Kaỹa toỹo Jesu kay kiỹe kunjiliŋga ne me ga

1. Kaỹane toỹo Jesu key go ca tumo ná, da ne kur poliy kiỹe go kaŋge ni ga.

KURBU da kaỹa kaale kaaŋ ni má : Ŋga da ɗigle go 29 kayey go da kur poliy kaŋga ni. Ne ka ɓeey ba, Jesu ayto na guye keyŋ. Guda kaaŋ na yey Mari lay, bogey kaŋỹe lay, ge tegiy da sore go aaỹe tama ni da Kana, go ne tugu torondo go da kire mili bagaro go Nasaret koro, da màni ba baadi gumỹa. Mari di buga na dage go aaỹge kusigeŋ kardige kiỹe, Mari na dage go je síge kindige da kara go ge teygeje da soreŋ cadige ni. Alla kolo se baa da kur go ge je kesi kaỹa leeŋ ni, go ɓal go jee kasiya da dage go aaỹge kusigeŋ cadige ni lay, da kardige kiỹe cadige ni mani tum layb : ne ndiw kamdiy ba se kay giraw. Dam ɗé na kara go ge teygeje ɗé piỹa se ejege màni neỹ lay. Base tege giŋ giŋ ná, Mari se e hab korondo lay, yaa bey na : « Náge ná ndiw kamdiy ɗé » (Jann 2:1-3). Alla da kur koloŋ ni ná, Jesu se ne ne me ga. Ne kaỹa go ɓeey dam : weydi kama « ndiw kamdiy go eywa neỹe » (Jann 2:9, 10).

2-3. 1) Nogo naa ba Jesu ne guye na agekubu go nádi naŋ go ne na kaỹa toỹo kiỹeŋ ga. 2) Ne me ba kunjile kaỹa toỹo Jesu key kiỹeŋ kaaŋ je ejena beŋgaŋgu ga.

² Jesu ne kaỹa kaŋỹe go ɗaŋ ɓedeŋ. Agekubu go nádi naŋ ba se ne na kaỹa toỹo kiỹe be kara ɓal dubu dubu tome.c Go ŋga age gise na ná, da kur poliy koŋ ni ná, bedi kaỹa lee kara 5 000 lay, da koŋ ni 4000. Da kaỹa toỹo key kiỹe go so kaaŋ ni ŋgad ɓeey piỹa ná, dam ɗé bedi kaỹa lee kara 27 000 mani, mabana ge tub kamda lay, na karma maỹwe go dage da màni layŋ (Mat. 14:15-21 ; 15:32-38). Da kur poliy go so koloŋ ni ná, Jesu geyli kara homỹa tome lay (Mat. 14:14 ; 15:30, 31). Kurbu da acab kara baŋẅe na kamda kege ped go Jesu geyligeŋ lay, bege kaỹa leeŋ lay.

³ Ŋga ɓalŋgu go kunjile kaỹa neỹe da kaỹa toỹo Jesu key kiỹe go negeŋ ni. Da kunjile ɗimley kaaŋ ni ná, ŋga je gooleŋgu kolo kundo kiỹe tome go kaỹa toỹo Jesu key je kunjiliŋga lay, go je bee esuwa súbu kaŋga go sé lay. Kargani key ŋga je gooleŋgu nogo naa ba ge ndaje jee ca kúsuỹo lay, na kirbe kara koldige Jesu key go je gilge kur go je ne kaỹa toỹo kiỹeŋ ni.

KOLO KUNDO KIỸE GO GISI JESU CAY LAY, BAY CAY LAY

4. Kaỹa toỹo Jesu kay kiỹe je kunjiliŋga kolo kundo kiỹe gisi ne wey cay lig ga.

⁴ Kaỹa toỹo Jesu kay kiỹe je kunjiliŋgaŋgu kolo kundo kiỹe go je be esuwa súbu kaŋga go sé. Kolo kundo kiỹe koloŋ gisi ne day cay alla, gisi bay cay lay. Ginane koloŋ mani ped ɓeey piỹa ná, kaỹa toỹo kiỹe koloŋ segeje da ne Johba kusiy ni. Kaỹane 10:38 der beŋga tey : « Kumno […] be tuno go aywa ndaŋ Jesu lay, na esuwa lay, […] day jarwidi na da tugu ni ped ne na kaỹa kura lay, udiri na dage go korgeŋ di cadigeŋ boyge dana, bekolo Kumno gi na indiy. » Ɗa kulom bura ɓedeŋ da kaỹa go Jesu yaaŋ ni lay, nediŋ ni lay, na kaỹa toỹo kiỹe ped go nediŋ ná, e boy tum na aywa ndaŋ go jene kirbe kolo lay, na kirbe kara kolidige go bay key (Jann 14:9). Gulaŋgaŋgu kolo kundo kiỹe subu go segeje da kaỹa toỹo kiỹeŋ koloŋ ni.

5. Ne me ba je jib Jesu tey go je ne na kaỹa toỹo kiỹeŋ ga (Matiyo 20:30-34).

⁵ Go ca tumo ná, Jesu na bay náge na ne nogoca go gumỹa beŋgaŋgu. Kur go dadi da kusuỹo cay ni ná, Jesu gil ne nogoca key go nádi ná be kara indiwe ped, ná kire go esuwa key je ne na kaỹa toỹo kolo ojige na da gileti kege ni. Wele pina ná, kara ɗugya so nege bey ŋgaloŋgo kolo na ujage (tub Matiyo 20:30-34). Gula ma kaỹa go kaaleŋ gil go « ney luwa » lay, kargani key se geylige. Ge der tey na kub grek kandi ná, « ne luwa » ŋgoŋ da kirbe kom niŋ ginane ne digi kusum mani. Goole bayndi kindiy tiỹaro Jesu key go na mugliy ped ná, gil ne nogoca key, se jib tey kaŋdi ɓedeŋ go be kaỹa lee kara tome lay, geyli bayndi go banji lay (Mat. 15:32 ; Mark 1:41). Ŋga ɓalŋgu go sene gaw go Johba, Kumno go je gil « goole kara kindige tiỹaro » key lay, na korendiy Jesu ná, je nege lag lag kolo cadiŋga lay. Kur go ŋga da gileti ni ná, je nege garbiỹa nogo go ɗé (Luk 1:78 ; 1 Piyer 5:7). Nded ná, je dawdige go udireŋgage da teỹe kiỹe go je ange da cadiŋgaŋ kabdige ni.

6. Ne agekubu go koŋgo ba Johba be Jesu ga.

⁶ Go ca so ná, Johba be agekubu Jesu kolo se na gileti kara indiwe kege ped kibiy kúsuỹo. Ŋga ɓalŋgu go udire kusiŋga da kaỹa kiỹe go je ejena beŋga tirtiỹa kabdige ni ɗé alla, Jesu na kaỹa toỹo kay kiỹeŋ gildi go nay na esuwa go ne. Go ŋga age gise na mani ná, nádi na esuwa go je boreŋga da kaỹa kiỹe go je ejena beŋga giletiŋ ni, ginane isiỹa go Adam ɗedi beŋgaŋ mani lay, na gileti key kiỹe : homỹa na tumadu (Mat. 9:1-6 ; Rom. 5:12, 18, 19). Kaỹa toỹo key kiỹeŋ gilge go ɓaldi go geyle « homỹa kiỹe ped » lay, ane na kara da catiŋna ni lay (Mat. 4:23 ; Jann 11:43, 44). Ɓedeŋ ɓaldi go nare kalo go gumỹa kire go dere lay, tee tuno kiỹe go siỹa cani lay (Mark 4:37-39 ; Luk 8:2). Ne kaỹa go kura neỹ go sene go Johba be esuwa ginane koloŋ mani korendiy.

7-8. a) Ne me ba ŋga seŋgu gaw da kaỹa toỹo Jesu key kiỹe ni ga. b) Ne kaỹa toỹo koŋgo lig ba gi je ne kar kar go goole go ge neey da duniỹa go hirwa ni ga.

⁷ Go ca subu key ná, ŋga ɓalŋgu go sene gaw go kur go Detugu Kumno tey je de kusuỹo cay ná, je ejena beŋga kaỹa kura kiỹe go Johba boy na beŋga tubraŋ. Kaỹa toỹo kiỹe go Jesu ne kur go dadi da kusuỹo cay ni ná, gil beŋga kaỹa soliy go je nedi da kur ni ped, da dana teg go ne Kurmbalo go Detugu Kumno tey. Kurbu da kaỹa go je mboobŋga da tumoni ma : Ŋga je habeŋgu lapiya go aywa ndaŋ da detugu Jesu key ni, bekolo day je geyle homỹa kiỹe ped lay, na teỹe kiỹe go je baa da kara indiwe cadige ni guda kaaŋ lay (Is. 33:24 ; 35:5, 6 ; KB. 21:3, 4). Ŋga je gileŋgu kindiŋga kolo kaỹa lee ɗé dug dug (Is. 25:6). Ŋga je habeŋgu teỹe kiỹe go kaỹa kiỹe go ane ɓarjal je ejegenaŋ ɗé ale (Mark 4:41). Ŋga je neŋgu na kuloŋgo eywa go gumỹa go habe nojudiŋga kiỹe go dage ‘da catiŋna ni’ keleŋ kaaŋ (Jann 5:28, 29). Ne kaỹa toỹo koŋgo lig ba gi je ne kar kar go goole go ge neey da duniỹa go hirwa ni ga.

⁸ Kur go je nedi kaỹa toỹo kiỹe ná, Jesu je gil jee ca kúsuỹo key lay, na goole kara kindige tiỹaro key lay — ne nabra kiỹe go nded daŋga piỹa ná, ŋga gileŋguge lay. Ŋga je gooleŋgu kaỹa kaale kiỹe so go gilge lay, ŋga je ageŋgu to na day go nedi da sore go aaỹe tama ni da Kana.

NDAJAŊGA JEE CA KÚSUỸO JESU KEY

9. Ne kolo me ba Jesu ne kaỹa toỹo da kur go lee kaỹa ni da sore go aaỹe tama da Kana ga (Jann 2:6-10).

⁹ (Tub Jann 2:6-10.) Da kur go lee kaỹa da sore go aaỹe tama da Kana ná, kur go ndiw kamdiy eje wono ná, Jesu ɓal go ejena oje key gbaga ga. Ɗé. Isaŋ pina gil go Mesi je ne kaỹa toỹo go je ejena ndiw kamdiyŋ ɗé. Alla kurbu da kirbe go gi je ne na mabana kere eje mbadi da kur aaỹe tama kom ni. Jesu gool kardige kiỹe kindige tiỹaỹ girgiliŋ ná, ne dage go aaỹe kusigeŋ ba tobdi go derege da kasiya ni lay. Ne day koloŋ mani ba gina ŋga goolŋguje da tey go see ni ná, nedi Kaỹa toỹo : weydi kama ndiw kamdiy ɓal litre 390. Neỹ mani njeỹ ná ne kolo me ga. Dam ɗé ná gee kolo kurweley go ɗaŋ ɗew gere go giŋ ge kile cani kolo ge bee gursu kara go aaỹe kusige hirwaŋ sege na tugu kege tey. Senge kura go Jesu ne begeŋ ginane koloŋ mani tum lay.

10. Puyaje kagli kagli kaỹa kaŋỹe go na kawdige go ge yaa koldige da Jann kur kese key go 2 ni.

¹⁰ Gula kaỹa kaŋỹe go na kawdige go ge yaa koldige da Jann kur kese key go 2 ni. Manina gi gool go ne Jesu ba boy kama da degle kiỹe go armaŋ ni ɗéŋ ɗé ga. Go kara weye kindige da cay ni mururu ná, ton ne karma jene tumo kiỹeŋ ba na bugage (berse go 6 na 7). Kur go wey kama ne ndiw kamdiy ɗe ná, ne day ba cil ena be bayndi go je gogli soreŋ ɗé. Go ɗaŋ ɓedeŋ ton ne karma jene tumoŋ ba na nage gag (berse go 8). Gi je kirbi go Jesu ay kop sí dana da kara kindige ni ped na kuloŋgo eywa yaa na : « Naŋgu ndiw kamdiy go ŋ nejeŋ kaaŋ » ga. Mani ɗé dug dug.

11. Kaỹa toỹo go Jesu ne da Kana kunjiliŋgaŋgu ne me ga.

¹¹ Kaỹa toỹo go Jesu ne da Kana kunjiliŋgaŋgu ne me ga. Kunjiliŋga ne jee ca kúsuỹo. Jesu gil kusiy da kandi ɗé. Je gil kusiy ɗé dug dug da kaỹa go je nediŋ ni. Alla na jee ca kúsuỹo kaỹa go nedi ped na kosuŋgo tege be ne Bay (Jann 5:19, 30 ; 8:28). Mabana ŋga jina ndajaŋgu Jesu na jee ca kúsuỹo ná, ŋga je gile kusiŋgaŋgu ɗé da kaỹa kiỹe go ŋga neŋguŋ ni. Na ne kaỹa koŋgo koŋgo ba naŋga je neŋgu da guye Johba key ni ɓeey piỹa ná, ɗa gulŋga na kusiŋga ɗé. Alla caaŋgaŋgu ne kaỹane kiỹe go Kumno go ɓeey dam key go ŋga naŋgu na kuloŋgo eywa go tabey (Jer. 9:23, 24). Jaaŋgaŋgu kosuŋgo tege da cay ni bekolo mabana ŋga je neŋgu kaỹa kiỹe go kuraŋ na ne kire key ŋgad ɗé ga (1 Kor. 1:26-31).

12. Na ne kire koŋgo go ɗaŋ ba, ŋga ɓalŋgu go ndaje jee ca kúsuỹo Jesu key ga. Aga kaỹa gusu na.

¹² Ŋga ɓalŋgu go ndaje jee ca kúsuỹo go Jesu keyŋ na kire koŋ go ɗaŋ ɓedeŋ. Kurbu da kaỹa kaaŋ ni ma : Bawda ay kur poliy key neỹ kolo je oji na assistant go magli na bol key go ca tumo. Na gile key kiỹe koloŋ ba, ɓendiŋgaŋ der na bol go yii na ba da kongregasiỹo ni go ge aji neỹ nogo go ɗe. kur go daweca kay ɗe na bayndi e hab bawda lay, yaa bey na : « Ɓeniŋ bol key kaaŋ na ege gi gool mani lay ɗé ga. » Bawdaŋ je jey mani ginane kaaŋ mani ga : « Nogo kindi ŋ ay tuwa konoŋ caro neỹ ba ŋ ojiy ná. » Ɗew gere na jee ca kúsuỹo je yaa na : « Nogo kindi bol key ná, yii ba da kulendiŋgaŋgu ni koli ped. » Kur go naŋga neŋgu kura na kara da jadiŋgaŋgu ni ná, gulŋgaŋgu jee ca kúsuỹo kaŋgaŋgu lay, ɗa gulŋgaŋgu go ne daŋga ba ŋga neŋgu kaỹa kiỹeŋ koloŋ ɗé lay. Sene go Johba je gool lay, je aji kaỹa go ŋga je neŋguŋ lay ná, nded je ɓaleŋgaŋgu aga gusu na. (Matiyo 6:2-4 ; Heb. 13:16). Sinaŋgaŋgu gaw mabana ŋga ndajaŋgu Jesu na jee ca kúsuỹo ná, ŋga je aaỹe Johba kindiy (1 Piyer 5:6).

NDAJAŊGA GOOLE KARA KINDIGE TIỸARO JESU KEY

13. Kur go Jesu je eje da Naïn ná, gooldi ne me ga lay, se nedi ne me lay ga (Luk 7:11-15).

¹³ (Tub Luk 7:11-15.) Kaỹa go ge yaa koliy da berse kiỹe kaaŋ ni ná, kaal da guye Jesu key go ne duroy ni. Aga kusum sú da kaỹa kaale kaaŋ ni : Jesu je e kire Naïn, tugu do da Galilée go yom na tugu do Shounem ɗé, da ne màni ba bay go e guye Kumno key Elisée geyli tama do wambu korondo ɓal ginane ɗigle 900 mani ale (2 Karmbele kiỹe 4:32-37). Alla kur go eje mira da tugu kubro ni ná, gool kara ay tumadu ena go ime. Kaỹa go kaalŋ ná, ne kaỹa go ne luwa girgiliŋ : tama wambu korondo go pina giriŋ ma pa. Alla tama do korondo maŋ ná, na kando ɗé ; kara tome na undo. Jesu oom tumaduŋ sí kúsuỹo lay, se ne kaỹa toỹo be tama go je ile kaŋla kaŋlaŋ : geylidi korondoŋ. Ne ane kulma tumadu ni go ca tumo da ane kulma tumadu ni kiỹe go subu go Jesu an na go ge kijirige sí da Ebanjil kiỹe ni.

14. Puyaje kaỹa kaŋỹe go na kawdige go ge yaa koldige da Luk kur kese key go 7 (gula potoŋ lay).

¹⁴ Gula kaỹa kaŋỹe go na kawdige go ge yaa koldige da Luk kur kese key go 7 ni. A mani ná, gi gool da ne kur go Jesu ‘gool’ tamaŋ je iledu ɓey ba se « ney luwa » ga (berse 13). Ne kaỹa go gooldi tamaŋ je ile kaw na da korondo tumaduy go ge je enaŋ timey ni ba ney luwa del. Day gool ne kundo tiỹaỹ ganaŋ ɗé ; gil budu go nay je kirbi koluro. Yaa budu na ti bayndi na : « Ul ɗé ale. » Ɓedeŋ se ne budu kaỹa pina. Geyli korondoŋ lay, ‘se agiy [budu]’ (berse 14, 15).

15. Kaỹa toỹo go Jesu ne be tama do wambu go da Naïn ŋgoŋ ná, je kinjiliŋgaŋgu ne me ga.

¹⁵ Kaỹa toỹo Jesu key koloŋ kunjiliŋga ne me ga. Go nded ná, ŋga kirbeŋgu da dage go daage da tirtiỹa ni koldige. Nogo kindi ŋga naŋgu na esuwa go ane na kara da catiŋna ni ginane Jesu key mani ɗé. Alla ginane day mani ná, ŋga ɓalŋgu go ɗoŋỹe lay, gile be dage go nojudige kiỹe ma go ŋga je kirbi koldige lay. Ŋga ɓalŋgu go se tey go yaa bege kolo ɗew gere ne bege kaỹa go ojege lay, jeege na landre layd (Kt. 17:17 ; 2 Kor. 1:3, 4 ; 1 Piyer 3:8). Mabana ne kolo gaye go mani ndè lay, na tege sumam kura da kolo yaa kege kiỹe ni ɓeey piỹa ná, je ejena bege kaỹa kura neỹe.

16. Nogo naa ba tama do torondo maŋ hab esuwa lay, kunjiligi ne me ga (gula poto).

¹⁶ Agaŋgaŋgu kaỹa gusu na kirbe taaŋ. Ɓal ginane ɗigle kab mani da daweca ni ná, kur go ge je al kire timdiŋga toŋ gool karma yedige ir je ile da ja toŋ ni. Kire go aleŋ je yaa kolo ane kulma tumadu ni lay, torondo ma jog jog kaaŋ ɓey. Sen ginane koloŋ mani ná, timdiŋgaŋ se osinije jaro ni mogli cab ay kabro jee bublaro ni alge na kireŋ tey go giŋ. Karma yedigeŋ se yaa kargani na : « Ne nogoca be ɓaŋỹaniŋ go baŋẅe na go kamda weỹ mugluniŋ colob. » Kura go ejedu da dawecaŋ ni. Derdu tey na : « Da ne mani ba ge ɓal go habe oje : kul daweca ni. » Ŋga ɓalŋgu go sene gaw go Johba je tey sumay peŋ lay, je gool na kawriy kaỹa go mani ỹa ɓeey go ŋga neŋgu go ŋga je gilŋgu na be dage go nojudige ma lay, « kusige ma bol » lay go ŋga je kirbi koldige (Kk. 34:18).

KUNJILE CAY GO GERME SÚBU KOM GO SÉ

17. Ŋga kunjiliŋgu ne me ba da kunjile ɗimley kaaŋ ni ga.

¹⁷ Kaỹa toỹo Jesu key go ge kijirige sí da Bible ni ɓalge go weyege ne kaỹa kunjile go na kawriy. Je kunjiliŋgaŋguge go Johba na Jesu náge na ne nogoca go gumỹa beŋgaŋgu lay, go Jesu na esuwa go magle kolo kiỹe kaŋgaŋgu ped lay, je germige sene kaŋgaŋgu go mani sam ná, Detugu Kumno tey je ejena beŋgaŋgu kaỹa kura kiỹe ped go Johba boy na beŋgaŋgu tubraŋ. Ne kolo me ba ŋga ageŋgu kaỹa toỹo Jesu key pina kunjile na kandiŋgaŋgu ɗew gere da tugu kulondo ni ɗé ga. Ŋga tone kusiŋgaŋgu kolo na ne me ba ŋga ɓalŋgu go age da mani ga lay, nogo naa ba ŋga ndajeŋgu nabra Jesu kay kiỹe ga. Kargani key ŋga yaaŋgu kolo kaỹa go ŋga kunjiliŋguŋ be kara go ɗaŋ. Ne day koloŋ mani ba ɓal go ejena kolo gaye kiỹe go je yee ba kulendiŋga ni (Rom. 1:11, 12).

18. Ne kolo tone kiỹe go kaŋge ba ŋga je jeeŋgu kolo da mani da kunjile ɗimley go ɗaŋ ni ga.

¹⁸ Da kunjile ɗimley go ɗaŋ ni ná, ŋga je gooleŋgu ane na kara da kulma tumadu ni go Jesu key ɗuduy da dage go subu ni go ge yaa koldige da Bible ni. Ane kulma tumadu ni koloŋ jen da guye key kayero ni. Da ne me ni ba boy na dage kaŋỹe ɗé ga. Da kaaŋdi ná, Jesu an na ne bugay koŋ da dage go mira na indiyŋ ni lay, kur poliy jen na kindiy teŋ girgiliŋ. Ne kunjile kiỹe go kaŋge ba ŋga ɓalŋgu go ageŋgu da kaỹa toỹo kaaŋ ni, go ge yaa koliy da Ebanjil kiỹe ni ga. Nogo naa ba ŋga ɓalŋgu go germe súbu kaŋgaŋgu go sé da ane kulma tumadu ni lay ga. Ŋga je jeeŋgu kolo da kolo tone kiỹe kaaŋ ni da kunjile ɗimley go ɗaŋ ni.