Watchtower LAIBULALI YAPA INTANETI
Watchtower
LAIBULALI YAPA INTANETI
Cilenje
  • BAIBO
  • MABUKU
  • MABUNGANO
  • w24 December mape. 2-7
  • Nsheenga Tweeya Kuswa ku Shinkwa wa Caankamiko

Taakuwo vidyo itondesha nshemwasala.

Cabica, vidyo yaala kutalika.

  • Nsheenga Tweeya Kuswa ku Shinkwa wa Caankamiko
  • Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2024
  • Tumitwi Tuniini
  • Makani Akoshenye
  • YESU WAKAFUSHA SHINKWA MUNSHILA YA CAANKAMIKO
  • YESU WAKAPEKWA NKUSU SHAKUCITA SHAANKAMIKO
  • NCOTWEELETE KUBIKILAKO MAANO ABUUMBI
  • Ino Nshiinshi Nsheenga Mwaciita Kwaamba ayi Mukekale Kwamuyayaya?
    Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2024
  • Shakusala Shitondesha ayi Tulacinka Manungo Muli Yehova
    Buumi bwa Bwineklistu Alimwi Anciito Yesu—Kabuku Kamabungano—2023
  • Nsheenga Tweeya Kumaswi Akweelaako Basankwa Bashomeka Ngobakaamba
    Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2024
  • Nsheenga Tweeya Kuli Yesu Ndyaakalinga Pacishi Kwanshiku 40 Shakweelaako
    Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2024
Amubone Shiinji
Njashi Yamulindilishi Itokwaambilisha Bwaami Bwakwe Yehova (Yakwiiya)—2024
w24 December mape. 2-7

MUTWI WAKWIIYA 48

LWIIMBO 97 Maswi Akwe Lesa Alatupa Buumi

Nsheenga Tweeya Kuswa ku Shinkwa wa Caankamiko

‘Ndi shinkwa upa buumi. Uyo woonse wisa kuli ndime teshi akafwewo nsala.’—JONI 6:35.

CITEENTE CINENE

Tutoobona nsheenga tweeya kumakani ngotucana mu Joni capita 6, aamba pa caankamiko Yesu ncaakacita cakusanina bantu baanji kusebensesha shinkwa uli 5 atuswi tobilo.

1. Ino bantu baambwa mu Baibo bakalinga kwiibona buyani shinkwa?

SHINKWA ncocakulya bantu baambwa mu Baibo ncobakalinga kulya bunene. (Mata. 14:18; Luka 4:​4, NWT) Cakalinga ncakulya ciyandika abuumbi cakwaamba ayi cimwi ciindi mu Baibo liswi lyakwaamba ayi “shinkwa” lilasansulula shakulya. (Mate. 6:​11, NWT) Yesu alakwe wakafusha shinkwa mu shaankamiko shobilo nshaakacita, bantu baanji nshobeshi. (Mate. 16:​9, 10) Joni capita 6 ilaamba pa caankamiko comwi pa shaankamiko isho. Tutoobona nsheenga tweeya kuswa kumakani aaya.

2. Ino ndilili bantu baanji ndyebakalinga kuyandika shakulya?

2 Bashikwiiya bakwe Yesu ndyebakaswa mukushimikila, bakatanta bwaato pomwi a Yesu akuya kwiitala lya Lweenge lwa Galili kwaamba ayi baye mukokeshaako. (Maako 6:​7, 30-32; Luka 9:10) Bakaya kumusena wakalinga kufwiifwi a Betisaida, uko kwatakalingaawo bantu. Bantu bakumusena uko ndyebakanyumfwa ayi Yesu wesa, muciindi ciniinibo baanji bakaya kuli nguwe. Yesu taakwe kubalangabo. Wakatalika kubeeisha pa Bwaami akushilika balwashi. Lisuba ndilyakaya mukupila, bashikwiiya bakwe bakatalika kuyeeya nkweshi bakushe shakulya kwaamba ayi bantu boonse balye. Bamwi mpashi bakalinga kuciteeko shakulya shiniini, sombi baanji bakalinga kweelete kuya mukuula shakulya mumishi yakalinga pafwiifwi. (Mate. 14:15; Joni 6:​4, 5) Ino nshiinshi Yesu nshaakacita?

YESU WAKAFUSHA SHINKWA MUNSHILA YA CAANKAMIKO

3. Ino nshiinshi Yesu nshaakalwiita batumwi bakwe kucita? (Amubone acikope cili papeeji yakutaanguna.)

3 Yesu wakalwiita batumwi bakwe ayi: “Tabeelete kuya. Mwebo nweenka amubape cakulya.” (Mate. 14:16) Sombi cakalinga kuboneka anga inga tacikonsheki mukwiinga pakalinga basankwa bashika pafwiifwi a 5,000. Na nkubelengelako banakashi abanike, mpashi bantu boonse bakalinga kuyandika kulya bakalinga kushika pafwiifwi a 15,000. (Mate. 14:21) Andulu wakaamba ayi: ‘Kuli mwanike musankwa kuno ucite shinkwa osanwe atuswi tobilo. Sombi ino inga shacitanshi kubantu baanji bobulya?’ (Joni 6:9) Shinkwa uyo bantu ngobakalinga kulya bunene wakalinga kupangwa kusebensesha bali, lyalo tuswi tuniini mpashi twakalinga twakuyanika ntobakabikaako a sauti. Sombi shakulya musankwa wacanike nshaakalinga kucite shakalinga shiniini cakwaamba ayi bantu boonse inga tabakwani!

Yesu atoopa bashikwiiya bakwe shinkwa answi. Lyalo bashikwiiya bakwe baabila shakulya basankwa, banakashi alimwi abaana babungene.

Yesu wakacafwa bantu lwakumushimu alwakumubili (Amubone palagilafu 3)


4. Ino makani ngotucana pa Joni 6:​11-13 alatwiisha nshi? (Amubone ashikope.)

4 Yesu wakalinga kusuni kubacitila shibotu bantu, aboobo wakabalwiita ayi bekale pa mweemfu mumakoto makoto. (Maako 6:​39, 40; amubelenge Joni 6:​11-13.) Lyalo Yesu wakalumba Baishi pakuba ashinkwa atuswi. Ndyaakacita boobo, wakatondesha kulumba kuli Lesa alimwi ayi ngowabapa shakulya. Cilayandika kukonkela cakubonenaako cakwe Yesu kwiinda mukupaila katutana kutalika kulya, inga caba ayi tuli sweenka nabi tuli pabantu. Kuswawaawo, Yesu wakalwiita bashikwiiya bakwe kwaabila bantu shakulya, lyalo boonse bakalya akukuta. Shakulya shiinji shakacaalako, sombi Yesu taakalinga kusuniiwo ayi bashisoowe. Aboobo wakalwiita bashikwiiya kubwesa shakulya shoonse shakacaalako kwaamba ayi shikalikwe paciindi cimwi. Tulyeelete kukonkela cakubonenaako cakwe Yesu cakusebensesha kabotu shintu nshotucite. Na muli bashali, mpashi inga mwabandika makani aya pomwi abana banu kwaamba ayi mubeeishe kuyandika kwa kupaila kabatana kutalika kulya, alimwi akunotondesha mushimu wa bwaabi bweenka Yesu mbwaakacita.

Shikope: Bamakwesu abenankashi batopaila kabatana kutalika kulya. 1. Nankashi wacanike ndyaali kucikolo kumusena nkobalita shakulya, beshicikolonyina batobandika pafwiifwi. 2. Mukwesu usebensa mu shabuyake, ali pomwi ambwasebensaabo ndyebatoolya cakulya camalumwi. 3. Mushali musankwa ali pomwi amukaakwe alimwi amwanaakwe mwanakashi ndyebasuni kutalika kulya.

Amuliipushe ayi, ‘Sa ndapaila kantana kutalika kulya bweenka Yesu mbwaakacita?’ (Amubone palagilafu 4)


5. Ino nshiinshi bantu nshobakalinga kusuni kucita ndyebakabona shintu shikankamika Yesu nshaakacita, sombi ino nshiinshi lakwe nshaakacita?

5 Bantu bakalinga kukankamana kunyumfwa Yesu mbwaakalinga kwiisha akubona shaankamiko nshaakalinga kucita. Bakalinga kucishi ayi Mose wakaamba ayi Lesa alaakubatumina mushinshimi ulibetele. Aboobo mpashi bakatalika kuyeeya ayi Yesu ngo mushinshimi uyo. (Duto. 18:​15-18) Mpashi bakalinga kuyeeya ayi Yesu inga waba mweendeleshi wiinditewo, weenga wacikonsha kunoobapa shakulya bene Isilaeli boonse. Aboobo bantu bakalinga kusuni kucata Yesu kwaamba ayi ‘bamubike pa bwaami.’ (Joni 6:​14, 15) Naakwiinga Yesu wakasumina kumubika pa bwaami, naakwiinga wakaba kulubasu lwa baJuda abo bakalinga kweendeleshekwa a bene Loma. Sombi taakwe kucita boobo. Baibo ilaamba ayi Yesu wakaya kukalundu kwaamba ayi abe eenka. Aboobo Yesu wakakaka kwaabanamo lubasu mushamapolitiki nabi kwaamba ayi bakalinga kumukakatisha kucita boobo. Ici nciiyo ciyandika abuumbi kuli ndiswe!

6. Ino cakubonenaako cakwe Yesu inga twacikonkela buyani? (Amubone acikope.)

6 Kwalo, bantu inga tabatulwiitiwo ayi tubape shakulya munshila ya caankamiko, koolesha balwashi, na kuba mweendeleshi wabo. Sombi inga batulwiita ayi tuvootele muntu ngobatoobona ayi inga weendelesha kabotu na kuba kulubasu lwakwe. Nacibi boobo, Yesu wakatutondesha kabotu nshotweelete kucita. Wakakaka kwaabanamo lubasu mushamapolitiki akulwiita bamwi ayi: ‘Bwaami bwangu tabwishi bwa mucishi ca panshi pano.’ (Joni 17:14; 18:36) Mbuli Beneklistu, aswebo tulyeelete kunoyeeya mbuli Yesu akunokonkela cakubonenaako cakwe. Bweenka mbuli nguwe, tuli kulubasu lwa Bwaami bwakwe Lesa alimwi tulalwiitako bamwi pa Bwaami ubu akubupailila kwaamba ayi buse. (Mate. 6:10) Kuli ashimwi nsheenga tweeya kuswa ku caankamiko Yesu ncaakacita cakufusha shinkwa.

Pontyasi Pilato atokwiipusha Yesu, wiimfwi pakati kabashilumamba bobilo babene Loma.

Tatweelete kwaabanamo lubasu mushamapolitiki bweenka Yesu mbwaakacita (Amubone palagilafu 6)


YESU WAKAPEKWA NKUSU SHAKUCITA SHAANKAMIKO

7. Ino nciinshi Yesu ncaakacita, alimwi ino batumwi bakacita buyani? (Joni 6:​16-20)

7 Pesule lyakwaamba ayi Yesu wasanina bantu, batumwi bakwe bakatanta mubwaato akuboolela ku Kapenaumu. Yesu lakwe wakaya ku kalundu eenka kwaamba ayi bantu batamubiki pa bwaami. (Amubelenge Joni 6:​16-20.) Batumwi bakwe ndyebakalinga kuya, kwakesa cipuupu cinene palweenge aboobo kwakaba maaba abuumbi. Lyalo Yesu wakaya kuli mbabo kaaya bweenda pa maanshi. Alimwi wakalwiita Pita kwaamba ayi alakwe eende pa maanshi. (Mate. 14:​22-31) Yesu ndyakatantabo mubwaato, cipuupu cakamana. Batumwi bakwe bakakankamana akwaamba ayi: “Ncakwiila muli bana bakwe Lesa.”a (Mate. 14:33) Cilakankamika kwaamba ayi batumwi bakaamba maswi aya pesule lyakwaamba ayi Yesu weenda pa maanshi kuteshi pesule lyakusanina bantu baanji. Kwaamba pa ciindi Yesu ndyaakasanina bantu, Maako wakaamba ayi: ‘[Batumwi] bakwe bakakankamana abuumbi mukwiinga tabakwe kunyumfwishisha kabotu mbuli bantu baanji mbobakakuta shinkwa wosanwe ceebo cakabayumina kunyumfwisha.’ (Maako 6:​50-52) Bashikwiiya bakaalilwa kunyumfwishisha ayi Yehova wakapa Yesu nkusu shakucita nshaankamiko shipusenepusene, kuteshibo kufusha shinkwa. Ndyepakeendabo ciindi ciniini, Yesu mwiine wakaamba pa caankamiko ncaakacita cakufusha shinkwa akutwiisha ciiyo acimwi.

8-9. Ino nceebonshi bantu bakaya ku Kapenaumu mukulangoola Yesu? (Joni 6:​26, 27)

8 Bantu Yesu mbwaakasanina bakalinga kusunibo kulya. Ino nceebonshi nceenga twaambila boobo? Bushiku bwakakonkelaawo bakashiba ayi Yesu abatumwi bakwe baya ku Kapenaumu. Aboobo ndyekwakesa maato amwi kuswa ku Tibelyasi, bakatantaamo akuya ku Kapenaumu mukulangoola Yesu. (Joni 6:​22-24) Sa cinene ncobakeendela nkuya mukwiiya shiinji pamakani a Bwaami? Sobwe. Bakalinga kusunibo ayi Yesu abape shinkwa alimwi. Ino tulishi buyani?

9 Ino nshiinshi shakacitika bantu abo ndyebakamucana Yesu kufwiifwi aku Kapenaumu? Yesu wakabalwita ayi ncobakesita kuli nguwe nkusunabo kupekwa shakulya. Nabi kwaamba ayi ‘bakalya shinkwa akukuta,’ Yesu wakabalwiita ayi shakulya isho shakalinga ‘nshakulya shinyonyooka.’ Lyalo wakabalwiita ayi balyeelete kusebensela “cakulya cikalilila kushikila kubuumi butamaani.” (Amubelenge Joni 6:​26, 27.) Bantu balyeelete bakakankamana abuumbi ndyebakanyumfwa ayi kuli shakulya sheenga shabapa kuba abuumi butamaani! Ino nshakulya nshi, alimwi ino nshiinshi nshobakalinga kweelete kucita kwaamba ayi bacane shakulya isho?

10. Ino nshiinshi bantu nshobakalinga kweelete kucita kwaamba ayi ‘bakabe abuumi butamaani’?

10 BaJuda bakalinga kusuni kushiba nsheenga bacita kwaamba ayi bacane shakulya isho. Mpashi bakalinga kuyeeya ayi balyeelete kukonkela shakalinga kulembetwe mu Milawo yakwe Mose. Sombi Yesu wakabalwiita ayi: “Incito yakwe Lesa nkushomabo muli wooyo ngwaakatuma.” (Joni 6:​28, 29) Bakalinga kweelete kushoma muli Yesu kwaamba ayi ‘bakabe abuumi butamaani.’ Alimwi Yesu wakalinga walwiitaawo kale bantu pamakani aya. (Joni 3:​16-18, 36) Paciindi cimwi, wakaamba ashimwi nshotweelete kucita kwaamba ayi tukatambule buumi butamaani.—Joni 17:3.

11. Ino baJuda bakatondesha buyani ayi bakalinga kusunibo kulya? (Kulumbaisha 78:​24, 25)

11 BaJuda abo tabakwe kusumina ayi bakalinga kweelete kushoma muli Yesu. Bakamusenga ayi acite caankamiko acimwi ndyebakamwiipusha ayi: “Ino ncaankamikonshi nceshi mucite kwaamba ayi tubone akumushoma?” (Joni 6:30) Lyalo bakaamba ayi bamashali babo bakulukulu bamuciindi cakwe Mose bakalinga kupekwa mana, iyo njobakalinga kulya bushiku abushiku. (Neye. 9:15; amubelenge Kulumbaisha 78:​24, 25.) Cilibwenekete patuba kwaamba ayi baJuda abo bakalinga kuyeeyabo pakulya. Alimwi Yesu ndyaakabalwiita pa ‘shinkwa wancinencine uswa kwiculu’ uyo wakalinga kusa mukubapa buumi butamaani mubupusano a mana, tabakwe kumwiipushawo ayi abalwiite ncaakalinga kusansulula. (Joni 6:32) Bakabikila bunene maano kukulya cakwaamba ayi bakaalilwa akukutika Yesu nshaakalinga kubeeisha pamakani ansheenga bacita kwaamba ayi bakabe abuumi butamaani. Ino tutokwiiyako nshi kumakani aya?

NCOTWEELETE KUBIKILAKO MAANO ABUUMBI

12. Ino nshiinshi Yesu nshaakacita kwaamba ayi atucaafwe kushiba ncotweelete kubikilako maano abuumbi?

12 Kuli ciiyo ciyandika nceenga tweeya kuswa kumakani ngotucana mu Joni capita 6. Tulyeelete kubikila bunene maano kushintu shakumushimu. Ico ncociteente Yesu ncakaambaawo ndyaakalinga kukaka meelesho akwe Satana. (Mate. 4:​3, 4) Alimwi mulikani ndyaakaamba pa Kalundu, wakaamba pakuyandika kwa kuba abushicibusa bubotu a Lesa. (Mate. 5:3) Aboobo inga twaliipusha ayi, ‘Sa nshooncita mubuumi shilatondesha ayi ndabikila bunene maano ku bushicibusa bwangu a Yehova kwiinda kuba ashintu nshonjandika lwakumubili?’

13. (a) Ino nceebonshi cilibo kabotu kusangalala kulya? (b) Ino Paulo wakatucenjesha nshi? (1 Bene Kolinto 10:​6, 7, 11)

13 Cilibo kabotu kupailila pa shintu nshetuyandika akusangalala mushintu nshetucite. (Luka 11:3) Baibo ilaamba ayi ncibotu kumuntu “kulya, kunwa akusangalala musheesho nshaakayuwila.” Alimwi ilaamba ayi ‘ici acalo ncipo kuswa kuli Lesa.’ (Shiku. 2:24; 8:15; Jemu. 1:17) Sombi tulyeelete kucenjela kwaamba ayi tutabikili bunene maano kushintu shakumubili. Makani Paulo ngaakalembela Beneklistu inga atucafwa kunoobona shintu shakumubili munshila yeelete. Paulo wakaamba pa cakubonenaako citabete kabotu ca bene Isilaeli ndyebakalinga muluyanga, kwiilikaawo anshobakacita ndyebakalinga pafwiifwi a Kalundu ka Sinayi. Wakacenjesha Beneklistu ayi tabeelete ‘kusuna shintu shibiibi mbuli mbobakacita [bene Isilaeli].’ (Amubelenge 1 Bene Kolinto 10:​6, 7, 11.) Yehova ngowakalinga kupa bene Isilaeli shakulya munshila ya caankamiko. Sombi shakulya shakaba “shintu shibiibi” kuli mbabo ceebo cakusunishisha kulya. (Shakube. 11:​4-6, 31-34) Alimwi bene Isilaeli ndyebakalinga kulambila koombe ka golodi, bakatondesha ayi bakalinga kusuni bunene kulya, kunwa akulisangalasha kwiinda kunyumfwila Yehova. (Kulo. 32:​4-6) Paulo wakaamba pa shakubonenaako ishi kwaamba ayi acenjeshe Beneklistu bakalingaako ndyekwakacaalabo paniini kwaamba ayi Jelusalemu a tempele shinyonyoolwe mu 70 C.E. Cilayandika abuumbi kwaamba ayi aswebo twakonkela kucenjesha kwakwe Paulo, mukwiinga kwacaalabo paniini kwaamba ayi cishi cino cinyonyoolwe.

14. Ino Baibo ilaamba ayi mucishi cipya mulaakuba shakulya sha buyani?

14 Yesu ndyaakatulwiita kunopailila pa ‘shakulya shabushiku bwasunu,’ wakatulwiita akunopailila pa kuyanda kwakwe Lesa kwaamba ayi “kucitwe panshi pano bweenka mbuli kwiculu.” (Mate. 6:​9-11) Ino pacishi palaakuba buyani na kuyanda kwakwe Lesa kukakumanishikwe? Baibo ilatondesha ayi cintu comwi Lesa ncaasuni kucita kunembo, nkushinisha ayi pacishi pakabe shakulya shibotu. Isaya 25:​6-8 ilatulwiita ayi kulaakuba shakulya shiinji shibotu bantu nsheshi bakanoolya. Alimwi Kulumbaisha 72:16 ilatulwiita ayi: ‘Kulaakuba maila aanji pacishi; peculu lya tulundu alaakufula citaambiki.’ Sa mutoolangila kuteleka shakulya nshomusuni abuumbi na nshemutana kulyawo kale? Alimwi inga mwalangila kushanga shisamu sha minyansa akusangalala kulyaako minyansa nobeene. (Isa. 65:​21, 22) Muntu uli woonse pacishi alaakunosangalala kulya shakulya shibotu.

15. Ino bantu beshi bakabushikwe balaakuyandika kwiiya nshi? (Joni 6:35)

15 Amubelenge Joni 6:35. Alimwi amuyeeye pa bantu bakalya shinkwa answi Yesu nshaakabapa ndyaakacita caankamiko. Nabi kwaamba ayi baanji tabakwe kushoma muli Yesu, mpashi bamwi balaakubushikwa alimwi inga mwabonanaabo. (Joni 5:​28, 29) Sombi balaakuyandika kushiba Yesu ncaakalinga kusansulula ndyaakaamba ayi: ‘Ndi shinkwa upa buumi. Uyo woonse wisa kuli ndime teshi akafwewo nsala.’ Balaakuyandika kushoma mumulambu wacilubula wakwe Yesu alimwi ayi wakaaba buumi bwakwe ceebo ca mbabo. Bantu beshi bakabushikwe mucishi cipya abaana beshi bakashalwe, balaakuyandika kwiiya cancine pali Yehova akuyanda kwakwe. Tulaakusangalala abuumbi kubeeisha pamakani aya asangalasha! Kucafwa bantu kuba abushicibusa a Yehova kulaakunotusangalasha abuumbi kwiinda shakulya shili shoonse shibotu nsheshi tukanoolya mucishi cipya!

16. Ino tulaakwiiya nshi mumutwi utokonkelaawo?

16 Twabandikabo makani aniini acanika mu Joni capita 6. Sombi kuli shiinji Yesu nshaakalinga kusuni kutwiisha pa “buumi butamaani.” BaJuda bakalinga kweelete kukutika cakubikila maano kumakani ayo. Aswebo mbotweelete kucita. Mumutwi utokonkelaawo, tulaakutolelela kwiiya makani acanika mu Joni capita 6.

INO INGA MWAKUMBULA BUYANI?

  • Ino nshiinshi nshomweeya kusheesho Yesu nshaakacita katana kulwiita batumwi kwaabila bantu shinkwa answi?

  • Ino nshiinshi nshotweeya kusheesho Yesu nshaakacita bantu ndyebakalinga kusuni kumubika pa bwaami?

  • Ino inga twacita buyani kwaamba ayi tukonkele Paulo nshaakaamba pa 1 Bene Kolinto 10:​6, 7, 11?

LWIIMBO 20 Mwakatupa Mwanaanu Ngomusuni Abuumbi

a Kwaamba ayi mushibileewo ashimwi pamakani aya asangalasha, amubone libuku lyamu Chitonga lyaamba ayi Jesu—Nenzila, Ngokasimpe, Mbobuumi, pe. 131, alimwi alyaamba ayi Amwiiye Lusyomo Lwabo, pe. 185.

    Mabuku amu Cilenje (2011-2026)
    Amusweemo
    Amunjile
    • Cilenje
    • Share
    • Kusala shimwi nshemusuni
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbweenga Mwasebensesha
    • Makani Amulawo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Amunjile
    Share