Watchtower LAIBULALI YAPA INTANETI
Watchtower
LAIBULALI YAPA INTANETI
Cilenje
  • BAIBO
  • MABUKU
  • MABUNGANO
  • mwbr18 January mape. 2-8
  • Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Alimwi Anciito

Taakuwo vidyo itondesha nshemwasala.

Cabica, vidyo yaala kutalika.

  • Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Alimwi Anciito
  • Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Alimwi Anciito—2018
  • Tumitwi Tuniini
  • JANUARY 1-7
  • JANUARY 8-14
  • JANUARY 15-21
  • JANUARY 22-28
  • JANUARY 29–FEBRUARY 4
Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Alimwi Anciito—2018
mwbr18 January mape. 2-8

Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Alimwi Anciito

JANUARY 1-7

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | MATEYO 1-3

“Bwaami Bwa kwiculu Buli Pafwiifwi”

(Mateyo 3:1, 2) Munshiku sheenka isho Joni Mubombeki wakesa muluyanga lwa muJudeya, 2 kaashimikla ayi “Amusanduke kuswa kushibiibi shanu mukwiinga Bwaami bwa kwiculu buli pafwaafwi.”

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 3:1, 2

kushimikila: Liswi ili lya ciGiliki lilasansulula “kwaambilisha kubantu baanji mbuli shinkombe.” Lilayuminisha anshila mbwaeelete kwaambilisha: liinji pansengwe, kubantu baanji muciindi cakwaamba likani kulikoto liniinibo.

Bwaami: Kuboneka kwakutaanguna kwa liswi lya ciGiliki ba·si·leiʹa, lyaamba mfulumeende ya bwaami amusena alimwi abantu balelwa amwaami. Liswi lya ciGiliki ili lilacanika mankanda ali 162 mu Malembo aBeneklistu aciGiliki, mulilembo lyakwe Mateyo lilacanika mankanda 55 alimwi liinji lilaamba bulelo bwakwe Lesa bwa kwiculu. Mateyo alalisebensesha abuumbi liswi ili cakwaamba ayi Makani Abotu ngakalemba inga eetwa ayi Makani Abotu aBwaami.

Bwaami bwa kwiculu: Mulibuku lya Makani Abotu akwe Mateyo eenkabo, maswi aya alacanika mankanda 30. Maswi aya alaambwa ayi “Bwaami bwakwe Lesa” mulibuku lya Makani Abotu akwe Maako a Luka, kutondesha kwaamba ayi “Bwaami bwakwe Lesa” mbulelo bwa kwiculu.—Mate 21:43; Maako 1:15; Luka 4:43; Danye. 2:44; 2 Timo. 4:18.

buli pafwiifwi: Apa cilaamba ayi Muleli wakunembo wa Bwaami bwakwe Lesa wakalinga pafwiifwi kubonekela.

(Mateyo 3:4) Joni wakalinga kufwala shakufwala shakapangwa abooya bwa ngamela alimwi alaamba wacipaya mubukome. Wakalinga kulyabo nsoshi abuuci.

nwtsty shakweebela

Shakufwala Alimwi Ambonekelo Yakwe Joni Mubombeki

Joni wakalinga kufwala cakufwala cakapangwa kuswa kubooya bwa ngamela alimwi wakalinga kucaanga alaamba wacipaya uyo wakalinga kusebenseshekwa akunyamushaako tuntu tuniini. Mushinshimi Elija alakwe nshakalinga kufwala. (2 Baami 1:8) Cakufwala cabooya bwa ngamela calinga ciyumu alimwi liinji ncobakalinga kufwala bantu bapengete. Mubupusano, babile bakalinga kufwala shakufwala shibombu shakapangwa asilku. (Mate. 11:7-9) Mukwiinga Joni wakalinga Munasili kuswabo ndyaakashalwa, misusu yakwe taina kuceswawo. Shakufwala ambonekelo yakwe shakalinga kutondesha ayi wakalinga kukala buumi bwakutalila shiinji, alimwi wakalyaaba cakumaninina kucita kuyanda kwakwe Lesa.

Nsoshi

Mu Baibo, liswi lyakwaamba ayi “nshoshi” inga lyasansulula mushobo uliwoonse wa nsoshi, bunene bunene shilya sheenda mucisoshi cinene. Kweelana amakani ngobakacana ku Jelusalemu, bakacana ayi nsoshi sha muluyanga shilicite ma puloteni ashika ku 75 pesenti. Munshiku shino abo beshikulya, balakushaako mitwi, myeendo, mapapaminwa acalifumo. Lyalo mbasu shacala shilalikwa shibishi nabi shakuteleka. Shilongolo ishi shilanyumfwika mbuli tuswi twa mulweenge na inkala alimwi shilicite mapuloteni aanji.

Buuci bwa Muluundu

Cikope catondeshekwa apa ncisankata cabuuci cakapangwa ansuki sha mulundu (1) alimwi ciswite buuci (2). Buuci mbwakalinga kulya Joni bulyeelete bwakapangwa ansuki shamuluundu shiitwa ayi Apis mellifera syriaca, shakumusena nkwakalinga kukala. Mushobo wansuki shikali uyu wakalinga kucanika muluyanga lwa bene Juda ceebo ca kulungula aboobo teshi mushobo wansuki muntu nsheenga wafuba. Nacibi boobo kuswabo mumwaaka wamumwaanda wakutaanguna wa 9 B.C.E., bantu bekala ku Isilaeli bakalinga kufuba nsuki ishi shipanga buuci mumingomo shabulongo. Shakusungilaamo nsuki shiinji shakale kale shakacanika pakati kamusena wa tauni (pacecino ciindi itwa ayi Tel Rehov), icanika mucinyika ca Jolodani. Buuci buswa kushakusungila ishi bwakalinga kupangwa amushobo wansuki shakalinga kuboneka anga shakalinga kuswa kumusena pacecino ciindi wiitwa ayi Turkey.

Kulangoola Buboni Bwakumushimu

(Mateyo 1:3) Juda wakashala Pelesi aSela muli Tama, Pelesi wakashala Esiloni, alakwe Esiloni wakashala Lamu;

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 1:3

Tama: Wakalinga mwanakashi wakutaanguna pabanakashi bali bosanwe balembetwe pamulongo wabamulunyungu lwakwe Mesiya uyo ucanika mulibuku lyakwe Mateyo. Bone bacala ngu Laabu a Lute, boonse tabakalinga bene Isilaeli (vs. 5); Batisheba, “mukaakwe Uliya” (vs. 6); alimwi aMaliya (vs. 16). Citoboneka kwaamba ayi banakashi aba bakeelikwaawo pamulongo uyu wakalinga kweelete kubabo wabasankwa mukwiinga boonse kuli cintu cilibetele ncibakacita kwaamba ayi bacanike pabashikamukowa banakashi bwakwe Yesu.

(Mateyo 3:11) Nebo ntoomubombeka amaanshi kutondesha kwaamba ayi mwasanduka kuswa kushibiibi, sombi uyo utoosa pesule lyangu uleendaawo nkusu pali ndime, nsheeleliwo akumufuula nsapato shakwe. Uyo lakwe ulaakumubombeka aMushimu Usalashi alimwi amulilo.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 3:11

nebo ntoomubombeka: Na “kupila.” Liswi lya ciGiliki lya ba·ptiʹzo lilaamba “kupila; kuwaala mumaanshi.” Ma Baibo amwi alatondesha ayi kubombekwa cilaamba kupila mubili woonse. Paciindi cimwi, Joni wakalinga kubombeka bantu kumusena umwi waku Cinyika ca Jolodani pafwiifwi aku Salim “mukwiinga nkokwakalinga maanshi aanji” (Joni 3:23) Filipo ndyaakalinga kubombeka mweendeleshi waku Isopiya, boonse bobilo “bakenjila mumaanshi.” (Mili. 8:38) Mulibuku lya Septuagint palilembo lya 2 Baami 5:14 liswi lyeenka ili lya ciGiliki lilasebenseshekwa kusansulula mbwakacita Naamani ‘wakaliwaala mumaanshi mankanda ali osanwe aobilo.’

Kubelenga Baibo: (Mateyo 1:1-17)

JANUARY 8-14

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | MATEYO 4-5

“Nsheenga Tweeya Pamakani Ngakaiisha Yesu paKalundu”

(Mateyo 5:3) “Balisangalete abo bacishi kwaamba ayi balisuniki kutanjililwa aLesa, mukwiinga Bwaami bwa kwiculu mbwabo.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 5:3

Kusangalala: Maswi aya taambibo kuba amoyo ukondetwe, mbuli muntu utosangalala ashintu shibotu. Sombi alaamba buumi bwa muntu wakapekwa coolwe aLesa pamulandu wakucita shintu nshaasuni Lesa. Maswi aya alasebenseshekwa kusansulula bulemu bwa kwiculu bakwe Lesa a Yesu.—1 Timo. 1:11; 6:15.

abo bacishi kwaamba ayi balisuniki kutanjililwa aLesa: Maswi aciGiliki aamba ayi “abo bacishi,” alasansululwa ayi, “abo bakandu (batacite shiyandika; bapengete; shikusenga),” mulilembo ili maswi aya atokwaamba baabo basuniki alimwi bacishi kabotu kubulisha kwabo. Ngomaswi akasebenseshekwa kwaamba “shikusenga” Lasalo pa Luka 16:20, 22. Maswi amuci Giliki beshikusansulula bamwi ngobasansulula ayi “bakandu lwakumushimu” alapa muyeeyo wakwaamba ayi bantu bacishi kwaamba ayi mbapenshi abuumbi lwakumushimu alimwi balisuniki butanjilishi bwakwe Lesa.

(Mateyo 5:7) “Basangalete mbaabo bacite nkumbu, mukwiinga balaakutondeshekwa nkumbu.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 5:7

nkumbu: Maswi amu Baibo aamba ayi “nkuumbu” taambibo kulekelela na kuleya kupa boomboloshi buyumu. Liinji maswi aya alasansulula kunyumfwila bamwi nkumbu akucitawo comwi kwaamba ayi tubape shiyandika.

(Mateyo 5:9) “Basangalete mbaabo baleta luumuno, mukwiinga balaakwiitwa ayi mbana bakwe Lesa.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 5:9

baleta luumuno: Abo baleta luumuno tabeendilishibo kukala muluumuno sombi balaleta luumuno apo pataapuwo.

w07-CG 12/1 p. 12

Amwiishe Mwanaanu Kuba Shiluumuno

Bashali ba Cineklistu balisuni abuumbi kwiisha bana baabo “kuyandoola akukonkela luumuno.” (1 Pita 3:11) Na twasebensa cankusu kumana bukali akulinyumfwa cibiibi kuli koonse tulacana luumuno lwiindaawo abuumbi.

Kulangoola Buboni Bwakumushimu

(Mateyo 4:9) Mpeeke wakamwaambila ayi: “Inga ndakupa shintu shoonse ishi na wafukama akunambila ciindi comwibo.”

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 4:9

kunambila ciindi comwibo: Mu ciGiliki liswi lyakwaamba ayi “kulambila” ndiswi lisansulula kucita cimwi cintu pakaciindi kaniini. Aboobo kwaamba ayi “kulambila ciindi comwibo” kulatondesha ayi Satana taakwe kwiipusha Yesu kumulambila lyoonse sobwe; sombi wakalinga kusuni “kumulambila ciindi comwibo.”

(Mateyo 4:23) Mpeeke wakeenda mucishi coonse ca Galili kuya ciisha mushoonde shabo akushimikila makani abotu a Bwaami alimwi akuya cishilika malwashi apusenepusene.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 4:23

kwiisha . . . kushimikila: Kwiisha kulipusene akushimikila mukwiinga muntu utokwiisha tatokwaambilishabo sobwe, sombi utoopa shakucita, kusansulula, kwiipusha miipusho ibotu, akutondesha bumboni.

Kubelenga Baibo: Mateyo 5:31-48

JANUARY 15-21

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | MATEYO 6-7

“Amwiindilishe Citaanshi Kulangoola Bwaami”

(Mateyo 6:10) Abwise Bwaami bwanu. Kuyanda kwanu akucitwe panshi pano, bweenka mbuli kwiculu.

bh-CN 169 pala. 12

Amube Abushicibusa a Lesa Kwiinda Mumupailo

12 Makani akuma Yehova Lesa alyeelete kubikilwa maano citaanshi mumipailo yesu. Ncakwiila tulicite milandu ibotu njotweelete kumulumbaisha camoyo woonse akumulumba ceebo cabubotu bwakwe boonse. (1 Makani 29:10-13) Yesu wakaamba mupailo wacikoshanyo, ulembetwe pa Mateyo 6:9-13, apo mpwaakatwiisha kupaila ayi liina lyakwe Lesa lilemekwe, ico caamba kulibona kuba lilibetele na lisalalite. (Amubelenge.) Kwaamba ayi Bwaami bwakwe Lesa bwise alimwi akuyanda kwakwe kucitwe pacishi bweenka mbuli kwiculu ngomaswi akonkelaawo kwaambwa. Pesule lyakwaamba shintu ishi shiyandika shikuma Yehova, lyalo Yesu ndyaakabikila maano kushintu shisukamika bantu. Aswebo na katubika shakwe Lesa panembo mumipailo yesu, tulaakutondesha ayi tatubikilibo maano kushintu shesu.

(Mateyo 6:24) “Taaku muntu weenga wasebensela baami bobilo, mukwiinga ulapata womwi akusuna umwi, nabi kunyumfwila womwi akusuula umwi. Nkokwaamba ayi tamukoonshi kusebensela Lesa abuboni.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 6:24

kusebensela: Liswi lyaci Giliki lyakwaamba ayi kusebensa mbuli musha, nkokwaamba ayi, muntu usebensela mwaami womwi. Yesu apa wakalinga kwaamba ayi Mwineklistu inga tacikonshi kulyaaba cakumaninina kuli Lesa alimwi paciindi comwi akulyaaba kukulangoola bubile.

(Mateyo 6:33) ‘Citaanshi amwiindilishe kuyandoole Bwaami bwakwe akucita shiluleme, lyalo shintu shimwi shoonse ishi shilaakupekwa kulindimwe.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 6:33

Amwiindilishe . . . kuyandoola: Muci Giliki maswi aya alaamba cintu citokwiindilisha alimwi inga twasansulula ayi “Amulangooli cakutacileka.” Bashikwiiya bakwe Yesu bancine inga tabalangooli Bwaami ciindi comwibo lyalo akutalika kulangoola shintu shimwi. Sombi, kulangoola Bwaami kulyeelete kuba cintu cakutaanguna mubuumi bwabo lyoonse.

Bwaami: Liswi ili mumabuku amuci Giliki akale kale lilalembwa ayi “Bwaami Bwakwe Lesa.”

bwakwe: Liswi ili litokwaamba Lesa, ‘Ishiwesu wakwiculu’ utokwaambwa pa Mate. 6:32.

bululami: Abo balangoola bululami bwakwe Lesa balilibambite kucita kuyanda kwakwe akucita shintu kweelana anjiisho shakwe pamakani acibotu acibiibi. Kwiisha uku kwakapusana abuumbi anjiisho sha baFalisi, abo bakalinga balipangila bululami bwabo.—Mate. 5:20.

w16-CG.07 p. 12 pala. 18

Amulangoole Bwaami, Kuteshi Shintu

18 Amubelenge Mateyo 6:33. Bashikwiiya bakwe Yesu lyoonse balyeelete kubika sha Bwaami panembo mubuumi. Na twacita boobo, nkokwaamba ayi bweenka mbuli Yesu mbwakaamba, “shintu shimwi shoonse ishi shilaakupekwa” kuli ndiswe. Ino wakaambila nshi boobo? Pavesi 32 wakasansulula ayi: “Ishiwanu wa kwiculu ulishi kwaamba ayi mulisuniki shintu ishi shoonse,” kwaamba shintu nshetusuniki mubuumi. Ncuubu abuumbi kuli Yehova kushiba shintu umwi aumwi wesu nshayandika, shintu mbuli shakulya, shakufwala alimwi akwakukala, swebo sobeene katutana kushiba nshetutacite. (Fili. 4:19) Ulicishi na cakufwala cesu citooya bumana. Alicishi ashakulya nshetusuniki alimwi aŋanda yeenga yakwana mukwashi wesu. Yehova ulaakutupa shoonse nshetuyandika abuumbi.

Kulangoola Buboni Bwakumushimu

(Mateyo 7:12) “Aboobo, shintu shoonse nshemusuni ayi bamwi bamucitile, amwebo nshomweelete kubacitila. Ici nceceeco Mulawo ashakalembwa a Bashinshimi ncoshisansulula.

w14-CG 5/15 mape. 14 mapa. 14-16

Amukonkele Mulawo Wabukaalo Bubotu Muncito Yanu Yakushimikila

14 Amuyeeye ayi bushiku bumwi mwatambula fooni ono sombi batuma tamuna kubashiba. Ngumuntu ngomuteshiwo, lyalo wamwiipusha mushobo washakulya ngomusuni. Liinji inga twalisukama mukwiinga tatumushiwo muntu uyo alimwi tatucishiwo anshaasuni. Kwaamba ayi tutondeshe bulemu, inga twabandika akwe paniini, ono cakutatoonsha inga twamulwita ayi mubandi umane. Ono kulubasu lumwi, amuyeeye kwaamba ayi uyo watuma wamulwita liina lyakwe, akwaamba ayi ulasebensa ncito yakulanga pashakulya shilya bantu, akwaamba ayi ulicite makani eenga amucafwa. Mpashi inga tweendilisha kubandika akwe. Cili boobo mukwiinga soonse tulakondwa na muntu atobandika andiswe munshila ili kabotu alimwi cakuteenda mweela. Ino inga twabandika buyani munshila ili kabotu ndyetutoshimikila?

15 Mumisena iinji, tulyeelete kwaamba kabotu mulandu ngotwashikila mwine ŋanda. Ncakwiila tulicite makani eenga acafwa mwine ŋanda, ono ino mwine ŋanda inga walinyumfwa buyani na twashikabo akutalika kwaamba peenkapo na kwiipusha mwiipusho buli: “Nimwalinga kucite nkusu, ino ngamapensho ali ngeenga mwasuna kumanisha pacishi?” Tulicishi kwaamba ayi mwiipusho uyu ngwakusuna kushiba muntu nshatoyeeya lyalo akumutondesha Baibo nshoyaamba. Nacibi boobo, mwine ŋanda inga wakankamana akulipusha ayi: ‘Ino mbaani aba, alimwi ino nciinshi ncebatonjipushila mwiipusho uyu? Ngamakani nshi eenka aya?’ Aboobo tulyeelete kweelesha kucafwa mwine ŋanda kutalisukama. (Fili. 2:3, 4) Ino ishi inga twashicita buyani?

16 Mutanjilili walubasu umwi wacana nshila iyi icafwa. Pesule lyakwanshanya, ulapa mwine ŋanda ka tilakiti ka Sa Inga Mwasuna Kushiba Lushinisho? Lyalo akwaamba ayi: “Sunu tutokwaabila kapepa aka kubantu boonse kumusena kuno. Katokwaamba pamiipusho yosanwe awomwi bantu baanji njobepusha. Kaanu nkaaka.” Mukwesu uyu wakaamba ayi bantu baanji balanguluka na bashiba ncemwabafwakashila. Na caba boobo, cilaba cuubu kuba amubandi ubotu. Kubolaawo mutanjilili walubasu ulepusha mwine ŋanda ayi: “Sa mwakalipushawo kale miipusho mbuli yeeyi?” Na mwine ŋanda wasalawo womwi, mukwesu ulacalula katilakiti akubandika Baibo nshoyaamba pamwiipusho uyo. Cimwi ciindi ulasala mwiipusho akutalika mubandi cakutalensha nsoni mwine ŋanda. Cakutatoonsha kuli nshila shiinji mbweenga twatalika mubandi. Kumisena kumwi, bantu balisuni mwatalika akubandika shimwi kamutana kwaamba ncomweendela. Makani anene ngakwaamba ayi tulyeelete kubandika abantu kweelana ambobasuni kumusena uko.

(Mateyo 7:28, 29) Ono Yesu ndyaakamanisha kwaamba makani aya, cakaboolawo ncakwaamba ayi bantu baanji bakakankamana abuumbi ambwakalinga kwiisha, 29 mukwiinga wakalinga kubaiisha mbuli muntu ucite nkusu shakwe Lesa, kuteshi mbuli balembi babo.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 7:28, 29

bakakankamana: Liswi lya ciGiliki ili inga lyasansululwa ayi “kukankamana abuumbi cakwaamba ayi muntu wabula acakwaamba.” Maswi asansulula kwiindilisha alatondesha ayi maswi Yesu ngakaamba bantu baanji akabacata kumoyo.

mbwakalinga kwiisha: Maswi aya alaamba Yesu mbwaakalinga kwiisha, nshila nshaakasebensesha, kwiilikaawo amakani oonse ngakaiisha pakalundu.

kuteshi mbuli balembi babo: Muciindi cakukopa maswi abafundishi ba bene Juda abo bakalinga kuloondekwa ayi balicite nkusu, Yesu wakalinga kwaamba mbuli shikwimikaninaako Yehova, mbuli muntu ucite nkusu shakwe Lesa, wakaisha shakalinga kuswa mu Maswi akwe Lesa.—Joni 7:16.

Kubelenga Baibo; Mateyo 6:1-18

JANUARY 22-28

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | MATEYO 8-9

“Yesu Wakalinga Kusuni Bantu”

(Mateyo 8:1-3) Ndyaakaseluka kuswa pakalundu, bantu baanji bakamukonkela. 2 Lyalo muntu mulwashi manata wakesa wafukama kuli Yesu akwaamba ayi, “Nkambo, na kamusuni inga mwanshilika.” 3 Aboobo Yesu wakafungulula lyaansa lyakwe akumucata, akumulwita ayi: “Ee ndisuni! Ba kabotu!” Lyalo manata akamana.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 8:3

akumucata: Kweelana aMulawo wakwe Mose bantu bakalinga kucite manata bakalinga kweelete kukala kulaale pansengwe lya misumba kwaamba ayi batayambukishi bamwi. (Bene Lefi 13:45, 46; Shakube. 5:1-4) Nacibi boobo, bapailishi ba bene Juda bakanungaawo aimwi milawo yabo. Kucakubonenaako, taakuwo wakalinga kweelete kushika pafwiifwi amuntu ucite manata nabi mamita ali 1.8, ono na kuli muuyo, bakalinga kunungaako mamita ali 45. Milawo iyi yakalengesha ayi bantu bakalinga kucite manata banobonwa munshila itabete kabotu. Milawo yakale kale ilatondesha ayi bafundishi ba bene Juda baanji bakalinga kutandanya bantu bacite manata kwiinda mukusisama na kubapwaya mabwe. Ono mubupusano, Yesu wakanyumfwila nkumbu abuumbi bantu aba cakwaamba ayi wakacita cintu bene Juda ncebakalinga kubona ayi teshi camaano—wakacata musankwa wakalinga kuciswa manata. Wakacita boobo nabi kwaamba ayi nakwiinga wakamooleshabo kwiinda mukusebensesha maswi.—Mate. 8:5-12.

Ee ndisuni: Yesu taakwe kweelabo pakusumina ayi ndisuni, sombi wakatondesha ayi wakalinga kusuni abuumbi, kutondesha kwaamba ayi wakacita boobo kuteshi ceebo cakukumanishabo mukuli sobwe.

(Mateyo 9:9-13) Yesu ndyaakaswaako uko, wakabona musankwa umwi wiitwa ayi Mateyo kaashiite mukaanda ka musonko mpeeke Yesu wakamwaambila ayi: “Nkonkele.” Alakwe wakanyamuka, wamukonkela. 10 Yesu ndyaakalinga kulya muŋanda yakwe Mateyo, beshikusonkesha baanji alimwi abamucita shibiibi bakesa, akulya pantu pomwi aYesu abashikwiiya bakwe. 11 Ono baFalisi ndibakabona boobo, bakeepusha bashikwiiya bakwe Yesu ayi: “Ino mufundishi wanu utoolitanshi abeshikusonkesha alimwi abamucita shibiibi?” 12 Sombi Yesu ndyaakanyumfwa mwiipusho wabo, wakakumbula ayi: “Teshi bantu bayumu balangoola mushiliki, sombi balwashi beenka. 13 Amuye mukeeye maswi akwe Lesa alya akwaamba ayi: ‘Ndisuni nkumbu, kuteshi milambu.’ Nshikwe kwisa mukwiita baluleme sombi bamucita shibi.”

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 9:10

ndyaakalinga kulya: Na “ndyaakalinga patebo.” Kukala pomwi abamwi patebo kulatondesha bushicibusa bubotu amuntu uyo. Aboobo, bene Juda bamuciindi cakwe Yesu tabakalinga kweelesha kukala pomwi na kulya pantu pomwi abantu bateshi bene Juda.

beshikusonkesha: Bene Juda baanji bakalinga kwimikaninaako beendeleshi ba bene Loma kwiinda mukubwesa misonko. Bantu tabakalinga kubasuni bene Juda aba mukwiinga bakalinga kunyumfwana abene Loma akwiipila bantu kwiinda mukubwesa misonko iinda pa yeeyo iyandika. Beshikusonkesha bakalinga kupatitwe nabi kubene Juda nyinaabo, abo bakalinga kubelanika abamucita shibiibi alimwi abafuule.—Mate. 11:19; 21:32.

(Mateyo 9:35-38) Yesu wakaya ceenda mumandabala oonse amumishi wakalinga kuya ciisha mushoonde sha baJuda akushimikila makani abotu a Bwaami bwakwe Lesa alimwi akushilika malwashi apusenepusene. 36 Ono ndyaakabona likoto lya bantu baanji, wakabanyumfwila nkumbu mukwiinga bakalinga kulemete akupenga anga nimbelele shitacite mweembeshi. 37 Mpeeke wakaambila bashikwiiya bakwe ayi: “Shakutebula shafula, sombi beshikutebula baceya. 38 Aboobo amusenge mwine muunda kwaamba ayi atume abamwi basebenshi beshikutebula.”

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 9:36

wakabanyumfwila nkumbu: Liswi lya ciGiliki lya splag·khniʹzo·mai ilyo lyasebenseshekwa apa lilaamba “mala” (splagʹkhna), kutondesha kulinyumfwa cibiibi kuswa mukati mwa muntu, kulinyumfwa cibiibi abuumbi. Ndiswi lyomwi lyankusu abuumbi mu ciGiliki lisansulula kunyumfwa nkumbu.

Kulangoola Buboni Bwakumushimu

(Mateyo 8:8-10) Sombi mutanjilili wa bashilumamba wakakumbula ayi: “Nkambo, nsheelete kwaamba ayi inga mwenjila muŋanda yangu sombi mwaambebo liswi, musebenshi wangu utooba kabotu. 9 Mukwiinga anebo ndimuntu ukonkela milasho ya banene ba pancito alimwi ndicite bashilumamba mboondwiita nsheensuni ndacita na ndaambila shilumamba ayi, ‘Koya!,’ alakwe ulaya na ndaambila shilumamba ayi, ‘Kosa!’ alakwe ulesa na ndaambila musebenshi wangu ayi, ‘Cita ici!,’ alakwe ulacicita.” 10 Ono Yesu ndyaakanyumfwa boobo wakakankamana, lyalo wakaambila baabo boonse bakalinga kumukonkela ayi: “Ntoomulwiita calushinisho ayi nshina kubonawo kale lushomo lunene bobulya nabi muIsilaeli.

w02-CG 8/15 p. 13 pala. 16

“Ndakamushiila Citondesho”

16 Bweenka mbuli munene wabashilumamba—mpashi uyo wakalinga wakunsengwe, mwine Loma—ndyaakaya kuli Yesu akumusenga kwaamba ayi ashilike musebenshi wakwe wakalinga kuciswa, Yesu wakalinga kucishi kwaamba ayi mushilumamba uyo wakalinga kucite shilubo. Munshiku shilya munene wabashilumamba wakalinga kucite lekodi yakucita shintu shitabete kabotu mbuli nkondo, kucaya bantu baanji, akulambila shibumbwabumbwa. Nacibi boobo, Yesu wakabikilabo maano kushintu shibotu—lushomo lwancine lwakalinga kucite musankwa uyu. (Matthew 8:5-13) Pesule, Yesu ndyaakalinga kwaamba ashimucita shibiibi ngwakalingaakwe pacisamu cakupenshelaako, Yesu taakwe kumupa mulandu ceebo ca shibiibi shakwe nshaakalinga kucita kale kale sombi wakamuyuminisha abulindilishi bwakunembo. (Luka 23:43) Yesu wakalinga kucishi kwaamba ayi kubona bantu munshila itabete kabotu takuyuminishi nabi paniini. Cakutatoonsha kweelesha kwakwe kulanga pashintu shibotu mubamwi kwakayuminisha bamwi kucita shibotu.

(Mateyo 9:16, 17) Taaku muntu utunga cimami cansalu ipya pacakufwala cikulukulu ceebo cimami ico mukukokonyana, nsalu ikulukulu ilakwamuka aboobo cilyango cilakomenenaako. 17 Mbweeke ubo taaku muntu weenga wabika waini upya munkomwe sha shipaya shikulukulu. Mukwiinga nkomwe shilapasuka awalo waini ulatika ankomwe shilanyonyooka. Anu waini upya ulalongelwa munkomwe sha shipaya shipya, aboobo shoonse shobilo shilasungwa kabotu.”

jy-CG 70 pala. 6

Ino Ngumulandunshi Beshikwiiya Bakwe Yesu Tabaliimi Kulya?

Yesu wakalinga kusuni kucafwa bashikwiiya bakwe Joni Mubombeki kunyumfwisha kwaamba ayi bashikwiiya bakwe Yesu tabeelete kukonkela milawo ya kale kale ya bene Juda, mbuli cilabo cakuliima kulya. Taakwe kusa mukuyumya bupailishi bwakale kale bwatakalinga kabotu, ubo bwakalinga kweelete kukushikwaawo. Yesu takalinga kuyuminisha bantu kukonkela bupailishi bwa bene Juda, bwakalinga kucite amilawo ya bantu. Sobwe, Tatokweelesha kutunga cimami cansalu ipya pacakufwala cikulukulu na kubika waini upya munkomwe sha shipaya shikulukulu.

Kubelenga Baibo

(Mateyo 8:1-17) Yesu ndyaakaseluka kuswa pakalundu, bantu baanji baanji bakamukonkela. 2 Lyalo muntu mulwashi manata wakesa wafukama kuli Yesu akwaamba ayi: “Nkambo, na kamusuni inga mwanshilika.” 3 Aboobo wakatambika lyaansa lyakwe, wamucata akumulwiita ayi: “Ee ndisuni! Ba kabotu.” Lyalo manata akamana. 4 Kuswawaawo Yesu wakamwaambila ayi: “Nyumfwa, utalwiiti muntu nabi womwi pacikani ici sombi ululamebo kuya kumupailishi, ukalitondeshe kuli nguwe ayi waba kabotu koya upe cipo kweelana ambwakaamba Mose kwaamba ayi bantu bashome ayi waba kabotu.” 5 Ono Yesu ndyaakashika muKapenaumu, mutanjilili wa bashilumamba wakesa kuli nguwe akumusenga 6 kaamba ayi: “Nkambo, musebenshi wangu uliletebo kuŋanda ngumulwashi abuumbi alimwi taacite ankusu shakweenda.” 7 Wakamwaambila ayi: ‘Na nshike uko, ntomushilika.’ 8 Sombi munene wabashilumamba wakakumbula ayi: “Nkambo, nsheelete kwaamba ayi inga mwenjila muŋanda yangu sombi mwaambebo liswi, musebenshi wangu utooba kabotu. 9 Mukwiinga anebo ndimuntu ukonkela milasho ya banene ba pancito alimwi ndicite bashilumamba mboondwiita nsheensuni. ndacita na ndaambila shilumamba ayi, ‘Koya!’ alakwe ulaya na ndaambila shilumamba ayi ‘Kosa!’, alakwe ulesa na ndaambila musebenshi wangu ayi, ‘Cita ici!’, alakwe ulacicita.” 10 Ono Yesu ndyaakanyumfwa boobo wakakankamana, lyalo wakaambila baabo boonse bakalinga kumukonkela ayi: “Ntomulwiita calushinisho ayi nshina kubonawo kale lushomo lunene bobulya nabi muIsilaeli. 11 Ntoomulwiita ayi bantu baanji balaakuswa kwicwe akumbo kwisa mukulya pantu pomwi aAbulaamu, Isaki alimwi aJakobo muBwaami bwa kwiculu; 12 Sombi abo boonse bakalinga kweelete kuba muBwaami bwa kwiculu balaakuwaalwa pansengwe. Kumunshinshe uko nkweshi bakanoolila akulumanya meeno.” 13 Mpeeke Yesu wakaambila mutanjilili wa bashilumamba: “Koya. Acicitike bweenka mbuli mbowashoma.” Mpeeke musebenshi wakwe wakaba kabotu ciindi ceenka ico. 14 Yesu ndyaakenjila muŋanda yakwe Pita, wakabona bapongoshi bakwe Pita banakashi kabalete mubulo, kabali balwashi cimpwita. 15 Mpeeke Yesu wakabacata palyaansa, lyalo cimpwita cakamana, bakabuka akutalika kutabataba akumusebensela. 16 Ndikwakaba macolesha, bantu bakaleta abaanji bakalinga kucite bashikaswa lyalo Yesu wakabakusa amaswibo akushilika baabo boonse bakalinga balwashi, 17 wakacita sheeshi kweelana ambwaakaamba mulaluki mukulukulu Isaya ayi: “Lakwe wakakusha shicisa shesu shoonse akusilika malwashi esu.”

JANUARY 29–FEBRUARY 4

BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | MATEYO 10-11

“Yesu Wakapa Kookesha”

(Mateyo 10:29, 30) Sa tutiinga tobilo tatuulwi alyaali lomwi licite mpindu iniini? Sombi taaku kanga ntiinga nabi komwi keenga kalokela panshi kwakuteshiba Ishiwanu. 30 Sombi mwebo amisusu ya mumitwi yanu yoonse ilibelengetwe.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 10:29, 30

tutiinga: Liswi lyaci Giliki lya strou·thiʹon lilasansulula kayuni kaniini abuumbi, ono sombi liinji lilaamba pa tutiinga, tuyuni tuulwa amuulo uniini abuumbi patuyuni tuulishikwa mbuli cakulya.

lyaali lyomwi licite mpindu iniini: Nkokwaamba ayi lyaali liniini licite mpindu iniini abuumbi iitwa ayi., “assarion,”lyaali muntu ndyaakalinga kupekwa na wasebensa mamineti ali 45. (Amubone Makani Aayungizyidwe. B14.) Paciindi ici, ndyaakalinga mulweendo lwatatu lwaku Galili, Yesu wakaamba ayi tutiinga tobilo tuloolwa alyaali liniini ili. Ndyaakalinga kushimikila ku Judeya pesule lya mwaaka womwi, Yesu wakaamba ayi tutiinga tosanwe inga toolwa amaali aniini aya obilo. (Luka 12:6) Na tweelanisha shaambwa pamalembo obilo aya, tuleeya kwaamba ayi tutiinga tatwakalinga kucite mpindu kubeshimakwebo nceceeco na muntu woola tone bakalinga kubikawo akomwi.

nwtsty Shakwebela

Katiinga

Tutiinga twakalinga tuyuni twamuulo uniini patuyuni tuulishikwa mbuli cakulya. Tobilo twakalinga kuulwa alyaali muntu ndyaakalinga kupekwa na wasebensa mamineti ali 45. Mu ciGiliki liswi lya tutiinga lyakalinga kwaamba tuyuni tuniini twamishobo ipusene pusene, kwilikaawo atooto tushibikitwe mbuli tutiinga (Passer domesticus biblicus) atutiinga tucanika kucishi ca Spain (Passer hispaniolensis), uto tucicanika ku Israel.

misusu ya mumitwi yanu yoonse ilibelengetwe: Misusu icanika mumutwi wa muntu ileenda 100,000. Lushibo lwakwe Yehova patuntu tuniini abuumbi mbuli misusu lulatucafwa kushiba kwaamba ayi ulabikila maano shikwiiya wakwe Klistu uli woonse.

(Mateyo 11:28) Amuse kuli ndime mwebo noonse nomwalemenwa, nebo ntoomupa kookesha.

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mate. 11:28

nomwalemenwa: Abo boonse Yesu mbwakeeta bakalinga “balemenwa” ceebo ca shakulisukama akusebensa cankusu. Kulambila kwabo Yehova kwakaba anga ngumukuli ceebo ca milawo ya bantu yakeelikwa ku Milawo yakwe Mose. (Mate. 23:4) Nabi ciindi cakookesha mbuli Cibelu, cakaba anga ngumukuli ulemu.—Kulo. 23:12; Maako 2:23-28; Luka 6:1-11.

ntoomupa kookesha: Maswi akwaamba ayi “kookesha” mu ciGiliki alaamba kupumuna (Mate. 26:45; Maako 6:31) alimwi akookesha kuswa kuncito ilemu kwaamba ayi muntu acane nkusu alimwi (2 Koli. 7:13; Filimo 7). Makani oonse atootondesha kwaamba ayi kunyamuna “lijoko” lyakwe Yesu (Mate. 11:29) kuleelikawo ncito, kuteshi kookesha. Maswi a ciGiliki aamba pali Yesu alasansulula ayi Yesu ulaboosha akupa nkusu abo balemete kwaamba ayi basune kunyamuna lijoko lyakwe lyuubu alimwi lyankumbu.

(Mateyo 11:29, 30) Amulikulike lijoko lyangu, mwiiye kuli ndime ceebo nebo ndimoote alimwi ndimubombu mumoyo, Paceebo ceeco mulaakucana kookesha mumyoyo yanu. 30 Mukwiinga lijoko lyangu ndyuubu alimwi taishupite kunyamuna.”

nwtsty makani eenga amucafwa kwiiya pali Mt 11:29

Amulipatike lijoko lyangu: Yesu wakasebensesha “lijoko” munshila yacikoshanyo kusansulula kunyumfwila bweendeleshi abutanjilishi. Nakalinga kwaamba majoko obilo, Lesa ngakabika pali nguwe, nakwiinga wakalwita bashikwiiya bakwe ayi balipatike lijoko pomwi anguwe alimwi ulaakubacafwa. Aboobo, nakwiinga maswi aya akalembwa ayi: “Amulipatike lijoko lyangu pomwi andime.” Na lijoko ndyelyo Yesu mwine ndyaabika bamwi, nkokwaamba ayi makani aya atokwaamba kunyumfwila akukonkela butanjilishi bwakwe Klistu mbuli shikwiiya wakwe.

Kulangoola Buboni Bwakumushimu

(Mateyo 11:2, 3) Ono Joni, ndyaakanyumfwa ncito shakwe Yesu, wakatuma bashikwiiya bakwe 3 kuya mukumwiipusha ayi: “Sa ndiwe wooyo utoosa na tulyeelete kulangila umwi?”

jy 96-CW mapa. 2-3

Joni Ulisuni Kunyumfwa Kuswa Kuli Yesu

Sa mwiipusho uyu ulakankamika? Joni ngu musankwa wakalyaaba kuli Lesa, alimwi ciindi ndyakabombeka Yesu myaaka yobilo yakainda, wakabona mushimu wakwe Lesa kausa pali Yesu alimwi wakanyumfwa liswi lyakwe Lesa lyakaamba ayi Yesu ngumwaanaakwe. Inga tatwaambi ayi lushomo lwakwe Joni lwakatalika kuceya. Nicakalinga boobo, nakwiinga Yesu taana kwaamba maswi abotu pali Joni. Ono na Joni takalinga kutoonsha, ino wakeepushila nshi mwiipusho uyo pali Yesu?

Mpashi Joni wakalinga kusuni ayi Yesu mwiine ashinishe ayi ngo Mesiya. Ici cakalinga kweelete kuyumya Joni ndyaakalinga kupenga mujele. Alimwi kulyeelete kwakalinga cimwi Joni ncakeepushila mwiipusho uyo. Wakalinga kubushi bushinshimi bwamu Baibo bwaamba pa Usalitwe wakwe Lesa ayi ulaakuba mwaami amupulushi. Ono Joni wakalinga mujele kwa myaaka iinji kuswa ciindi Yesu ndyakabombekwa. Aboobo Joni wakalinga kusuni kushiba na kwakalinga umwi wakalinga kusa mukupyana Yesu, akukumanisha shoonse shakaambilwa limwi pali Mesiya.

(Mateyo 11:16-19) “Ino lishalane ili inga ndalikonshanisha aani? Lili anga mbaana baniini bashiite pamushika kaboolobeshanya mbobasekanaabo, 17 ayi: ‘Twakamulishila mutolilo, sombi mwebo tamukwe kushana twakamwiimbila nyimbo sha buumba, sombi mwebo tamukwe kulyuuma pacaamba kutondesha buumba.’ 18 Bweenka ubo, Joni wakesa kaatali nabi kunwa, sombi bantu bakaamba ayi, ‘Ulicite shikaswa.’ 19 Ono mwanaaMuntu wakesa kaalya akunwa, bantu bakaamba ayi, ‘Amubone! Ngummulyabi, ngucakolwa, ngushicibusa abeshikusonkesha alimwi abamucita shibi.’ Sombi busongo bwakwe Lesa bulaboneka ayi buliluleme kwiinda mumilimo ya mbubo.”

jy 98-CG mapa. 1-2

Mapensho Kulishalane Litashomeki

Yesu wakalinga kumulemeka abuumbi Joni Mubombeki, ono ino bantu baanji bakalinga kumubona buyani Joni? Yesu wakaamba ayi: “lishalane ili lili anga mbanike bashiite pamushika kaboolobeshanya ayi, ‘Twakamulishisha ngoma, sombi mwebo tamukwe kushana. Twakamwiimbila nyimbo sha buumba, sombi mwebo tamukwe kulila.’”—Mateyo 11:16, 17.

Ino Yesu wakalinga kusansulula nshi? Wakasansulula akwaamba ayi: “Joni wakesa kaatali nabi kunwa, sombi bantu bakaamba ayi, ‘Ulicite shikaswa.’ Mwanaa Muntu wakesa kaalya akunwa, ono bantu bakaamba ayi, ‘Amubone!. Ngumulyabi, ngucakolwa, ngushicibusa abeshikusonkesha alimwi abamucita shibi.’” (Mateyo 11:18, 19) Kulubasu lumwi, Joni wakalinga kucite buumi bwakutalila shiinji mbuli Nasili, kubikawo akutanwa bwalwa, ono lishalane ili litokwaamba ayi ulicite bashikaswa. (Shaku. 6:2, 3; Luka 1:15) Sombi lakwe Yesu wakalinga kukala buumi bweenka mbuli bantu bamwi. Wakalinga kulya akunwa munshila yeelete, sombi bakamubekesha ayi wakalinga kuciindilisha. Aboobo cilishupite abuumbi kusangalasha bantu.

Kubelenga Baibo: Mateyo 11:1-19

    Mabuku amu Cilenje (2011-2026)
    Amusweemo
    Amunjile
    • Cilenje
    • Share
    • Kusala shimwi nshemusuni
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Mbweenga Mwasebensesha
    • Makani Amulawo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Amunjile
    Share