wache ukuti mube ni chinyonywa nu kukwanilisya vyo mukulonda ukubomba. (Belenga Aba Filipi 2.13.) Akabalilo kamo tukwibikila ichakubomba ichifukwa chakuti tukumanya ukuti tungachikwanilisya sona chiza sana. Loli tungaba ukuti tute ni chinyonywa ukuti tuchikwalisye. Momo vikabela nu muyemba yumo uwa ku Uganda izina lyache u Norina. Umuyemba uyu akibikila ichakubomba ichakuti abe nu muntu uwakuti amumanyisyange Ibayibolo, loli ichinyonywa chache chitakaba chamaka nkani ichifukwa chakuti akinong’onagha ukuti atakumanyisya akiza. Choni cho chikamwavwa? U Norina akanena ukuti: “Nkanda pakwiputa kwa Yehova ukuti anavwe ukukulisya ichinyonywa chane ichakuti imanyilaghe nu muntu Ibayibolo. Umwakukolelana ni nyiputo zyane, nkabikapo umoyo ukuti imbe nu luso ulwakumanyisya. Pakati pendapo imyezi iyidono bulo, nkiza namanya ukuti ichinyonywa chane ichakulonda ukumanyisya umuntu Ibayibolo chakula. Umwaka ghula-ghula nkanda ukumanyila Ibayibolo na bantu babili.”

5. Nkimba tukulondiwa ukuti twinong’onelaghe ichoni ukuti tukwanilisye vyo tukulonda ukubomba?

⁵ Mwinong’onelaghepo pa vyo u Yehova ababombeye. (Sali. 143.5) Umutumiwa u Pabuli akinong’onelangapo pa chisa ichikulu cho u Yehova akamulangizya, ivi vikamwavwa ukuti abikepo umoyo pakumubombela u Yehova. (1 Koli. 15.9, 10; 1 Timo. 1.12-14) Umwakuyana bulo, nanti numwe mukubukilila ukwinong’onelapo pa vintu vyo u Yehova ababombeye, vingabavwa ukuti mube ni chinyonywa ichakuti mukwanilisye vyo mukulonda ukubomba. (Sali. 116.12) Ennya vyo vikamwavwa umuyemba yumo uwa ku Honduras ukuti akwanilisye ichakubomba cho akibikila ichakuti abe mupayiniya uwa kabalilo kosi. Akanena ukuti: “Nkinong’onelapo mo u Yehova anganiye. Akanavwa ukuti naghe abantu bache. Akabalilo kosi akumpwelelela nu kumfighilila. Nati namanya ifundo izi, vikapangisya ukuti ulughano lwane kwa Yehova lughome sona vikampangisya ukuti imbikepo umoyo ukuti nande ubupayiniya.”

6. Choni cho chingatwavwa ukuti ichinyonywa chitu chikule?

⁶ Mubike amahala pa mapindu gho mungaghagha nanti mwakwanilisya vyo mukulonda ukubomba. Ennya vyo vikamwavwa u Erika, yo twamutambula kubwandilo, yo akalondagha ukuti afikaghe mwalubilo pa lukomano ulwakwisenyannye mubulumbilili. Akanena ukuti: “Nkamanya ukuti ichifukwa chakuti nkufika umwakuchedwa pa lukomano ulwakwisengannya pakuya mubulumbilili nkuluza ivyinji. Loli nanti ningafikagha umwalubilo pa lukomano ulu, vinganavwa ukuti imbanje na kabalilo akakulamunkana na bakamu na bayemba nu kwangala nabo. Sona ningaba nu lusako ulwakwivwisya amasakizyo gho ghanganavwa ukuti ihobokaghe nu kuba nu luso ulwa kulumbilila.” U Erika akabikagha amahala pa mapindu gho angaghagha nanti akufika mwalubilo sona akakwanilisya vyo akalondagha ukubomba. Nkimba mapindu buli gho umwe mungabikako amahala? Nanti mukulonda ukuti akabalilo kosi mubelengaghe Ibayibolo pamo inyiputo zyinyu zibanje akiza, inong’onela mo mungakazizya ubumanyani bwinyu nu Yehova. (Sali. 145.18, 19) Nanti cho mukulonda ukubomba chakuti mube ni nkalo yimo iya Chikilisitu, inong’onela mo yingabatulila ukuti mube pabumanyani ubwiza na bamwinyu. (Kolo. 3.14) Mungasimba ivifukwa vyo mukulondela ukukwanilisya cho mukulonda ukubomba. Mwennyanje po mwasimba papipi-papipi. U Tomáš, yo twamutambula kubwandilo, akanena ukuti: “Nanti pali ivifukwa ivyakukwanila ivyakuti inkwanilisizye vyo nkulonda ukubomba, nkubikapo umoyo ukuti nkwanilisye.”

7. Choni cho chikamwavwa u Julio nu muchi wache ukuti bakwanilisye vyo bakalondagha ukubomba?

⁷ Akabalilo kosi mwangalaghe na bantu bo bangabavwa ukukwanilisya vyo mukulonda ukubomba. (Mbupi. 13.20) Inong’onela vyo vikamwavwa u Julio nu muchi wache ukuti balimbikilaghe mubulumbilili. U Julio akanena ukuti: “Tukasala abamanyani bo bakatwavwa ukuti tuyezye-yezye ukukwanilisya vyo tukalondagha ukubomba, sona tukanenezannyanga nabo ivintu vyo tukalondagha ukubomba. Abamanyani bitu bamo bakaba ukuti bakwanilisizye kale ukubomba ivintu ngati vyo nuswe tukalondagha ukuti tubombe, ivi vikavwa ukuti batupanje amasakizyo aghakwavwa. Abamanyani bitu bakatulalusyanga ukuti bamanye mo ivintu vyo tukulonda ukubomba vikwendela nu kutwavwa po tukalondiwanga ubutuli.”

NANTI MUTE NI CHINYONYWA

8. Choni cho chingabombiwa nanti tukulonda ukubomba vyo twibikiye peka po tuli ni chinyonywa? (Ennya sona ichituzi.)

⁸ Akabalilo kamo, vingabombiwa ukuti tutakabe ni chinyonywa ichakuti tubombe ivintu vimo. Ka ichi chikung’namula ukuti tutangakwanisya vyo tukulonda ukubomba? Awe. Umwakufwanikizya: Impepo iyamaka yingamwavwa yo akwendesya iboti ukuti aye afike ko akubuka. Loli akabalilo kamo impepo yingaba yakuchepa sona amasiku ghamo impepo yitangabako. Ka ivi vikung’anamula ukuti umuntu yo akwendesya iboti atangabukilila ubulendo bwache? Te momo vingabela. Umwakufwanikizya, amaboti ghamo ghakuba ni injini ni vimitinko. Umuntu yo akwendesya iboti angasala ukubombezya injini pamo ivimitinko ukuti abukilile ukwenda umwakuti aye afike ko akubuka. Ichinyonywa chitu chili ngati impepo, amasiku ghamo chingaba chikulu po amasiku ghamo chingachepa. Amasiku ghamo tungiyivwa ukuti tute ni chinyonywa ichakuti tubombe vyo tukulonda ukubomba. Nanti tukulonda ukubomba vyo twibikiye ukuti tubombe peka po tuli ni nchinyonywa, tutangakwanilisya vyo tukulonda ukubomba. Ngati mo umuntu yo akwendesya iboti akwaghila izila izinji zyo zikumwavwa ukuti aye afike ko akubuka, nuswe bulo tungayezya-yezya ukukwanilisya cho tukulonda ukubomba napo tute ni chinyonywa. Te chipepe ukubomba bunubu, loli nanti mwakwanilisya vyo mwalondagha ukubomba mukwiza ukuba bakuhoboka. Po tuchili pakunenezannya vyo tungabomba za tunenezannye tasi ilalusyo lyo lingabapo.

9. Ka tukulondiwa ukubukilila akubomba vyo twibikiye napo tutangaba ni chinyonywa? Longosola.

⁹ U Yehova akulonda ukuti tumubombelaghe umwakuhoboka sona umwakwiyipa. (Sali. 100.2; 2 Koli. 9.7) Ka tukulondiwa ukubukilila akubomba ivintu ivya buzimu vyo twibikiye napo tungiyivwa ukuti tutakulonda ukubomba? Ennya ichifwanikizyo icha mutumiwa u Pabuli. Akanena ukuti: “Loli inkughufunda nu kughukazya umubili wane nu kughupeleka pakuba muzya.” (1 Koli. 9.25-27) Napo u Pabuli akabalilo kamo atakabanga ni chinyonywa ichakuti abombe ivintu vyo u Yehova akalondagha ukuti abombe, loli akikakamizyanga ukuti mupaka abombe. Ka u Yehova akahobokagha na vyo u Pabuli akamubombelagha? Inga! U Yehova akamusaya ichifukwa cha kuyezya-yezya ukubomba bunubu.—2 Timo. 4.7, 8.

10. Nkimba tungapindula buli-buli nanti tukubukilila ukubomba vyo twalondagha ukuti tubombe napo tute ni chinyonywa?

¹⁰ Umwakuyana bulo, u Yehova akuhoboka nanti akwennya ukuti tukubukilila ukubomba vyo twalondagha ukuti tubombe napo tute ni chinyonywa. U Yehova akuhoboka ichifukwa chakuti akabalilo kamo tukubomba ivintu vyo tutavighanite loli tukuvibomba ichifukwa chakuti tumughanite. U Yehova akwiza pakusaya vyo tukubomba ngati mo akamusayila u Pabuli. (Sali. 126.5) Nanti tukwennya mo u Yehova akutusayila, vingatwavwa ukuti tube ni chinyonywa. Umuyemba yumo uwaku Poland izina lyache u Lucyna akanena ukuti: Akabalilo kamo nanti nditite ntakulonda ukubuka mubulumbilili. Napo vingaba bunubu, ukuhoboka ko nkuba nako nanti nabuka mubulumbilili kukuba kukulu nkani.” Pakabalilo aka za twennye vyo tungabomba nanti tute ni chinyonywa.

11. Ka u Yehova angatwavwa buli-buli ukuti tube twe bakwilema?

¹¹ Twipute ukuti tube twe bakwilema. Akabalilo kosi ifundo iyi yikung’anamula ukwilema ukuti tuleke ukubomba ichintu chimo cho chibibi. Naloli, tukulondiwa sona ukwilema ukuti tubombe ichintu cho chiza nkani-nkani nanti tukubomba imbombo yimo yo yikafu pamo nanti tukwiyivwa ukuti tute ni chinyonywa. Mukumbukilaghe ukuti, ukwilema chigaba chimo icha seke izya buzimu, mumulabe u Yehova ukuti abape umuzimu wache umuzelu ukuti ghubavwe ukuba ni nkalo iyakulondiwa iyi. (Luka 11.13; Gala. 5.22, 23) U David, yo twamutambula kubwandilo, akalongosola mo ulwiputo lukamutulila. Akalondagha ukuti akabalilo kosi amanyilaghe paweka. Akanena ukuti: “Nkamulaba u Yehova ukuti anavwe umwakuti imbe ne wakwilema. Nu butuli ubwa Yehova, nkakwanisya ukuba ni ndondomeko iyiza iyakumanyilila nu kuyibombezya imbombo.”

12. Ka ifundo yo yili pa Undumbilili 11.4 yingatwavwa buli-buli ukukwanilisya vyo tukulonda ukubomba?

¹² Tutakalindililaghe ukuti ivintu vize vibe akiza. Tutakalindililaghe ukuti ivintu vize vibe tasi akiza muchisu ichi. Nanti tukulindilila ukuti ivintu vize vibe tasi akiza, te tukwanilisye vyo tukulonda ukubomba. (Belenga Undumbilili 11.4.) Umukamu yumo izina lyache u Dayniel akanena ukuti: “Muchisu ichi mutalipo akabalilo ko ivintu vikuba akiza. Tutakulondiwa ukuti tulindilile tasi, loli uswe twandeko bulo ukubomba.” Umukamu yumo uwa ku Uganda izina lyache u Paul yo twamutambula kubwandilo, akanena ichifukwa cho tutakulondiwa ukuchedwa, akanena ukuti: “Nanti twanda pakubomba ichintu chimo napo chingaboneka ukuti chipala pakuchibomba, loli u Yehova angatwavwa ukukwanilisya.”—Mala. 3.10.

13. Choni cho chiza ukwanda nu kwibikila ivyakubomba ividono?

¹³ Twande ni vintu ividono. Tungaleka ukuba ni chinyonywa nanti tukwennya ukuti ichintu cho tukulonda ukubomba chikuboneka ukuti chipala pakuchikwanilisya. Nanti momo vibeleye na kwa umwe, munganda nu kwibikila ivyakubomba ividono-vidono. Nanti ichakwibikila chinyu chikukwafannya ni nkalo, munganda ukuyilangizya mu tuntu tudono-tudono. Nanti ichakwibikila chinyu chakuti mubelenge Ibayibolo lyosi, mungapanga indondomeko iyakuti mwande pakubelenga Ibayibolo ukwakabalilo akanandi bulo. U Tomáš, yo twamutambula kubwandilo, akatamiwanga sana ukuti akwanilisye indondomeko yache iyakubelenga Ibayibolo iya pa mwaka. Akanena ukuti: “Nkamanya ukuti nasala ichigaba cho ntangakwanilisya mwalubilo. Nkinong’ona ukuti nandizye sona, loli pakabalilo aka nkalondagha ukuti isiku lililyosi mbelengaghe amavesi ghanandi bulo mu chaputala chilichosi nu kwinong’onelapo pa vyo nabelenga. Ivi vikanavwa ukuti nande pakuhoboka nanti nkubelenga.” Ichifukwa chakuti u Tomáš’ akanda pakuhoboka nanti akubelenga Ibayibolo, akanda ukulonda ukuti abelengaghe akabalilo akatali. Ivi vikapangisya ukuti abelenge Ibayibolo lyosi.c

MUTAKANYOKELE KWISINDA NANTI MWAKOMANA NI NTAMYO

14. Choni cho chingapangisya ukuti chibe chakutamya ukukwanilisya vyo mukulonda ukubomba?

¹⁴ Ichachitima chakuti, napo tungaba ni chinyonywa pamo tungaba ni nkalo inyiza, loli tungakomana ni vintu vyo vingatunyosezya kwisinda. Umwakufwanikizya, pakuti ‘ivyakubombiwa ivyakuchenusya’ vingatumalila akabalilo nu kubikako amahala ku vyo vingapangisya ukuti tube na kabalilo akandi akakuti tukwanilisye vyo tukulonda ukubomba. (Ndumbi. 9.11) Akabalilo kamo tungakomana ni vintu ivipala-pala vyo vingatupangisya ukuti twiyivwe ukuti twanyokela kwisinda. (Mbupi. 24.10) Ichifukwa chakuti swe bambula ukufikapo, tungabomba ivintu vimo umwakupuvya bulo vyo vingapangisya ukuti tupotwe ukukwanilisya vyo twalondagha ukubomba. (Loma 7.23) Pamo tungiyivwa ukuti twalita. (Mata. 26.43) Choni cho chingatwavwa ukukanizya ivintu vyo vingatunyosezya kwisinda?

15. Nanti twakomana ni vintu ivyakunyosezya kukwisinda, ka chikung’anamula ukuti twapotwa? Longosola. (Salimo 145.14)

¹⁵ Mukumbukilaghe ukuti nanti mwakomana ni ntamyo, vitakung’amula ukuti mwapotwa ukukwanilisya vyo mukulonda ukubomba. Ibayibolo likunena umwakunyokezya-nyokezya ukuti inti tukomanaghe ni ntamyo. Loli nu butuli ubwa Yehova, tungakwanilisya pakubomba vyo tukulonda ukubomba. (Belenga Salimo 145.14.) Umukamu yumo izina lyache u Philip, yo twamutambula kubwandilo, akanena ukuti: “Intakubika amahala pakabalilo ko napotwa pakukwanilisya ivintu vyo nalondagha ukubomba. Mumalo mwache, nkubika amahala pakabalilo ko nanda pakubomba ivintu vyo nkulonda ukukwanilisya.” U David yo twamutambula kubwandilo, akanena kuti: “Nkuyezya ukwennya ivintu ivyakunyosezya kwisinda ngati te vyakupinga loli ngati lusako ulwakulangizizya ukuti imughanite u Yehova.” Naloli, nanti mukubukilila ukuyezya ukuti mukwanilisye ivyakubomba vyo mwibikiye, napo mukukomana ni ntamyo mukumulangizya u Yehova ukuti mukulonda ukumuhobosya. U Yehova akuhoboka sana nanti akwennya ukuti mukuyezya-yezya ukukwanilisya vyo mwibikiye!

16. Nkimba mungamanyilako ichoni ukufuma ku vintu ivyakunyosezya kwisinda vyo mukakomana navyo?

¹⁶ Mumanyileko ukufuma ku vintu ivyakunyosezya kwisinda vyo mukakomanapo navyo. Inong’onela vyo vikapangisya nu kwilalusya ukuti, ‘Nkimba nkulondiwa ukusinta ichoni ukuti ivintu ivi vitakize vibombiwe sona?’ (Mbupi. 27.12) Loli akabalilo kamo, nanti ichintu cho mukulonda ukubomba chipala pakuchikwanilisya, chingaboneka ngati ukuti mutangachikwanisya. Nanti mukwiyivwa bunubu, mwinong’onelepo sona pa chintu cho mukibikila nu kwennya nanti chichili chakuti umwe mungachikwanilisya.d U Yehova atakwiza pakukwennya ngati mwe bakupotwa ichifukwa chakuti mwapotwa ukukwanilisya ichintu cho mukalondagha ukubomba.—2 Koli. 8.12.

17. Choni cho tukulondiwa ukuti tukumbukilaghe ivintu vyo tukwanisizye ukubomba?

¹⁷ Bukilila ukwinong’onelapo pa vintu vyo mwakwanisya ukubomba. Ibayibolo likunena ukuti “u Chala mugholusu, sona atakwiza pakuluvya imbombo zyinyu.” (Hebe. 6.10) Mutakaluvwanje ivintu vyo mwakwanisya ukubomba. Inong’onelapo ivyakwibikila vyo mukwanilisizye kale. Ivintu ngati ukuba pa bumanyani nu Yehova, ukubabuzyako abantu ivyakukwafannya nu Yehova pamo ukoziwa. Ngati mo mukakwanilisya ukubomba ivintu ivya buzimu vyo mukibikila kwisinda, pakabalilo kano pope mungabukilila ukuyezya-yezya ukuti mukwanilisye cho mukulonda ukubomba.—Filipi 3.16.

18. Nkimba tukulondiwa ukukumbukila ichoni nanti tukulonda ukukwanilisya ivyakwibikila? (Ennya sona ichituzi.)

¹⁸ Nu butuli bwa Yehova, mungakwanilisya vyo mukulonda ukubomba ngati mo umuntu yo akwendesya iboti akuhobokela nanti afika ko abukagha. Loli mukumbukilaghe, ukuti abantu abinji bo bakwendesya amaboti bakuhoboka nu bulendo. Umwakuyana bulo, akabalilo kosi muyezyanje ukwennya mo u Yehova akubatulila, ivi vingabavwa ukuti mube bakuhoboka po mukubomba ivintu vyo vingabavwa ukukwanilisya ichakwibikila. (2 Koli. 4.7) Nanti tutakuwa amaka, tukwiza pakupokela ivisayo ivyinji.—Gala. 6.9.