MITUNA OYO BILENGE BATUNAKA
Kofiba enama ya nzoto ya mwasi to ya mobali ezali mpenza kosangisa nzoto?
Lapolo ya ebongiseli moko na États-Unis oyo ebatelaka bato na maladi elobi ete ntango batunaki bilenge ya mbula 15 tii mbula 19 mituna, pene na katikati bandimaki ete basilá kofiba enama ya nzoto ya mwasi to ya mobali. Na buku na ye (Oral Sex Is the New Goodnight Kiss) Sharlene Azam alobi boye: “Soki otuni bilenge likambo yango [kofiba enama ya nzoto ya mwasi to ya mobali na monɔkɔ] bakoyebisa yo ete ezali likambo monene te. Kutu, bamonaka ete ezali mpenza kosangisa nzoto te.”
Okanisi nini?
Yanolá ɛɛ to te na mituna oyo elandi.
Mwana mwasi akoki kozwa zemi soki afibi enama ya nzoto ya mibali?
Ɛɛ
Te
Moto akoki kozwa maladi soki afibi enama ya nzoto ya basi to ya mibali?
Ɛɛ
Te
Kofiba enama ya nzoto ya basi to ya mibali ezali mpenza kosangisa nzoto?
Ɛɛ
Te
Makambo ya solo ezali nini?
Talá soki biyano na yo eyokani na oyo elandi.
Mwana mwasi akoki kozwa zemi soki afibi enama ya nzoto ya mibali?
Eyano: Te. Yango wana bato mingi bakanisaka ete kofiba enama ya nzoto ya basi to ya mibali ezali kosangisa nzoto te.
Moto akoki kozwa maladi soki afibi enama ya nzoto ya basi to ya mibali?
Eyano: Ɛɛ. Moto oyo afibi enama ya nzoto ya basi to ya mibali akoki kozwa maladi ya hépatite (A to B), tumeurs génitales, sopisi (blennorragie), herpès, maladi ya sida mpe kasende (syphilis).
Kofiba enama ya nzoto ya basi to ya mibali ezali mpenza kosangisa nzoto?
Eyano: Ɛɛ. Kosala ata likambo nini na enama ya kobotela ya moto mosusu—ezala kolala na moto, kofiba enama ya nzoto na ye ya mwasi to ya mobali, kokɔtisa enama ya nzoto ya mobali na esumbeli ya mwasi, to kosimbasimba enama ya kobotela ya moto—ezali kosangisa nzoto.
Mpo na nini ezali na ntina?
Tótalela mwa bavɛrsɛ ya Biblia oyo eyokani na likambo ya kofiba enama ya nzoto ya basi to ya mibali.
Biblia elobi: “Talá eloko Nzambe alingi: . . . ete bóboya pite.”—1 Batesaloniki 4:3.
Liloba ya Ebre oyo ebongolami na “pite” elimboli lolenge nyonso ya kosalela enama ya nzoto ya basi to ya mibali na moto oyo bobalani te, ezala kolala na moto, kofiba enama ya nzoto na ye ya mwasi to ya mobali, kokɔtisa enama ya nzoto ya mobali na esumbeli ya mwasi, to kosimbasimba enama ya kobotela ya moto. Moto oyo asali pite akoki kobuka mbuma mpenza, mingimingi akoki kobebisa boyokani na ye na Nzambe.—1 Petro 3:12.
Biblia elobi: “Moto oyo asalaka pite, azali kosalela nzoto na ye moko lisumu.”—1 Bakorinti 6:18.
Kofiba enama ya nzoto ya basi to ya mibali ekoki komemela moto likama na nzoto mpe na elimo. Ekoki mpe kobebisa makanisi ya moto. Buku moko (Talking Sex With Your Kids) elobi ete mwasi ayokaka ete basakani na ye, ayokaka mawa, to kobanga kaka te ntango mobali alali na ye. Ebakisi ete: “Mabe ya ndenge nyonso oyo moto akoki koyoka soki basangisi na ye nzoto na makasi, akoki mpe koyoka yango soki basali ye na makasi ata likambo nini na enama na ye ya kobotela. Kosangisa nzoto ezali kaka kosangisa nzoto.”
Biblia elobi: “Ngai Yehova nazali Nzambe na yo, Moto oyo azali koteya yo mpo na litomba na yo moko.”—Yisaya 48:17.
Ondimaka mpenza ete mibeko ya Nzambe na likambo etali kosangisa nzoto ezali mpo na bolamu na yo? To omonaka ete etyaka yo nsinga na nkingo? Mpo na kosalisa yo oyanola na mituna yango, tózwa ndakisa ya balabala monene oyo mituka elekaka mingi, batyá bilembo oyo emonisi vitɛsi ya nsuka, miinda oyo epesaka nzela, mpe bisika ya kotɛlɛma. Omonaka ete bilembo yango ezali mpo na kotya basofɛlɛ nsinga na nkingo to ezali mpo na kobatela? Nini ekosalema soki yo, to basofɛlɛ mosusu bokipe bilembo yango te?
Mibeko ya nzela epekisaka kosala makambo mosusu, kasi ebatelaka. Ndenge moko mpe, mibeko ya Nzambe epekisaka makambo mosusu, kasi ebatelaka yo
Ezali mpe bongo mpo na mibeko ya Nzambe. Soki otosi yango te, okobuka oyo oloni. (Bagalatia 6:7) Buku moko (Sex Smart) elobi boye: “Soki ozali ntango nyonso kosundola mateya oyo ondimaka mpe bizaleli malamu mpe okómi kosala makambo oyo oyebi ete ezali mpenza malamu te, yo moko okobanda komimona ntina te.” Kasi, soki ozali kotosa mibeko ya Nzambe, okomonisa ete okangami na bizaleli ya malamu. Lisusu, okozala na lisosoli ya pɛto.—1 Petro 3:16.