MUTWI WAKWIIYA 49
LWIIMBO 147 Lesa Watushomesha Buumi Butamaani
Ino Nshiinshi Nsheenga Mwaciita Kwaamba ayi Mukekale Kwamuyayaya?
“Uyo woonse wabona Mwaana akumushoma, [alaakuba] abuumi butamaani.”—JONI 6:40.
CITEENTE CINENE
Beneklistu bananikitwe abambelele shimwi mbobafubilaamo mumulambu wakwe Yesu Klistu.
1. Ino nceebonshi bantu baanji balayeeya ayi inga tacikonsheki kukala kwamuyayaya?
BANTU baanji baleelesha kulya shakulya shibotu akunoocita shintu shiyumya mubili kwaamba ayi bakekale myaaka iinji. Sombi balicishi ayi nabi kwaamba ayi balacita boobo, kunembo balaakucembela akufwa. Balayeeya ayi inga tacikonsheki kukala kwamuyayaya. Nacibi boobo, maswi Yesu ngaakaamba mbuli ngotucana pa Joni 3:16 apa capita 5:24, alatondesha ayi inga cakonsheka bantu kuba “abuumi butamaani.”
2. Ino Joni capita 6 ilaamba nshi pa buumi butamaani? (Joni 6:39, 40)
2 Yesu ndyaakalinga pacishi, bushiku bumwi wakasanina bantu baanji ndyaakacita caankamiko ca kufusha shinkwa answi.a Ici cakakankamika bantu. Sombi nshaakabalwiita bushiku bwakakonkelaawo shakeendaawo kubakankamika. Wakalwiita bantu bakamukonkela ku Kapenaumu ayi inga wabusha bafu alimwi inga baba abuumi butamaani. (Amubelenge Joni 6:39, 40.) Amuyeeyebo mbweshi cikabe kubeshikamukowa abeshicibusa banu bakafwa. Maswi Yesu ngaakaamba inga amucafwa kushoma ayi baanji bakafwa balaakubushikwa alimwi mwebo pomwi ambabo inga mwekala kwamuyayaya. Sombi baanji balaalilwa kunyumfwishisha maswi amwi Yesu ngaakaamba ngotucana mu Joni capita 6. Ino nga maswi nshi Yesu ngaakaamba?
3. Ino nshiinshi Yesu nshaakaamba pa Joni 6:51?
3 Pesule lyakwaamba ayi Yesu wapa bantu shakulya munshila ya caankamiko, bakayeeya pa mana Yehova njaakalinga kupa bene Isilaeli ndyebakalinga muluyanga. Alimwi Malembo alaamba ayi mana njebakalinga kulya yakalinga ‘shinkwa kuswa kwiculu.’ (Kulu. 105:40; Joni 6:31) Yesu wakaamba pa shintu shimwi bantu nshobakalinga kucishi pa mana kwaamba ayi abaiishe ciiyo ciyandika. Boonse bakalinga kulya mana bakafwa mukuya kwaciindi, nabi kwaamba ayi nshakulya Lesa nshaakalinga kubapa munshila ya caankamiko. (Joni 6:49) Ano mubupusano, Yesu wakalyaamba ayi ngu ‘shinkwa wancinencine uswa kwiculu,’ ‘shinkwa Lesa ngwaapa,’ alimwi ayi ‘shinkwa upa buumi.’ (Joni 6:32, 33, 35) Yesu wakaamba bupusano bunene bwakalinga pa mana anguwe mwiine. Wakaamba ayi: ‘Ndi shinkwa upa buumi wakaswa kwiculu. Na muntu uli woonse walya shinkwa uyu, alaakuba abuumi butamaani.’ (Amubelenge Joni 6:51.) BaJuda mbaakalinga kubandikaabo bakapilinganishikwa. Bakaalilwa kunyumfwishisha Yesu mbweenga waba ‘shinkwa’ kuswa kwiculu ashinkwa uyu mbowakalinga kwiindite pa mana Lesa njaakalinga kupa bamashali babo bakulukulu. Yesu wakabalwiita ayi: ‘Shinkwa uyo ngweshi nkamupe ngu mubili wangu.’ Ino wakalinga kusansulula nshi? Cilayandika kushiba ncaakalinga kusansulula mukwiinga inga catucafwa kushiba nsheenga twaciita kwaamba ayi tukabe abuumi butamaani pomwi abeshikamukowa abeshicibusa besu. Amuleke tubone Yesu ncaakalinga kusansulula.
SHINKWA UPA BUUMI ALIMWI AMUBILI WAKWE
4. Ino nceebonshi bamwi bakakankamana ndyebakanyumfwa maswi Yesu ngaakaamba?
4 Bantu bamwi Yesu mbaakalinga kubandikaabo bakakankamana ndyakabalwiita ayi shinkwa ngobakalinga kweelete kulya, ngumubili wakwe uyo ngwaakalinga kusa mukwaaba kwaamba ayi “bantu boonse ba mucishi ca panshi babe abuumi.” Mpashi bakalinga kuyeeya ayi atoobalwiita kulya mubili wakwe wiine. (Joni 6:52) Lyalo Yesu wakabalwiita maswi amwi mpashi akeendaawo kubakankamika. Wakabalwiita ayi: ‘Na mwabula kulya mubili wa Mwanaamuntu akunwa bulowa bwakwe, ingayi taamuwo buumi muli ndimwe.’—Joni 6:53.
5. Ino nceebonshi nceenga twaambila ayi Yesu taakalinga kulwiita baJuda ayi balyeelete kulya mubili wakwe wiine nabi kunwa bulowa bwakwe?
5 Muciindi cakwe Nowa, Lesa wakakasha bantu kulya bulowa. (Mata. 9:3, 4) Alimwi ndipakeenda ciindi, Yehova wakakasha bene Isilaeli kulya bulowa. Na muntu uli woonse walya bulowa, wakalinga kucaikwa. (Lefi. 7:27) Yesu wakalwiita baJuda kunokonkela milawo yoonse Lesa njaakabapa. (Mate. 5:17-19) Aboobo Yesu taakalinga kulwiita baJuda abo ayi balyeelete kulya mubili wakwe wiine nabi kunwa bulowa bwakwe. Sombi Yesu ndyaakaamba maswi aya akabakankamika, wakalinga kusuni kubaiisha nsheenga bacita kwaamba ayi bakabe a “buumi butamaani.”—Joni 6:54.
6. Ino tulishi buyani ayi Yesu wakasebensesha cikoshanyo ndyaakaamba maswi ngotucana pa Joni 6:53?
6 Cilibwenekete patuba ayi Yesu wakasebensesha cikoshanyo ndyaakalinga kubandika alikoto lya bantu bakabungana. Alimwi ici ncaakacita ndyaakalwiita mwanakashi mwine Samaliya ayi: “Uyo woonse unwa maanshi ngoompa teshi akafwewo nyotwa alimwi. Ncakwiila maanshi ayo ngweshi nkamupe alaakuba anga nkantupu ako keshi kakanookusha maanshi apa buumi butamaani.” (Joni 4:7, 14)b Yesu taakalinga kusansulula ayi mwanakashi mwine Samaliya inga waba abuumi butamaani na wanwa maanshi eene mumukalo umwi. Aboobo ndyaakalinga kubandika abantu bakabungana ku Kapenaumu, taakalinga kusansulula ayi inga bekala kwamuyayaya na balya mubili wakwe wiine akunwa bulowa bwakwe.
BUPUSANO BULI PA SHAKUCITIKA SHOBILO
7. Ino nshiinshi bamwi nshobaamba pa maswi Yesu ngaakaamba pa Joni 6:53?
7 Bantu bamwi balaamba ayi Yesu ndyaakaamba maswi ngotucana pa Joni 6:53, wakalinga kusansulula shintu bantu nshobeelete kunoocita pa Mulalilo wa Mwaami ceebo cakwaamba ayi ndyaakatalika Mulalilo wakaamba maswi akoshenyeeko. (Mate. 26:26-28) Balaamba ayi bantu boonse beenga bacanikaako ku Mulalilo wa Mwaami balyeelete kulyako shinkwa akunwako waini. Sa ncakwiila ubo mboceelete kuba? Cilayandika kuli ndiswe kushiba cikumbulo, mukwiinga mwaaka amwaaka bantu baanji nsengwe yoonse balabungana andiswe pacakucitika ici. Amuleke tubone bupusano buli pa cakucitika cilembetwe mu Joni capita 6 alimwi a Mulalilo wa Mwaami.
8. Ino mbupusano nshi bumwi buli pa shakucitika ishi shobilo? (Amubone ashikope.)
8 Amuleke tubandike bupusano bobilo buli pa shakucitika ishi. Cakutaanguna, ino ndilili alimwi nkuli Yesu nkwaakalinga ndyaakaamba maswi ngotucana pa Joni 6:53-56? Wakaamba maswi aya mu 32 C.E kaali ku Galili. Pesule lyakwaamba maswi aya, pakeenda mwaaka womwi kwaamba ayi atalike Mulalilo wa Mwaami ku Jelusalemu. Cabili, ino mbaani Yesu mbaakalinga kulwiita maswi aya? Wakalinga kulwiita bantu abo bakalinga kusunishishibo kwaamba ayi abape shakulya kwiinda kwiiya pali Yehova na pa Bwaami bwakwe Lesa. (Joni 6:26) Alimwi Yesu ndyakabalwiita maswi amwi akabayumina kunyumfwishisha, bakacileka kumushoma, kwiilikaawo abashikwiiya bakwe bamwi. (Joni 6:14, 36, 42, 60, 64, 66) Bantu aba bakalinga kupusene abuumbi abatumwi bashomeka bali 11 abo bakalinga a Yesu pa Mulalilo wa Mwaami mu 33 C.E. Batumwi bakwe bashomeka bakalinga anguwe pacakucitika ici, nabi kwaamba ayi abalo tabakalinga kunyumfwishisha shintu shoonse nshaakalinga kubaiisha. Ano mubupusano abaanji bakalinga ku Galili, batumwi bashomeka bakalinga kushomete cakutatoonsha ayi Yesu ngu Mwanaakwe Lesa uyo wakaswa kwiculu. (Mate. 16:16) Wakabalumba ndyakabalwiita ayi: ‘Ndimwe mwatolelela kuba andime mumeelesho angu oonse.’ (Luka 22:28) Bupusano ubu bobilobo bulatondesha ayi Yesu ndyaakaamba maswi ali pa Joni 6:53, taakalinga kusansulula nshotweelete kunoocita pa Mulalilo wa Mwaami. Sombi kuli abumwi bupusano buli pa shakucitika ishi shobilo.
Mu Joni capita 6 muli maswi Yesu ngaakalwiita baJuda ku Galili (kucipiko). Pesule lya mwaaka womwi, atobandika abatumwi bakwe bashomeka bali 11 ku Jelusalemu (kululyo) (Amubone palagilafu 8)
YESU NSHAAKAAMBA MBOSHIMUKUMA
9. Ino maswi Yesu ngaakaamba pa Mulalilo wa Mwaami alakuma baani?
9 Yesu ndyaakatalika Mulalilo wa Mwaami, wakapa batumwi bakwe shinkwa utacite cimena akubalwiita ayi uleemikaninako mubili wakwe. Lyalo wakabapa waini akubalwiita ayi yakalinga kwiimikaninaako ‘bulowa bwakwe bwa cipangano.’ (Maako 14:22-25; Luka 22:20; 1 Koli. 11:24) Maswi aya ngaakaamba alayandika abuumbi. Cipangano cipya cili pakati kakwe Yehova a “bene Isilaeli [bakumushimu,” nkokwaamba ayi abo beenkabo beshi bakeendeleshe pomwi a Yesu mu Bwaami bwakwe Lesa. (Ebu. 8:6, 10; 9:15) Nabi kwaamba ayi paciindi ici batumwi tabakwe kunyumfwishisha shoonse pacipangano ici, bakalinga kusa mukunanikwa amushimu usalashi pesule lya nsondo shiniinibo akuba lubasu lwa cipangano cipya, kwaamba ayi bakabe pomwi a Yesu kwiculu.—Joni 14:2, 3.
10. Ino mbupusano nshi abumwi buli pa maswi Yesu ngaakaamba pa Mulalilo wa Mwaami a ngaakaamba ku Galili? (Amubone acikope.)
10 Yesu nshaakaamba pa Mulalilo wa Mwaami, shakalinga kukumabo bali mu “litanga liniini.” Batumwi bakwe bashomeka abo mbaakalingaabo pa cakucitika ici, mbobakalinga bakutaanguna kuba lubasu lwa litanga liniini. (Luka 12:32) Aba Yesu mbaakalwiita kulya shinkwa akunwako waini macolesha pabushiku ndyebakalinga kucita Mulalilo wa Mwaami. Alimwi abo boonse bakalinga kusa mukuba lubasu lwa litanga liniini nshobakalinga kweelete kunocita pa cakutika ici. Aba mbweshi bakapekwe misena kwiculu pomwi a Yesu. Ubu mbupusano abumwi buli pa Mulalilo wa Mwaami ashakacitika ku Galili. Maswi Yesu ngaakaamba pa Mulalilo wa Mwaami akalinga kukumabo likoto liniini lya bantu. Sombi maswi ngaakaamba ku Galili alakuma bantu baanji.
Abo balyako shinkwa akunwako waini ndikoto liniini, sombi muntu uli woonse inga washoma muli Yesu akulangila kuba abuumi butamaani (Amubone palagilafu 10)
11. Ino nshiinshi Yesu nshaakaamba ndyaakalinga ku Galili shitondesha ayi taakalinga kwaamba pa likoto liniini?
11 Bantu baanji Yesu mbaakabandikaabo ku Galili, bakalinga kusunibo kwaamba ayi abape shakulya. Sombi wakeelesha kubacafwa kushiba ayi kwakalinga cintu cimwi cakalinga kuyandika kwiinda shakulya, ceenga cabacafwa kutambula buumi butamaani. Alimwi Yesu wakaamba ayi abo bakafwa inga babushikwa pabushiku bwakweelaako lyalo akukala kwamuyayaya. Ndyaakaamba maswi aya taakalinga kwaamba pa coolwe bantu baniini nceshi bakatambule, mbuli mbwaakacita pa Mulalilo wa Mwaami. Wakalinga kwaamba pa coolwe bantu boonse nceenga batambula. Alimwi Yesu wakaamba ayi: ‘Uli woonse walya shinkwa uyu, alaakuba abuumi butamaani. Shinkwa uyo ngweshi nkamupe ngumubili wangu, uyo ngweshi nkape ayi bantu boonse ba mucishi ca panshi babe abuumi.’—Joni 6:51.c
12. Ino nciinshi muntu ncayandika kucita kwaamba ayi akabe abuumi butamaani?
12 Sa Yesu wakalinga kusansulula ayi muntu uli woonse wakekalawo kale pacishi alaakuba abuumi butamaani? Sobwe. Mbaabo beenkabo balya ‘shinkwa uyu,’ nkokwaamba ayi abo bashoma muli Yesu. Munshiku shino, bantu baanji balyaamba ayi Mbeneklistu, balaamba ayi balaakupuluka na kabashomabo muli Yesu akunoomubona ayi ngu mupulushi wabo. (Joni 6:29) Sombi kuli shiinji muntu nshayandika kucita kwaamba ayi akapuluke. Bantu baanji baku Galili pakutaanguna bakalinga kushoma muli Yesu, sombi mukuya kwaciindi bakacileka kumushoma. Ino nceebonshi?
13. Ino nciinshi muntu ncayandika kucita kwaamba ayi abe shikwiiya wakwe Yesu wancine?
13 Bantu baanji Yesu mbaakalinga kubandikaabo ku Galili bakalinga kumukonkelabo ceebo cakwaamba ayi wakabapa nshebakalinga kusuni. Bakalinga kusuni ayi anoobashilika, kubapa shakulya, akubalwiita shintu nshobakalinga kusuni kunyumfwa. Sombi Yesu wakatondesha patuba ayi cinene ncaakesita pacishi teshi kusa mukubapabo nshebakalinga kusuni. Wakesa mukubaiisha nshobakalinga kweelete kucita kwaamba ayi babe bashikwiiya bakwe bancine. Bakalinga kweelete ‘kuya kuli Yesu,’ nkokwaamba ayi kunokonkela shintu shoonse nshaakalinga kubaiisha.—Joni 5:40; 6:44.
14. Ino nciinshi ncotweelete kucita kwaamba ayi tukekale kwamuyayaya?
14 Yesu wakacafwa bantu kushiba ayi na akaabe buumi bwakwe akutila bulowa bwakwe, alaakupa kwaamba ayi cikonsheke ku bantu kukala kwamuyayaya. BaJuda bakalinga kweelete kushoma makani aya alimwi aswebo munshiku shino tulyeelete kwaashoma. (Joni 6:40) Aboobo maswi Yesu ngaakaamba pa Joni 6:53 alasansulula ayi tulyeelete kushoma mucilubula kwaamba ayi tukabe abuumi butamaani. Bantu baanji inga baba acoolwe cakutambula buumi butamaani.—Efe. 1:7.
15-16. Ino ngamakani nshi ayandika ngotweeya mu Joni capita 6?
15 Makani ngotweeya acanika mu Joni capita 6 ngamakani ayandika abuumbi alimwi ayuminisha kuli ndiswe soonse. Alatondesha patuba ayi Yesu alababikilako maano abuumbi bantu. Ndyaakalinga ku Galili, wakashilika balwashi, kwiisha bantu pa Bwaami bwakwe Lesa akushinisha ayi baba ashakulya nshebakalinga kuyandika. (Luka 9:11; Joni 6:2, 11, 12) Alimwi ciyandika abuumbi, wakabaiisha ayi ngu ‘shinkwa upa buumi.’—Joni 6:35, 48.
16 Abo Yesu mbwakaamba ayi ‘bambelele shimwi’ tabeelete kulyako shinkwa nabi kunwako waini pa Mulalilo wa Mwaami. (Joni 10:16) Nacibi boobo, balalya mubili wakwe Yesu Klistu akunwako bulowa bwakwe munshila yacikoshanyo. Balacita boobo kwiinda mukushoma mumulambu wacilubula wakwe Yesu ashoolwe shibotu nshotucana ceebo ca cilubula. (Joni 6:53) Ano mubupusano, abo beelete kulyako shinkwa akunwako waini balatondesha ayi bali lubasu lwa cipangano cipya alimwi balalangila kweendelesha mu Bwaami bwakwe Lesa kwiculu. Aboobo inga caba ayi tulinanikitwe nabi tuli bambelele shimwi, makani ngotucana mu Joni capita 6 ngamakani ayandika abuumbi soonse ngotweelete kwiiya. Alatucafwa kushiba ayi soonse tulyeelete kuba alushomo luyumu mucilubula kwaamba ayi tukekale kwamuyayaya.
LWIIMBO 150 Amulangoole Lesa Kwaamba ayi Mukapuluke
a Mumutwi wamana twakeeya makani acanika pa Joni 6:5-35.
b Maanshi Yesu ngaakaamba aleemikaninaako shintu shoonse Yehova nshaakacita anshaatoocita kwaamba ayi bantu bakekale kwamuyayaya.
c Maswi akwaamba ayi “uyo woonse” ngotucana mu Joni capita 6, alaamba pa baabo boonse beenga baba acoolwe cakukala kwamuyayaya.—Joni 6:35, 40, 47, 54, 56.