« Ɓendeŋ je ane da kulma tumadu ni »

1. Nogo naa ba Matthew gil súbu key go sé da tubra go gisi ane kulma tumadu niŋ ga.

MATTHEW ne kormo muduro go homỹa ney neỹ lay, ge weliy ca tome. Wele pina ná, day na kariy kiỹe je goolge bideyo go je an da gidire tey ni da JW Télédiffusion ni go je gil kara go angeje da kulma tumadu ni go ge je oomge sí kusige nib. Da bideyo kayey ni ná, Matthew, go na ɗigle 7, se e da kariy kiỹe jadige ni, oom kabdige lay, se yaa bege na : « Baniŋ, yeniŋ, ŋgu gool ga mabana naŋ ma ɓeey piỹa ná, ŋ je kine aneje da kulma tumadu ni. Ŋgu jene mboobeŋ mani sam ɓeey. » Gi ɓal go kirbe da kaỹa go kariy kiỹe náge na da mugludige ni kur go senge go korendige ná súbu go sé go ese da ane kulma tumadu niŋ ga.

2-3. Ne kolo me ba na kawriy go ŋga kirbeŋgu da kuloŋgo wele perere go gisi ane kulma tumadu niŋ ga.

² Na kawriy beŋgaŋgu ped go ŋga kirbeŋgu jumar da kuloŋgo wele perere go gisi ane kulma tumadu niŋ (Jann 5:28, 29). Ne kolo me ga. Bekolo da kur poliy ni ped ŋga ɓalŋgu go ne homỹa ɗew gere bayndi go ŋga tobiy neỹ ba se ma (Eke. 9:11 ; Jak. 4:13, 14). Súbu go sé kaŋga go da ane kulma tumadu ni ɓal go ojeŋga go ŋga ireŋgu ese da gileti kiỹe go esuwa koloŋ ni (1 Tes. 4:13). Bible gil beŋgaŋgu nee kura go Badiŋgaŋgu go jen da tele dana senŋgaŋgu nee kura lay, tobŋgaŋgu neỹ lay (Luk 12:7). Go kine jeeŋgaŋgu na kaỹane kaŋgaŋgu kiỹe lay, na kirbe kaŋgaŋgu kiỹe ped ná, nded senenŋgaŋgudi nee kura. Ne ne nogoca key go beŋgaŋgu koloŋ ba ŋga naŋgu na bayra go jene na kindiŋgaŋgu gag girmiliŋ lay, mabana kire na wel ná je anedi na indiŋgaŋgu da kulma tumadu ni lay.

³ Da kunjile ɗimley kaaŋ ni tumo cub ná, ŋga je gooleŋgu ne kolo me ba ŋga ɓalŋgu go seŋgu súbudiŋga da ane kulma tumadu ni ga. Kargani key ŋga je gooleŋgu kaỹa kaale go da Bible ni go ne berse go da kunjile kaŋga kaaŋ ni : « Ɓendeŋ je ane da kulma tumadu ni » (Jann 11:23). Kayey ná, ŋga je gooleŋgu nogo naa ba ŋga ɓalŋgu go germe súbu go sé kaŋga da ane kulma tumadu ni ga.

NE KOLO ME BA ŊGA ƁALŊGU GO SE SÚBUDIŊGA DA ANE KULMA TUMADU NI GA

4. Go ŋga boge kirbe kaŋga da tubra ni ná, ne me ba ŋga seneŋgu nee kura ga. Aga kaỹa pina gusu na.

⁴ Go ŋga boge kirbe kaŋga da tubra ni ná, ŋga seneŋgu gaw go bayndi go boy tubra koloŋ na tobe lay « esuwa », go ne tubra koloŋ. Kurbu ma : Kalo go gumỹa teỹ kul kom. Bugam eje goolgi lay se ay bigi kibiy go nay je ojegi go magle kuniŋ. Yaadi kolo kindi lay, gi sen nee kura go nádi na kirbe go ojegi. Mabana ne guye key lay, nádi na kaỹa ne guye kiỹe go kura lay ná, gi sen go ɓaldi go ojegi. Gi ɓal go sene nee kura je ne tubra key koloŋ. Alla ŋga yaa na me da tubra go Johba boy beŋgaŋgu gisi ane kulma tumadu niŋ ga. Go kindiŋ ná, nádi na tobe lay, esuwa go ne tubra key koloŋ kusi waŋ ga.

5-6. Ne kolo me ba ŋga ɓalŋgu go seneŋgu gaw go Johba na tobe go ane na kara mare da catiŋna ni ga.

⁵ Johba na tobe go ane na kara mare da catiŋna ni ga. O-o lay, ŋga tege togyo da mani ɗé. Cib kara neỹ go kijirige kolo key tedige go kijirige tubra key go gisi ane kulma tumadu ni go je ejeŋ (Is. 26:19 ; Ose 13:14 ; KB. 20:11-13). Lay kur go Johba je boy tubra ná, je nedi ná guye jumar (Jos. 23:14). Go kindi ná, je nedi kar kar kolo geyle kara mare. Nogo naa ba ŋga senŋgu ga.

⁶ Kurbu da kaỹa go miydiŋga Job yaaŋ ni. Sendi gaw go nay je ma, Johba na kirbe go kine gooley ɓedeŋ (Job 14:14, 15). Nádi na kirbe koloŋ be kara ped go je tabiyge go marwigeŋ lay. Je nedi kar kar go geylege lay, goolege jenege na kuloŋgo eywa lay, na lapiya go kura da sii kusige ni lay. Alla ŋga yaaŋgu na me gisi kara go miliyard tome go marwige base go habege kire go kunjilige kolo kundo go gisi cayŋ ga. Badiŋgaŋgu go ne nogoca tob go ane na indige da kulma tumadu ni lay (Kaỹane 24:15). Tobdi go bege bayra go weyege bogey kiỹe lay, jenege gag girmiliŋ da kusuỹo cay ni lay (Jann 3:16). Ne kaỹa go ŋga tege togyo mani ɗé go nádi na kirbe go ane na kara mare da catiŋna ni.

7-8. Ne kolo me ba ŋga ɓalŋgu go sene nee kura go Johba na esuwa go ane na kara mare da catiŋna ni ga.

⁷ Johba na esuwa go ane na kara mare da catiŋna ni lay ga. Nogo kindi. Day ba « nogo esuwa del mbaj mbaj » (KB. 1:8). Ɓaldi go age banga da jawriy koŋgo koŋgo piỹa cay ni, na ne tumadu piỹa lay (1 Kor. 15:26). Kolo kundo kaaŋ je beŋgaŋgu esuwa. Timdiŋga toŋ kondo na Emma Arnold sendu nee kura go Johba na esuwa koloŋ. Dadu lay, na karo kiỹe lay habge gileti neỹ da dojo go ca so go ba da duniỹa niŋ lay, nojudige kiỹe neỹ marwige da kul daŋgay ni lay. Go jee landre torondoŋ ná, yaa budu na : « Mabana tumadu na esuwa go oome kara da kur ni gag girmiliŋ ná, je esedu neỹe dele Kumno ɗé ga. » Alla isaŋ pina piỹa na esuwa del Johba ɗé. Base tege togyo ná, Kumno go esuwa del mbaj mbaj go jee geyle ɓaldi go kine geyle dage go marwigeŋ.

⁸ Mabana ŋga senŋgu nee kura go Kumno ɓal go ane na kara mare da catiŋna ni ná, bekolo ŋga senŋgu go nadi na gelŋgese go base kaye lay. Ŋga age gise na mani ná, je teydi tese koŋgo koŋgo piỹa na kondiy (Is. 40:26). Ɓedeŋ, je ɗe kulendiy bor da dage go marwigeŋ cadige ni (Job 14:13 ; Luk 20:37, 38). Dage go je anedi na indige da catiŋna niŋ ɓaldi go bore kulendiy keleŋ da kaỹandige kiỹe go mbed mbed ni lay; ɓaldi go bore kulendiy da to jee kege ni, da kaỹane kege ni, da kirbe kege kiỹe ni.

9. Ne kolo me ba gi boy kirbe kom da tubra Johba key go ane na kara mare da catiŋna niŋ ga.

⁹ Ŋga ɓalŋgu go boge kirbe kaŋgaŋgu da tubra Johba key go ane na kara mare da catiŋna niŋ bekolo nadi na kirbe lay, esuwa lay. Alla bekolo tey koŋ go ɗaŋ da màni go ŋga ɓalŋgu go boge na kirbe kaŋgaŋgu da cay ni ɓedeŋ. Johba an na kara da catiŋna ni tumo ale. Da kur poliy go kaale ni nà, bedi kara indiwe kaŋỹe ginane Jesu mani esuwa go ane na kara mare da catiŋna ni. Keleŋ kaaŋ gulaŋgaŋgu kaỹa kaale go gisi ane kulma tumadu ni go Jesu neŋ. Kaỹa kaale koloŋ da ne Jann kur kese key go 11 ni.

JESU BUGAY GO JAY NI MIRA MA

10. Kur go Jesu je jee ale da Jurden kibiy ni ná, ne me ba je kaal da Betani ga, alla Jesu sí timey ni go né ne me ga (Jann 11:1-3).

¹⁰ (Tub Jann 11:​1-3.) Kurbu da kaỹa kaale kaaŋ ni má: Ŋga da ɗigle go 32 tey go sè go da kur poliy kaŋga ni, da Betani, tugu do Lajar lay, na ɓaŋỹaỹ go kamda go soŋ, Mari na Marte jenge maniŋ (Luk 10:38-42). Ne Jesu bogey kiỹe go mirage na indiy. Mari na Marte je solge neỹ, bekolo ɓendige kusiy je ney neỹ. Guyge na kaỹa merge be Jesu go dadi da Jurden jay koŋ ni go gi kawe ɓale kurweley so cub ba gi habe Betani ɓey (Jann 10:40). Alla Lajar se ma da karga kur poliy go Jesu hab guye kibiy koloŋ. Mabana sendi go bugay na ma ɓeey piỹa ná, jendi da kur go mànidiŋ kurweley so cub ɓey ba se e da Betani. Ne day koloŋ ba kur go Jesu eje da tugu torondoŋ koloŋ ni ná, ɓal ne kurweley poriŋ ale go Lajar maŋ. Nádi na kirbe go ne kaỹa be bogey kiỹeŋ lay, jee na kosuŋgo tege da Kumno cay ni lay (Jann 11:4, 6, 11, 17).

11. Ne kunjile go gisi oome buga koŋgo ba kaỹa kaale go da Bible ni kaaŋ je kunjiliŋga ga.

¹¹ Kaỹa kaale kaaŋ je kunjiliŋga kaỹa go na kawriy gisi buga go oome ni. Kurbu da kolo kaaŋ ni má : Mari na Marte guyge na kaỹa merge be Jesu kolo na ajedi da Betani ɗé. Yaage bey na bugay kusiy je ney (Jann 11:3). Kur go Lajar ma ɗe ná, Jesu je ɓale go geyley da kur go mànidiŋ ni teg. Alla tobdi go eje da Betani da bogey kiỹeŋ jadige ni, Mari na Marte. Gi na bugam go jen mira cogom kolo ejena bigi oje base go gi je toney ga. Ginane koloŋ mani ná, gi je tey togyo na kusum ɗé go gi ɓal go boge kirbe kom da cay ni « da kur poliy kiỹe go gileti ni » (Kt. 17:17). Ndajaŋgaŋgu Jesu : wuyaŋgaŋgu ne boge kiỹe go ginane koloŋ mani be kara go ɗaŋ. Keleŋ kaaŋg iraŋgaŋgu kindiŋga tumoni na kunjile kaỹa kaale go da Bible ni kaaŋ lay, gulaŋgaŋgu kaỹa go je kaale da kargani key lay.

12. Ne tubra go koŋgo ba Jesu boy be Marte ga lay, ne kolo me ba ne tubra go eye mani yag ɗé ga (Jann 11:23-26).

¹² (Tub Jann 11:23-26.) Marte se ɗeŋli go Jesu na yom na Betani ɗé. Se girdu cal kindiy lay, se yaa bey na : « Bayniŋ, gina nogo nagi da kaaŋdi ná, ɓeniŋ je má ɗé » (Jann 11:21). Nogo kindi Jesu je ɓale go geyle Lajar. Alla nadi na kirbe go ne kaỹa go ɓeydam dele day koloŋ ɓedeŋ. Boydi tubra be Marte na: « Ɓendeŋ je ane da kulma tumadu ni. » Kargani ná, gil budu kolo tey go ɓaldu go boge na kirbe koro da tubra key koloŋ ni. Yaa budu na : « Ne daŋ ba ŋ nogo ane na kara da catiŋna ni lay, ŋ nogo be geyle kara mani tum lay. » Bekolo Johba bey esuwa da geyle cay ni lay, da tumadu caro ni lay. Kur poliy mani ndè tum cub ná, Jesu geylije tormo maỹo go ma lay, kargani key se geylije kormo muduro go ma mani tum lay (Luk 7:11-15 ; 8:49-55). Alla ɓaldi go ane na da kulma tumadu ni bayndi go ma ɓal wele poriŋ lay, go sii kusiy ayto je teỹŋ aleŋ lay ga.

« LAJAR, ANA KUWANI »

13. Da Jann 11:32-35 ni ná, Jesu ne ne me kur go gool Mari na kara go boygeduŋ je ilegeŋ ga (gula potoŋ lay).

¹³ (Tub Jann 11:32-35.) Aga kusum sú da kaỹa kaale kaaŋ ni má : Mari, Lajar timdiy toŋ, se cal Jesu kindiy lay, se yaa bey kaỹa go tumdo yaaŋ lay : « Bayniŋ, gina nogo nagi da kaaŋdi ná, ɓeniŋ je má ɗé. » Daadu da tirtiỹa ni lay, dage go na undoŋ mani tum lay. Goolge lay, ɗeŋli ile kege ginane koloŋ mani ná, ne luwa Jesu. Gil go nay kirbi kolo bogey kiỹe ginane kaaŋ mani ba se iledi na lay. Sendi home ped go ge na kur go bayndi go ge tobiy na se maŋ. Base tege togyo je nedi kar kar go teỹe kaỹa go je jee gileti cadige niŋ.

14. Kaỹa go Jesu ne kur go gool Mari je ileŋ ná, kunjiliŋga ne me ba gisi Johba cay ga.

¹⁴ Kaỹa go Jesu ne kur go gool Mari je ileŋ ná, kunjiliŋga ne me ba gisi Johba cay ga. Kunjiliŋga go ne Kumno go kirbe kara koldige aaỹ kusiy gina bender. Ne me ba ɗe beŋgaŋgu kire go ŋga senŋgu na go nogo kindi ga. Ginane ŋga goolŋguje da kunjile ɗimley go kaale ni ná, Jesu je kirbi ginane bay mani dege dege lay, nadi na kirbe ginane day mani tum lay. (Jann 12:45). Alla, mabana Jesu gil be bogey kiỹe go nay je kirbi koldige ba se ile na indige ná, gil go luwa je ne Johba kur go je goolŋgagu ŋga je ileŋguŋ mani tum lay (Kk. 56:8). Kumno kaŋga jalwalom aaỹ kusiy bender. Kaaŋ ná je bigi kirbe go gi ndoreje mira jay ni ɗé ga.

15. Da Jann 11:41-44 ni ná, ne me ba kaal kur go Jesu e da catiŋna Lajar key niŋ ga (gula potoŋ lay).

¹⁵ (Tub Jann 11:41-44.) Jesu eje da catiŋna Lajar key ni lay, ton go ge dira arma go da kibiy niŋ cani. Marte se gagi na indiy kolo yaa bey na je ɗuẅadi ale. Jesu se jeedu mani na : « Ŋ yaa beme na, mabana name sí súbure ná, me je goole kosuŋgotege Kumno key na kinde ɗé ga. » (Jann 11:39, 40). Kargani key se caŋgi kindiy dana lay, se ne ole na doloy go dana. Sendi kaỹa go je kaaleŋ lay, tobdi go bee kosuŋgotege ped Johba. Alwi tey ginane kaaŋ mani: « Lajar, anae kuwani. » Lay da kur koloŋ ni ná, Lajar se anje da catiŋnaŋ ni. Jesu ne kaỹa go kara kaŋỹe kirbige go na ɓaledi go ne ɗé (voir note d’étude nwt en français sur Jann 11:17).

16. Nogo naa ba kaỹa kaale go ŋga goolŋgu da Jann kur kese key go 11 ni kaaŋ je germi súbu go sé kaŋga da ane kulma tumadu niŋ ga.

¹⁶ Kaỹa kaale go ŋga goolŋgu da Jann kur kese key go 11 ni kaaŋ je germi súbu go sé kaŋgaŋgu da ane kulma tumadu niŋ. Ne kolo me ba ŋga yaaŋgu ginane koloŋ mani ga. Bura kulom da tubra go Jesu boy be Marte ni : « Ɓendeŋ je ane da kulma tumadu ni » (Jann 11:23 NWT). Ginane bay mani ná, Jesu na tobe lay, na esuwa go ane na kara da catiŋna ni. Lay da kur poliy go an na Lajar da kulma tumadu ni ná, gildi ɓedeŋ go nay na esuwa go ane na kara da catiŋna ni. Kurbu da kolo go bor na Marte kulondo da maniŋ ni lay : « Ŋ yaa beme na, mabana name sí súbure ná me je goole kosuŋgotege Kumno key na kinde ɗé ga » (Jann 11:40). Ŋga naŋgu kolo tedige kiỹe go jen esi go ŋga bogeŋgu na kirbe kaŋgaŋgu da tubra Johba key go nay je ane na kara da catiŋna niŋ. Alla ŋga ɓalŋgu go neŋgu ne me ba ŋga germe na súbu go sé kaŋga da tubra kaaŋ ni ga.

GIRMAŊGAŊGU SÚBU GO SÉ KAŊGAŊGU GO DA ANE KULMA TUMADU NI

17. Nded ná, ne me ba ŋga ŋgemeŋgu da kirbe kaŋga ni kur go ŋga je kunjiliŋgu kaỹa gisi ane kulma tumadu ni ga.

¹⁷ Tub kaỹa go ge kijiri da Bible ni go gisi ane kulma tumadu kiỹe ni lay, kurbu da mani lay. Bible yaa kolo kara jurgu da kusuỹo cay ni go ge an na indige da kulma tumadu nic. Ne kolo me ba gi waỹe tedige pina na pina ped ɗé ga. Kur go gi je tibeŋ ná, ŋgima da kirbe kom ni go ne kara go ge himge na ne cadige ɗé, alla ne kara baŋẅe na kamda lay, na karma go jenge kusuỹo cay kaaŋ ni nogo kindi. Hama go age kaỹa kunjile kiỹe da kaỹa kaale kiỹe koloŋ ni. Tuna kusum kolo na nogo naa ba dage pina pina ped je gilge go Johba na kirbe lay, na esuwa go ane na kara da catiŋna ni ga. Lay go dele ped ná, aga kur poliy go kirbe da ane kulma tumadu ni go na kawriy delŋ, day go Jesu key. Bura kulom go kara kis kis tome goolge ane da kulma tumadu ni key lay, je be esuwa súbu go sé kaŋga lay (1 Kor. 15:3-6, 20-22).

18. Nogo naa ba gi ɓal go habe kaỹa kura da kire ale kiỹe kaŋgaŋgu lay, na kire ale kiỹe go daŋ go je yaage kolo ane kulma tumadu niŋ ga (gula note lay).

¹⁸ Aga kaỹa kura da « kire kiỹe » kaŋgaŋgu go je yaage kolo ane kulma tumadu nid (Epe. 5:19). Kire kiỹeŋ koloŋ lay, na kire ale kiỹe go ɗaŋ lay ná, je germige súbu go sé kaŋga da tubra go ane kulma tumadu ni go ne kaỹa ndoỹeŋ. Jina ɗiŋlage. Jina kunjulu go alege. Kur go ŋgu je ne lamaso na kara tugu kom kulondo ni ná, gayaŋgu kolo gusu da tedige go dere ni. Lay ŋgimage sú da kirbe kom ni lay, da muglum ni lay. Alla, wele go nojum na ma ɗew gere gi da kaỹa gise kur ni go je jee geyle kom cani ná, tuno Johba key je ojegi go gi bore kulom da kire ale kiỹeŋ koloŋ ni lay, je ɗe bigi kire go gi habe na landre lay, na esuwa mani tum lay.

19. Nogo naa ba gi ɓal go ne guye na kirbe kom kolo germe na súbu go sé kom da ane kulma tumadu niŋ ga (gula giléro « Gi je tobe go tonege ne me ga. »).

¹⁹ Na guye na kirbe kom. Na kire esuwa go jene kirbe kolo go Johba beŋga kaaŋ ná, ŋga ɓalŋgu go kirbe da duniỹa go hirwaŋ ni. Timdiŋga toŋ yaa na : « Ŋ je ay kur poliy neỹ go jene goole kusiŋ da duniỹa go hirwaŋ ni ná, kur kaŋỹe si ganane ŋ je ɗuẅa hida biỹedige go je biỹge da màniŋ. » Kurbu go gi je der guỹe na kara ɓaŋẅe lay, na kamda go náge na súbu go sé tumo. Ne wey ba gi je ne kar kar go habey ga. Ne kolo tone tiỹe go kaŋge ba gi je tobe go toney ga. Kurbu da kurweley go nojum kiỹe go marwigeŋ je kine ane jenege na kindige. Kurbu da habe kusu kuŋgu ni má : Go kindiŋ gi je oomege se kusum ni. Gi je ile kolo kuloŋgo eywa ga. Gi je yaa bey na me lay ga.

20. Nded ná, ŋga ireŋgu njaŋ go ne ne me ga.

²⁰ Ŋga senŋgu kura Johba key go beŋga tubra go gisi ane kulma tumadu niŋ. Ŋga ɓalŋgu go sene gaw go tubra kaaŋ je ane ɓale ɗab, bekolo Johba na tobe lay, na esuwa go ane na kara mare da catiŋna ni. Urŋgaŋgu njaŋ go germe súbu go sé kaŋga da tubra go kura kaaŋ ni. Ne mani ba ŋga je ndoreŋguje mira na Kumno kaŋga go boy tubra be wey wey koŋgo piỹa na: ‘Nojum kiỹe je kine anegeje da catiŋna ni.