Monzoto ya ndenge nini etambwisaki “banganga oyo batalaka minzoto” tii epai ya Yesu?

Masolo mingi ya Noele emonisaka monzoto lokola elembo moko malamu oyo emonanaki na likoló. Ezalaki mpenza bongo?

◼ Monzoto yango ebendaki mpenza likebi ya “banganga oyo batalaka minzoto” oyo bautaki na ɛsti, nsukansuka etambwisaki bango tii epai ya Yesu, ndenge Matai, moko ya bakomi ya Biblia alobi. (Matai 2:1-12, Bible na lingala ya lelo oyo) Masolo mingi ya Noele emonisaka monzoto yango lokola elembo moko ya malamu oyo emonanaki na likoló. Buku moko elobeli monzoto yango ete ezali “ebongiseli ya Nzambe . . . oyo na nzela na yango akumisaki mwana na ye Yesu mpe andimaki ye lokola mwana na ye ya bolingo.” Ata banzembo oyo bayembaka na Noele ekumisaka monzoto yango. Monzoto yango ezalaki nini?

Bato mosusu balobaka ete ezalaki likambo moko ya kokamwa oyo esalemaki na likoló. Bato mingi ya mayele balobaka ete ezalaki kokutana ya baplanɛti. Kasi, ndenge buku moko (The New Bible Dictionary) emonisi yango, “likambo yango ekoki kolobelama te lokola ‘monzoto.’” Soki ezalaki ebele ya baplanɛti oyo etambolaka zingazinga na mosusu, ekokaki komonana lokola madodomadodo ya kongɛnga, kasi te lokola monzoto moko. Bato mosusu balobaka ete ezalaki biloko mosusu oyo etambolaka na likoló na ndakisa, comète to kopanzana ya monzoto (supernova). Kasi, ata likambo moko te oyo balobeli awa ekokaki kosalema na likoló mpe kokamba bato na engumba moko ya sikisiki mpe na nsima kotɛlɛma likoló ya ndako moko.

Monzoto yango ezalaki monzoto lokola minzoto nyonso to Nzambe nde abimisaki yango? Tótalela makambo mosusu: “Banganga oyo batalaka minzoto” bazalaki te bato ya iniversite, to bakonzi ndenge bato bamonisaka yango lelo oyo. Bazalaki “banganga-minzoto” ndenge mabongoli mingi ya mikolo na biso ya Lingala ebengaka bango. Bamipesaki na misala oyo Makomami Mosantu epekisaki. (Kolimbola Mibeko 18:10-12) Simbá ete Biblia elobi ete kaka banganga-minzoto wana nde “bamonaki” monzoto yango. Soki monzoto wana ezalaki monzoto ya solo, elingaki kozala elembo oyo moto nyonso akokaki komona. Kasi, ata Mokonzi Erode asɛngaki bango báyebisa ndenge monzoto yango ezalaki. Monzoto wana etambwisaki banganga-minzoto liboso na Yerusaleme, epai ya Erode, monguna oyo azalaki koluka koboma Masiya oyo alakamaki. Azalaki na mokano ya koboma Yesu. Na nsima, monzoto yango ekambaki banganga yango epai mosusu, na sudi ya Beteleme esika Yesu azalaki mpe etyaki bomoi ya Yesu na likama.

Makambo oyo nyonso emonisi ete monzoto yango eutaki epai ya moto mabe, na ntembe te Satana Zabolo. Biblia elobeli ye ete asalelaka “bilembo ya lokuta mpe makamwisi oyo ezali komonisa makambo oyo ekoya.” (2 Batesaloniki 2:9) Yango esengeli kokamwisa bakristo ya solo te ete Satana akokaki kosalela kaka banganga-minzoto wana bámona eloko moko oyo ezali lokola monzoto mpe kosalela “monzoto” yango mpo na komema bango tii esika mwana ya Nzambe azalaki, oyo ye alingaki koboma. Kasi, moto ata moke te akoki kozala na bwanya koleka Yehova Nzambe. Yango wana, tokoki kokamwa te ete mokano mabe oyo Satana azalaki na yango ya koboma Yesu ntango azalaki naino bebe elongaki te.

Nzokande, tosengeli koyeba ete Nzambe asakolaki kobotama ya Yesu na lolenge ya kokamwa. Na butu mpenza oyo Yesu abotamaki, anzelu moko abimelaki babateli ya mpate mpe ayebisaki bango nsango ya kobotama ya “Mobikisi.” Anzelu yango ayebisaki babateli ya mpate yango esika bakoki kokende mpo na komona Yesu. Na nsima, ebele ya baanzelu babimaki mpe babandaki kokumisa Nzambe. (Luka 2:8-14) Nzambe asalelaki baanzelu wana kasi te monzoto mpo na koyebisa bato ete Yesu abotami.