Auri u nari kʉ Yova ji ni ji

1. Ká addudho ni vʉngʉeri ni bbʉ ni Yova dho? (Anja ji maddi.)

NI KÁ Yova dho ni bbʉngʉe ni ná saa ngano ddi? Ni chungʉe ke ndirigoti ni jingʉe ke bbo nari dho ni vʉngʉeri ni bbʉni ke dho. Ni tsongʉeni ke dho nari kʉ, ni si ke ji ná lo li anziro nidhó maisha lu nǎ ndirigoti ni si ra anzi ke ni ji ni thí nǎ ro krʉ nari ma, nidzá shinga na krʉ nari ma, nidhó akili nǎ ro krʉ nari ma, nidhó kpakpanga na krʉ nari ma na na. (Mk. 12:30) Fø nga djó ro, ke djo ni e na ná jidha adi ra anzi kpakpa bbo pli ndi ngʉ nari na. Nde, ni ká ka ni ngʉ logoti ngbaribbai njati ddikpa le dhuri ni tso ɨ, “Ni ká ji Yova bbʉbbʉ?” Nzá ni nanga rɨni ro, ni ka ni pori le ni: “Ke ma ji ná ngatsi nzá ma ji ie inga ngbá ritsi ro maddi ri!”

2-3. Yova ká jiri ko u ngbá lo ndirigoti i lo nǎ ká ko si loti ngbá lo djo? (Yeremia 31:3)

² Nde, ni ká ka ni ngʉ logoti ngbaribbai njati ddikpa le dhuri ni tso ɨ, “Ni ká uri u nari kʉ, Yova ji ni ji?” Ni nanga ka ndi rɨni rɨ fø logoti ngʉdha dho njaro ni riddi nari kʉ, ni nzá kaka Yova ji ni ri nari dho. Nzá dho ndrŭ dhongʉe jidha go ndi ngʉ dhi ro ná ddikpa le-ve pongʉeri ɨ: “Ma ji Yova ma thí nǎ ro krʉ nari ma chu bblo pli. Ro bí ina, Yova ká ji ma ngbà ma nari ma u nari e kpakpa.” Nde, ni tsotso ká addu ka ndi kó ndiro ni chu ngbaribbai ma Yova adi ndi mbu nidzá lo dho nari d’e?

³ Yova jiri ni uri u nari kʉ, ndi ji ni ji. (Azø Yeremia 31:3.) Bbʉbbʉlo kʉ, Yova jiri ni chu lo bbo ndi djo ndirigoti ni ngʉ ndidzá kau. Føri kina, ni bbʉngʉe ni ke dho ndirigoti ni bangʉe batiso ná saa na, ke bbʉngʉe bblo pli kʉ ná kado ni dho, føri i kʉ: kedhó chi kʉ ná jidha. Føri na mana kʉ, ke ji ni bbo ndirigoti ke nzɨ si ni ro bba ri. Yova adi chi kʉ ná jidha dhǒ chi ndima tøni ro njínji ndi dho ná ndrŭ dho ndirigoti ke adi kpa nja ndidhó “bbo na mana kʉ ná ritsi” bbai, føri dho ni na mana maddi kʉ bbo ke dho. (Mal. 3:17 maelezo ya chini) Yova jiri ko di ko mbu mutume Paulo mbungʉe ndi ndidhó jidha djotsina nari bbai. Paulo ndingʉeri ɨ: “Ma uri u nari kʉ, dhe le dhe nari ma inga shinga ma inga malaiká ma inga guvernema ma inga kpadjo kʉ ná ritsi ma inga gosi si ná ritsi ma inga kpakpanga ma inga ritsi dzá arønga ma inga ritsi dzá agʉnga ma inga nononi ná nja ritsi ma na ro nzá ka ndi ndó ko kana nga Yova dhó jidha na ri.” (Ro. 8:38, 39) I lo nǎ, ko si loti addudho ma ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ko uri u nari kʉ, Yova ji ko ji ndirigoti ko tsotso ka ndi kó ndiro ko njiri fø d’e ná lo djo.

ADDUDHO MA RINGANI KO U YOVA JI KO JI NARI

4. Shetani ká jiri ko u ngbá kali ndirigoti ko ká ka ko pʉ fø kali ko ró ro ngbaribbai?

⁴ Yova ji ko nari ko ú nari ka ndi liri ko sisi Shetani kpe ná lo djolu. (Efe. 6:11) Shetani adi ndi dho ka ná lo nji krʉ ndiro ko bbá Yova dho ko njínji nari tso d’e. Shetani adi rinji fø lu ná ddikpa chu kʉ, ke adi rili ko uri nari kʉ, Yova nzá ji ko ri. Nzɨ vi nga nari kʉ, Shetani adi lo nji ndi ba ná lo ró ro thei. Bí ina, ke adi ko mbu si ko ró klø sini ná saa na, loroji na, njaro ko nanga rid’o anziro ko dangʉe lu ná lo ma, kpadjo ko bani na ná kpakpalo ma inga gosi ná saa na si njini ná lo ko chu nzá nari ma na chulu. (Mez. 24:10) Shetani kʉ ddiddi nga ró klø kʉ ná zǎ ne ndi á ná simba bbai. Føri dho, ke adi riji ndi njí lɨ ko na, nga klø kʉ ko ró ná saa na ndiro ko d’i ji d’e. Ro, njati ko di ko dho ka ná lo nji krʉ ndiro ko u Yova ji ko ji nari ró, ko si tøni Shetani ma, kedhó mutego ma na tso ró.​—1 Pe. 5:8, 9; Yak. 4:7.

5. Ká addudho ri kʉ bblo ni di ni mbu ji Yova ji ndirigoti bbo na mana kʉ ke dho ri?

⁵ Yova ji ko nari ko ú nari si rili ko ndrini chøchø ke ro. Fø ká ko ripo addudho? Yova nongʉe ko ndiro ko dhǒ jidha nja ndrŭ dho ndirigoti nja ndrŭ maddi dhǒ jidha ko dho d’e. Ddikpa le dhǒ jidha ko dho nari adi ko ronga cho ko maddi dhǒ jidha le dho. Føri dho, ko di ko mbu ji Yova ji ndirigoti bbo na mana kʉ ke dho ri ró, kodhó jidha adi dhi bbo ke djo. (1 Yo. 4:19) Ndirigoti kodhó jidha dhi ke djo nari bbai, kedhó jidha maddi si dhi bbo ko djo. Biblia ripo ko dho ɨ: “Andrini chøchø Mungu ro ndirigoti ke maddi si ndrini chøchø ni ro.” (Yak. 4:8) Ko ká ka ko njí addu ndiro ko uri u nari kʉ, Yova ji ko ji d’e?

KO TSOTSO KÁ ADDU KA NDI KÓ NDIRO KO U YOVA JI KO JI NARI D’E?

6. Njati rié rɨ ni nanga rɨni Yova ji ni nari djo ró ká ni ka ni njiri ngbǎ?

⁶ Adi rinzi Yova kó ni tsotso ndiro ni famu addudho ma ke jirie ni nari d’e. (Lu. 18:1; Ro. 12:12) Njati ri ka ngbà ró, krʉ ddo ró adi nganzi bí ina ndiro Yova kó ni tsotso ni chu ngbaribbai ma ke adi ndi mbu nidzá lo dho nari d’e. Nja saa na, Yova ji ko nari ko u nari ka ndi é kpakpa ko dho. Ro, anonga nari kʉ, Yova kʉ bbo pli ni thí djolu. (1 Yo. 3:19, 20) Ke chu ni bblo ni churie ni nari djolu; ke adi nzá ni ka ni nja ni nǎ ná bblolo nja. (1 Sa. 16:7; 2 Ny. 6:30) Føri dho, ad’ra ngbaribbai ma ni ni mbu nari nganga ke dho ndirigoti anziri ke kó ni tsotso ndiro ni uri u nari kʉ, ke ji ni ji. (Zb. 62:8) B’lo ni nji sala nari goti, ri kʉ bbo na mana kʉ ná lo ni dyø kpadjo ko si loti djo ná i lo.

7-8. Zaburi ká ko tsotso kó ngbaribbai ndiro ko u Yova ji ko ji nari d’e?

⁷ Ali ni thí Yova dzá lo djo. Biblia ndingʉe ná kpa dho Yova dhó roho ddangʉe chutso nari dho ko ka ko uri u nari kʉ, Yova djo kpa ndingʉe ná lo krʉ kʉ bbʉbbʉ. Akonja zaburi ndingʉe ná ke, Daudi pongʉe Yova djo ná bblo pli kʉ ná lo ro di. “Yova kʉ chøchø si thí nǎ klø sini ná ndrŭ kuso ndirigoti ke adi bʉ thí bʉni ná ndrŭ gøgø.” (Zb. 34:18) Njedha na ni kʉ ná saa na, ni ka ni ddiri nari kʉ, ddikpa le ma nzɨ ddi ngbaribbai ma ni ni mbu nari ro famu ri inga ni tsotso ko ná le ro ma nga ddi kʉ ri. Fø ni ni mbu ná saa na, Yova tsoni nari kʉ, ndi kʉ nì ni tsotsokodha dho dhonalo ke ngbá ngatsi ma nidhó lo u ndidhó le tsotsokodha nari njanja. Nja zaburi nǎ, Daudi ndingʉeri ɨ: “Anju ma nyǒdda tso nidzá ddø na.” (Zb. 56:8) Yova adi vodha na ni kʉ ná saa njanja. Ke adi ngaddi bbo ni djo ndirigoti ke adi ndi mbu che ni nzani nari dho. Ddiddi ddø nǎ kʉ ná dda e mana na bbo ngødja lu bbí ná ke dho nari bbai, ni nyǒdda na mana é bbo Yova dho ndirigoti ke adi vodha na ni kʉ ná saa ma, dzz ni dzz ná saa ma na krʉ ngano nì. Zaburi 139:3 nǎ Biblia ripo ɨ: “Ni [Yova] ni chu madzá chu krʉ.” Yova adi krʉ ni nji ná lo njanja, ro bbo ke adi ndi thí li bblo ni nji ná lo djo. (Ebr. 6:10) Ká addudho? Dhonalo ke adi ni nji ndiro ni njí ndi nyǒ tho ná lo d’e ná kpakpanga nja mana na bbo.a

⁸ Yova adi njínji Biblia nǎ kpakpa ka ndi li le ná fø di ná maandiko na ndiro ndi d’rari ni dho nari kʉ, ndi ngaddi bbo ni djo ndirigoti ndi ji ni bbo. Ro, ko njaeri nari bbai, Shetani jiri ni uri nari kʉ, Yova nzá ji ni ri. Føri dho, njati nja saa na ni nanga di rɨni Yova ji ni nari djo ró, atøni ndirigoti adhuri ni tso, ‘Ma ká ka ma u “kali dhi baba” inga “bbʉbbʉlo dhi Mungu”?’​—Yoh. 8:44; Zb. 31:5.

9. Ndi ji ná ndrŭ dho ká Yova tsoni ngbá lo djo? (Kutoka 20:5, 6)

⁹ Addinga ngbaribbai ma Yova adi ndi mbu jiji ndi ná ndrŭ dho nari djo. Akotilo Musa ma, Waisraeli ma na dho Yova pongʉe ná lo djo di. (Azø Kutoka 20:5, 6.) Ke tsongʉeni nari kʉ, ndi si ra anzi chi kʉ ná jidha ndi dhǒ jiji ndi ná ndrŭ dho nari na. Yova kʉ chi nari dho ko ka ko uri u nari kʉ, ke nzá ka ndi gʉ jiji ndi ná ndrŭ dho ndi jidha dhǒ nari ro ri. (Ne. 1:5) Føri dho, njati ni nanga di rɨni Yova ji ni nari djo ró, atøni ndirigoti adhuri ni tso, ‘Ma ká jirie Yova ddi?’ Føri goti addinga i lo djo: Njati rié ngbà ni jirie ke ndirigoti ni adi ni dho ka ná lo nji krʉ ndiro ni njí ke nyǒ tho ná lo d’e ró, ni si ri uu nari kʉ, ke jirie ni bbo. (Da. 9:4; 1 Ko. 8:3) Føri na mana kʉ, njati ni uri u nari kʉ, ni ji Yova ji ró, ni dho nzá ringani ni nanga di rɨni ke ji ni nari djo ri. Auri u krʉ ddo ró ke ji ni ji ndirigoti ke nzɨ si ni ro bba ri.

10-11. Yova ká jiri ni di le ødha dhi be nja ngbaribbai? (Wagalatia 2:20)

¹⁰ Adi ngaddi bbo le ødha dhi be djo. Yova bbʉngʉe bbo pli kʉ ná kado ndrŭ tsɨ krʉ dho ndidzá ngba Yesu Kristo ndi chongʉe ndi dhe ko djotsina nari chulu. (Yoh. 3:16) Nde, Yova ká bbʉngʉe ndidzá ngba ndi dhe ni djotsina maddi? Ddio! Akotilo mutume Paulo dangʉe lu ná lo djo di. Anonga nari kʉ, Mukristo ke ngʉ nari njí ke njingʉe bbobbo chenga bí ndirigoti kedhó lo ungʉeri ke ra anzi nzá ndi kaka nari tso ró ndi hwini nari na. (Ro. 7:24, 25; 1 Ti. 1:12-14) Ro, ke rangʉe ri uu nari kʉ, Yova bbʉngʉe ndidzá ngba kado bbai ndi djotsina. (Azø Wagalatia 2:20.) Anonga nari kʉ, Paulo dho Yova ddangʉe chutso ndiro ndi ndí fø lo d’e. Ndirigoti Biblia nǎ e ná lo krʉ kʉ longaddidha ko dho. (Ro. 15:4) Paulo ndingʉe ná lo ridho nari kʉ, Yova jiri ni di le ødha dhi be nja ni dho ndi bbʉngʉe ná kado bbai. Njati ni di le ødha dhi be nja føri bbai ró, ni si ri uu nari kʉ, Yova ji ni ji.

¹¹ Ko adi mbai po Yova chongʉe Yesu dz’ djo ndiro ndi dhe ko djotsina d’e nari dho. Ro, Yesu singʉe dz’ djo dho ná nja lo ngʉe ndi d’ra bbʉbbʉlo Mungu djo. (Yoh. 18:37) Fø bbʉbbʉlo nǎ Yesu ddingʉe ngbá ngatsi ma Yova jirie ndidzá nzø nari maddi.

YESU DDINGɄE NGBÁ NGATSI MA YOVA JI KO NARI

12. Yesu pongʉe Yova djo ná lo ká ko ka ko u addudho?

¹² Dz’ djó Yesu ngʉe ná saa na, ke nanga ngʉ jini bbo ndrŭ dho ngbǎ di ná ke ma Yova kʉ nari ndi d’ra nari dho. (Lu. 10:22) Ko ka ko u Yesu pongʉe Yova djo ná lo u. Ká addudho? Dhonalo dz’ djo ndi si nari njí, Yesu ma dingʉe ndidzá Baba Yova na ra nǎ bicha b’lo. (Kol. 1:15) Yesu chu ngbá ngatsi ma ndidzá Baba ji ndi nari bblo. Ndirigoti ke njangʉe ngbá ngatsi ma Yova jidha dhǒ chi tøni ná malaiká ma, dz’ djó tøni chi ndi dho ná ndrŭ ma na dho nari. Yesu ká adi nja ndrŭ tsotso kó ngbaribbai ndiro ndima u Yova ji ndima ji nari d’e?

13. Yesu ká adi riji ko nja Yova ngbaribbai?

¹³ Yesu jirieri ko di Yova nja ndi adi Yova nja nari bbai. Enjili nǎ, Yesu nzi Yova “Baba” bí ina. Ndirigoti ndi unakpa na Yesu ngʉ loti ná saa na, ke ngʉ adi ripo, “nidhi Baba” inga “nidhi ra nǎ Baba.” (Mt. 5:16; 6:26) Dz’ djo Yesu si nari njí, chi ndima tøni ro ngʉ njínji Yova dho ná ndrŭ ngʉ adi Yova nzi ‘Krʉ ritsi na ka ná ke,’ ‘Bbo pli ngbeni ná ngana kʉ ná ke,’ ‘Ngano ná bboke’ ndirigoti føri bbai di ná nja dho ma na. Ro, bí ina Yesu ngʉ adi Yova nzi kodhi Baba. Fø lo ridho nari kʉ, Yova jirieri ndi dho njínji ná ndrŭ mbu ndima chøchø ndi kuso ddiddi ngba adi ndi mbu chøchø jiji ndi ná baba kuso nari bbai. Føri dho, Yesu ddingʉe nga ko dho nari kʉ, Yova jirie ko bblo kʉ ná baba jirie ndidzá nzø nari bbai. Akotilo Yesu nzingʉe Yova “Baba” nǎ ná aro kʉ ná loroji djo.

14. Ko krʉ e mana na bbo kodhi ra nǎ Baba nyǒ njí nari ká Yesu dhongʉe ngbaribbai? (Matayo 10:29-31) (Anja ji maddi.)

¹⁴ Ya kwanza, akotilo Matayo 10:29-31 (azø) nǎ kʉ ná lo djo di. Yesu pongʉeri nari kʉ, wanyoi dhi re d’e ddikpa ma gʉna nari nga ma kodhi Baba adi chu ddi. Ro, re nzá ka ndi bbʉ madha ro Yova dho inga ndi ji ke ri. Njati rié Yova adi ddikpa kar kʉ ná re nø nja mana na ri ró, ko ka ko uri u nari kʉ, Yova ngaddi bbo ko krʉ djo dhonalo ko ji ke ndirigoti ko madha bbʉ ke dho! Føri kina, Yesu pongʉeri nari kʉ, kodhi Baba chu “ko djǒká dhi hesabu maddi.” Nde, njati rié Yova chu nini kʉ ná lo maddi ko djo ri ró, ko ka ko uri u nari kʉ, ke ngaddi bbo ko djo. Bbʉbbʉ dhé, Yesu jirieri ko uri u nari kʉ, ko krʉ e mana na bbo kodhi ra nǎ Baba nyǒ djó.

15. Yohana 6:44 nǎ Yesu pongʉe ná lo ká ddi ngbá longa ni dho nidzá ra nǎ Baba djo?

¹⁵ Akotilo ya pili Yesu nzingʉe Yova, Baba nǎ ná loroji djo. (Azø Yohana 6:44.) Nidzá ra nǎ Baba kongʉe ni tsotso ndiro ni chu ndi ndirigoti ni dhǒ jidha ndi dho d’e. Ke ká njingʉeri fø addudho? Dhonalo ke njangʉe nidhó bblo kʉ ná sifa. (Mdo. 13:48) Yohana 6:44 nǎ kʉ ná lo Yesu ngʉ po ná saa na, njaro ke ngʉ ngaddi Yova pongʉe Yeremia 31:3 nǎ ná lo djo. Fø ga Yova ripo ndidzá ndrŭ dho ɨ: “Ma drr ni ma dhi ngana chi kʉ ná jidha na.” (Yer. 31:3; anja Hosea 11:4.) Addinga fø lo na mana djo. Kodhi ra nǎ ji dhi Baba adi nzá utso ni ka ni d’i ni nǎ ná bblolo nja.

16. (a) Yesu ká ddi ngbá longa ko dho ndirigoti ri ká ngani ko u ke addudho? (b) Addui ká ka ndi kó ni tsotso ni uri u nari kʉ, Yova kʉ bblo pli kʉ ni dho ná Baba? (Anja kisanduku “Ko krʉ dhó lo u ná Baba.”)

¹⁶ Yesu ngʉ Yova nzi kodhi Baba nari ngʉ njini ɨ ke ripo nari bbai: “Yova nga kʉ madzá Baba dhé ri, ro nidhi Baba maddi. Ndirigoti aniuri u nari kʉ, ke jirie ni ndirigoti ke adi ngaddi bbo ni djo ddiddiro krʉ.” Føri dho, njati ni nanga di rɨni Yova ji ni nari djo ró, atøni ndirigoti adhuri ni tso, ‘ri ká ngani ma li ma thí bblo churie kodhi Baba ndirigoti krʉ ddo ró adi bbʉbbʉlo po ná Ngba po ná lo djo nzá?’​—1 Pe. 2:22.

ANJI NI DHO KA NÁ LO KRɄ NDIRO NI URI U NARI KɄ YOVA JINI JI

17. Ka addudho ringani ko ra anzi Yova ji ko ji nari ko u nari na?

¹⁷ Ringani ko ra anzi Yova ji ko ji nari ko u nari na. Anziro ko njaeri nari bbai, kodhó mbuba Shetani adi ndi dho ka ná lo nji krʉ ndiro ko bbá Yova dho ko madha bbʉ nari tso d’e. Ke adi riji ndi si ko ró klø si. Føri dho, ke adi ra anzi dhé ndi rili ko uri u nari kʉ, Yova nzá ji ko ro ri nari na. Ri nzá ngani ko bbá Shetani si ko djolu ri!​—Yob. 27:5.

18. Ndiro ni ra anzi Yova ji ni ji nari ni u nari na d’e ká ni ka ni njiri ngbǎ?

¹⁸ Ndiro ni u Yova ji ni ji nari d’e, adi kedhó le tsotsokodha kó ndiro ni di ni nja ke adi ni nja nari bbai d’e. Adi ngaddi ngbaribbai ma roho ddangʉe chutso Biblia ndidha dho ná kpa pongʉe Yova dhó jidha djo ná lo djo. Anonga nari kʉ, krʉ ddo ró Yova adi jidha dhǒ jiji ndi ná le dho. Nzɨ vi nga nari kʉ, Yova bbʉngʉe ndidzá Ngba kado bbai ni djotsina. Ndirigoti Yesu pongʉeri nari bbai, auri u nari kʉ, Yova kʉ nidzá ra nǎ Baba. Nde, ni ká ka ni ngʉ logoti ngbaribbai njati ddikpa le dhuri kpadjo ni tso ɨ: “Ni ká uri u nari kʉ Yova ji ni ji?” nzá ni nanga rɨni ro ni ka ni pori le dho: “Ke ji ma ji o! Ndirigoti krʉ ddo ró ma adi ma dho ka ná lo nji krʉ ndiro ma dhǒ ma ji ke ji nari d’e!”