Sa Mulicishi?
Ino bapailishi pa tempele ku Jelusalemu bakalinga kubutola kuli bulowa pesule lya kucaya shinyama pacipaililo?
MWAAKA amwaaka, muciindi ca bene Isilaeli bapailishi bakalinga kubenga milambu ya shinyama iinji abuumbi pacipaililo cakalinga pa tempele. MuJuda wakeeya makani akale kale waliina lya Josephus wakaamba ayi, pabushiku bwa kusekelela Kusotokela, bakalinga kucaya mbelele shiindilila 250,000. Aboobo kwakalinga kuba bulowa buunji bwakalinga kukunka pacipaililo. (Lefi. 1:10, 11; Shakube. 28:16, 19) Ino bulowa boonse ubo bakalinga kubutola kuli?
Beshikukaba shakukabakaba bakacana mufolo unene abuumbi wakalinga mu tempele Elodi njaakayaka iyo yakalingaako paciindi Yesu ndyaakalinga pacishi. Cilyeelete kwaamba ayi mumufolo uyo momwakalinga kwiinda bulowa bwakalinga kuswa mu tempele.
Amuleke tubandike pashintu shobilo shakalinga kupa kwaamba ayi pacipaililo patanooba bulowa:
Mweela lya cipaililo mwakalinga malyaango: Libuku limwi lyakale kale lyaamba pamilawo atunshiyanshiya twa baJuda ilyo lyakalembwa pesule lya mwaaka wa 200 C.E, lyakaamba pamufolo umwi wakalinga paanshi lya tempele. Lyakamba ayi: “Pakona yomwi ya cipaililo, pakalinga malyaango obilo. Bulowa bwakalinga kuswa kushinyama nshobakalinga kubenga milambu alimwi amaanshi ngobakalinga kutila pacipaililo pakuboteshaawo, shakalinga kwiinda mumalyaango ayo lyalo akuya mumufolo kushikila shashika mu Cinyika ca Kidiloni.”
Libuku liitwa ayi The Cambridge History of Judaism lyakaamba ayi beshikukaba shakukabakaba bakacana mifolo kufwiifwi a tempele iyo mpashi njobakakaba kwaamba ayi kamwiinda bulowa bwa shinyama nshobakalinga kubenga milambu amaanshi ngobakalinga kutila pacipaililo.
Kwakalinga maanshi aanji: Bapailishi bakalinga kuyandika maanshi aanji kwaamba ayi banobotesha pacipaililo alimwi kaciba cuubu bulowa kufwambaana kuya mumufolo. Kwaamba ayi bapailishi bacikoonshe kucita boobo, bakalinga kuteka maanshi akalinga kale mutauni ya Jelusalemu. Kwakalinga mifolo amipaipi yakalinga kuleta maanshi mu Jelusalemu. Lyalo maanshi ayo akalinga kulaminwa mumikalo amushishiba. Ushisayansi waliina lya Joseph Patrich wakaamba ayi: “Citoboneka ayi taakuwo tempele imwi yakalinga kucite nshila shibotu abuumbi shakuleta maanshi mu tempele akukusha maanshi amatombe mbuli bwakalinga tempele yamu Jelusalemu.”