SHAKACITIKA MUBUUMI BWABO
Yehova Wakatucafwa Kuliyumya Paciindi ca Nkondo Andyekwakalinga Luumuno
Ba Paul: Twakasangalala abuumbi! Mu November 1985, ndyetwakaya kucishi ca Liberia cili kumbo lya Africa, uko nkotwakalinga kuya mukusebensa mbuli bamishonali. Ndeke njotwakatanta yakeemikana ndyetwashika mu Senegal. Ba Anne bakaamba ayi: “Na peendebo mpashi liwoola lyomwi, tutoshika ku Liberia!” Lyalo twakanyumfwabo cakoolobesha ayi: “Boonse batooya ku Liberia balyeelete kuswaamo mu ndeke. Teshi tuyeeko ku Liberia mukwiinga bantu bamwi mucishi ici beelesha kubwesa bweendeleshi.” Munshiku 10 shakakonkelaawo, twakekala mu Senegal pomwi abamishonali bakalinga mucishi ici. Ndyetwakalinga kukutika nyusi twakanyumfwa ayi bantu baanji abuumbi bakalinga kucaikwa ku Liberia alimwi mfulumeende tayakalinga kusuminisha bantu kuswa mumaandaabo macolesha. Na muntu waswabo bakalinga kumucaya peenkaapo.
Ba Anne: Tulabikila maano abuumbi kushintu shitoocitika pamusena mpotubete. Alimwi kuswabo kubwanike ndi muntu ulisukama abuumbi. Ndaloonda nabibo ndyensuni kusotoka nshila! Sombi twakalinga kusuni kuya ku Liberia nabi kwaamba ayi kwakalinga kuloondesha.
Ba Paul: Nebo aba Anne twakakomenena kumusena womwi kumbo lya cishi ca England. Bashali bangu abanyinawabo ba Anne lyoonse bakalinga kutuyuminisha ayi tukasebenseko bupainiya. Aboobo ndyetwakamanishabo cikolo twakatalika bupainiya. Bakasangalala abuumbi ndyebakashiba ayi twakalinga kusuni kusebensa bupainiya mubuumi bwesu. Ndyendakalinga kucite myaaka 19, bakanjita kuya mukusebensela ku Bethel. Mu 1982 pesule lyakweebana aba Anne, abalo bakatalika kusebensela pa Bethel.
Ndyetwakamanisha Cikolo ca Gilyadi pa 8 September, 1985
Ba Anne: Twakalinga kunyumfwa kabotu kusebensela pa Bethel, sombi twakalinga kusunishishi kusebensela kumusena ubulishite. Cakubonenaako ca bamakwesu abenankashi bakalinga ba mishonali abo mbotwakalinga kusebensaabo pa Bethel, cakatupa kusunishisha kusebensako bumishonali. Lyoonse macolesha twakalinga kupaililawo pamakani aya kwamyaaka yotatwe. Lyalo mu 1985, twakasangalala abuumbi ndyebakatwiita kuya mukucanika ku Cikolo ca Gilyadi ca namba 79! Pesule lya cikolo, bakatutuma kuya mukusebensela ku cishi ca Liberia, cili kumbo lya Africa.
LUSUNO BAMAKWESU ABENANKASHI NDOBAKATUTONDESHA LWAKATUCAFWA KULIYUMYA
Ba Paul: Twakatanta ndeke yakutaanguna njobakasuminisha kuya ku Liberia. Bantu bakalinga kuloondete abuumbi alimwi paciindi ici kabatana kutalika kubasuminisha kuswa mumaandabo macolesha. Motoka imwi ndyeyakalila abuumbi cakuteengashila, bantu bakatama akutalika kucica. Lyoonse mashiku twakalinga kubelenga libuku lya Kulumbaisha kwaamba ayi tutanoolonda bunene. Nacibi boobo, twakalinga kwiisuni abuumbi incito yesu. Lyoonse ba Anne bakalinga kuya mukushimikila, lyalo nebo ndakalinga kusebensa ncito shapa Bethel aba John Charuk. Ndakeeya shiinji kuswa kuli mbabo mukwiinga bakalinga kucishi kabotu bukaalo bwa bamakwesu abenankashi mucishi ici amapensho ngobakalinga kwiindaamo.
Ba Anne: Ceebo cakwaamba ayi bamakwesu abenankashi bakatutondesha lusuno abuumbi alimwi bakalinga kushomeka, tapana kwiinda aciindi cilaamfu twakatalika kunyumfwa kabotu kusebensela ku Liberia. Twakaba abushicibusa buyumu ambabo alimwi bakaba mukwashi wesu upya. Bakatuyuminisha akutulwiita makani aanji acafwa. Kushimikila kwakalinga kusangalasha abuumbi. Bantu mbotwakalinga kushimikila bakalinga kucimwa na twafwambaana kubashiya balo kabacisuni kwiiya! Bantu bakalinga kwaamba pamakani amu Baibo kumusena kuli koonse. Aboobo cakalinga cuubu kutalika kubandikaabo. Twakalinga kucite shiiyo shiinji cakwaamba ayi cakalinga ciyumu kunoobaiisha boonse. Ici cakalinga nciindi cisangalasha abuumbi!
YEHOVA WAKATUCAFWA KULIYUMYA NDYETWAKALOONDA
Musampi waku Liberia wakacafwa baabo bakacica kumishaabo (1990)
Ba Paul: Kwamyaaka 4, mucishi ca Liberia mwakalingako luumuno. Sombi mu 1989 shintu shoonse shakaaluka inkondo ndyeyakatalika. Pa 2 July, 1990, bamasoja bakapondokela mfulumeende bakabwesa musena umwi wakalinga kufwiifwi a Bethel. Kwamyeenshi yotatwe, tatwakalinga kucikonsha kubandika amuntu uli woonse watakalinga kukala mucishi ici, kwiilikaawo abeshikamukowa abamakwesu bakalinga ku maofesi esu anene. Mucishi coonse mwakalinga nkoondo, nsala alimwi banakashi baanji bakalinga koonwa cakukakatishikwa. Bukaalo ubu bubiibi bwakatolelela kwamyaaka 14.
Ba Anne: Mishobo imwi yakalinga kucayana. Mumashila moonse mwakalinga bamasoja bakapondoka. Bakalinga kucite shilwanisho shiinji, bakalinga kufwala shakufwala munshila iloondesha, akunonjila muŋanda ili yoonse kwaamba ayi babwese nshobasuni. Bamwi kucaya bantu bakalinga kukubonabo anga nkucaya nkuku. Bamasoja bakapondoka bakalinga kucala mashila alimwi liinji bakalinga kucaya baabo bakalinga kukakatila kwiinda. Pesule lyakucita boobo, bakalinga kubunjika mituntu. Ishi shakalinga kucitika nabibo kufwiifwi aku Bethel. Bakamboni bamwi bashomeka bakacaikwa kwiilikaawo abamishonali bobilo.
Lyoonse na bamasoja bakapondoka bacana bantu bamushobo ngobakalinga kupatite, bakalinga kubacaya. Aboobo bamakwesu bakabika buumi bwabo mumapensho kwiinda mukusisa bashominyinaabo kwaamba ayi batacaikwi. Bamishonali abaabo bakalinga kusebensela pa Bethel abalo bakalinga kusisa bashominyinaabo. Bakamboni bakacica nkoondo akusa pa Bethel, bamwi bakalinga kukala mushipinda sha paanshi lyalo bamwi bakalinga kukala mushipinda shapeculu pomwi abaabo bakalinga kusebensela pa Bethel. Mucipinda cesu twakalinga kukala pomwi abamwi bali 7.
Ba Paul: Lyoonse bamasoja bakapondoka bakalinga kweelesha kusa pa Bethel mukubona na kuli bantu mbotutosisa. Lyoonse na bamasoja abo besa, bamakwesu bobilo bakalinga kuya mukubandikaabo ku geti lyalo bamwi bobilo bakalinga kusondela paliwindo kunoobona shitoocitika. Na bamakwesu bali ku geti babika maansaabo kunembo, nkokwaamba ayi shintu shoonse shilibo kabotu. Ano na babika maansa kwisule, ingayi bamasoja abo bakalala. Lyalo abo bakalinga kusondela paliwindo bakalinga kuya mukusisa bashominyineesu peenkaapo.
Ba Anne: Bushiku bumwi, bamakwesu tabakwe kucikonsha kukasha bamasoja abo kwaamba ayi batanjili. Nebo anankashi umwi twakenjila mu baafa akukomaako kumulyaango. Mu baafa mwakalinga cakalinga anga ni kabati ico cakalinga kucite mwakuyuba. Nankashi wakalyatikisha akunjila mukati. Bamasoja bakesa mucipinda cesu capeculu kabacite amafuti. Bakakonkonsha kumulyaango cankusu alimwi cabukali. Ba Paul bakeelesha kubakasha kwaamba ayi batanjili akubalwiita ayi, “Bakaangu batolicafwilisha mu baafa.” Ndyendakacala cisasa mwakalinga kuyubite nankashi, cakapangako coongo. Lyalo ndakalinga kweelete kubika shintu shoonse pamashelufu, alimwi pakeendako kaciindi kwaamba ayi manishe. Ndakashoma ayi bamasoja inga basuna kushiba nshentoocita, aboobo ndakaloonda akutalika kututuma. Ndakalinga kweelete kucileka kututuma kantana kucalula cisasa kwaamba ayi bamasoja batanjipushi shili shoonse. Ndakapaila mumoyo akusenga Yehova ayi ancaafwe. Lyalo ndakakomononaako kumulyaango akubaansha cakukalika moyo. Umwi wakanshindika akwiindililabo kuya mukucalula mwakalinga kuyubite nankashi, akusenya shintu shoonse nshondakalinga ndabika mumashelufu. Taakwe kushoma ayi taakuwo muntu ngwakacanaamo. Lyalo lakwe abaabo mbakalingaabo bakatalika kuya cilangoola mushipinda shimwi amuciluli, sombi amwalo taakuwo muntu ngobakacana.
CANCINE CAKALINGA ANGA NGUMUMUNI MUMUNSHINSHE
Ba Paul: Kwamyeenshi iinji, twakalinga kucitebo shakulya shiniini abuumbi. Liinji macuunsa tetwakalinga kulyaawo, sombi kulambila kwa macuunsa nkotwakalinga kubaako pa Bethel, kwakalingabo anga ncakulya ca macuunsa. Soonse twakalinga kucishi ayi kubelenga akwiiya Baibo inga kwatucafwa kuliyumya bushiku abushiku.
Twakalinga kucishi ayi na twaya mukulangoola shakulya na maanshi, abo bakalinga kuyubite inga bacaikwa. Liinji Yehova wakalinga kutupa nshetwakalinga kuyandika paciindi ceelete alimwi munshila ikankamika. Yehova wakatucafwa kuba anshetwakalinga kuyandika akutucafwa kutaloonda bunene.
Shintu mucishi shakalinga kuya cibicilaakobo, sombi cancine cakatucafwa kuliyumya. Bamakwesu abenankashi bakalinga kucicica mankanda aanji kwaamba ayi batacaikwi. Sombi bakatolelela kuba bataloondi akuba alushomo luyumu. Bamwi bakaamba ayi kuliyumya mumapensho ngobakalinga kwiindaamo kwakabacafwa “kulibambila mapensho anene.” Bamanene abamakwesu bacanike bakatondesha kutaloonda kwiinda mukucita nsheenga bacikonsha kwaamba ayi bacafwe bamakwesu abenankashi. Bamakwesu abenankashi bakacicila mumisena imwi bakalinga kucafwana akutalika kushimikila mumisena iyo. Bakalinga kusebensesha shili shoonse nsheenga bacana kwaamba ayi bapange Ŋanda ya Bwaami mobakalinga kubunganina. Paciindi ici shintu ndyeshakalinga shiyumu abuumbi, kubungana akushimikila kwakacafwa bamakwesu kuba akulangila alimwi kwakabayuminisha abuumbi. Ndyetwakalinga kubapa shakulya, shakufwala ashintu shimwi, bamakwesu baanji bakasenga kubatolela shoola shakusebensesha muncito yakushimikila muciindi cakusenga shakufwala. Ici cakatuyuminisha abuumbi. Bantu baanji bakapenga akubona shintu shibiibi ndyekwakalinga nkoondo, bakalinga kusuni kunyumfwa makani abotu. Bakankamana kubona Bakamboni mbobakalinga kusangalete ambobakalinga kutondeshanya lusuno nabi ndyebakalinga kwiinda mubukaalo buyumu. Bamakwesu abenankashi bakalinga anga ngumumuni mumunshinshe. (Mate. 5:14-16) Ceebo cakwaamba ayi bamakwesu bakalinga kusebensa cankusu, bamasoja bamwi bakapondoka abo bakalinga bakali abuumbi bakaba bashominyineesu.
YEHOVA WAKATUCAFWA KULIYUMYA NDYETWAKASHIYA BASHOMINYINEESU
Ba Paul: Ndyekwakalinga nkoondo mu Liberia, nebo aba Anne twakacicaamo mankanda ali 5: mankanda otatwe pakalinga kwiindabo ciindi ciniini lyalo twaboolela. Sombi mankanda obilo pakalinga kwiinda mwaaka womwi kwaamba ayi tuboolele. Nankashi umwi mishonali wakasansulula kabotu mbotwakalinga kulinyumfwa na twacicaamo mucishi. Wakaamba ayi: “Ku Cikolo ca Gilyadi twakeeya ayi tulyeelete kusuna bamakwesu abenankashi amyooyo yesu yoonse kumusena nkweenga katusebensela. Alimwi ici ncotwakacita. Aboobo twakalinga kulinyumfwa cibiibi abuumbi kushiya bamakwesu abenankashi mubukaalo bwamushobo uyu!” Sombi twakalinga kusangalete kutolelela kucafwilisha bamakwesu abenankashi anciito yakushimikila ku Liberia, ndyetwakalinga kukala mushishi shakalinga pafwiifwi.
Katusangalete ndyetwakalinga kuboolela ku Liberia mu 1997
Ba Anne: Mu May 1996, nebo, ba Paul abamwi bobilo, twakanyamuka amotoka yapa musampi alimwi twakalinga kucite mapepa aanji akalinga kwaamba pancito yesu ku Liberia. Twakalinga kusuni kuya kumusena wakalinga kulubasu lumwi lwa tauni nkweenga twashitilishikwa, uyo wakalinga kulaale a Bethel makilomita ali 16. Lyalo ndyetwakalinga kuya twakakumanya bamasoja bakapondoka. Bamasoja abo bakalinga kukalalite bakalishila mafuti abo mwiculu akutwiimika. Lyalo sotatwe bakatukweelaamo mumotoka akuyeensha ba Paul kabaliimo. Twakacala katwiimfwi katukankamene abuumbi. Cakuteengashila, twakabonabo ba Paul kabesa bweenda alimwi kabaswa abulowa pankumo. Pakutaanguna twakayeeya ayi babayasa mfuti, sombi twakayeeya ayi naakwiinga babayasa mfuti naakwiinga tabana kucikonsha kweenda! Musoja umwi wakabooma ndyaakalinga kubashindika kuswa mumotoka. Cakabotaako ncakwaamba ayi, kakalingabo kalonda kaniini.
Pafwiifwi pakalinga motoka ya bamasoja bamumfulumeende umo mwakalinga kuswite bantu bakalinga kuloondete alimwi yakalinga kusuni kunyamuka. Sombi ceebo cakwaamba ayi yakalinga kuswite, twakeemikanabo mweela akucatilila ku motoka. Dilaiva wakaicicisha abuumbi motoka cakwaamba ayi twakalinga kusuni kuloka. Twakoolobesha ayi eemikane, sombi wakaka kwiimikana ceebo cakuloonda abuumbi. Twakacikoonsha kucatisha kwaamba ayi tutaloki. Sombi motoka ndyeyakashika nkoyakalinga kuya, twakalinga kulemete alimwi twakalinga kunotutumabo kukuloonda.
Ba Paul: Ndyetwakalangana twakankamana ayi tucili boomi mukwiinga twakashipila alimwi shakufwala shakakwamuka mumusana. Pafwiifwi ampotwakaselukila pakalinga polopela iyo yakayaswa mambala aanji alimwi yakalinga kuboneka anga shipansha shimwi inga shalokaako. Twakoona pafwiifwi anjiiyo mukwiinga bushiku bwakakonkelaawo njotwakalinga kweelete kutanta kwaamba ayi tuye ku Sierra Leone. Ndyetwakashika ku Sierra Leone, twakalumba kwaamba ayi twakalinga boomi, sombi twakalisukama pa bamakwesu abenankashi baku Liberia.
YEHOVA WAKATUCAFWA KULIYUMYA NDYETWAKACANA MAPENSHO AMWI
Ba Anne: Twakashikabo kabotu ku Bethel ili mutauni ya Freetown, alimwi bamakwesu abenankashi bakatulama kabotu. Sombi ndakatalika kwiibaluka shintu shibiibi abuumbi shakacitika ku Liberia. Lyoonse ndakalinga kuloonda ayi cintu cimwi cibiibi inga cacitika alimwi ndakalinga kwaalilwa kuyeeya kabotu. Shintu shoonse shakalinga kubonekabo anga ntolota. Liinji mashiku ndakalinga kupapuka kantutuma akuloonda ayi cintu cimwi cibiibi inga cacitika. Ndakalinga kwaalilwa akuyooya kabotu. Ba Paul bakalinga kunkumbata akupaila andime. Twakalinga kwiimba nyimbo sha Bwaami kushikila ndacileka kututuma. Ndakalinyumfwa ayi inga ndacileka kuyeeya kabotu alimwi inga nshitoleleli kusebensa bumishonali.
Teshi nkalubeewo shakacitika pesule lyakulinyumfwa boobo. Munsondo yeenka iyo twakatambula magazini obilo. Yomwi yakalinga Awake! ya June 8, 1996. Mwakalinga mutwi wakalinga kwaamba ayi “Coping With Panic Attacks.” Ndyendakabelenga mutwi uyu, ndakashiba cakalinga kulengesha ayi notutuma akuloonda abuumbi. Magazini yabili yakalinga Njashi Yamulindilishi ya May 15, 1996, umo mwakalinga mutwi wakalinga kwaamba ayi “Where Do They Get Their Strength?” Mu Njashi Yamulindilishi iyi mwakalinga cikope ca shipempelwa wakalinga kucite lipepe lyakatimbukaako. Mutwi uyu wakasansulula ayi bweenka shipempelwa mbwatolelela kulya akuuluka nabi kwaamba ayi mapepe amwi akatimbukaako, aswebo Yehova inga watucafwa kutolelela kucafwako bamwi nabi kwaamba ayi tutolinyumfwa kulefuka ceebo ca shintu shibiibi shakatucitikila. Yehova wakancafwa kuba ankusu shakuliyumya paciindi ceelete, kwiinda mumitwi iyi yobilo. (Mate. 24:45) Ndakalangoola mitwi aimwi ili mbuli yeeyi akwiilama kabotu mukwiinga yakalinga kuncafwa abuumbi. Mukuya kwaciindi, ndakacileka kupenga bunene ceebo cakwiibaluka shintu shibiibi shakacitika.
YEHOVA WAKATUCAFWA KULIYUMYA NDYETWAKAPEKWA NCITO IPYA
Ba Paul: Lyoonse twakalinga kusangalala abuumbi na twaboolela ku Liberia. Kumamanino a mwaaka wa 2004, katuli twasebensa bumishonali kwamyaaka ishika pafwiifwi a 20. Inkondo yakamana alimwi kwakalinga bubaambo bwakutalika kuyaka pa ofesi yamusampi. Sombi cakuteengashila twakapekwa ncito ipya.
Ici cakatuyumina abuumbi mukwiinga twakalinga kubasuni abuumbi bamakwesu abenankashi baku Liberia. Bakalingabo anga ngu mukwashi wesu alimwi tatwakalinga kusuniiwo kubashiya. Sombi twakabonaawo Yehova mbwakatucafwa ndyetwakashiya mikwashi yesu akuya ku Cikolo ca Gilyadi. Aboobo twakasumina ncito ipya njotwakapekwa. Bakatutuma kuya mukusebensa kucishi ca Ghana cili pafwiifwi acishi ca Liberia.
Ba Anne: Twakalila abuumbi ndyetwakanyamuka kuswa ku Liberia. Twakakankamana mukwesu wacinene alimwi musongo waliina lya Frank ndyakatulwiita ayi: “Mulyeelete kutulubaako!” Lyalo wakaamba ayi: “Tulishi ayi teshi mukatulubeeko, sombi mulyeelete kusuna bamakwesu abenankashi baku Ghana amyoyo yanu yoonse. Yehova ngwaamupa ncito iyi, aboobo mukabikile maano kukucafwa bamakwesu abenankashi mbweshi mukacane.” Maswi mukwesu uyu ngaakaamba akatucafwa kuba balibambite kuba abeshicibusa bapya ku Ghana, uko baanji nkobatakalinga kutwishiiwo alimwi shintu shoonse nkoshakalinga shipya.
Ba Paul: Sombi tapana kwiinda aciindi cilaamfu twakabasuna abuumbi bamakwesu abenankashi ku Ghana. Mucishi ici mwakalinga Bakamboni baanji! Twakeeya shiinji kubeshicibusa besu bapya, ceebo cakushomeka kwabo alushomo luyumu ndobakalinga kucite. Lyalo pesule lyakusebensela mucishi ca Ghana kwamyaaka 13, twakapekwa ncito imwi. Bakatutuma kuya mukusebensela kumusampi waku Kenya, cishi cili kwicwe lya Africa. Nabi kwaamba ayi twakalinga kubayeeya abuumbi bamakwesu abenankashi baku Ghana abaku Liberia, twakaba abushicibusa abamakwesu abenankashi baku Kenya. Alimwi bweenka mbuli ku Ghana aku Liberia, mu Kenya amwalo tuciyandika kusebensa cankusu muncito yakushimikila.
Katuli abeshicibusa bapya mu Kenya mu 2023
NSHOTWAKEEYA MUMYAAKA NJOTWASEBENSA NCITO YACIINDI COONSE ILIBETELE
Ba Anne: Ndakeenda mubukaalo buyumu abuumbi alimwi paciindi cimwi ndakalinga kuloonda abuumbi. Na katukala mumisena iloondesha alimwi katuli mubukaalo buyumu, inga twaciswa, kuloonda akulinyumfwa kumaninwa nkusu. Inga tatulangili Yehova kutushitilisha kushintu ishi munshila yacaankamiko. Nabibo pacecino ciindi, na ndanyumfwa mfuti shatalika kulila, nkusu shoonse shilamana alimwi ndalinyumfwabo anga maansa taabete kumubili wangu. Sombi ndeeya kucinka manungo mulucafwo loonse Yehova ndwaatupa kwaamba ayi tuliyumye, mbuli kwiinda mu bamakwesu abenankashi. Alimwi ndakabona ayi Yehova inga watucafwa kutolelela kusebensa ncito njaakatupa na twatolelela kucita shintu shakumushimu.
Ba Paul: Bamwi balatwiipusha ayi, “Sa muliisuni ncito njomusebensa?” Nabi kwaamba ayi mushishi shimwi mubotu, shintu inga shaaluka cakuteengashila alimwi buumi bwesu inga bwaba mumapensho. Aboobo ncotusuni bunene mbamakwesu abenankashi bayandika abuumbi abo bali ngo mukwashi wesu, kwiinda cishi mbocibete. Nabi kwaamba ayi soonse tulaswa mumikwashi amumisena ipusenepusene, tulayeeya akulinyumfwa mushobo womwi pali Yehova. Twakalinga kuyeeya ayi bakatutuma kuya mukubayuminisha, sombi balo mbobatuyuminisha.
Bamakwesu abenankashi mbotucite nsengwe yoonse ncaankamiko kuswa kuli Yehova! Tulicite mukwashi kuli koonse nkweenga twacana bashominyineesu. Kulilabo na tuli lubasu lwa libungano, tulaba amukwashi alimwi amusena nkweenga twalinyumfwa kushitilishikwa. Tulishomete cakutatoonsha ayi na twatolelela kucinka manungo muli Yehova, alaakutupa nkusu shakuliyumya teshi mulandu asheenga shatucitikila.—Filip. 4:13.