Kana Se Mu Fumani Bulapeli Bo Bu Nepahezi?

“Bulumeli bo bu kenile, bo bu sa nyazahali fapil’a Mulimu Ndat’a luna.”—JAKOBO 1:27.

1, 2. (a) Mwa munahano wa batu ba bañata, ki sifi se si atula ka za haiba bwa bona ki bona bulapeli bo bu nepahezi? (b) Ki sifi se si swanelwa ku nyakisiswa ka butuna mwa ku atula ka za bulapeli?

LU PILA mwa nako yeo batu ba bañata ba ikolwisa ka ku fa bulapeli kalulonyana fela ya bupilo bwa bona. Ne ba kana ba fumaneha kwa lisebelezo ze ñwi za bulapeli, kono ki ba banyinyani fela ba ba eza seo kamita. Batu ba bañata ha ba na mubonelo wa kuli bulapeli bo buñwi kaufela ki bo bu fosahezi mi ni kuli bwa bona bu nepahezi. Ka bunolo fela ne ba kana ba ikutwa kuli bulapeli bwa bona ki bo bu nepahezi ku bona.

² Ka ku beya seo mwa munahano, kana puzo ye li, Kana se mu fumani bulapeli bo bu nepahezi? ka bunolo fela i talusa kuli, Kana se mu fumani bulapeli bo mu lata? Ki sifi se si atula ka za se mu lata? Ki lubasi lwa mina? Ba ba mwa siango ni mina? Maikuto a mina? Se mu nyakisisize ka butuna cwañi mubonelo wa Mulimu fa taba yeo?

Lu Kona ku Ziba Cwañi Mubonelo wa Mulimu?

3. (a) Kuli lu kone ku ziba mubonelo wa Mulimu, ki nto mañi ye lu lukela ku fumana? (b) Ki lipuzo mañi ze lu swanela ku buza ka za libaka luna ka butu ha lu lumela kuli Bibele i zwa ku Mulimu?

³ Kuli lu zibe seo Mulimu yena ka sibili a hupula, ku swanela ku ba ni ku sinulwa ko kuñwi ko ku zwelela ku yena. Bibele ki yona buka ya kale ka ku fitisisa ye ipapata ku ba ye buyelezwi ki Mulimu. (2 Timotea 3:16, 17) Kono kana ku konwa ku bulelwa ka buniti fela kuli buka yeo, ka ku fapahana ni ze ñwi kaufela, i na ni lushango lwa Mulimu kwa mufuta wa mutu kaufela? Ne mu ka alaba cwañi puzo yeo, mi kabakalañi? Kana ki ka libaka la kuli bashemi ba mina ne ba na ni mubonelo w’o? Kana ki bakeñisa mubonelo wa ba ba mwa siango ni mina? Kana mina ka sibili se mu tatubile bupaki ka za teñi? Kiñi ha mu s’a ezi seo cwale, ka ku itusisa likuka za bupaki z’e ne ze tatama?

4. Ha ku amiwa ku za ku fumaneha, ki sifi se si bonisa kuli Bibele, mi isiñi buka ye ñwi i sili, i zwa ku Mulimu?

⁴ Ku fumaneha: Lushango l’o kaniti luli lu zwa ku Mulimu ni ku ya kwa lubasi kamukana lwa batu lu swanela ku ba lo lu fumaneha ku bona. Kana seo ki sa niti kwa Bibele? Mu nyakisise se: Bibele, kaufel’a yona kamba kalulo fela, cwale se i hasanyizwe mwa lipuo ze fitelela 2,000. Ka ku ya ka kopano ya American Bible Society, i bata i’ba lilimo ze lishumi kwamulaho k’o lipuo m’o Bibele ne i hatisizwe ne li i tahisize kuli i fumanehe kwa bayahi ba lifasi ba ba bat’o eza 98 pesenti. Sina ka mo ku boniselizwe ki buka ya Guinness Book of World Records, Bibele ku si na ku hononwa ki yona “buka ye abezwi hahulu ka ku fitisisa mwa lifasi.” Seo ki sona se ne lu ka libelela kwa lushango lo lu zwa ku Mulimu ili lo lu libisizwe kwa batu ba mishobo ni macaba ni lipuo kamukana. (Mu bapanye Sinulo 14:6.) Ha ku na buka ye ñwi mwa lifasi ye petile nto ye cwalo.

5. Ki kabakalañi mutomo wa litaba ze ezahezi luli za Bibele ha u li o’ butokwa?

⁵ Ku ba ni litaba ze ezahezi luli: Tatubisiso ya ka tokomelo ya makande a Bibele i patulula nzila ye ñwi yeo Bibele i fapahana ka yona kwa libuka ze ñwi ze ipapata ku ba ze kenile. Bibele i na ni litaba luli ze ezahezi, isiñi matangu a s’a konwi ku pakiwa. Irwin Linton, y’o ka nako ya n’a li c’aziba wa mulao n’a twaezi ku tatubisisa se ne si tokwahala sina bupaki mwa kuta ya mulao, n’a ñozi kuli: “Hailif’o makande a ku ipangela, matangu ni bupaki bwa buhata li tokomela ku beya likezahalo ze kandekwa mwa sibaka sa kwahule ni mwa nako ye ñwi ye s’a zibwi hande, . . . makande a Bibele a lu fa lizazi ni sibaka sa lika ze kandekiwa ili ka ku nonga ka ku fitisisa.” (Kwa neku la mitala, mu bone 1 Malena 14:25; Isaya 36:1; Luka 3:1, 2.) Kwa batu ba ba sikuluhela kwa bulapeli isi ka ku baleha kwa miinelo tenyene kono kwa neku la niti, ye ki nto ya butokwa ye na ni ku nyakisiswa.

6. (a) Bibele i tusa cwañi luli mutu mwa but’ata bwa bupilo? (b) Ki mwa linzila lifi z’e talu Bibele i tusa mutu ku sebelisana ni miinelo tenyene ye t’ata?

⁶ Ku sebeza: Ba ba tatuba ka butuna Bibele hañi-hañi ba fita fa ku lemuha kuli litaelo ni likuka za yona haki ze lukiselizwe ku ba hatelela. Ka ku fapahana, zona zeo li bonisa hande nzila ya bupilo ye tisa lituso ku bao ba ba kumalela ka butuna ku zona. (Isaya 48:17, 18) Ku omba-omba ko i fa ku ba ba mwa maswenyeho haki ko ku mukungulu, ko ku tomile fa mihupulo ya butu ye si na se siñwi. Ka ku fapahana, i tusa batu ku sebelisana ni miinelo tenyene ye t’ata hahulu ya bupilo. Kamukwaufi? Ka linzila ze talu: (1) ka ku fa kelezo ye utwahala hande ka za mwa ku sebelisanela ni but’ata, (2) ka ku talusa ka mwa ku amuhelela kemelo ye lilato yeo Mulimu a fa kwa batanga ba hae cwale, ni (3) ka ku patulula nako ye nde hahulu ya kwapili yeo Mulimu a bulukezi ba ba mu sebeleza, ili ku ba fa mabaka a’ utwahala hande kwa neku la buikolwiso mwa lisepiso za hae.

7. (a) Ka ku itusisa mañolo a’ bulezwi mwa litaluso za kwatasi, mu taluse kalabo ya Bibele ku ye ñwi ya litaba ze tuna ze bilaeza batu kacenu. (b) Mu bonise ka m’o kelezo ya Bibele i lu sileleza kamba ku lu tusa ku sebelisana ni miinelo ye tisa sineneketo.

⁷ Nihailikuli kelezo ya Bibele hañata ha i latiwi hahulu mwahal’a ba ba hana m’ata a tamaiso ni ku ndongwama bupilo bwa ku ipatela fela munyaka, ba bañata ba fitile fa ku lemuha kuli bupilo bo bu cwalo ha bu si ka ba tiseza tabo luli. (Magalata 6:7, 8) Bibele i fa likalabo ze namile kwa lipuzo ka za ku sulula milwalo, telekano, ni kalombe. Kelezo ya yona i fa silelezo kwa ku itusisa maswe milyani ni lino ze kola ni kwa ku yambula butuku bwa AIDS ka mali a’ na ni bona kamba ka buitamaeli mwa tobali. I lu bonisa ka mwa ku bela ni mabasi a’ tabile. I fa likalabo ze konisa mutu ku sebelisana ni miinelo ye tahisa sineneketo ye tuna ka ku fitisisa mwa bupilo, ku kopanyeleza cwalo ni ku haniwa ki bahabo mutu, makulano a matuna, ni lifu la mulatiwa. I lu tusa ku lemuha lika za butokwa luli ku luna ilikuli bupilo bwa luna bu tale taluso isiñi ku inyaza.a

8, 9. (a) Ki bupolofita bufi bo bu tahiseza mina ka butu ku bu bona sina bupaki bwa ku buyelelwa kwa Bibele? (b) Ki sifi seo bupolofita bwa mwa Bibele bu paka ka za simuluho ya bona?

⁸ Bupolofita: Bibele ki ye ipitezi sina buka ya bupolofita, ili buka ye bulela se si ka ezahala mwa nako ya kwapili, mi i bulela zeo ka ku fa litaba ze tungile. Ne i bulezi cimo sinyeho ya muleneñi wa kwaikale wa Tire, ku sinyeha kwa Babilona, ku yahiwa sinca kwa Jerusalema, ku zuha ni ku wa kwa malena ba mwa Medo-Persia ni Greece, ni likezahalo ze ñata mwa bupilo bwa Jesu Kreste. Hape ne i bulezi cimo ka butungi miinelo ya lifasi ye fitile fa ku ezahala mwa lilimo za mwanda wo, mi i talusa butokwa bwa yona. I bonisa ka m’o but’ata bo bu imezwi babusi ba batu bu k’a tatululelwa, mi i bonisa Mubusi ya k’a tisa kozo ye inelela ni buiketo bwa niti kwa mufuta wa mutu.b—Isaya 9:6, 7; 11:1-5, 9; 53:4-6.

⁹ Ka ku ba nto ye butokwa, Bibele i tahisa buikoneli bwa ku kona ku bulela cimo za kwapili ka ku nepahala sina sisupo se si bonisa Bumulimu. (Isaya 41:1–46:13) Y’a kona ku eza seo kamba ya kona ku susueza ba bañwi kuli ba kone ku si eza haki siswaniso fela se si si na bupilo. Haki mutu fela ya ipeile fa bulapeli. Ki yena Mulimu wa niti, mi buka ye na ni bupolofita bo bu cwalo ki Linzwi la hae.—1 Matesalonika 2:13.

Kana Kaufela Ba Ba Itusisa Bibele Ba Nepahezi?

10, 11. Sina ka mo ku boniselizwe ki Jesu, nihaike kuli yo muhulu wa bulapeli n’a kana a itusisa Bibele, ki sika mañi se ne si kana sa tahisa kuli bulapeli bw’a yemela bu be bo bu si na tuso?

¹⁰ Kacwalo, kana kw’a utwahala—mi ka butokwa ni ku fita, kana ki sa mwa Mañolo—ku fita fa kutwisiso ya kuli likwata kaufela za bulapeli bo bu ipapata ku itusisa Bibele li luta bulapeli bwa niti? Kana mañi ni mañi ya lwala kamba ku ama kwa Bibele u sebelisa bulapeli bo bu nepahezi?

¹¹ Ba bañata ba bahulu ba bulapeli, nihailikuli ba na ni Bibele, ba itusisa bulapeli sina nzila ya ku ipahamisa ka yona. Ba fokolisa m’ata a niti ye kenile ka ku i zwaka ka lizo ni lituto za mihupulo ya batu. Kana bulapeli bwa bona bwa amuheleha ku Mulimu? Kwa baeteleli ba bulapeli mwa Jerusalema ya mwa lilimo za mwanda wa pili ba ne ba eza cwalo, Jesu Kreste ka ku swanela n’a sebelisize zibahazo ya Mulimu ka mupolofita Isaya, ka ku bulela kuli: “Ba sicaba se, ba ni kuteka ka milomo, kono lipilu za bona li kwahule ni Na; Ba ni kubamela ku si na tuso, kakuli tuto ye ba luta ki ya milao ya batu fela.” (Mateu 15:8, 9; 23:5-10) Ka ku utwahala, bulapeli bo bu cwalo haki bona bulapeli bwa niti.

12, 13. (a) Muzamao wa lilama za keleke u kona ku tusa cwañi mutu ku bonisisa haiba bwa bona ki bona bulapeli bo bu nepahezi? (b) Mulimu u k’a nga cwañi bulapeli bwa luna haiba lu keta balikani mwahal’a bao a hana? (2 Makolonika 19:2)

¹² Ku cwañi haiba miselo ye tahisizwe ki bulapeli bo buñwi, ka mo i bonahalezi mwa bupilo bwa lilama za bona ba ba mwa mayemo a mande, ki ye bolile? Fa Ngambolo ya hae ya fa Lilundu, Jesu n’a lemusize kuli: “Mu pime bapolofita ba buhata, . . . Mu ka ba ziba ka miselo ya bona. . . . Kota ye nde kaufela i beya miselo ye minde; mi kota ye maswe ha i koni ku beya miselo ye minde.” (Mateu 7:15-17) Ki taba ya niti kuli batu ka buñwi ne ba kana ba fosa ni ku tokwa hakululo. Kono muinelo ki o’ fapahana haiba lilama za keleke, mane ni ba bahulu ba bulapeli, ba ikenya mwa ku eza buozwa ni buhule, ku lwana, bundalabangwana, mukwañuli, bupumi, ku lapela mioya, ku lapela milimu ya maswaniso—ili sifi kamba sifi kamba kaufela a zona zeo—mi niteñi ha ku na kalimelo ye fiwa, mi ba ba zwelapili mwa nzila yeo ha ba zwisiwi mwa puteho. Bibele i bonisa hande-nde kuli ba ba eza lika ze cwalo ba swanelwa ku zwisiwa mwa puteho; ha ba na ku ba ni ndao mwa Mubuso wa Mulimu. (Magalata 5:19-21) Bulapeli bwa bona ha bu tabisi Mulimu, mi ni bulapeli bwa luna ha bu na ku tabisa Mulimu haiba lu keta balikani mwahal’a bao a hana.—1 Makorinte 5:11-13; 6:9, 10; Sinulo 21:8.

¹³ Ki nto ye iponelwa hande-nde kuli haki likwata kamukana ze ipapata ku itusisa Bibele ze sebelisa bulapeli bwa niti b’o i talusa. Ki sifi, cwale he, seo Bibele i talusa ku ba sisupo se si bonisa bulapeli bwa niti?

Lisupo ze Bonisa Bulapeli bwa Niti

14. (a) Lituto kamukana za bulapeli bwa niti li tomile fa nto mañi? (b) Lituto za Krestendomu ze ama Mulimu ni moyo li bonahala ku ba mwa mayemo afi ha li tatubiwa ka sisupo seo?

¹⁴ Tuto ya bona i tomile ka ku tiya fa Mañolo a’ buyelezwi. “Liñolo kamukana li tahile ka Moya wa Mulimu, mi li na ni tuso kwa ku luta, ni ku kolisa, ni ku nyaza, ni ku hulisa ka ku luka.” (2 Timotea 3:16) Kono ki kai k’o Bibele ye Kenile i bulela ka za Silalu sa Krestendomu? Mi ki kai k’o Bibele i luta, sina mo ba lutela ba bahulu ba bulapeli, kuli batu ba na ni moyo o’ banduk’anga fa lifu la mubili? Kana se mu kile mwa buza yo muhulu wa bulapeli kuli a mi bonise lituto zeo mwa Bibele ya mina? Buka ya The New Encyclopædia Britannica i bulela kuli: “Nihaiba linzwi la Silalu kamba tuto ya teñi ye bulezwi hande ha li fumanehi mwa Testamente ye Nca.” (1992, Micropædia, Volyumu 11, likepe 928) Mi New Catholic Encyclopedia i lumela kuli: “Mwahal’a ba Bahulu ba Keleke ya kwa makalelo, ha ku si k’a ba ni se siñwi mane ni se si atumela hanyinyani fela kwa muhupulo kamba mubonelo o’ cwalo.” (1967, Volyumu XIV, makepe 299) Haili ka za muhupulo wa Krestendomu wa moyo o ikauhanya kwa mubili fa lifu, baituti ba za keleke ba lumela kuli ne b’a ngile muhupulo w’o kwa lituto za mihupulo ya butu za Sigerike. Nihakulicwalo, bulapeli bwa niti ha bu kashezi kwatuko niti ya Bibele ka ku lata lituto za mihupulo ya butu.—Genese 2:7; Deuteronoma 6:4; Ezekiele 18:4; Joani 14:28.

15. (a) Bibele i bonisa cwañi Yena a nosi fela ya swanelwa ku lapelwa? (b) Balapeli ba niti ba ikutwa cwañi ka za ku sutelela bukaufi ni Jehova?

¹⁵ Bulapeli bwa niti bu yemela ku lapelwa kwa Mulimu a li muñwi fela, Jehova. (Deuteronoma 4:35; Joani 17:3) Ka ku bulela litaba za Deuteronoma 5:9 mwa manzwi a hae, Jesu Kreste n’a bulezi ka ku tiya kuli: “Kubamela [Jehova, NW] Mulimu wa hao, mi u sebeleze Yena a nosi.” (Mateu 4:10) Ka ku lumelelana ni seo, Jesu n’a zibahalize libizo la Ndat’ahe kwa balutiwa ba hae. (Joani 17:26) Kana bulapeli bwa mina bu mi lutile ku lapela Jehova? Kana se mu fitile fa ku ziba Mutu ya zibahazwa ka libizo leo—milelo ya hae, likezo za hae, tulemeno twa hae—ilikuli mu ikutwe kuli mu kona ku sutelela ku yena ka buikolwiso? Haiba bwa mina ki bona bulapeli bwa niti, kalabo ki ee.—Luka 10:22; 1 Joani 5:14.

16. Tumelo ku Kreste i talusa nto mañi ku ba ba sebelisa bulapeli bwa niti?

¹⁶ Kalulo ya butokwa ya bulapeli bo bu tabisa Mulimu ki tumelo ku Mwan’a hae, Jesu Kreste. (Joani 3:36; Likezo 4:12) Seo ha si talusi ku lumela fela kuli n’a kile a pila kamba kuli ne li mutu ya zwile mubano. Si kopanyeleza buitebuho ku seo Bibele i luta ka za butokwa bwa sitabelo sa bupilo bwa butu bo bu petahalile bwa Jesu ni ku lemuha mayemo a hae kacenu sina Mulena mwa lihalimu. (Samu 2:6-8; Joani 3:16; Sinulo 12:10) Haiba mu swalisana ni ba ba sebelisa bulapeli bwa niti, mu ziba kuli mwa bupilo bwa ka zazi ni zazi ba eza buikatazo bwa ka tokomelo bwa ku ipeya ku utwa Jesu, ku likanyisa mutala wa hae, ni ku abana ka butu ni ka cisehelo mwa musebezi wa n’a file kwa balutiwa ba hae. (Mateu 28:19, 20; Joani 15:14; 1 Pitrosi 2:21) Haiba hakucwalo ku bo mu lapela ni bona, mu tokwa ku talima ku sili.

17. Ki kabakalañi balapeli ba niti ha ba tokomela kuli ba si ke b’a ba ni koli ya lifasi, mi seo si kopanyeleza nto mañi?

¹⁷ Bulapeli bwa niti ha bu si ka tampakana ka ku ikenya mwa bupolitiki ni mikwangalakanyi ya silifasi. (Jakobo 1:27) Ki kabakalañi hakusicwalo? Kakuli Jesu n’a bulezi ka za balutiwa ba hae kuli: “Hasi ba lifasi, sina na ha ni si wa lifasi.” (Joani 17:16) Jesu n’a si ka ikenya ku za bupolitiki, mi n’a hanisize balateleli ba hae ku sikuluhela kwa lilwaniso za kwa mubili. (Mateu 26:52) Ba ba ikungela seo Linzwi la Mulimu li bulela ‘ha ba sa ituta ndwa.’ (Isaya 2:2-4) Haiba bulapeli bufi kamba bufi bo mu swalisani ni bona nihaike ka libizo fela bu s’a swanelwi ki taluso yeo, u zibe se li nako ya ku ikayutula ku bona.—Jakobo 4:4; Sinulo 18:4, 5.

18. (a) Ki sifi seo Joani 13:35 i bonisa sina muinelo o’ zwile mubano wa bulapeli bwa niti? (b) Ne mu ka tusa cwañi mutu yo muñwi ku bonisisa kuli ki sikwata sifi se si eza ka ku lumelelana ni Joani 13:35?

¹⁸ Bulapeli bwa niti bu luta ni ku sebelisa lilato le li si na buitati. (Joani 13:35; 1 Joani 3:10-12) Lilato le li cwalo ha li bulelwi fela mwa lingambolo. Li kopanya hamoho luli batu ba mishobo kamukana, likwata za mayemo kaufela a sifumu, lipuo kaufela, macaba kaufela. (Sinulo 7:9, 10) Li kauhanya Bakreste ba niti kwa lifasi le li ba potolohile. Haiba ha mu si k’a eza kale cwalo, mu fumanehe kwa mikopano kwa Ndu ya Mubuso ya Lipaki za Jehova, hamohocwalo ni kwa mikopano ya bona ye mituna ni ku fita. Mu ba shalimisise ha ba nze ba sebeza hamoho ili ku yaha ye ñwi ya Mandu a bona a Mubuso. Mu lemuhe mo b’a ngela basupali (ku kopanyeleza cwalo ni limbelwa) hamohocwalo ni ba banca (ku kopanyeleza cwalo ni ba ba na ni mushemi a li muñwi fela kamba ba ba si na ni yo mukana). (Jakobo 1:27) Mu bapanye se mu bona ku se mu boni mwa bulapeli bufi kamba bufi bo buñwi. Cwale mu ipuze kuli, ‘Ki bomañi ba ba sebelisa bulapeli bwa niti?’

19. (a) Ki tatululo mañi kwa but’ata bwa mufuta wa mutu yeo bulapeli bwa niti bu yemela? (b) Ki sifi seo lilama za sikwata se si kumalezi kwa bulapeli bwa niti ba swanela ku eza?

¹⁹ Bulapeli bwa niti bu yemela Mubuso wa Mulimu sina ona tatululo ye inelela kwa but’ata bwa mufuta wa mutu. (Daniele 2:44; 7:13, 14; 2 Pitrosi 3:13; Sinulo 21:4, 5) Kana ifi kamba ifi ya likeleke za Krestendomu ya eza seo? Ki l’ili fo ne mu kile mwa utwela yo muhulu wa bulapeli a talusa Mubuso wa Mulimu ni seo Mañolo a bonisa kuli u k’a si peta? Kana kopano ye mu li kalulo ya yona ya mi susueza ku bulela ku ba bañwi ka za Mubuso wa Mulimu, mi haiba ku cwalo, kana lilama ba yona kaufela b’a abana mwa ku eza cwalo? Jesu n’a file bupaki bo bu cwalo; balutiwa ba hae ne ba ezize cwalo. Ni mina mu kona ku ba ni tohonolo ya ku abana mwa musebezi wo. Ki ona musebezi o’ butokwa ka ku fitisisa o’ swelwi ku eziwa fa lundandala lwa lifasi-mubu kacenu.—Mateu 24:14.

20. Fahalimu a ku lemuha bulapeli bo bu nepahezi, ki sifi se lu lukela ku eza?

²⁰ Nihailikuli ku na ni bulapeli bo bu fita fa likiti-kiti, Bibele kapili-pili i lu tusa ku s’a lyangana ilikuli lu kone ku lemuha bwa niti. Kono lu tokwa ku eza nto ye fita ku bu lemuha fela. Ki kwa butokwa kuli lu bu sebelise. Se si talusiwa ki seo si k’a nyakisiswa ka butungi mwa taba ya luna ye tatama.

[Litaluso za kwatasi]

Ne Mu K’a Alaba Cwañi?

◻ Mwa ku bonisisa bulapeli bo bu nepahezi, ki mubonelo wa mañi o’ butokwa ka ku fitisisa?

◻ Ki likuka lifi z’e ne ze li bupaki bo bu bonisa Bibele ku ba yona Linzwi la Mulimu?

◻ Ki kabakalañi ha isi bulapeli kamukana bo bu itusisa Bibele bo bu amuheleha ku Mulimu?

◻ Ki lisupo lifi ze silezi ze bonisa bulapeli bu li buñwi fela bo bu nepahezi?

[Mbokisi fa likepe 10]

Lipaki za Jehova . . .

◆ Ba toma lituto za bona kaufela fa Bibele.

◆ Ba lapela Mulimu wa niti a nosi fela, Jehova.

◆ Ba pila ka ku lumelelana ni tumelo ya bona ku Jesu Kreste.

◆ Ha ba ikenyi ku za bupolitiki ni mikwangalakanyi ya silifasi.

◆ Ba bata ku bonisa lilato le li si na buitati mwa bupilo bwa bona bwa ka zazi ni zazi.

◆ Ba yemela Mubuso wa Mulimu sina ona tatululo ye inelela ya but’ata bwa mufuta wa mutu.

[Siswaniso se si fa likepe 9]

BIBELE—ki sifi se si bonisa kuli i na ni lushango lwa Mulimu kwa mufuta wa mutu kaufela?