ETERNET djó kʉ ná Watchtower LIBRARY
Dzamu dhi Munara
ETERNET DJÓ KɄ NÁ LIBRARY
Baledha
  • BIBLIA
  • VICHAPO
  • NJUDHA
  • w21 Bi 11 paje 8-13
  • Anidi chí kʉ ná jidha dho ni kana

I sehema nǎ, tayari kʉ ná video ro nga

Dzodzo dhé, video ni telesharje ro ddikpa kosa banga.

  • Anidi chí kʉ ná jidha dho ni kana
  • Dzamu dhi Munara Yova dzá Pidhinga ndi d’ra ruo (Longanedha dhi ri)—2021
  • Rere lo djǒ
  • CHÍ KɄ NÁ JIDHA KÁ RINGANI KO DHO IE MA DHO?
  • RUTA DZÁ BUKU NǍ RO KÁ KO KA KO BA NGBA SOMO CHÍ KɄ NÁ JIDHA LE DHO NARI DJO?
  • KO KÁ KA KO DHO CHÍ KɄ NÁ JIDHA NGBARIBBAI NJɄ?
  • CHÍ KɄ NÁ JIDHA KO DHO NARI NǍ RO KÁ KO SI NGBA FAIDA BA?
Dzamu dhi Munara Yova dzá Pidhinga ndi d’ra ruo (Longanedha dhi ri)—2021
w21 Bi 11 paje 8-13

LONGANEDHA DHI Ri 45

Anidi chí kʉ ná jidha dho ni kana

“Anidi chí kʉ ná jidha ma, zølo ma na dho ni kana.”​—ZEK. 7:9.

DYI 107 Tuonyeshe Upendo Kama Mungu

RI NǍ LE SI CHU NALOa

1-2. Ká addudho ri kʉ bblo ko dho chí kʉ ná jidha ko kana?

KO KɄ bblo kʉ ná sababu na ndiro ko dho chí kʉ ná jidha nja nrŭ dho d’e. Fø jidha ká ko ka ko dho addu dzá lo dho? Anja ngbaribbai ma Mezali nǎ ndini nalo ngʉ fø logoti nari: “Nzɨ bbari chí kʉ ná jidha ma, chø kʉ nalo le nji nari ma na bbá ni. . . . Føri si rili ni ba zølo, ndirigoti ni e bblo kʉ ná lochudha na Mungu ma nrŭ ma na nyo nji.” “Chí kʉ ná jidha dho ná ke rinji bblo ndidhó shinga ró.” “Føri dho, chø lo ma, chí kʉ ná jidha ma na utso di ná ke si shinga ba.”​—Mez. 3:3, 4; 11:17, maelezo ya chini; 21:21.

2 Fø mezali dho chí kʉ ná jidha ringani ko dho dhonalo ro gbo. Ya kwanza, chí kʉ ná jidha ko dho nari rili Yova nja ko mana na. Ya pili, chí kʉ ná jidha ko dho nari nǎ ro, ko nganga adi faida ba. Loroji na, føri na ko rili ko kana kau di theinga dho nja nrŭ ma na. Ya tatu, chí kʉ ná jidha ko dho nari rili, ko si ledha ba gosi ná saa na, føri kʉ ko si choro nŭnŭ di ná shinga ba. Bbʉbbʉ dhé, ri kʉ bblo ko rrnga Yova dzá i yadha dho: “Anidi chí kʉ ná jidha dho ni kana.”​—Zek. 7:9.

3. I lo nǎ ká ko si ngba logoti ngʉ?

3 I lo nǎ, ko si 4 kʉ nalo goti ngʉ. Chí kʉ ná jidha ká ringani ko dho ie ma dho? Ruta dzá buku nǎ ro ká ko ka ko ba ngba somo chí kʉ ná jidha le dho nari djo? Ko ká ka ko dho chí kʉ ná jidha ngbaribbai njʉ? Chí kʉ ná jidha ko dho nari nǎ ro ká ko si ngba faida ba?

CHÍ KɄ NÁ JIDHA KÁ RINGANI KO DHO IE MA DHO?

4. Ko ká ka ko dyø Yova ngbaribbai chí kʉ ná jidha ko dho nari kana? (Marko 10:29, 30)

4 Anziro kʉ ná lo nǎ ko njae ri naribbai, Yova adi ndidzá chí kʉ ná jidha dho ngba ji ndi ná nrŭ dho dhé ndirigoti ni njínji ndi dho ná nrŭ dho. (Da. 9:4) Ko adi riji ko “dyø Mungu, ji dhi nzø bbai.” (Efe. 5:1) Føri dho ko adi riji ko dho chí kʉ ná jidha kutaniko nǎ le-djoi ma, le-vei ma na dho.​—Azø Marko 10:29, 30.

5-6. “Chí” le kʉ nari na mana ká kʉ addu?

5 Njati ko famu chí kʉ ná jidha na mana bblo ngba ró, ri ka ndi kaka ko dho ri ko lai Wakristo dho. Ndiro ko famu chí kʉ ná jidha na mana bblo d’e, akonja ngbaribbai ma ri tso nju chí le tøni nari na nari, dhonalo bí ina nrŭ adi rinja nari kʉ, chí kʉ ná jidha tso nju “chí le tøni” nari na. Akonja ddikpa loroji.

6 Njʉ njati ddikpa ke njínji cho bí ddikpa kopanyi nǎ ró, ko ka ko pori føri kʉ chí kʉ ná ke. Njaro ke ro nzá d’e rie nju ddikpa cha maddi fø njí djó bbobbonga na ri. Ke nzá ka ndi u fø njí djó bbobbonga vʉ nanga nalo krʉ ri. Ke nzá ka ndi ji fø kopanyi ri, ro ke ka ndi njí fø njí ndi ji ndi ba mbø nari dho. Ke ka ndi njínji fø ga kpø le tu ndi tu ná nga djo inga kpø ndi ba bblo kʉ ná njí ná nga djo.

7-8. (a) Addui ká adi ddikpa ke ronga cho ndi dho chí kʉ ná jidha d’e? (b) Ko ká si Ruta dzá buku nǎ kʉ nalo chu addudho?

7 Chí kʉ ná jidha ma kana njonjonga le dho chí le tøni nari na paragrafu 6 nǎ. Addudho ma le ddikpa lo nji nari i adi ridho le kʉ chí kʉ ná jidha na inga le kʉ chí. Biblia le ngʉ ndi ná saa na, ká addudho Yova dzá njí dhi kpa ngʉ adi chí kʉ ná jidha dho? Anziro ngʉ adi chí kʉ ná jidha dho ná kpa nzɨ ngʉ adi rinji ndima dho ringani ndima njiri fø nari dho dhé ri, ro kpa ngʉ adi ridho ndima jiri ndima njiri fø nari dho. Akonja Daudi dhó loroji. Ke thí chongʉe ke ronga ndiro ke dho chí kʉ ná jidha ndidzá kau Yonatani dho d’e, ni mai Yonatani dzá baba ngʉ riji ndi hwi Daudi hwi ro. Yonatani dhe nari goti, Daudi rangʉe anzi dhé Yonatani dzá ngba Mefibosheti dho ndi chí kʉ ná jidha dho nari na.​—1 Sa. 20:9, 14, 15; 2 Sa. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7.

8 Ko ka ko ba somo bí chí kʉ ná jidha le dho nari nǎ ro Ruta dzá buku nǎ lo ko zø nari chulu. Ko ká ka ko ba ngba somo chí kʉ ná jidha djo fø buku tilo djo ná nrŭ dhó loroji nǎ ro? Fø somo na ká ko ka ko njínji ngbaribbai kodhó kutaniko nǎ?b

RUTA DZÁ BUKU NǍ RO KÁ KO KA KO BA NGBA SOMO CHÍ KɄ NÁ JIDHA LE DHO NARI DJO?

9. Ká addudho Naomi pongʉeri nari kʉ Yova leni le ndi ró?

9 Ruta dzá buku nǎ, ko adi djó lo zø nari kʉ Naomi ma, ledzá mule Ruta ma, Boazi ma na. Fø ke jingʉe Mungu ji ndirigoti ke ngʉe Naomi bbá ke dhó familia. Izraeli bbá ù chingʉe bbo nari dho, Naomi ma, lebbá ke ma, ledzá aro kʉ ná kpetsinzø ma na le ma rangʉe Moabu bba. Ro fø lu Naomi bbá ke rangʉe dhedhe. Ledzá aro kʉ ná kpetsinzø chingʉe ndoa, ro njedha dhi lo kʉ, fø kpa ma chengʉeni che ddi. (Rut. 1:3-5; 2:1) Fø lo bbʉngʉe njedha Naomi thí dho bbo pli. Le thí bʉngʉeni bbo ndirigoti le ngʉ riddi nari kʉ Yova nji che kʉ nalo ndi ró. Ngbaribbai ma le ngʉ ndi mbu nari le d’ra nari anja di: “Yova thó leni ma djó.” “Ritsi ddi na ka ná ke liri maisha ngʉ ma dho dyádyá pli.” Le pongʉeri ki: “Ri kʉ Yova i leni ma ró ri ndirigoti ritsi ddi na ka ná ke nji che kʉ nalo ma ró.”​—Rut. 1:13, 20, 21.

10. Yova ká mbungʉe ndi ngbaribbai Naomi pongʉe nalo djo ndirigoti ke ká njingʉeri ngba le dho?

10 Naomi dhó dyádyá o ná fø lo ká Yova njangʉe ngbaribbai? Ke nzá bbangʉe Naomi tsotso ndi ko nari tso ro ri. Fø nga rɨngana, ke Naomi dzá ri zø njingʉe bbo. Yova churi nari kʉ “nza le nzani nari ka ndi liri nyodyu dhi ke njini ngbʉ djonga ngbʉni naribbai.” (Muh. 7:7) Godhé, Naomi dhó lo jie le tsotsokodha ndiro ndi chu nari kʉ Yova nzá bba ndi ro ri. Mungu ká kongʉe le tsotso ngbaribbai? (1 Sa. 2:8) Ke chongʉe Ruta ronga ndiro le dho chí kʉ ná jidha Naomi dho d’e. Ruta jingʉeri ndi dho jidha Naomi dho ndirigoti le ngʉ Naomi tsotso kó hwè na ndiro nzɨ Naomi thí bʉni bbo ró, ndirigoti le chú ri nari kʉ Yova kʉ ndi na ni dhé d’e. Ruta dhó loroji ká ddi ngba lo nga ko dho?

11. Bblo kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na ká adi rinji ngba bʉ thí bʉni ná nrŭ dho?

11 Chí kʉ ná jidha adi ko ronga cho ko kó bʉ thí bʉni ná nrŭ tsotso. Ruta ngʉ adi Naomi na naribbai, bblo kʉ ná bí kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na adi kutaniko nǎ bʉ thí bʉni ná nrŭ tsotso kó. Kpa adi jidha dho ndima djoi ma, ndima vei ma na dho ndirigoti kpa nanga adi jini ji fø nrŭ tsotso ndima kó nari dho. (Mez. 12:25, maelezo ya chini; 24:10) Mutume Paulo lingʉe ko kpakpa ko njiri føi ke pongʉeri i ná saa na: “Aniti le iso ka ndi pɨ nalo bʉ thí bʉni ná nrŭ dho, aniko nga ró klø kʉ ná nrŭ tsotso, anive krʉ kʉ ná nrŭ tso.”​—1 Te. 5:14.

Ddikpa le-djo ndi lai le-djo dhó lorr li ndi li ndi dyu ke ró ro.

Lo ko rr nari na, ko ka ko kó bʉ thí bʉni ná le-djo inga le-ve tsotso (Anja paragrafu 12)

12. Bʉ thí bʉni ná le-djoi ma, le-vei ma na tsotso ká le ka le kó bblo ngba chulu?

12 Bblo ni ka ni kó bʉ thí bʉni ná le-djoi ma inga le-vei ma na tsotso ná chu kʉ ni rr kpa po nalo ndirigoti ni dhori kpa dho nari kʉ ni ji kpa ji. Yova nanga adi jini bbo ni nji nalo dho ndiro ni kó ndidzá bbo na mana kʉ ná njí dhi kpa tsotso d’e. (Zb. 41:1) Mezali 19:17 pori: “Nde zølo be vʉ tso vʉni ná ke djo ná ke ri wø Yova dho ndirigoti Yova si ke kobe bbʉ ke nji nalo dho.”

Ruta ripo ndi ra ngo Naomi ulu, Orpa ngʉ ndi dho Moabu na ná saa na. Ruta pori Naomi dho: “Ni ra ná nga na i ma si ra” (Anja paragrafu 13)

13. Ruta vʉngʉe nalo ma kana ká kʉ ngba njonjonga Orpa dhó lo na, ndirigoti Ruta ká dhongʉe chí kʉ ná jidha ngbaribbai? (Anja ri chuti ji.)

13 Chí kʉ ná jidha ká kʉ addu ma nari ko adi famu bblo ko di ngaddi Naomi dhó lo djo ná saa na, lebbá ke ma, ledzá aro kʉ ná kpetsinzø ma na chengʉeni ná saa na. Naomi rrngʉeri “Yova ndidzá nrŭ djonga nja nyo ndi bbʉ kpa dho nari na,” ná saa na, le vʉngʉeri ndi ngʉ ndi abba. (Rut. 1:6) Naomi dhó aro kʉ ná mule ngʉ ra le ma na. Chu nǎ fø nrŭ ngʉe ná saa na, Naomi pongʉeri gbo ina fø nrŭ dho nrŭ ngʉ ndima bba Moabu na. Nde fø ro ká ri dingʉe ngba? Ko rizø: “Orpa mbʉngʉe adja ndi ndirigoti le rangʉe ra. Ro Ruta rangʉe ngó Naomi ulu.” (Rut. 1:7-14) Orpa njingʉe Naomi po ndi dho nalo ndirigoti le ngʉngʉe Moabu na. Ro Ruta njingʉe lo ndi dho le pongʉe ná nga djolu. Le ma ka ndi rae ddi ndi abba, ro le vʉngʉeri ndima di Naomi ma na. (Rut. 1:16, 17) Ruta vʉngʉeri ndima di Naomi ma na, nga ndi dho ringani ndima di le na nari dho ri, ro le jingʉeri ji nari dho. Ruta vʉngʉe ná fø lo ridho le ngʉe chí kʉ ná jidha na. Ruta dhó lo nǎ ro ká ko ka ko ba ngba somo?

14. (a) I ddoro, jidha dho ná le-djoi ma, le-vei ma na ká adi ri vʉ ndima njiri ngba? (b) Waebrania 13:16 ripo naribbai, Yova nyo ká ngba di ná bbʉdha adi tho?

14 Chí kʉ ná jidha ko ji ko dho ná saa na, ko adi riji ko kó nja nrŭ tsotso. Njʉ maddi drdr nga bbai, bí kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na adi ri vʉ ndima dho chí kʉ ná jidha ndima lai Wakristo dho, rie nzá ma kpa chu kpa bblo ri ró. Loroji na, njati kpa rr ri chʉ ngaba nalo ba nga ddikpa ngana ró, kpa adi rine théi ndima chu ngbaribbai ma ndima ka ndima kó ngatsotso nari. Njati kutaniko nǎ ddikpa le bani kpakpalo na ná saa na, kpa nanga nzɨ adi rɨni fø le tsotso ndima kó nari dho ri. Karne ya kwanza na ngʉe Makedonia nǎ ná Wakristo bbai, kpa adi kpakpanga nji bbo ndiro ndima kó nja nrŭ tsotso d’e. Kpa bbʉngʉe bbʉdha, “ndima dhó ringʉe nanga djolu” ndiro ndima kó vʉ tso vʉni ná le-djoi tsotso d’e. (2 Ko. 8:3) Chí kʉ ná fø di ná jidha le dho nari adi hwè bbʉ bbo Yova dho!​—Azø Waebrania 13:16.

KO KÁ KA KO DHO CHÍ KɄ NÁ JIDHA NGBARIBBAI NJɄ?

15-16. Ruta ká dhongʉe ndi d’i ji nzá nari ngbaribbai?

15 Ko ka ko ba bblo kʉ ná somo bí Naomi ma, Ruta ma na dhó historia djo ko di lo zø Biblia nǎ ro ró. Akonja ri ro sese di.

16 Nzɨ d’i ji. Ruta ngʉ riji ndi rá aja ndi ulu Yuda na ná saa na, Naomi ngʉ riji nzɨ le ra ndi ulu. Ro Ruta nzá d’ingʉe ji ro le una ro ri. Føri ká bbʉngʉe ngba faida? “Naomi njangʉe Ruta ra ngo ndi ulu nari ro, le bbangʉe le tso ndi cho nari tso bba.”​—Rut. 1:15-18.

17. Ko tsotso ká addu ka ndi kó ndiro nzɨ ko d’i ji nrŭ tsotso ko kó nari ro ró d’e?

17 Somo ko dho: Ringani le é ngatsovedha na ndiro le kó bʉ thí bʉni ná nrŭ tsotso d’e, ro kodho nzá ringani ko d’i ji kpa ró ro ri. Le tsotso kodha dhó loji ná le-ve ka ndi nyiri nyi le kó ndi tsotso.c Ro, chí kʉ ná jidha ka ndi cho ko ronga nzɨ ko d’i ji le tsotso ko ne ko kó nari ró. (Gal. 6:2) Ro luti le ka ndi u ri u ko kó ndi tsotso ndirigoti ko li ndi kpakpa.

18. Ruta thí dho ká ngba lo ka ndi bbʉe njedha?

18 Nzɨ bbari ni nanga kani. Naomi ma singʉe Ruta ma na Betelehemu na ná saa na, Naomi njungʉe ndidhó drdr jirani na maddi. Le pongʉeri kpa dho: “Madhó ritsi lingʉe li ma rangʉe ná saa na, ro Yova liri ma ngʉ nga thó thí ritsi ro.” (Rut. 1:21) Anzi ngaddi ngbaribbai ma Ruta ka ndi mbue ndi nari djo Naomi pongʉe ná fø lo ndi rr ná saa na! Ruta rangʉe Naomi ulu ndiro ndi kó le tsotso d’e. Ruta ma dzzngʉe dzz le na, le pɨngʉe Naomi iso, ndirigoti le ma njingʉe safari Naomi ma na ddo bí. Fø lo krʉ kana, Naomi pongʉeri: “Yova liri ma ngʉ nga thó thí ritsi ro.” Ni mai Ruta ma ngʉe ddinga Naomi ma na ro, Naomi po nalo ridho nari kʉ le nzá njangʉe Ruta nji nalo ro mana na ri. Fø lo ka ndi lieri Ruta mbu ndi che! Ro le mangʉe Naomi kuso dhé.

19. Ko tsotso ká addu ka ndi kó ndiro ko ve bʉ thí bʉni ná le tso d’e?

19 Somo ko dho: Njʉ maddi, kpakpalo na kʉ ná le-ve ka ndi tilo d’idhé ko dhi ngana ngba mai ko nji kpakpanga ko kó le tsotso ro. Ro nzɨ ko bba ko nanga kani. Ko adi mahitaji na kʉ ná le-ve tsotso koko, ndirigoti ko adi rinzi Yova kó ko tsotso ndiro ko pɨ le iso d’e.​—Mez. 17:17.

Collage: 1. Boazi loti Ruta na nzagʉ nyo tso le nju ná ngana. 2. Ddikpa muzee loti ddikpa le-ve na Pidhinga dzá dza nǎ.

Wakristo kʉ ná wazee ká ka ndima dyø Boazi njʉ ngbaribbai? (Anja paragrafu 20-21)

20. Addui ká lingʉe Ruta kpakpa ndiro le rá anzi Naomi tsotso ndi kó nari na d’e?

20 Ddikpa le dhó lo jiri le li ndi kpakpa ró, ali le kpakpa. Ruta dhongʉe chí kʉ ná jidha Naomi dho, ro Ruta dhó lo ma jingʉeri le li ndi kpakpa ddi. Yova chongʉe Boazi ronga ndiro ke li le kpakpa d’e. Boazi pongʉeri Ruta dho: “Yova bbʉ ni kobe ni njingʉe nalo dho, ndirigoti ni ba kaka ná le kobe Izraeli dhi Mungu Yova dhó ro, ni si runi hú tsena ná ke.” Kpakpa ka ndi li le ná fø lo løngʉe Ruta thí ronga bbo. Ruta ngʉngʉe Boazi dhó logoti i: “Ni pɨ ma iso pɨ ndirigoti ni ti bblo lo nidzá njí dhi le dho.” (Rut. 2:12, 13) Boazi lingʉe Ruta kpakpa ledhó lo jingʉeri naribbai ndirigoti fø lo lingʉe le kpakpa.

21. Isaya 32:1, 2 ripo naribbai, wazee ká ka ndima li nja nrŭ kpakpa ngbaribbai?

21 Somo ko dho: Chí kʉ ná jidha dho nja nrŭ dho ná nrŭ dho maddi ringani le li ndima kpakpa. Boazi lingʉe Ruta kpakpa le nji Naomi dho ná bblo lo ndi nja nari dho. Njʉ maddi Wazee adi kutaniko nǎ le-djoi ma, le-vei ma na li kpakpa nja nrŭ tsotso ndima kó nari dho. Wazee fø le-djoi ma, le-vei ma na li kpakpa nari ka ndi cho kpa ronga ndiro kpa rá anzi nja nrŭ tsotso ndima kó nari na d’e.​—Azø Isaya 32:1, 2.

CHÍ KɄ NÁ JIDHA KO DHO NARI NǍ RO KÁ KO SI NGBA FAIDA BA?

22-23. Naomi dhó ngaddidha thika ká lengʉeni ngbaribbai ndirigoti addudho? (Zaburi 136:23, 26)

22 Føri goti, Boazi bbʉngʉe nyo Ruta ma dho Naomi ma na. (Rut. 2:14-18) Boazi bbʉngʉe nyo nari ká Naomi njangʉe ngbaribbai? Le pongʉeri: “Yova lé fø ke ronga, nzɨ ndi adi ndidzá chí kʉ ná jidha ndi dho nari tso ro bba, shi nrŭ ma, checheni ná nrŭ ma na dho ro.” (Rut. 2:20a) Naomi dhó ngaddidha thika ká lengʉe bbo! Anziro le dzzngʉe njedha na i: “Yova . . . leni le ma ró,” ro kpadjo le pori hwè na: “Yova . . . nzɨ adi leni le ndidzá chí kʉ ná jidha ró ro ri.” Naomi dhó ngaddidha thika ká addu lengʉe?

23 Naomi d’ingʉe ri utso nari kʉ Yova nzá bba ndi ro ri. Yova lingʉeri Ruta kó le tsotso le ma nji ná safari kana kpø Yuda na. (Rut. 1:16) Naomi d’ingʉe ri utso nari kʉ Yova njínji ndima ka ndima “wø” ná kpa kana ddike Boazi chulu ndiro ke kó ndima tsotso Ruta ma na d’e.d (Rut. 2:19, 20b) Le ka ndi d’ieri ‘Kpadjo ma famu ri’ ngba, ‘Yova nzɨ bba ma ro ri. Ke kʉ ma na krʉ saa ro!’ (Azø Zaburi 136:23, 26.) Naomi pongʉe mbai bbo Ruta ma Boazi ma na dho, dhonalo kpa nzá bbangʉe jidha ndima dho le dho nari tso ro ri! Kpa gbo ro krʉ ngʉe hwè na dhonalo Naomi bangʉe hwè ki vi, ndirigoti le ngʉngʉe kpakpanga Mungu dzá njí kana.

24. Ká addudho ringani ko rá anzi chí kʉ ná jidha ko dho nari na ko lai Wakristo dho?

24 Ko ká chu ngba lo Ruta dzá buku nǎ ro chí kʉ ná jidha djo? Chí kʉ ná jidha adi ko ronga cho ndiro nzɨ ko d’i ji ró, ndirigoti ko kó kpakpalo na kʉ ná le-djoi ma, le-vei ma na tsotso d’e. Ndirigoti føri adi ko ronga cho ko bbʉ bbʉdha ndiri na le kó kpa tsotso d’e. Wazee dho ringani ndima li chí kʉ ná jidha dho nja nrŭ dho ná nrŭ kpakpa. Ko di rinja kpa ba hwè ndirigoti kpa ngʉ kpakpa Yova dzá njí kana ró, ko ma adi hwè ba bbo ddi. (Mdo. 20:35) Chí kʉ ná jidha ká ko ka ko dho addu dzá lodho? Dhonalo ko adi riji ko dyø Yova ndirigoti ko bbʉ hwè ke thí dho “bbo ndi adi chí kʉ ná jidha dho ro.”​—Kut. 34:6; Zb. 33:22.

NI KÁ NO RINGA NGBA?

  • Chí kʉ ná jidha ma ká le ka le ddi ngbaribbai chí le tøni nari na?

  • Ká ngbaribbai ko ka ko dyø Boazi ma, Ruta ma na dhó loroji chí kʉ ná jidha ko dho nja nrŭ dho nari na?

  • Chí kʉ ná jidha ko dho nari nǎ ro ká ko ba ngba faida?

DYI 130 Tusameheane

a Yova jiri ko di chí kʉ ná jidha dho ko djoi ma, ko vei ma na dho kutaniko nǎ. Ko ka ko famu chí kʉ ná jidha ká kʉ addu ma nari bblo, Yova dzá anziro ngʉe ná njí dhi kpa ngʉ adi fø sifa dho nari djo ko lo chu nari chulu. I lo nǎ ko si loti Ruta ma, Naomi ma, Boazi ma na dhó lo nǎ ro ko ka ko ba ná somo djo.

b Ndiro ni ba faida i lo nǎ ro d’e, ko li ni kpakpa ni zø Rut sura 1 ndirigoti 2.

c Ko loti Naomi dhó loroji djo naridho, ko tilo mahitaji na kʉ ná le-vei djo. Ro i lo nǎ ro ko ba ná somo ka ndi njínji le-djoi djo maddi.

d Ndiro ni chulo bbo Boazi ngʉe nrŭ wø ná ke nari djo d’e, anja “Uige Imani Yao​—‘Mwanamuke Bora Sana,’” Bi 10 ddo 1, 2012 nǎ Munara wa Mulinzi nǎ p. 20.

    Bbaledha nǎ Vichapo (2015-2025)
    Avʉvʉ
    Atsu
    • Baledha
    • Ando ri
    • Ji le ji nari
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Njí le nji na nalo
    • Ruruni nalo ronga le b'o nari
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Atsu
    Ando ri