ISTORIRA YAINGUMI
Ndikadhi ndifunjedhangave fiyedha va-eeni
NDINOSIMBA Yohova namwasa okala ‘namalangi-anga lukhulu.’ (Esa. 30:20) Liye unofunji-a atu enao anolambela vo-indi-edha basa madhwee Bibilyani, vyongo vyodabwi-a vipanduchile liye thitho gululee. Unonifunji-a vo-indi-edha basa abali na arongoli-u. Angalive ira va-eeni ndi-adhi vang’ono fii-a vyawa 100 ndinodhowanave ganyali na malangi-o enao anoniva-a liye mundhila dhothene dhedhi. Dedi-ani ndiuwandeleni mwasee unoongela miyo e-no.
Ndingali na atu abanjani mwanga mu yawa ya 1948
Ndabaliwile mu yawa ya 1927, cidade n’nango vaduzi na Chicago, mu cidade la Illinois, wu Estados Unido Amerca. Banja li-u nalimo a-ima 5. Jetha, Don, miyo, Karl, na Joy. Nothene nanofunechecha m’labela Yohova na rimi-u othene. Jetha atovolowa sala yanambili ya Giliyadi mu yawa ya 1943. Don atoodhowa malabela wu Beteli ya wu Brooklyn mu yawa ya 1944, Karl mu yawa ya 1947 thitho Joy mu 1951. Ifwanafwani-o yiwa thitho ya anamabalanga, yatoondilimbi-a ira ndiire vyongo vinjinji vom’labela Yohova.
MWEMO BANJA LI-U MWAFUNJEDHELE ALIWA IMBARIMBARI
Baba na m’ma tanoodhiveliwana leri Bibilya thitho dhiveliwana Nlungu tatoonikami-a ira na i-yenenikaena udhivela ninga wana aliwa. Mbwenye baba angawenleo unyakhondo weo wakoma liye kondo yoroma yavailambo yothene, atom-iya dhiveliwana vyaigereja. Vosangalala ira utowelao na ingumi, m’manga atom’mwandela baba ira: “ Karl, dhoweni nidhowe gerejani n’nga mwairelecha i-yo.” Liye atooawakhula ira: “Ndinouvelelani mbwenye miyo kandinovolowa.” M’ma atom’fuka ira: “Namwasa wan’ni?” Liye atooawakhula ira: “Vahora ya kondo, anamasogolela amareligiao olandana tanoraeli-a mafwaramento aanyakondo enao tokoma kondo. N’nga Nlungu angakami-idhe anyakondo avikundu vyothene?”
Dambo n’nango m’ma angali gerejani, Amboni dha Yohova ambili tatoofiya nyumbani wi-u. Aliwa tatom’va-a baba mabukhu menli aingeles a muru oi Light, enao anaonga vya bukhu la Apokalipse. Baba atoosangalala maningi thitho atowachela mabukwao. M’manga angaoni mabukwao atooroma leri. Ee-no dambo n’nango atoona mu notisia aitanelanga enao anofuna funjedha Bibilya vofuna indi-edha basa mabukwale. M’manga atoosakula dhowa. Angafiile, m’ma unango ooulula atoodhula lango. M’manga atoomoni-a m’muo limbo-i mwa mabukwale nom’fuka ira, “N’nga munofunjedha bukhu leli uno?” “M’muo atoowakhula ira, ee, volowani.” Sumana lo-arela m’manga atonitukhula i-yo othene thitho ee-no natooroma dhowao sumana iliyothene.
Vagumano unango, wenuo asogolela atoondivepa ira ndileri lemba la Salimo 144:15, lelo linoonga ira atu anolambela Yohova anokala osangalala. Lemba leli latondisangalali-a. Maverso enango enao anondisangalali-a ndi—1 Timoteyo 1:11, lelo linoonga ira, Yohova ngu “Nlungu waimwerumweru” na Aefeso 5:1, lelo linondilimbi-a ‘nom’sazi-edha Nlungu.’ Ndinoona ira ndinofwanela sangalala na mwasa om’labela Namapanduchanga thitho nom’simba na mwasa wa ngari yofunjedha imbarimbari. Thitho vyongo vilivi pyofuneya maningi vaingumi yanga.
Pingo wava duzi wali wu Chicago, weo wali olapela makilomentro 32. Angalive ira vyali e-no, nanoodhowave thitho ndatoidhiwa vyongo vinjinji vya Bibilyani. Ndinothuulela ira vahora inango, wenuo asogolela atoovelela ngari wa Jetha ira awakhule. Ndingavwide vyawakhulile liye ndatodhiwandela ira: ‘Ndinoidhiwa ira yowakhula njeniyo. Aakale ira ndatovenyathi-a dhandha ndingawakhunle.’ Ndatooroma kozeela na ifunelo yoi ndidhawakhule. Yofuneya maningi choi miyo naabalangale, natookala vauxamwali wapama na Yohova. Ee-no ndabadiziwile mu yawa ya 1941.
NDATOFUNJEDHA WA YOHOVA DHELA MIGUMANO MILUKHULU MILUKHULU
Ndinothuulela maningi vagumano wa yawa ya 1942 wenuo waireele wu Cleveland, wu Ohio. Atu enao tali mumamburo okwanya 50 Estados Unidos tatogumaneela dhela vatelefonini. Banja li-u vambo-i na mabanja enango manjinji, nakala matendani vaduzi na limburo loirelavo migumano. Vevo kondo yanambili vyadhowanave aliwa ulukhula Amboni dha Yohova tanooni-iwa nyarwa maningi. Maulo aliothene ndanoona abali taimechanga makarwiwa rungunuwa mamburo angona i-yo thitho tanoimecha ing’ani-ana undhe. Aliwa tatoovwelana ira karo iliyothene mugonenga mutu ira aing’anelenga ma-iu othene. Akala vatodha mwidani, abalao tanofuneela i-ndi-a maluju a karwiyo thitho li-a bozina naifunelo yoi taadodomi-e. Vyevi vingairi-idhe ira atu enango tadhaakami-e. Ndaona ira ‘Atu a Yohova takala okozeya va yongo iliyothene.’ Ndingaoni vyevi, ndanoongona vo-odhikhumbanyedha thitho kandaova yongo iliyothene.
Vangavirile vyawa vingasi, ndatothuulela vyevyo vyaireele vagumanuo, ndatoozindiyela ira m’ma katavikhumbanyedha venango ova. Aliwa tanonyindela maningi Yohova na gululee. Kandinodha diwala ifwanafwani-o yiwa yapama.
Unga-adhi vang’ono ira gumano uireye, m’ma tatoolembi-a upainiya okaateya. Aliwa tanovuruwana mopwasedha mwasa vagumano wenuo waongiwa vya urumiwi wahora dhothene. Vowelela mudhi, m’muo atoonga ira: “Ndingadhiveliwile ndingairile upainiya mbwenye kandinaode iranga upainiya wu ndisamalelanga vanyumbani vi-uva.” Ee-no atoonivepa ira nim’kami-e. Natoorumela thitho atoova-a uliothene kwartu imbo-i venango menli ira nisaka-edhe maebe-i othene. Nadhowa xikolani, aliwa tanoonechecha ira iliyothene vanyumbanivo ili pama ee-no nodhowa muurumiwini. Aliwa tanoopingeya mbwenye katadiwala isamalela. Nawela xikolani vahora yanathana venango naweruwa, tanokala vevo nonisamalelanga. Malambo enango naweruwa xikolani nanodhowa naaliwa muurumiwini. Thitho vyevi vyatonikami-a vwechecha vyevyo vinoira apainiya.
NDATOOROMA URUMIWI WAHORA DHOTHENE
Ndatoroma upainiya ndingana vyawa 16. Vahora yen’na babanga kaali wa Mboni dha Yohova mbwenye anokaana ifunelo na vyongo vyaira miyo vaingumi yanga. Namaulo a dambo n’nango ndatoawandela ira ndikadhi ndisakasakanga mutu oi ndifunjedhenga na liye Bibilya mbwenye kandinam’fwanye. Ningakaatidhe pee vang’ono, ndatowafuka ira, “N’nga munodhiveliwa nifunjenga Bibila?” Angathuulele wahora yoyeva atoondiwakhula ira, “Kavali nyarwa.” Ee-no phunziro langa loroma ali babanga. Yen’na yali pereso yavadhulu maningi.
Nafunjedha bukhu laingeles loi “The Truth Shall Make You Free.” Vevo vadhowana i-yo funjedha, ndatozindiyela ira baba anondikami-a ira ndikale namafunjedha thitho namafunji-a wapama. Mofwanafwani-a, dambo n’nango nifunjedhanga leri natoleri ndima inango thitho aliwa tatoonga ira: “Nditoona vinoonga bukhuli. N’nga unoidhiwa a-vi akala vinoonga bukhuli pyaimbarimbari?” Yofuka yen’na yatoondirucha maningi ee-no ndatoawandela ira, “Kandinaode uwakhulani va-eeni, mbwenye ndinodha uwakhulani va yofunjedha yo-arela.” Thitho ndatooawakhuladi. Ndatooroma kozeya pama yofunjedha thitho sakasaka pama vyongo. Vyevi vyatokami-a miyo baba ira uxamwali-u ukale olimba. Babuo anoo-arela vyongo vyothene vyafunjedha i-yo thitho atoobadiziwa mu yawa ya 1952.
NDATOOFUNJEDHA VYONGO VINJINJI WU BETELI
Ndakhumile vandhe ndingana vyawa 17. Jetha atookala misionario,a voi Don alabela wu Beteli. Othene tanodhiveliwana urumiwiwa thitho vyevi vyanondilimbi-a. Ee-no ndatofukedhela urumiwi wava Beteli na xikola ya Giliyadi thitho ndatoo-iya mwasuo mandhani mwa Yohova ee-no ndatoitaniwa wu Beteli mu yawa ya 1946.
Ndikadhi ndiiranga maurumiwi o-iyana i-yana wu Beteli thitho nditofunjedha vyongo vinjinji vipya. Wa vyawa 75 vevo vakanle miyo ndilabanga wu Beteli nditokami-avo mabasa odhidha mabukhu thitho kotari kobiri. Nditofunjedha thitho basa yogula notumiza vyongo wu matatamo enango. Kwaranya vyothene, nditosangalala namafunji-edho enao awachenle miyo wu Beteli dhela mu porograma ya lambela wa namaebe-i, myasa na maporograma enango.
Ndifunji-anga xikola ya andimuwa avapingoni
Nditofunjedha thitho vyongo vinjinji wa balanga Karl wenuo adhidhe wu Beteli mu yawa ya 1947. Liye anoofunjedha Bibilya mwathindhi thitho anofunji-a pama hora inango ndatom’vepa ira andikami-e kozeela mwasa wenuo wafuneela miyo maonga. Ndatom’mwandela ira nditogumani-a makhundo manjinji mbwenye kandinoidhiwa moda muna-indi-edhe miyo basa. Liye atoondikami-a vondifuka yofuka imbo-i baa-i, yoi, “Joel, n’nga muru wa mwasaa ngoi a-vi” Ndatovwechecha mombaranya yafuna liye thapulela. Ndanoofuna indi-edha basa makhundo movwelana na muru wa mwasanguo i-yachivo vyongo vinangovyo. Kandinodha diwala yofunjedha ifunjedhilevo miyo veva.
Ira mutu akalenga osangalala na urumiwi va Beteli, unofuneya laba mwathindhi basa yolaleela thitho vyevi vinoiri-a ira agumanenganga vyongo vinjinji vyolimbi-a. Yongo imbo-i mwa vyongo vyosangalali-avi ndi yeyo inothuulela miyo yaireinle namaulo a dambo n’nango wu Bronx mu cidade la Nova York. Miyo na manwanga natoogumanana m’ma mwinango wenuo ali angafunjedhilevo revista ya Nsanja yanamaing’anela na Galamukani! Ninga m’mwenyunle natom’mwandela ira, “Maulo enala ninotapanya na atu makhundo olimbi-a a Bibilyani.” Liye atoowakhula ira, “N’nga ndi mwasa okhuza Bibilyani, volowani.” Natooleri thitho tapanya malemba manjinji okhuza Umwene wa Nlungu na ilambo ipya. Vinooneya ira vi vyatom’sangalali-a maningi namwasa oi sumana lo-arela atoitana abalee ira tafunjedhe vambo-i na liye. Liye na abaleao tatookala arumiwi a Yohova ororomeleya.
NDITOFUNJEDHA VYONGO VINJINJI WA I-YANANGA
Ndingathuulele vyokala vabanjani vavirile vyawa 10 thitho ndatoofwanya rongola ofwanelela wam’thenle miyo. N’nga chini indikami-idhe ira ndifwanye i-yana wapama? Ndatoulobelela mwasula ee-no nodhifuka ira, ‘N’nga ndinofuna dhaira n’ni nadhathelana?’
Miyo na Mary niiranga urumiwi wanamaing’anela isa
Vagumano mu yawa ya 1953 wenuo waireele wu Yankee Stadium, ndatogumanana rongola mwinango dhinalee Mary Aniol. Liye na rongolanga Jetha ali angavolowile vambo-i sala yanambili xikola ya Giliyadi thitho airela vambo-i umisionario. Mary atoondiwandela ira mwemo mwasangalala liye na urumiwe wu Caribbean thitho mafunji-edho a Bibilyani enao airi-a liye wa vyawa vyevyo vyalaba liye angali weo. Vyadhowana i-yo idhiwana, natoozindiyela ira nothene ninavifunelo vyofuna m’lambela Yohova. Natooroma dhivelana maningi thitho natoothelana mu Abril yawa ya 1955. Mary atoothonyi-edha ndhila dhapama maningi ira ali yotuva yokhumela wa Yohova thitho anoondiva-a ifwanafwani-o yapama. Liye anoosangalala na urumiwi uliothene wava-iwa liye. Anoo-indi-edha basa mwathindhi, anoodhiveliwana atu thitho hora dhothene anom-ela vyongo vyokhuza Umwene valimburo loroma. (Mat. 6:33) Natoolaba ninga namaing’anela isa wa vyawa viraru, thitho mu yawa ya 1958, natoitaniwa wu Beteli.
Ndatofunjedha vyongo vinjinji wa Mary. Mofwanafwani-a, ningathelam’ne wene nanovwelana ira nileringa Bibilya vambo-i thitho nileringa maverso 15 vahora imbo-i. Namari-a leri nanotapanya malembao ona mwemo muna-indi-edhe i-yo basa vaingumii-u. Hora dhinjinji Mary anondiwandela vyongo vyafunjedha liye xikola ya Giliyadi thitho va urumiwi wa umisionario. Tapanya mwandhila yen’na wanonikami-a maningi ira ndiongenga pama myasa dhanga thitho limbi-anga abali naarongola.—San. 25:11.
I-yananga odhiveliwiwa Mary ukwide yawa ya 2013. Ndinofunechecha ira nidhagumane okoka muilambo ipya. Va-eeni ndili osikimizela ira ndinodhowanave funjedha thitho m’nyindela Yohova na rimanga othene. (San. 3:5, 6) Ndinosangalala thitho limbi-iwa ndathuulela vyevyo atu a Yohova vinofuna aliwa dhaira muilambo ipya. Vyevi vinothangani-avo funjedha vyongo vipya khumela wa Namapanduchi-u Lukhulu. Ndinosimba maningi namwasa wa vyongo vinjinji vikadhi miyo ndavifunjedhanga thitho namwasa ondithonyi-edha riya rimawee ulukhulu.
a Muone istoriya yaingumi ya Jetha Sunal mu Nsanja yanamaing’anela 1 wa Março wa 2003, thakuru 23 fiyedha 29.