Makani Akusebensesha amu Kabuku Kamabungano Abuumi Anciito
NOVEMBER 2-8
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | KULONGA 39-40
“Mose Wakakonkela Cakubikila Maano Nshaakalwiitikwa Kucita”
(Kulonga 39:32) Anu milimo yoonse yakuyaka tente yakulambililaamo yakamana. Bene Isilaeli bakapanga shoonse kweelana a Yehova mbwaakaambila Mose. Bakacita bweenka ubo.
w11-CN 9/15 27 pala. 13
Sa Mulishibikitwe Kuli Yehova?
13 Mubupusano a Kola, Mose wakalinga “muntu shikuliceesha kwiinda muntu uliwoonse mucishi capanshi.” (Shaku. 12:3) Wakatondesha ayi wakalinga muntu ulibombya alimwi uliceesha kwiinda mukukonkela butanjilishi bwakwe Yehova lyoonse. (Kulo. 7:6; 40:16) Mu Baibo taakuwo mpotubelenga patondesha ayi Mose wakatoonsha Yehova mbwaacita shintu, na kukalala ceebo cakukonkela nshaakamulwiita kucita. Kucakubonenaako, Yehova wakamulwiita shoonse nshaakalinga kweelete kucita pakupanga tente yakulambililaamo, kwiilikaawo atuntu tuniini niini mbuli mushobo wantambo alimwi anamba ya shakukobekaamo kwaamba ayi apange shisani shibotu shiteshimite. (Kulo. 26:1-6) Na muntu utanjilila mulibunga lyakwe Yehova wamulwiita shoonse nshomweelete kucita, mpashi inga tamulinyumfwi kabotu. Nacibi boobo, Yehova ngumutanjilili usalalite, ulapaako bamwi shakucita alimwi alashoma basebenshi bakwe. Aboobo na watulwiita shakucita, alishi mwiine ncaacitila boobo. Amubone kwaamba ayi Mose taakwe kubicilwa ceebo cakwaamba ayi Yehova wakamupa shakucita shiinji, alimwi taakwe kuyeeya ayi Yehova wakamubona anga taaku mbwaabete na kulibona ayi taakwe kupekwa lwaanguluko. Muciindi cakucita boobo, Mose wakashinisha kwaamba ayi basebenshi “bakacita bweenka ubo,” kweelana a Lesa nshakaamba. (Kulo. 39:32) Ncakwiila wakalinga muntu uliceesha! Mose wakeshiba ayi incito yakalinga yakwe Yehova, alimwi lakwe wakalingabo musebenshi kwaamba ayi incito iyo ikumanishikwe.
(Kulonga 39:43) Lyalo Mose wakeendaamo moonse akubona kwaamba ayi shoonse bashipanga kweelana abwakaamba Yehova. Mpeeke Mose wakabapa coolwe.
(Kulonga 40:1, 2) Yehova wakaambila Mose ayi: 2 “Pabushiku butaanshi mumweenshi wakutaanguna, ukayake tente yakulambililaamo.
(Kulonga 40:16) Mose wakacita shoonse kweelana abwakamwaambila Yehova. Wakacita bweenka ubo.
w05-CN 7/15 27 pala. 3
Sa Mulashomeka Mushintu Shoonse?
3 Palilembo lya Bene Ebulu 3:5 palaamba ayi, ‘Mose wakalinga kushomeka mbuli musebenshi.’ Ino nciinshi cakapa Mose kuba mushinshimi ushomeka? Ciindi ndyaakalinga kuyaka tente yakulambililaamo, “Mose wakacita shoonse kweelana abwakamwaambila Yehova. Wakacita bweenka ubo.” (Kulonga 40:16) Aswebo mbuli bantu balambila Yehova, tulatondesha kushomeka kulinguwe kwiinda mukukonkela nshaatulwiita. Ici cileelikaawo kutolelela kushomeka ciindi ndyetutokwiinda mumeelesho na mumapensho. Nacibi boobo, kucikonsha kushomeka ndyetuli mumapensho teshi cintu cinene citondesha ayi tulashomeka. Yesu wakaamba ayi, “Uyo woonse ushomeka pacintu ciniini, ulaakushomeka apacintu cinene. Alakwe uyo utashomeki pacintu ciniini, teshi akashomeke apacintu cinene.” (Luka 16:10) Tulyeelete kutolelela kushomeka nabibo mutuntu tuniini niini.
Kulangoola Buboni Bwakumushimu
(Kulonga 39:34) cakufwekaawo ca cipaya ca mbelele isankwa cakaalulwa cisalala, cakufwekaawo ca cipaya cibotu citeshimite, cisani cakushitilisha;
it-2-E 884 pala. 3
Cipaya ca Cinyama Ciitwa ayi Seal
Bene Isilaeli mbobakacikonsha kucana cipaya citeshimite kabotu. Na liswi lyakwaamba ayi taʹchash mu Baibo lilaamba mushobo umwi wa cinyama ciitwa ayi seal, nkokwaamba ayi inga twaliipusha ayi, ino bene Isilaeli bakacikonsha buyani kucana cipaya ca cinyama ici? Nabi kwaamba ayi shinyama ishi liinji shilacanika mumisena yaku Arctic aya ku Antarctic, shimwi shilacanika akumisena ikasaala. Munshiku shino, shinyama shiniini shiitwa ayi monk seals shilacanika mumbasu shimwi sha lweenge lwa Mediterranean alimwi akumisena imwi kuli maanshi akasaala. Namba ya shinyama ishi yatolelela kuya buceya ceebo cakwaamba ayi bantu batolelela kushicaya, alimwi mpashi muciindi camu Baibo shinyama ishi shakalinga shiinji mulweenge lwa Mediterranean alimwi amu lweenge Lusalala. Mumyaaka yamuma 1832 libuku lyamu cisungu lyakalembwa a Calmet, iitwa ayi Dictionary of the Holy Bible (p. 139) yakaamba ayi: “Pansumbu shiniini niini shapa Lweenge Lusalala, mumbasu shimwi sha Sinayi momucanika shinyama ishi.”—Amubone alibuku liitwa ayi The Tabernacle’s Typical Teaching, yakalembwa a A. J. Pollock, London, p. 47.
(Kulonga 40:34) Mpeeke likumbi lyakafwekelesha tente yakulambililaamo akwiisusha bulemu bwakwe Yehova.
w15-CIN 7/15 21 pala. 1
Yehova Alabona Incito Njomusebensa
Incito yakuyaka tente yakulambililaamo ndyeyakamana, ‘likumbi lyakafwekelesha tente yakulambililaamo akwiisusha bulemu bwakwe Yehova.’ (Kulo. 40:34) Ici cakatondesha patuba ayi Yehova wakasangalala anciito njobakasebensa. Ino mutoyeeya ayi Besalelo a Oolyabu bakalinyumfwa buyani? Nabi kwaamba ayi meena abo taakwe kulembwa pashintu nshobakapanga, balyeelete bakakondwa kushiba ayi bakalinga kucite shoolwe shakwe Lesa pancito njobakasebensa. (Tus. 10:22) Mumyaaka yakakonkaawo, balyeelete bakasangalala abuumbi ndibakabona ayi nshobakapanga shakatolelela kusebenseshekwa muncito yakwe Yehova. Ncakutatoonsha kwaamba ayi Besalelo a Oolyabu na bakabushikwe mucishi cipya, balaakusangalala abuumbi kushiba ayi tente yakulambililaamo yakasebenseshekwa pakulambila kwancine kwamyaaka mpashi 500!
Kubelenga Baibo: (Kulonga 39:1-21)
NOVEMBER 9-15
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BENE LEFI 1-3
“Luyaando lwa Shipo”
(Bene Lefi 1:3) “‘Na utoobenga mulambu wakutenta kuswa mulitanga lya ŋombe shakwe, ulyeelete kuleta mucende utacite kampenda kali koonse. Ulyeelete kumuleta pamulyango wa tente ya cipangano kwaamba ayi nebo neYehova nkootambule.
(Bene Lefi 2:1) “‘Ono na muntu uli woonse waleta cipo ca fulaulo kuli Yehova, ilyeelete kuba fulaulo ibotu kwiindaawo alimwi ulyeelete kubikaako amafuta alimwi atununkila kabotu.
(Bene Lefi 2:12) “‘Inga mwashileta kuli ndime neYehova mbuli shakulya shitaanshi, sombi tasheelete kutentwa pacipaililo.
it-2-E 525
Shipo
Milambu yakutenta. Milambu yakutenta yakalinga kubengwa yakabuumbulu kuli Lesa; taakuwo cipansha nabi comwi ncaakalinga kubwesa uyo wakalinga kuleta mulambu uyo. (Amweelanishe a Boombo. 11:30, 31, 39, 40.) Milambu iyi yakalinga yakusenga Yehova kwaamba ayi atambule na kusuminisha, alimwi cimwi ciindi yakalinga kubengelwa pomwi amulambu wa kulekelelwa shibiibi. Yesu wakalyaaba cakumaninina mbuli “mulambu wakutenta.”
it-2-E 528 pala. 4
Shipo
Shipo sha shishango. Shipo sha shishango shakalinga kubengelwa pomwi amilambu ya bwanabwankashi, milambu yakutenta, milambu ya kulekelelwa shibiibi, alimwi mukwiinga shakalinga shakulya shitaanshi; pashiindi shimwi shakalinga kubengwa sheenka. (Kulo. 29:40-42; Lefi 23:10-13, 15-18; Shaku. 15:8, 9, 22-24; 28:9, 10, 20, 26-28; a capita 29) Bantu bakalinga kubenga shipo ishi kutondesha ayi shoolwe akuswitilila shakalinga kuswa kuli Lesa. Liinji shipo ishi shakalinga kubengelwa pomwi a mafuta alimwi atununkila kabotu. Shipo sha shishango shakalinga kwiilikaawo fulaulo ibotu kwiindaawo, shikangitwe, shimaande shipampamene, shimaande shitana kutelekwa, na shimaande shakupangila pacikaye. Shipo shimwi sha shishango shakalinga kubikwa pacipaililo cakutentelaawo mulambu, shimwi shakalinga kulikwa abapailishi, alimwi na njimilambu ya bwanabwankashi, uyo wakalinga kuleta mulambu alakwe wakalinga kulyaako. (Lefi 6:14-23; 7:11-13; Shaku. 18:8-11) Taaku shipo sha shishango shakalinga kweelete kuba shisenkene acimena nabi “buuci” (citoboneka ayi buuci bwakalinga kulansha ku maanshi alweela acanika mushisepo sha mukuyu na shisepo shimwi) mpashi ceebo cakwaamba ayi inga shafufuma.—Lefi 2:1-16.
(Bene Lefi 3:1) “‘Ono na umwi muntu wapa ŋombe yakwe ayi ncipo ca bwanabwankashi kuli ndime neYehova, ulyeelete kuba mucende nabi mpwishi itacite kampenda kali koonse.
it-2-E 526 pala. 1
Shipo
Shipo sha bwanabwankashi (na shipo sha luumuno). Shipo sha bwanabwankashi Yehova nshaakalinga kutambula, shakalinga kutondesha ayi shikuleta cipo ico wakalinga muluumuno anguwe. Shikuleta mulambu pomwi amukwashi wakwe bakalinga kulyaako (mulubaansa lwapa tente yakulambililaamo; kweelana amuciindi cabene Isilaeli, bakalinga kuyaka tumatente mulubaansa; lyalo mutempele mwakalinga shipinda shakulitaamo). Mupailishi wakalinga kubenga mulambu uyu, wakalinga kupekwa cipansha, alimwi abalo bapailishi bamwi bakalinga kusebensa bushiku ubo bakalinga kupekwa cipansha cimwi. Lyalo Yehova wakalinga kutambula bwiishi bwa bweema bubotu kuswa ku mafuta amulambu wakalinga kutentwa. Bulowa ubo bwakalinga kwiimikaninaako buumi bwakalinga kupekwa kuli Lesa ayi mbwakwe. Aboobo bapailishi, beshikulambila, alimwi a Yehova bakalinga kubabo anga batoolita pomwi cakulya, kutondesha ayi bakalinga muluumuno. Muntu utasalalite (kutasalala kulikoonse kwakalinga kulembetwe muMulawo) nabi uyo wakalinga kulya nyama iyo pesule lyakwaamba ayi inshiku shakwiilitaamo shaiinda (mushiindi ndyekukasaala nyama yakalinga kufwambaana kuboola) wakalinga kweelete kucaikwa. Aboobo taakalinga kutondesha bulemu kucakulya ceebo cakwaamba ayi taakalinga kusalalite na ceebo cakulya nyama iyo Yehova Lesa njaakalinga kubona ayi taisalalite, kucita boobo takwakalinga kutondesha bulemu kushintu shisalalite.—Lefi 7:16-21; 19:5-8.
Kulangoola Buboni Bwakumushimu
(Bene Lefi 2:13) “‘Ono pacipo ca fulaulo coonse, munoobikawo mwiinyo, ceebo mwiinyo uleemikanina cipangano cili pali ndimwe anebo neLesa. Anu mulyeelete kubika mwiinyo mushipo shanu shoonse.
(Esekelo 43:24) Ulyeelete kushibenga kunembo lyangu nebo neYehova, bapailishi balyeelete kubasanseela mwiinyo akubabenga ayi ngumulambu wakutenta kuli ndime neYehova.
w04-CW 5/15 22 pala. 1
Shiteente Shinene Shitocanika Mulibuku lya Bene Lefi
2:13—Ino nceebonshi bakalinga kubikaako mwiinyo “ku shipo shoonse”? Tabakalinga kucita boobo kwaamba ayi shipo shinyumfwike kabotu. Pacishi coonse capanshi, mwiinyo ulasebenseshekwa kwaamba ayi cintu citabooli. Cilyeelete bakalinga kubikaako mwiinyo ku shipo ceebo cakwaamba ayi uleemikaninaako kutabola.
(Bene Lefi 3:17) “‘Taaku mwine Isilaeli nabi womwi weelete kulya mafuta nabi bulowa. Uyu ngumulawo bene Isilaeli boonse ngobeelete kukonkela lyoonsebo, kuli koonse nkweenga kababete.’”
it-1-E 813
Mafuta
Mulawo uyu ncowakabetaako. Kweelana aMulawo wa cipangano, bulowa amafuta shakalinga kubonwabo ayi nshakwe Yehova. Mu bulowa momucanika buumi alimwi ngu Yehova eenkabo upa buumi; aboobo buumi mbwakwe. (Lefi 17:11, 14) Mafuta akalinga kubonwa ayi ncipansha ciyandika abuumbi munyama. Aboobo kupa mafuta ayo kwakalinga kutondesha ayi, shipansha shibotu abuumbi shakalinga shakwe Yehova, mukwiinga ngoopa shintu shoonse alimwi cakalinga kutondesha ayi uyo wakaleta mulambu wakalinga kusunishishi kupa Lesa shipo shiindaawo kubota. Mukwiinga ici cakalinga kwiimikaninaako kulyaaba bene Isilaeli nkobakalinga kucita kwiinda mukupa shintu shibotu kwiindaawo kuli Yehova, nceceeco ncebakalwiitilwa ayi balyeelete kushitentela pacipaililo mbuli “shakulya” alimwi mbuli ‘bweema bubotu’ kuli Yehova. (Lefi 3:11, 16) Aboobo kulya mafuta wakalinga mulandu ceebo akalinga kupekwabo kuli Lesa, alimwi kucita boobo takwakalinga kutondesha bulemu kuli Yehova. Muntu na walya mafuta wakalinga kucaikwa. Mubupusano abulowa, mafuta akalinga kusebenseshekwa kumilimo imwi, bunene bunene na cinyama califwita nabi kucaikwa kucinyama ca muluundu.—Lefi 7:23-25.
w04-CW 5/15 22 pala. 2
Shiteente Shinene Shitocanika Mulibuku lya Bene Lefi
3:17. Mukwiinga mafuta akalinga kubonwa ayi ncipansha cibotu kwiindaawo, mulawo wakukasha kulya mafuta wakalinga kucafwa bene Isilaeli kubona ayi cipansha cibotu kwiindaawo ncaakwe Yehova. (Matalikilo 45:18) Ici cilatwiibalusha ayi tulyeelete kupa Yehova shibotu kwiindaawo.—Tushimpi 3:9, 10; Bene Kolose 3:23, 24.
Kubelenga Baibo: (Bene Lefi 1:1-17)
NOVEMBER 16-22
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BENE LEFI 4-5
“Amupe Yehova Shiinditeewo Kubota”
(Bene Lefi 5:5, 6) “‘Na muntu ulicite mulandu, ulyeelete kulyaambilila cibiibi cakwe. 6 Ono mulandu wakubisha kwakwe, ulyeelete kuleta mbelele yanakashi nabi mpongo kuli ndime neYehova ayi ngumulambu. Mupailishi ulaakubenga mulambu uyo pacibiibi ca muntu uyo.
it-2-E 527 pala. 9
Shipo
Milambu yakulekelelwa shibiibi. Milambu yakulekelelwa yakalinga milambu ibengwa ceebo cakubisha. Yakalinga kubengwa na muntu wabisha alimwi yakalinga kupusenebo paniini ku milambu imwi yakulekelelwa shibiibi, munshila yakwaamba ayi yalo iyi yakalinga kululamika cintu citaluleme. Inga caba ayi nkupwaya mulawo wakalinga kwaamba pashintu shakwe Yehova na pa kusalala kwa mushobo wa bene Isilaeli. Mulambu uyu wakalinga kubengwa kwaamba ayi muntu asangalashe Yehova pakubisha nkwaakacita nabi kuboosha mikuli imwi njaakalinga kucite pesule lyakwaana kuswa kushibiibi, alimwi akwaamba ayi aangululwe kuswa ku cibiibi cakwe.—Amweelanishe a Isa. 53:10.
(Bene Lefi 5:7) “‘Ono na muntu inga tacikoonshi kucana mbelele nabi mpongo, ulyeelete kuleta mpolobe shobilo nabi nkulimba shobilo kuli Yehova ayi ngomalipilo akubisha kwakwe. Nkokwaamba ayi kayuni komwi ngumulambu wakulekelelwa shibiibi, kamwi ngumulambu wakutenta.
w09-CW 6/1 26 pala. 3
Alishi Peela Nkusu Shesu
Kwaamba pa kuyeyelaako kwakwe Yehova Mulawo wakaamba ayi: “Ono na muntu inga tacikoonshi kucana mbelele nabi mpongo, ulyeelete kuleta mpolobe shobilo nabi nkulimba shobilo kuli Yehova ayi ngomalipilo akubisha kwakwe.” (Vesi 7) Maswi akwaamba ayi “na . . . muntu inga tacikoonshi” munshila imwi inga asansulula ayi “na . . . lyaansa lyakwe lyaleela.” Na mwine Isilaeli taakalinga kucikonsha kucana mbelele, Lesa wakalinga kusangalala kutambula nceenga muntu wacikonsha kucana, nkokwaamba ayi mpolobe shobilo nabi nkulimba shobilo.
(Bene Lefi 5:11) “‘Ono na muntu inga tacikoonshi kucana mpolobe shobilo nabi nkulimba shobilo, ulyeelete kuleta calikumi ca efa ca fulaulo ibotu kwiindaawo ayi ncipo cakulekelelwa shibiibi. Teelete kubikako mafuta a olifi nabi tununkila kabotu ceebo ncipo cakulekelelwa shibiibi, kuteshi cipo ca fulaulo.
w09-CW 6/1 26 pala. 4
Alishi Peela Nkusu Shesu
Ano cakalinga kuba buyani na muntu tacikonshi kupa tuyuni tobilo? Mulawo wakaamba ayi: “Ulyeelete kuleta calikumi ca efa [makaapu 8 na 9] ca fulaulo ibotu kwiindaawo ayi ncipo cakulekelelwa shibiibi.” (Vesi 11) Yehova wakasuminisha bantu bakandu kupa mulambu wakulekelelwa shibiibi utaciteewo bulowa.* Muciindi cabene Isilaeli, nabi muntu mukandu wakalinga kucite coolwe cakulekelelwa shibiibi na kuba muluumuno a Lesa.
* Bulowa bwa banyama mbobakalinga kubenga bwakalinga kucite nkusu shakusalasha shibiibi, nceceeco Lesa wakalinga kububona ayi bulisalalite. (Bene Lefi 17:11) Ano sa ici cilasansulula ayi cipo ca fulaulo ncobakalinga kubenga bantu bakandu tacakalinga kuciteewo mpindu? Sobwe. Yehova wakalinga kulumba abuumbi pamushimu wakulyaaba ngobakalinga kutondesha pakupa shipo ishi. Kwiilikaawo, bene Isilaeli boonse bakalinga kulekelelwa shibiibi kwiinda mubulowa bwa banyama bakalinga kubengwa kuli Lesa pa Bushiku bwa Kusalashikwa kuswa kushibiibi.—Bene Lefi 16:29, 30.
Kulangoola Buboni Bwakumushimu
(Bene Lefi 5:1) “‘Na muntu weetwa kunkuta ayi akape bukamboni ono wakaka kwaamba makani apacintu ico ncaakabona nabi kunyumfwa, ulyeelete kupekwa mulandu weelete.
w16-CIN.02 24 pala. 14
Nsheenga Tweeya Kuswa Kubasebenshi Bashomeka Bakwe Yehova
14 Kutondesha nkuumbu inga kwamucafwa kushomeka kuli Yehova akubamwi. Kucakubonenaako, inga kamucite bumboni bukwene butondesha ayi mushominyineesu wakacita cilubo cinene abuumbi. Aboobo mpashi inga mwasuna kushomeka kulinguwe, bunene bunene na ngu shikamukowa nabi shicibusa ngomusuni abuumbi. Sombi na mwacita boobo, nkokwaamba ayi mutoshisa cilubo ico, alimwi nkutashomeka kuli Lesa. Nacibi boobo mulishi ayi kushomeka kuli Yehova ncintu ciyandika abuumbi. Bweenka mbuli Natani, mulyeelete kunyumfwila Yehova akutondesha nkumbu ku mushominyineesu. Amuyuminishe shicibusa wanu na shikamukowa kusenga lucafwo kuswa kubamanene. Ano na waalilwa kucita boobo, mwebo mulyeelete kulwiita bamanene makani ayo. Na mwacita boobo nkokwaamba ayi mulashomeka kuli Yehova, alimwi mwatondesha nkumbu kuli shicibusa wanu na shikamukowa, mukwiinga bamanene balaakweelesha kumucafwa kwaamba ayi abe abushicibusa bubotu a Yehova alimwi. Bamanene balaakumululika munshila yalusuno ankuumbu.—Amubelenge Bene Lefi 5:1; Bene Galatiya 6:1.
(Bene Lefi 5:15, 16) “Na muntu umwi wabisha cakuteshiba kwiinda mukwaalilwa kulipila sheesho shisalalite kuli ndime neYehova, ulyeelete kuleta mbelele isankwa itacite kampenda kali koonse kuli ndime neYehova, ayi ngumulambu wakumana mulandu. Bubotu bwa njiyo bulyeelete kwishibwa kweelana acipimo cakasuminishikwa. 16 Ulyeelete kulipila sheesho nshaakaalilwa alimwi ulyeelete kwiilikaawo acomwi ca shosanwe ca sheesho nshaakaalilwa. Ulaakushipa mupailishi uyo weshi akabenge munyama ayi ngumulambu wa cibiibi ca muntu uyo, aboobo ulaakulekelelwa.
it-1-E 1130 pala. 2
Kusalala
Shinyama a Shishango. Boombe bakwiiya, mbelele shakwiiya alimwi ampongo shakwiiya, shakalinga kusalalite kuli Yehova alimwi tashakalinga kuyandika kulubulwa. Shakalinga kweelete kubengwa alimwi cipansha cimwi cakalinga kupekwa ku bapailishi bakasalashikwa. (Shaku. 18:17-19) Shakulya shitaanshi kutebula alimwi ashalikumi, ashalo shakalinga kusalalite bweenka bwakalinga milambu ashipo shoonse shakasalashikwa kwaamba ayi kashisebenseshekwa pa tempele. (Kulo. 28:38) Shintu shoonse shakasalashikwa aYehova shakalinga kusalalite alimwi tashakalinga kweelete kusebenseshekwa munshila iteelete nabi kubonwa ayi taaku mboshibete. Cakubonenaako comwi ngu mulawo wakalinga kwaamba pa calikumi. Na musankwa wasala kupa calikumi, kucakubonenaako wasala kupa witi, lyalo lakwe nabi umwi wamumukwashi mukuteshiba wakushaawo shimwi kwaamba ayi asebenseshe paŋanda, wakalinga kupekwa mulandu ceebo cakupwaya mulawo wakwe Lesa ukumite shintu shisalalite. Kweelana amulawo musankwa uyu wakalinga kweelete kulipila maali apa tempele akwene, akwiilikaawo a 20 pesenti, alimwi wakalinga kweelete kubenga mbelele itacite kampenda mbuli mulambu. Aboobo ici cakapa kwaamba ayi bene Isilaeli kabatondesha bulemu kushintu shisalalite shakwe Yehova.—Lefi 5:14-16.
Kubelenga Baibo: (Bene Lefi 4:27–5:4)
NOVEMBER 23-29
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BENE LEFI 6-7
“Citondesho Cakulumba”
(Bene Lefi 7:11, 12) “‘Iyi njimilawo ya pamilambu ya bwanabwankashi ipekwa kuli ndime neYehova: 12 Na muntu wabenga mulambu uyo ayi ube wakulumba Lesa, pamunyama uyo ngwaabenga ulyeelete kwiilikawo cipo ca shimaande. Shimaande ishi shilyeelete kuba shinene shakapangwa kufulaulo wakusenkanya amafuta a olifi, tumaande tupampamene tunanikitwe amafuta a olifi nabi shinkwa ubotu wamise wa fulaulo usenkene amafuta a olifi.
Nsheenga Tweeya Kuswa Mulibuku lya Bene Lefi
9 Ciiyo cabili: Tulasebensela Yehova mukwiinga tulalumba. Kwaamba ayi tunyumfwishe kabotu ishi, atubandike pamilambu ya bwanabwankashi, bene Isilaeli njebakalinga kubenga. Mulibuku lya Bene Lefi, tuleeya ayi mwine Isilaeli wakalinga kubenga mulambu wa bwanabwankashi mbuli mulambu “wakulumba.” (Lefi 7:11-13, 16-18) Wakalinga kubenga mulambu uyu kuteshi ceebo cakukonkelabo mulawo, sombi ceebo cakwaamba ayi wakalinga kusuni kucita boobo. Aboobo uyu wakalinga mulambu muntu ngwaakalinga kubenga mukuliyandilabo mwiine ceebo calusuno lwakwe pali Yehova. Uyo waleta mulambu wakalinga kulya nyama iyo ya mulambu pomwi amukwashi wakwe alimwi amupailishi. Nacibi boobo, shipansha shimwi sha nyama iyo shakalinga kupekwabo kuli Yehova. Ino nshipansha shili?
(Bene Lefi 7:13-15) Ulaakwiilikaawo alimwi shinkwa. 14 Ulaakupa cipansha comwi comwi kuswa kumishobo yoonse ya shimaande alimwi ashinkwa ayi ncipo cipuseneeko cipekwa kuli Yehova. Cipo ico nca mupailishi uyo usanseela bulowa bwa munyama kucipaililo. 15 Nyama yoonse ya mulambu wa bwanabwankashi uyo ilyeelete kulikwa pabushiku bweenka mbowabengwa. Taaku yeelete kucaalaako kushikila amacuunsa.
w00-CW 8/15 15 pala. 15
Milambu Yakalinga Kusangalasha Lesa
15 Mulambu umwi wakalinga kubengwa mukuliyandila ngu mulambu wa bwanabwankashi uyo usansululwa mucapita 3 ca libuku lya Bene Lefi. Mulambu uyu cimwi ciindi uleetwa ayi “mulambu wa luumuno.” Muci Ebulu liswi lya “luumuno” lilasansulula shiinji kuteshibo kukala muluumuno ceebo cakubula nkondo na kwakubula kupilinganishikwa. Libuku liitwa ayi Studies in the Mosaic Institutions ilaamba ayi, “Mu Baibo liswi ili lilasansulula muyeeyo weenka waambwawo alimwi inga yasansulula kuba muluumuno a Lesa, kuswitilila, lusangalalo alimwi akukondwa.” Aboobo milambu ya bwanabwankashi tayakalinga kubengwa kwaamba ayi babe muluumuno a Lesa, sombi yakalinga kutondesha kulumba, na kusangalala kwa bantu abo bakalinga kuba muluumuno a Lesa, ceebo cakwaamba ayi Lesa wakalinga kusangalala ambabo. Bapailishi alimwi awooyo wakalinga kuleta mulambu bakalinga kulyaako pesule lyakwaamba ayi bulowa amafuta apekwa kale kuli Yehova. (Bene Lefi 3:17; 7:16-21; 19:5-8) Munshila ibotu alimwi yacikoshanyo, shikuleta mulambu, bapailishi alimwi a Yehova bakalinga kulya cakulya pomwi kutondesha luumuno lwakalinga pakati kabo.
(Bene Lefi 7:20) “‘Sombi na utasalalite kweelana aMilawo weelya, teshi akanoociyeeyelwa kuba mulikoto lya bantu bakwe Lesa.
w00-CW 8/15 19 pala. 8
Milambu Yakulumbaisha Isangalasha Yehova
8 Ino cakalinga buyani kumuntu wakalinga kupa mulambu? Mulawo wakaamba ayi muntu uliwoonse wakalinga kuleta mulambu kunembo lyakwe Yehova wakalinga kweelete kuba musalalite. Muntu uliwoonse wakacita cilubo wakalinga kweelete kutaanguna kupa mulambu wakulekelelwa shibiibi kwaamba ayi abe abushicibusa a Yehova alimwi, kucita boobo kwakalinga kupa kwaamba ayi Yehova atambule mulambu wakwe wakutenta na wa bwanabwankashi. (Bene Lefi 5:1-6, 15, 17) Aboobo, sa tulabona kuyandika kwa kutolelela kuba basalalite pameenso akwe Yehova? Na tulisuni kwaamba ayi Lesa atambule kulambila kwesu tulyeelete kucitawo comwi cakufwambaana kululamika shilubo shesu shikumite milawo yakwe Lesa. Tulyeelete kusenga lucafwo lwakwe Lesa cakufwambaana, kwiinda mu ‘bamanene mulibungano’ a ‘mumulambu Lesa mwaalekelela shibiibi shesu,’ Yesu Klistu.—Jemusi 5:14; 1 Joni 2:1, 2.
Kulangoola Buboni Bwakumushimu
(Bene Lefi 6:13) Anu mulilo ulyeelete kunoonyakabo lyoonse pacipaililo, taweelete kushimika, sobwe.
it-1-E 833 pala. 1
Mulilo
Mbowakalinga kusebenseshekwa pa tente yakulambililaamo apa tempele. Mulilo wakalinga kusebenseshekwa pakulambila pa tente yakulambililaamo, lyalo mukuya kwaciindi apa tempele. Lyoonse macuunsa amacolesha, mupailishi munene wakalinga kutenta tununkila kabotu pacipaililo cakutentelaawo tununkila kabotu. (Kulo. 30:7, 8) Mulawo wakwe Lesa wakaamba ayi mulilo wa pacipaililo cakubengelawo milambu yakutenta, tawakalinga kweelete kushimika. (Lefi 6:12, 13) BaJuda balashoma ayi Lesa ngowakalinga kunyasha mulilo wa pacipaililo munshila ya caankamiko, nabi kwaamba ayi baanji mbobashoma ubo, teshi mbwaamba Malembo. Kweelana ashakucita Yehova nshaakalwiita Mose pakutaanguna, bana bakwe Aloni bakalinga kweelete ‘kubika nkuni pacipaililo akunyasha mulilo’ kabatana kubika mulambu pacipaililo. (Lefi 1:7, 8) Pesule lyakubika bamulunyungu lwakwe Aloni pabupailishi, apesule lyakwaamba ayi milambu yakutaanguna yabengwa, mulilo wakaswa kuli Yehova mpashi kuswa mulikumbi lyakafwekelesha tente yakulambililaamo, wakatenta mulambu wakalinga pacipaililo. Kweelana asheshi, mulilo wa caankamiko wakatondeshekwa, tookwe kunyashabo nkuni shakalinga pacipaililo, sombi ‘wakatenta mulambu alimwi ashipansha sha mafuta shakalinga pacipaililo.’ Aboobo mulilo wakatolelela kunyaka pacipaililo, mpashi wakalinga ceebo ca mulilo wakaswa kuli Lesa awooyo wakalingawo kale. (Lefi 8:14–9:24) Ubo mbocakalinga pesule lyakwaamba ayi Solomoni wamanisha kupaila mupailo wakwaaba tempele, mulilo wa caankamiko kuswa kuli Yehova wakatenta milambu.—2 Maka. 7:1; amubone a Boombo. 6:21; 1 Baami 18:21-39; 1 Maka. 21:26 kwaamba ayi mucane makani aamwi aamba shakubonenaako shakwe Yehova sha mbwaakasebensesha mulilo munshila yacaankamiko kutondesha ayi watambula milambu ya basebenshi bakwe.
(Bene Lefi 6:25) “Lwiita Aloni alimwi abana bakwe basankwa ayi iyi njimilawo ya pamilambu yakulekelelwa shibiibi. Munyama wa mulambu wakulekelelwa shibiibi ulaakucailwa kunembo lyakwe Yehova, uko kucailwa banyama ba milambu yakutenta. Mulambu uyo ulisalalite abuumbi.
si-E 27 pala. 15
Libuku Lyamu Baibo Namba 3—Bene Lefi
15 (3) Mulambu wakulekelelwa shibiibi wakalinga kubengwa na muntu wabisha cakuteshiba. Mulambu wakulekelelwa shibiibi wakalinga kweendelana amuntu wakalinga kusuni kulekelelwa shibiibi, nkokwaamba ayi mupailishi, bene Isilaeli boonse, mutanjilili, na muntubo. Alimwi kweelana amulawo muntu uliwoonse wakalinga kweelete kupa mulambu wakulekelelwa shibiibi, mubupusano amilambu yakutenta aya bwanabwankashi iyo bantu njobakalinga kupa mukuliyandila.—4:1-35; 6:24-30.
Kubelenga Baibo: (Bene Lefi 6:1-18)
NOVEMBER 30–DECEMBER 6
BUBONI BUCANIKA MUMASWI AKWE LESA | BENE LEFI 8-9
“Citondesho ca Shoolwe Kuswa Kuli Yehova”
(Bene Lefi 8:6-9) Mpeeke Mose wakaleta Aloni alimwi abana bakwe basankwa, akubalwiita ayi basambe amaanshi. 7 Lyalo wakafwalika Aloni mwinjila alimwi amungaanjo akuwaanga alaamba mubukome. Wakamufwalika aefodi, akwiicatanya alaamba wa njiyo uyo wakatungwa kabotu. 8 Wakamufwalika cakufwala pacaamba akubikawo Ulimu alimwi aTumimu muli ncico. 9 Wakamufwalika cisani cakumutwi, kunembo wakabikako keela ka golodi ako kakalinga keshibilo kasalalite kakubengwa, kweelana aYehova mbwaakaambila Mose.
(Bene Lefi 8:12) Lyalo wakabika Aloni pabupailishi kwiinda mukumutila mafuta akunanika amwi pamutwi.
it-1-E 1207
Kubikwa
Mose wakasansha Aloni alimwi abana bakwe Aloni Nadabu, Abiyu, Elyasa a Itama (na kubalwiita ayi basambe) mumbale ifongomene ya mukuba yakalinga mulubaansa, alimwi wakafwalika Aloni shakufwala sha mupailishi munene. (Shaku. 3:2, 3) Shakufwala shabupailishi Aloni nshakafwala shakalinga kutondesha mibo amikuli njaakapekwa. Lyalo Mose wakananika tente yakulambililaamo, shiyandika shoonse, alimwi acipaililo cakubengelawo milambu yakutenta ambale shifongomene ashintu sha ncico shoonse. Aboobo ici cakapa kwaamba ayi shintu ishi shibe shisalalite alimwi shakabengwa ku kusebenseshekwa pa milimo yakwe Lesa. Mukweelaako, Mose wakananika Aloni kwiinda mukumutila mafuta pamutwi.—Lefi 8:6-12; Kulo. 30:22-33; Kulu. 133:2.
(Bene Lefi 9:1-5) Ono pabushiku bwakaboolaawo ndibakamana kusekelela, Mose wakeeta Aloni abana bakwe basankwa alimwi abamaloba ba bene Isilaeli. 2 Wakaambila Aloni ayi, “Ubwese mucende mwaana alimwi ambelele isankwa shoonse shobilo shitacite kampenda kali koonse akushibenga kuli Yehova. Mucende mwaana ngwamulambu wakulekelelwa shibiibi, mbelele isankwa njamulambu wakutenta. 3 Lyalo ulwiite bene Isilaeli ayi babwese mpongo isankwa ibe mulambu wakulekelelwa shibiibi, mwanaaŋombe ucite mwaaka womwi, alimwi amwanaambelele ucite mwaaka womwi boonse bobilo batacite kampenda kali koonse ayi babe mulambu wakutenta, 4 kubikaawo amucende alimwi ambelele isankwa ayi shibe mulambu wa bwanabwankashi. Balyeelete kushibenga kuli Yehova pantu pomwi acipo ca fulaulo cisenkene amafuta. Balyeelete kucita shoonse isho ceebo Yehova utoobonekela kuli mbabo sunu.’” 5 Mpeeke shoonse Mose nshaakabaambila bakashileta kunembo lya tente yakulambililaamo, abalo bene Isilaeli boonse bakabungana peenka apo ayi balambile Yehova.
it-1-E 1208 pala. 8
Kubikwa
Pabushiku bwa namba 8, bapailishi kabali babikwa kale pabupailishi, bakatalika kusebensa ncito yabo ciindi cakutaanguna kwiinda mukubenga mulambu wakulekelelwa shibiibi pa bene Isilaeli boonse, bunene bunene kwaamba ayi babasalashe kuteshi ceebo cakuba bantu batamaninite, sombi ceebo cakutanyumfwila nkobakacita ciindi ndyebakapanga mwaana wa ŋombe wa golodi, ico cakakalasha Yehova abuumbi. (Lefi 9:1-7; Kulo. 32:1-10) Ndyebakamanisha kusebensa ncito ya bupailishi ciindi cakutaanguna, Yehova wakatondesha ayi wabasumina kwiinda mukutuma mulilo munshila ya caankamiko akutenta mulambu wakalinga pacipaililo, uyo cakutatoonsha wakaswa mulikumbi lyakafwekelesha tente yakulambililaamo.—Lefi 9:23, 24.
(Bene Lefi 9:23, 24) Mpomunyaawo Mose aAloni bakenjila mu tente yakulambililaamo. Ndibakaswaamo, bakapa coolwe bantu, mpeeke bulemu bwakwe Yehova bwakabonekela kubantu boonse, 24 paciindi ceenka ico, Yehova wakatuma mulilo pamulambu wakutenta alimwi ashipansha sha mafuta pacipaililo ayi shipye. Bantu ndibakabona boobo, boonse bakoolobesha cakukondwa akufukama cakushisha shiwa panshi.
Nsheenga Tweeya Kuswa Mulibuku lya Bene Lefi
13 Ciiyo cane: Yehova atoopa shoolwe libunga lyakwe lyapacishi capanshi. Atubandike shakacitika mumwaaka wa 1512 Yesu kaatana kusa pacishi ca panshi, tente yakwe Lesa ndyeyakalinga mweela lya Kalundu ka Sinayi. (Kulo. 40:17) Mose ngowakatanjilila kusekelela kwakalingaako ciindi Aloni abana bakwe ndyebakasalwa mbuli bapailishi. Bene Isilaeli boonse bakabungana kwaamba ayi babone bapailishi aba ndyebakalinga kubenga milambu ya nyama ciindi cakutaanguna. (Lefi 9:1-5) Ino Yehova wakatondesha buyani ayi wabasumina bapailishi bakasalwa conoono aba? Aloni a Mose ndyebakalinga kupa bantu shoolwe, mulilo wakaswa kuli Yehova akutenta milambu yoonse yakalinga pacipaililo.—Amubelenge Lefi 9:23, 24.
Kulangoola Buboni Bwakumushimu
(Bene Lefi 8:6) Mpeeke Mose wakaleta Aloni alimwi abana bakwe basankwa, akubalwiita ayi basambe amaanshi.
w14-CIN 11/15 9 pala. 6
Ino Nceebonshi Tulyeelete Kuba Basalalite?
6 Mulawo wakwe Lesa, wakwaamba ayi bapailishi ba bene Isilaeli bakalinga kuyandika kuba basalalite ulakuma abantu bakwe Yehova munshiku shino. Bantu mbotwiiyabo Baibo balabona misena yesu yakulambililaawo ayi njabuuya alimwi tulafwala cabulemu. Aboobo kuyandika kwakuba babuuya kwa bapailishi, kulatucafwa kushiba ayi uliwoonse usuni kuya kukalundu kakwe Yehova mukulambila alyeelete kuba ‘amoyo usalalite.’ (Amubelenge Kulumbaisha 24:3, 4; Isa. 2:2, 3.) Incito isalalite njetusebensela Lesa tulyeelete kwiisebensa katusalalite mumiyeeyo, mumoyo alwakumubili. Ici cilaamba ayi ciindi aciindi tulyeelete kulilanga langa. Alimwi bamwi inga bayandika kwaalula shiinji kwaamba ayi babe basalalite. (2 Koli. 13:5) Kucakubonenaako, muntu wakabombekwa, sombi weebela shintu shileta miyeeyo yakoonana mukashanga alyeelete kuliipusha ayi, ‘Sa ndatondesha ayi ndisalalite?’ Lyalo alyeelete kusenga lucafwo kwaamba ayi acileeke cilabo ico citabete kabotu.—Jemu. 5:14.
(Bene Lefi 8:14-17) Mpeeke Mose wakaleta mucende mwaana ayi ngwa mulambu wakulekelelwa shibiibi. Lyalo Aloni alimwi abana bakwe basankwa bakabika maansaabo pamutwi wa mucende. 15 Mose wakacaya mucende uyo, wabwesa bulowa bumwi akusebensesha munwe wakwe pakunanika kumeeca a mumakonko one a cipaililo, kwaamba ayi acibenge kuli Yehova. Bulowa bumwi boonse wakabutila panshi lya cipaililo. Munshila iyi wakacibenga alimwi akucisalasha. 16 Mpomunyaawo Mose wakabwesa mafuta oonse a kushamukati, cipansha cibotu ca lini, alimwi ansa shobilo amafuta a nshisho, akushitentela pacipaililo. 17 Pesule wakabwesa shakacaalaako kumucende uyo, kubikaawo acipaya cakwe, nyama alimwi amala, akushitentela pansengwe lya misumba, kweelana aYehova mbwaakaambila Mose.
it-2-E 437 pala. 3
Mose
Lesa wakabika Mose kuba shikwiimikana pakati ka Mulawo wacipangano alimwi abene Isilaeli. Uyu wakalinga mukuli ulibetele abuumbi mukwiinga taakuwo muntu umwi wakaba amukuli wamushobo uyu kuli Lesa kukushakobo Yesu Klistu, uyo uli ngo shikwiimikana pakati wa cipangano cipya. Mose wakasanseela bulowa bwa milambu yabanyama palibuku lya cipangano, ico cakalinga kwiimikaninaako “lubasu” lwakwe Yehova, alimwi “alubasu” lwa bantu (cakutatoonsha aba bakalinga basankwa bacinenenene). Mose wakabelengela bantu libuku lya cipangano alimwi bantu bakakumbula ayi, “Swebo tunanoonyumfwila Yehova akucita shoonse nshaatulwiita.” (Kulo. 24:3-8; Ebulu 9:19) Mose mbuli shikwiimikana pakati wakalinga kucite coolwe ca kutanjilila ncito yakuyaka tente yakulambililaamo ashiyandika shoonse, kweelana abubaambo Lesa mbwaakamulwiita, alimwi wakabika bapailishi, kunanika tente yakulambililaamo akunanika Aloni mbuli mupailishi munene kwiinda mukusebensesha mafuta alibetele akapangwa kabotu abuumbi. Lyalo wakatanjilila apa ncito yakutaanguna bapailishi njobakasebensa.—Kulo. macapita 25-29; Lefi macapita 8 a 9.
Kubelenga Baibo: (Bene Lefi 8:31–9:7)