Mikanda mu bungu dia Mukanda wa lukutakanu lwa Luzingu na tisalu
4-10 JUILLET
BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI | 2 SAMWELE 18-19
“Barzilayi—Tifwani tia muntu wuzabaka ndilu zandi”
w07-F 15/7 14 par. 5
Barzilayi—Muntu wazaba ndilu zandi
Ntembe kâni, Davide wazolo lubakusu lwa Barzilayi. Kampe, mutinu keri’â dinga kwa ko mu futa muntu wamusa mbote, bu keri dingaka mu mu hana mbongo. Barzilayi ka bâ na zo nsatu ko, mu bungu ti bimvwama biabingi biabâ nandi. Kampe Davide keri dingaka ti muntu wo wa kula, wabâ mosi ya ndiku zandi mu bungu dia bifuti biandi bia toma. Tibuka tio tia ntangu zazansoni, nkatika bweso bwaketi bâ mu bungu dia Barzilayi, nsungula na ndandu zi nataka tindiku na mutinu.
w07-F 15/7 14 par. 7
Barzilayi—Muntu wazaba ndilu zandi
Kampe, mu bungu ti Barzilayi wa nuna weri, musamu wo wa mu tuma mu bonga nzengolo. Kampe wamona ti lufwa lwandi lwayizi bâ penepene. (Mikunga 90:10) Barzilayi wasa miamiansoni mifwanane mu bakisa Davide, kâ wazaba ti ka vutu’â sala ntwenia ko. Ka bika ntontolo ya bimvwama ko yamukabakasa mu taluzula lenda diandi mu bunsungu. Barzilayi wasarila ndwenga za zaba ndilu zandi, kâ Absalome ka sila bo ko.—Bingana 11:2.
w07-F 15/7 15 par. 1-2
Barzilayi—Muntu wazaba ndilu zandi
Tifwani tia Barzilayi tisongele mfunu ya bâka na mabanza ma delakana. Ku lweka lumosi, ka tufweti’â takalaka madema ko, peleko ka tufweti’â tabika mu dinga madema ko mu bungu ti tuzololo mu bâ na luzingu lwa dzuna, peleko tubanzaka ti ka twena na lenda ko dia lungisa madema mo. Nzambi lendi tu hana lenda tala ti tumulombele ngolo na ndwenga.—Bisi-Filipe 4:13; Zaki 4:17; 1 Piere 4:11.
Ku lweka lwakaka, tufweti zabaka ndilu zeto. Mu tifwani, Mukristo wulendi kwizi tibêla na bisalu biabingi bia timpeve. Yandi tomono zaba ti kamana tambula bisalu biakaka, lendi kwizi yambirika madema makaka ma mu lombaka Matsonoko, ntiana kipaka nsatu za kanda diandi. Buna, ka kwizi’â songela ko ti ndilu zandi za kazebi, mpe ka songela ko ti mabanza ma delakana me nandi tala ti tokolo kala madema makaka?—Bisi-Filipe 4:5; 1 Timote 5:8.
Bimvwama bia timpeve
“Dioka ntinu tii ku nsuka”
19 Tala ti ka wena na tikolela tia mbote ko, peleko tala ti mbo monaka ti bantu ka bakubakulaka ko, tifwani tia Mefibosete tilendi ku tindisa. (2 Sam. 4:4) Mefibosete tifuma tieri nandi, mpe mutinu Davide wamufundisa mu mpila ya yibi. Ka yandi beni’â ko wawaya ti mpasi zo zamutûrila. Mpe ka bika mabanza ma mbi ko mamutuma. Mefibosete watonda mu luzolo lwa mu songela Davide mu ntama. (2 Sam. 9:6-10) Ntiangu mu ntangu ya mu fundisa Davide mu mpila ya yibi, Mefibosete watoko dinga mu zaba misamu miamiansoni. Ka bika mbi ya Davide ko yasa ti kabâ muntu wa mbi. Mpe ka kwikisila Yehova misamu ko mu bungu dia misamu mia mu yirika Davide. Mefibosete mbo keri dingaka mu zaba bwe kaketi sa mu tatamana mu bâ mu lutumu lwa mutinu wa tumbu kwe Yehova. (2 Sam. 16:1-4; 19:24-30) Yehova watsonekesa tifwani tia mbote tia Mefibosete mu Zu diandi mu bungu dia beto.—Rom. 15:4.
11-17 JUILLET
BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI | 2 SAMWELE 20-21
“Yehova Nzambi ya buderede yena”
it-1-F 1047-1048
Gibeone
Mivu mia nkatika miamingi, kanda dia Bagibeonite kô kwa diabâ, ni bu sa ti mutinu Sawule wadinga mu fukisa dio. Kâ Bagibeonite bakêla na luvivululu ti Yehova kazabikisa titantu tio. Musamu ni wo kayirika mu nzila ya nsatu ya mvula tatu ya mu ntangu ya luyâlu lwa Davide. Bu kamana yula Yehova, mpe bu kazaba ti musamu wo ni mu bungu dia menga matsamuka wayilamana, Davide walomba kwe Bagibeonite nti kaketi sa mu yirika musamu wo. Bawu bamuvuturila ti “ka bâba na nsatu arza na ore ko,” mu bungu ti tintwari na musiku, ka baketi’â tambula ko mu kûla muntu watsamuna menga. (Lu 35:30, 31) Bawu bazaba mpe ti ka baketi’â honda muntu ko, tala ti musiku ka wubaheni’â nzila ko. Davide bu katomo bayula, ni balomba babahana “bala” nsambwari ba Sawule. Mu bungu ti Sawule na kanda diandi batsamuna menga, wusongele ti tala ti Sawule wabonga nzengolo ya tsamuna menga, “bala” bandi mpe musamu wa bazaba. (2Sa 21:1-9) Buna, ka wabâ ko ti bala bahondesa mu bungu dia masumu ma batata bawu, (Lb 24:16) kâ buderede bwa nsembolo basingasa tintwari na musiku weri lombaka “tilundi mu bungu dia tilundi.”—Lb 19:21.
Bimvwama bia timpeve
w13-F 15/1 31 par. 14
Bakuluntu—‘Ndiku za tisalu mu bungu dia nsayi’eto’
14 Bisari bia Yehova bia mu nza yayansoni tisalu tiawu bilungisaka ntono bikaku bi tûlaka Satana na bisari biandi mu nzila zawu. Bakaka ha kati dieto misamu babwabanaka na mio mia nkatika mia minene; kâ bu tutomo sikirilaka Yehova, “Goliate” zô tunwanisaka mpe tunungaka. Kâ ntangu zakaka, mpaka zo na nkwamusu za nza, fwatikisa zitufwatikisaka mpe nôkesa zitunôkesaka. Mu bunôkena bwa mpila yo, ka tusalaka na ngolo ko, mpe ntontolo zi tuketi telamana mu ntangu ya delakana zilendi tu bwisa. Lutindusu lwa mukuluntu lulendi tu bakisa mu baka nsayi na butindi. Babingi bayizi bwabana na musamu wo. Mupasuri-nzila wumosi wa mvula 60 wutêle: “Ntangu yabâ kô, ka nderi’â monaka bubote ko, tisalu tia samuna fwatikisa tieri kumfwatikisaka. Bu kamona ti ka nasala na ngolo ko, mukuluntu wumosi wayizi kumonekena. Tayizi bâ na timoko tiakuntindisa mu nzila ya verse yimosi. Yandi wakungana malongi ma nasarila, mpe nayizi ma bakila ndandu.” Yandi vutulu tâ: “Ntia mpila nsayi kakunsongela bu kamona bunôkena bwani, mpe bu kakungana lubakusu!” Diangana nkatika lutindusu lwena mu zaba ti bakuluntu beto batomo belokelaka lwaka mpe ntiana Abisayi mu ntama mu bungu dia Davide, ba kubama babâka ‘mu kwizi tu bakisa.’
18-24 JUILLET
BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI | 2 SAMWELE 22
“Sikirila Yehova ngatu kakubakisa”
cl-F 19 par. 11
Ngano lendi tomo “bâ penepene na Nzambi”?
11 Luswaswanu lwalwingi lwe ha kati dia tanga ti Nzambi “ngolo za nzitukulu ze nandi” (Izaya 40:26), na tanga bwe kavukisila kanda dia Israele mu Mubu wa Mbwaki, mpe kakengerela dio ku sese mvula 40. Tulendi banza mamba makabana, na nzanda bantu kampe 3 000 000 ya bantu bata kwenda mu mutoto wa yuma, ha kati dia bibaka biole bia mamba. (Ndukulu 14:21; 15:8) Tumweni lubakusu lwa Nzambi ku sese, mamba madukiri mu tari, bidia bimonekene ha mutoto mu tifwani tia mbutu za mpembe. (Ndukulu 16:31; Lutangu 20:11) Yehova songele ti ngolo ze nandi, kâ mpe za kasarilaka mu bungu dia bisari biandi. Ngano ka lwena lutindusu ko mu zaba ti tusambulu tweto kwe Nzambi ya ngolo tunakaka we “tiswamunu tieto na ngolo zeto, lubakusu lulembolo mpasi mu dzukula mu ntangu ya mpasi”?—Mikunga 46:1.
w10-F 1/6 26 par. 4-6
“Mbo bâ wa kwikama”
Tatomoeno taluzula nzonzolo ya Davide. Ntêlo ya Hebre yi babanguri mu “bâ wa kwikama” balendi ya bangula mpe mu “songela mbote ya mutima” peleko “luzolo lwa kwikama.” Kwikama kwa matieleka mu luzolo ku sikamanaka. Yehova mu luzolo kakangamaka kwe bô bê ba kwikama kwe Yandi.
Tumweni mpe ti, kwikama ka zena kwa mbanzulu za ku mutima ko, sala kusalaka. Ntiana bwamwina wo Davide, Yehova wa kwikama wena. Mu ntangu za nkatika mpasi za luzingu lwandi, mutinu wô wa kwikama wamona ti Yehova wamubakisa bu kamukengerela mpe bu kamutwarisa na kwikama kwakwansoni. Davide wavutula matondo bu katâ ti Yehova wabâ na lenda dia mu kûla “mu koko kwa mbeni zandi zazansoni.”—2 Samwele 22:1.
Ntia malongi tulendi baka mu nzonzolo ya Davide? Yehova ka sobakaka ko. (Zaki 1:17) Yandi wa kangama kwa bâka mu mitieno miandi, mpe makani mandi kalungisaka na kwikama kwakwansoni. Mu mukunga’andi wakaka, Davide watsoneka: “Yehova [. . .] ka bika bantu bandi ba kwikama ko.”—Mikunga 37:28.
Bimvwama bia timpeve
w12-F 15/11 17 par. 7
Kurisa mbanzulu za mwana fioti
7 Kuluka kwa Nzambi kwanata nsobolo za nzitukulu kwe Davide. Yandi watanga: “Mbo kungana tibabulu tiaku tia mvukulu, mpe kuluka kwaku mbo kukunzangula.” (2 Sam. 22:36) Davide watambula ti tala ti wa zangama wabâ ku Israele ni mu bungu dia kuluka kwa Yehova weri betamaka mu mu kipa. (Mik 113:5-7) Ngano wa swaswana wena kwe beto? Ngano tifu tie neto, lenda peleko dema di “talembo bakila” kwe Yehova? (1 Kor. 4:7) Wô diatilaka ntiana mwana fioti yandi “yôkele,” wuzololo tâ yôkele ntalu ha moko ma Yehova. (Like 9:48, note.) Tataleno bwe.
25-31 JUILLET
BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI | 2 SAMWELE 23-24
“Ngano mukayulu hanaka?”
it-1-F 153
Arona
Kampe Arona wadinga mu hana mbuka, ngombe na nkuni mu bungu dia mukayulu, kâ Davide wasa tiya ngatu kamufuta. Tinsamu tie mu 2 Samwele 24:24 tisongele ti Davide wasumba musampa na ngombe mu sikle 50 za arza (63649 fcfa). Mu 1 Ntangu 21:25 batêle ti Davide wasumba mbuka yomu sikle 600 za ore (kampe 44 000 000 fcfa). Titsoniki tia 2 Samwele nsumbulu ya lupangu kwa tizonzelaka lu batunga ziku (autel) na bima biakaka biafwanana mu bungu dia mukayulu. Wumonekene ti ntalu kwa yi basumbila bima bio kata zonzela. Kâ titsoniki tia 1 Ntangu, nsumbulu ya Davide tivukasaka na misamu mi bakubika mu bungu dia ntungulu ya Tempelo ha mbuka yo. (1Nt 22:1-6; 2Nt 3:1) Mu bungu ti lupangu lwa Tempelo lwa nkatika lwa lunene lwabâ, kampe ntalu ya sikle 600 za ore yidelakane na nsumbulu ya lupangu lo, kani yazonzela tibuka tia fioti Davide tikatûla ziku ha mbatukulu.
w12-F 15/1 18 par. 8
Baka malongi mu ‘matieleka ma nguri’
8 Bala ba Israele bu beri hanaka mukayulu mu luzolo lwa mutima mu vutula matondo kwe Yehova, peleko bu beri hanaka mukayulu wa yoko mu dinga bweso bwandi, ka wabâ musamu wa mpasi ko kwe bawu mu sola tibulu tia mbote. Kampe nsayi yayingi ya bâ nawu ya hana kwe Yehova tima tiyôkele bubote. Mu ntangu yi, bisari bia Yehova ka bihanaka mikayulu mia Musiku wa Mose ko; kâ mikayulu bisaka. Ntangu’awu basarilaka, ngolo zawu, na bimvwama biawu mu sarila Yehova. Mu nzonzolo ya Paulo, mu mikayulu mitâka Nzambi nsayi mwe na “nzabukusu ha meso ma bantu babansoni” ya tivuvu tia Bukristo “na manzangu ma sarila mbote na ma kabila bantu bakaka”. (Ebr. 13:15, 16) Mbanzulu zitumaka bisari bia Yehova mu hana mikayulu zisongele bunene bwa matondo ma bavutulaka kwe Nzambi mu bungu dia bima biabiansoni bi kabahanaka. Buna tulendi sa tintwari ha kati dia bô batihanaka mu bisalu bia Bakristo na bô beri hanaka mikayulu mu luzolo lwa mutima mu ntangu ya Musiku.
Bimvwama bia timpeve
w05-F 15/5 19 par. 6
Misamu mia nguri mia mukanda wa 2 Samwele
23:15-17. Davide buzitu bwabingi bweri nandi mu bungu dia musiku wa Nzambi wutariri luzingu na menga. Ntiangu katiyimina mu yirika musamu weri monekaka ntiana wa weri vwezaka musiku wo. Tufweti kurisa mabanza ma mpila yo mu bungu dia ntumunu za Nzambi.
1-7 AOÛT
BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI | 1 MITINU 1-2
“Makuba maku nge malongaka?”
it-2-F 870 par. 4
Salomo
Bu bawâ mizike miatûka ku Gihone, penepene na mbuka yo, na bantu beri tâka mu zulu: “Luzingu lwa nda kwe mutinu Salomo,” Adoniya na bantu bandi bayizi bâ na bunkuta mpe badioka muna muntu na nzila’andi. Salomo wasongela ti tidzunu keri kekoloko tiaketi bâ mu luyâlu lwandi bu kakala mu bebesa mbatukulu ya timfumu tiandi, bu kaketi kârisa mbi. Tala ti Adoniya wabâ mfumu, mbo baketi honda Salomo. Adoniya wadioka ku mbuka ya santu mu kwe swama. Buna Salomo watambika nsangu kwe Adoniya mpe wamunatisa ha meso mandi. Yandi wamusongela ti mbo kaketi tatamana mu zinga tala ti ka kwabâ musamu wa mbi ko wu baketi mu kwikisila. Ha manima wamukârisa ku nzo’andi.—1Mi 1:41-53.
it-1-F 48
Adoniya
Kâ, ha manima ma lufwa lwa Davide, Adoniya waye monekena Bateseba mpe wamuwisa mu sa ndombolo ya yandi kwe Salomo ngatu Abisage, makangu ma Davide, kabâ mukento’andi. Adoniya watâ kwe Bateseba: “Timfumu tia meno tiaketi bâ, mpe kanda diadiansoni dia Israele ni meno diabêle sikirilaka mu bâ mutinu.” Buna yandi watomo nionga ni bu sa ti mu nzonzolo watambula ti koko kwa Nzambi kwabâ. (1Mi 2:13-21) Tima tiatuma ndombolo’andi ni nsatu’andi ya baka mfutulu mu bungu dia timfumu ti kahombesa; kâ wasongela mpe ti suka diandi dia timfumu ka diawâ ko. Diangana, mu tikulu tia ku Proche-Orient ya ntama, bakento na makangu ma mutimu, muntu kwa waketi mu yingasa wabâ na nswa wa ba biarila. (fwanakasa 2Sa 3:7; 16:21.) Salomo ni bô kamwina ndombolo yasa nguri’andi mu bungu dia Adoniya. Buna yandi walomba ti bahonda Adoniya, mpe Benaya wayirika musamu wo na manzangu.—1Mi 2:22-25.
Bimvwama bia timpeve
w05-F 1/7 30 par. 1
Misamu mia nguri mia mukanda wa 1 Mitinu
2:37, 41-46. Musamu wa mbi wena mu banza ti ka tubaka nsembolo ko tala ti tuyôkese ndilu zi bakubika! Bô badingaka mu hengama mu ‘nzila ya mfika yinataka ku luzingu’ mbo babwabana na misamu mu bungu dia nzengolo yo yikondolo ndwenga.—Matie 7:14.
8-14 AOÛT
BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI | 1 MITINU 3-4
“Ntalu ya ndwenga”
w11-F 15/12 8 par. 4-6
Salomo—Tifwani tia mbote tiena, peleko tia mbi?
4 Salomo bu kabatika mu yâla, Nzambi wamumonekena mu ndozi, mpe wamutêla kalomba tima ti kazololo. Bu kabakula ti kazaba misamu miamingi ko, Salomo wasola ndwenga. (Tanga 1 Mitinu 3:5-9.) Mu bungu ti ka lomba bimvwama na mukembo ko, musamu wo watâ Nzambi nsayi, yandi wamuhana “mutima wa ndwenga na mayela”—kâ mpe na timvwama. (1 Mi. 3:10-14) Ntiana bwatâ wo Yezu, ndwenga za Salomo za nzitukulu zabâ, ni zatuma mutinu wa ku Seba, wawila zo nsangu, mu sa nzietolo yaketi mu hana lukwikulu ti misamu mi kawâ mia matieleka mieri.—1 Mi. 10:1, 4-9.
5 Beto ka tudingaka ko mu baka ndwenga mu nzila ya bimangu. Ni bu sa ti Salomo watâ ti “Yehova Yandi beni hanaka ndwenga,” kâ wavutu tâ ti mu baka ndwenga tufweti sarila ngolo. Yandi watsoneka: “Tomo teka kutu mu ndwenga, ngatu wasietola mutima mu lenda dia swasikisa.” Mabanza ma sarila ngolo mu ntêlo zakaka zi kasarila mata monekena ntiana “tâ mbila,” “tatamana mu dinga,” na “dinga na fuki.” (Bin. 2:1-6) Buna, tulendi kwizi baka ndwenga.
6 Tatiyuleno: ‘Ngano ndwenga za Nzambi ntalu zena kwe meno ntiana kwe Salomo?’ Misamu mia mbaya miatumini bantu babingi mu tûla tisalu na mbongo ha tibuka tia ntete. Kwe bakaka, miayizi twarisa nsololo na ntangu yi bayôkesaka ku lukolo. Bwe tulendi tâ mu bungu dia nge na kanda diaku? Ngano nzengolo zeno za zisongelaka ti ndwenga za Nzambi ludingaka ntiana timvwama? Ngano musamu wa mbote wena kwe beno mu soba bima bieno bia ntete peleko makani meno mu baka ndwenga? Diangana, baka ndwenga mpe sarila zo nsayi kutunatinaka ya ntangu zazansoni. Salomo watsoneka: “Buna mbo bakula buderede na mfundusu na bunsungu, nzila yayansoni ya misamu mia mbote.”—Bin. 2:9.
Bimvwama bia timpeve
w98-F 1/2 11 par. 15
Yehova ni Nzambi ya luwawanu
15 Bala ba Abrahame bu bayizi bâ kanda mu ntangu ya Musiku, Yehova wabasakumuna tintwari na kani di kasa kwe Abrahame. Mu 1473 N.M.B., tilandi tia Mose, Yoswa, wakotesa kanda dia Israele ku Kana. Mpila yi bakabila nsi mu makanda yalungisa kani dia Yehova dia hana nsi yo kwe butu dia Abrahame. Bala ba Israele bu baketi tatamana mu bâ ba kwikama, Yehova, ntiana bu kakanisina wo, mbo kaketi ba hana lenda dia nunga mbeni zawu. Musamu ni wo wayilama mu luyâlu lwa Davide. Musamu wa ntatu wa luwawanu na Abrahame walungana mu ntangu ya Salomo, mwana wumosi wa Davide. “Yuda na Israele batomo funa, ntiana mbutu za dielo mu ndeko ya mubu, ba nkatika babingi; dia beri diaka, nwa beri nwaka mpe yangalala beri yangalalaka.”—1 Mitinu 4:20.
15-21 AOÛT
BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI | 1 MITINU 5-6
“Batunga mu moko mawu na mitima miawu”
w11-F 1/2 15
Ngano wa wazaba?
Sedre ya ku Liba muti wena wazabakana mu bungu ti zingila weri zingilaka, wa toma weri mpe nsunga ya mbote wabâ; mpe banselele ka beri’â lenda ko mu dia wo. Dieka bo, Salomo wasarila bima biyôkele bubote mu bungu dia Tempelo. Lumbu ti, mu masangi ma toma ma Sedre meri ku miongo mia Liba, ndambu kwa yasâla.
it-1-F 411 par. 1
Sedre
Nsalulu yo yayingi ya muti wa Sedre yalomba tisalu tia bisari biabingi bieri zengaka miti, bieri mia nataka ku Tire peleko ku Sidone, mu ndeko ya mubu wa Méditerranée, bieri mia kutikaka mpe bieri mia kokesaka mu ndeko mamba, kampe tii ku Zope. Ha manima, miti mu nzila ya mutoto beri mia nataka tii ku Yerusaleme. Musamu wo walungana mu bungu ti Salomo luwawanu kasa na Hirame. (1Mi 5:6-18; 2 Nt 2:3-10) Miti mio miatatamana mu kwiza, ntiangu batâ ti Salomo, mu luyâlu lwandi, wasa ti muti wa Sedre wabâ wawingi ntiana sikomore.—1Mi 10:27; fwanakasa Iz 9:9, 10.
it-2-F 1047 par. 5
Tempelo
Bu kakubika tisalu, Salomo walomba bantu 30 000 ba ku Israele, ngatu kabatambika ku Liba mu bikunku bia bantu 10 000 mu ngonda yimosi, mpe ha manima mbo baketi kâla ku nzo zawu ngonda zole. (1Mi 5:13, 14) Ha kati dia nzenza za ku Israele walomba bantu 70 000 baketi nata madema na bantu 80 000 baketi hala matari. (1Mi 5:15; 9:20, 21; 2Nt 2:2) Salomo wasola bantu 550 baketi bâ mfumu za bisalu na bantu 3300 baketi bâ bilandi biawu. (1Mi 5:16; 9:22, 23) Kampe, mu bantu bô 250 yeri bala ba Israele, mpe 3 600 beri “nzenza” ku Israele.—2Nt 2:17, 18.
Bimvwama bia timpeve
g-F 5/12 17, kaku
Bibila—Buku dia mbikululu za matieleka, Lweka 1
NKATIKA NTANGU
Mpila Bibila yi dizonelaka ntangu nkatika mfunu yena. Musamu ni wo tutangaka mu 1 Mitinu 6:1. Tatala bwe verse yo yizonzelaka ntangu mutinu Salomo yi kabatika mu tunga Tempelo ya Yerusaleme. Tutengi: “Dieka bo, mu muvu wa 480 [mvula 479 za mukaka], ha manima ma ndukulu ya bala ba Israele ku nsi ya Ezipte, mu muvu wa yà weri tumaka Salomo ku Israele, mu ngonda ya Zive, ye ya nzole, yandi wabatika mu tunga nzo ya Yehova.”
Mu ntangu yi zonzelaka Bibila, muvu wa yà wa luyâlu lwa Salomo mu 1034 N.M.B. wabâ. Mu bungu ti mvula 479 zayôka ha manima ma ntangu ya duka bala ba Israele ku Ezipte, buna ndukulu mu 1513 N.M.B. yayôka.
22-28 AOÛT
BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI | 1 MITINU 7
“Nti tulendi longoka mu makundi mole”
w13-F 1/12 13 par. 3
‘Mbo dukisa kwivre mu miongo’
Mutinu Salomo wasarila kwivre ya nkatika yayingi mu yiyrika bisalulu bia Tempelo ya Yerusaleme. Lweka lwalwingi lwa kwivre yo, mu mizingu mieri nwanaka tata’andi Davide ku Siri, lwatûka. (1 Ntangu 18:6-8) “Mubu wa kwivre,” banda dia dinene dieri yeberelaka nganga za Nzambi, 66 000 litres zabâ mûna; mpe dema dia 27 tonnes wabâ. (1 Mitinu 7:23-26, 44-46) Makundi mole ma kwivre batûla ha nkotolo ya Tempelo. Makundi mango 8 mètres mabâ mu bula, mpe batûla mpu zabâ na bula bwa 2,2 mètres. Makundi mango ma mwasi mabâ ha kati, na épaisseur ya 7,5 cm, mpe 1,7 mètres mabâ mu bunene. (1 Mitinu 7:15, 16; 2 Ntangu 4:17) Kwivre yi basarila mu bima bio kwa ya nkatika yayingi yabâ.
it-1-F 355
Boaze, II
Mu makundi ma mole, kundi diabâ ku lweka lwa nore lwa nkotolo ya Tempelo ya Salomo, bahana dio nkumbu Boaze yizololo tâ “mu ngolo.” Kundi dia ku lweka lwa side bahana dio nkumbu Yakine yizololo tâ “bika [Yehova] katomo sikamasa.” Dieka bo, bu bavukaka nkumbu za zole mpe bu batangilaka tûka ku lubakala tii ku lukento, bu beri bâka ku este, mbo beri bakaka mabanza matâka ‘Bika [Yehova] katomo sikamasa [Tempelo] mu ngolo.’—1Mi 7:15-21; tala KAPITALE.
Bimvwama bia timpeve
it-1-F 257
Yebela
Bunkete bwa tinsuni budinganaka kwe bô basarilaka Yehova mu busantu na mu bunkete. Musamu ni wo wuta songela bisalu bieri salamaka ku Tabernakle na ku Tempelo. Bu bababieka, Mfumu-Nganga-Nzambi Arone na bala bandi batoko yebela ntete balwata binkuti bia tisalu tiawu. (Nd 29:4-9; 40:12-15; Lv 8:6, 7) Mu sukula moko na malu, nganga za Nzambi mamba beri sarilaka mabâ bu banda dia kwivre ku kati dia Tabernakle, mpe ha manima mu mubu wa tisengo tia nienga wa Tempelo ya Salomo. (Nd 30:18-21; 40:30-32; 2Nt 4:2-6) Mu tilumbu tia zibika masumu, Mfumu-Nganga-Nzambi mbala zole keri yebelaka. (Lv 16:4, 23, 24) Bô beri dukisaka ku camp, nkombo mu bungu dia Azazele, bima bi beri sârilaka mu mikayulu mia bibulu na ngombe ya mbwaki ya mukayulu, bafweti sukula nitu zawu mpe bafweti sukula binkuti biawu, ntete bakota ku camp.—Lv 16:26-28; Lu 19:2-10.
29 AOÛT–4 SEPTEMBRE
BIMVWAMA BIA ZU DIA NZAMBI | 1 MITINU 8
“Lusambulu lwa kuluka na lwa nsungu lwa Salomo ha meso ma bantu”
w09-F 15/11 9 par. 9-10
Tomesa tusambulu twaku mu ndongokolo ya Bibila
9 Ngatu Nzambi katuwâ, tusambulu tufweti tûka ku mutima. Bu bazibula Tempelo ya Yerusaleme mu 1026 N.M.B., nkela ya luwawanu batûla yo mu Mbuka ya Santu, mpe tuti dia Yehova diayabama Tempelo. Buna, ha meso ma bantu Salomo wakembela Nzambi. Lusambulu lwandi lwa nsungu mu tikapu 8 tia mukanda wa 1 Mitinu lwena.
10 Bu tulongokaka lusambulu lwa Salomo mbo tubakulaka ti yandi watomo zonzela mutima. Salomo wabambula ti Yehova kwa zebi mutima wa bantu. (1 Mi. 8:38, 39) Lusambulu lo lusongele ti muntu wuyirikaka masumu, ‘wukâlaka kwe Yehova mu mutima wawansoni,’ wulendi kekolo mulemvo’andi. Bu baketi bwila bisari bia Nzambi kwe mbeni zawu, Yehova mbo kaketi tambula ndombolo zawu za lubakusu tala ti mu mutima wa lunga bamusila zo. (1 Mi. 8:48, 58, 61) Buna, musamu wa mfunu wena ti tusambulu tweto twatûkaka ku mutima.
w99-F 15/1 17 par. 7-8
Tasambilakeno bu tunangunaka moko ma kwikama
7 Ni tusambila ha meso ma bantu peleko ha beto kaka, mutieno wa Bibila we mfunu mu zitisa ni mu sambilaka na kuluka kwakwansoni. (2 Ntangu 7:13, 14) Mutinu Salomo wasongela tifu tio mu lusambulu lu kasa ha meso ma bantu, tilumbu ti bazibula Tempelo ya Yehova ku Yerusaleme. Bu kamanisa mu tunga mosi ya nzo zayôka za toma ha mutoto, Salomo wasa lusambulu na kuluka kwakwansoni. Yandi watâ: “Ngano Nzambi mbo kabâ ha zulu mutoto? Tala! Mazulu mawu beni, yee, zulu dia mazulu, ka malendi’â ma ku lungila ko; buna nzo yi yi ntungiri ka yilendi’â yakulungila ko!”—1 Mitinu 8:27.
8 Ntiana Salomo, tufweti bâ ba kuluka bu tumonekesaka bantu bakaka mu lusambulu. Kani tasarila ntêlo zi batisolela, tulendi songela ti bakuluka twena mu ngolo za zu dieto. Mu tusambulu twa kuluka, ka bazonzaka ko mu timonekesa kwe bantu. Tusambulu twa kuluka Nzambi tumonekesaka, ka muntu’â ko wuta zonza. (Matie 6:5) Tifu tia kuluka mu misamu mi tutâka mu lusambulu timonekenaka mpe. Tala ti na kuluka tusambilaka, ka tulomba kwe Nzambi ko kayirika misamu mu mpila yi tuzololo beto. Kâ, mbo tumusambila ngatu kasala tintwari na luzolo lwandi lwa mulongo. Ni mio mia yirika titsoniki tia mikunga mu ndombolo yita landa: “Ah, Yehova, vukisa, mulemvo’aku! Ah, Yehova, nungisa, mulemvo’aku!”—Mikunga 118:25; Like 18:9-14.
Bimvwama bia timpeve
it-1-F 475 par. 3
Zulu
Salomo, mfumu bisalu ya Tempelo ya Yerusaleme watâ ti “mazulu, yee, zulu dia mazulu” ka malendi’â ma lungila Nzambi ko. (1Mi 8:27) Bu ke Mvangi ya mazulu, Yehova ha zulu bima biabiansoni kabâka, mpe “nkumbu’andi kwa ye yatomo zangama. Nsangu zandi ziyôkele mutoto na zulu.” (Mik 148:13) Yehova bunene bwa mazulu mamonekaka kazabaka, ntiana muntu wuzabaka bunene bwa tima ti katuriri ha koko kwandi. (Iz 40:12) Salomo keri’â zolo tâka ko ti Nzambi kena na mbuka yikabâka ko, peleko kwakansoni kena. Mu tifwani, Salomo watâ mpe ti Yehova “tûka ku mazulu kawâka, mbuka yi kabâka,” wuzololo tâ mazulu ma nza ya timpeve.—1Mi 8:30, 39.