Lelo Ukimuninwe Nyeke Bupika na Bibidiji Bimobimo Bya Bankambo?
1 Yesu Kristu wānene’mba: “Mukayuka bubinebine ne bubinebine buno nabo bukemupa bwanapabo.” (Yoano 8:32, MB) Eyo, bubinebine buletanga bwanapabo. Bunyongololanga bantu mu bupika bwa kabutyibutyi ne bwa mfundijo yabubela, bwa nkulupilo yabituputupu ne bwa milongelo ya bumvubumvu. Inoko, kudi mpusa mivule itonona bakristu dyalelo bekale kujokela mu bibidiji bimobimo bya bankambo, enka na mokyāikadile mu myaka ya kala.—Ngalatea 4:9.
2 Potutyibanga mbila ya kwikala ba Tumoni twa Yehova, twikalanga betabije na kusumininwa konso amba Bible i Kinenwa kya Leza binebine. (2 Temote 3:16) Tuyukanga kadi amba Bible witusakilanga tulonge kwalamuka kukatampe mwanda wa kusangaja Umpangi wetu. (Kolose 3:9, 10) Kuno kwalamuka kwitutalanga batwe bonso, kekudipo witalula’mo, shi wa muzo’ka, shi wa musaka’ka, shi wa ntanda’ka, shi wa kabila’ka, shi wa mulangilo’ka, mwanda Bible unena amba batwe bonsololo twābutwidilwe mu bubi. (Loma 3:23) Byotudi bakubulwa kubwaninina ne byotutamine mu milongelo, mu bufundiji ne mu bibidiji biludikwa na bubi ne na leza wa ino ngikadilo ya bintu, tufwaninwe kwalamuna mwikadilo wetu pampikwa ne kwikaka kwine.
3 Kuno kwalamuka kutala ne pa kuleka milongelo yonso ne bibidiji byonso bya kishi byakubulwa kukwatañana na bufundiji bwa Kinenwa kya Leza. Mwimanino wa uno muswelo ukokeja kwituletela kafutululo nansha mushikwa ku boba kebadi mu lwitabijo lwetu. Ye mokikadile nakampata mu Afrika muyudile bisela bivule bitala pa madilo a ufwile, pa ntānda, nansha pa kujīka muntu ufwile. Lelo i milongelo’ka imoimo ikokeja kuleta kyaka ku lwitabijo lwa bakristu?
4 Madilo: Mungya munenena dibuku dimo dishintulula bishima, “kudila” kishintulula “kusūmija impolo, kunyoñama pa mutyima pangala pa kufwilwa muntu kampanda, kwialakanya kukatampe.” Lelo tukokeja kutopeka muntu usūmija impolo nansha unyoñama pa mutyima kitatyi kyaponenwe na kyamalwa? Misunsa mivule twikalanga tudila pamwanda wa bilubo byotulongele, ne shi ngitu itusansa. Kudila i kintu kyakibutwila ku muntu, kadi kitalajanga dimodimo yewa unyongamine pa mutyima. Kukwatañana na Bisonekwa, kudila ke kibipo, mhm, nansha ke kusūmija impolo nansha kwikala na njia ku mutyima kwine, kitatyi kifwa muntu otusenswe.—2 Samwele 1:11, 12; 18:33; Yoano 11:35.
5 Inoko, i muswelo’ka udilwanga bafu mwendele bibidiji bya kishi? Kitatyi kitambulwanga musapu amba kampanda wafu mu kisaka, bantu bavule bavūlanga bisandi biyampe bitōka byobadi bavwele, bavwala bisapi bifita fututu. Bana-bakaji besontola nywene, baela’mo kiyowa, mwanda wa kulombola patōka njia ne kujingwa mutyima kwabo. Pavule, bantu badilanga madilo batēla ne bitēle, mudi mfundijo yabubela, kimfwa lukulupilo lunena amba muya keufwangapo. Bakwabo balombolanga ufwile’wa aleke kwibelwa, nansha ajingulule muswelo wibasanshile lufu lwandi. Shi ushile lutundu, nankyo bamulomba ebalombole i ani ushidilwe kisaka wa kwikilela. Shi tubandaule bino binenwa, lelo kebishintululapo kwabija muntu ufwile, āye alele kisaka kyandi? I kyabulanda, mwanda ke kifikile ne basapudi bepāne ne babatyijibwe kushilula kwiula ino mididilo ya bitēle pamwanda wa bakwabo bobevwananga ne bobamonanga bebilonga. Monka mu madilo obadila bekodyota’mwa, bakwabo batelanga’mo misapu yobatuminanga ba mu kyabo kisaka bafwile kala.
6 Lelo mukristu wikuja mu ino milongelo usangajanga Yehova? Kinenwa kya Leza kekifundijangapo amba muntu udi na muya keufu. (Ezekyele 18:4) Omwanda mukristu kafwaninwepo kwiula mididilo ya kulaya mufwe nansha kusāsula utēla ne bitēle bibingija mulangwe wa amba muya keufwangapo. Eyo, kujingwa mutyima i kintu kyendelemo, ne ketufwaninwe kukwatwa bumvu bwa kwikulupwila patōka. Lufu lwa muntu otusenswe i kupatuka kukatampe, i kyaso kipēpa byamwiko. Ino ketwakyongolwai na mfumo inena amba muntu udi na muya keufu nansha inena amba wendelela na kwikala mūmi mu “ntanda ya baya-kalunga.” Tukokeja nanshi kunyoñama pa mutyima, ino ke pamopo bwa boba bakubulwa lukulupilo.—1 Tesalonika 4:13.
7 Kulāla Ntānda: Bantu ba mu bifuko bishileshile bya pano pantanda badi na bibidiji bivule bya kishi bitala pa madilo a ufwile. Bantu bafwidilwe bakeshanga bufuku bonso butuntulu, pakwabo bakesha mafuku mavule ku njibo ya yewa ufwile, wibatana babanjile midilo isonshilwa’nka kusonshilwa. Kuyulanga ba kisaka, balunda, bekalwa-nabo, ne bantu bakwabo kebayukile nansha ufwile mwine, wibatana bongwidile, belele kitalu umbukata, difuku’dya bakesha’nka nkelenkele panshi tō. Nakampata shi ufwile’wa wadi muyukane bininge, nabo po pene balāla ntānda mafuku onso obakimulādikile kitantala. Pakwabo ba mu kyabo kisaka bēlanga nsanzo ku meso a bantu bonso ya kwela kityi amba ke abopo bamwipaile. I milongelo mivule mine ya bujentaila ilongibwanga pa kine kifuko’pa. Boba bonso bebilonga bebilongelanga mwanda wa moyo wa kutyina ufwile, mwanda wa ‘kwimwekeja’ kwadi amba, bine badi bamusenswe ne amba bashele batompola bininge pa kufwa kwandi. Ino, i mwimanino’ka ufwaninwe kwikala nao yewa usaka kusangaja Umpangi wandi?
8 Kinenwa kya Leza kifundija amba bafwe kebadipo na būmi, kebabwanyapo kumona, kwivwana, kunena nansha kulanga. (Musapudi 9:5, 6, 10) Kebakokejapo nanshi kukambakanya bōmi. Kebekalangapo kufula kwa imbidi yabo mwanda wa kutala byobeulongela. Byotudi na buno buyuki, mwene tufwaninwe kwilama ku milongelo ya kulāla ntānda? Kitungo kya kuno kulāla ntānda i kya kukwasha ufwile “asale kibundu,” ende akelunge na bakwabo bafwile. Kulonda bibidiji bya kishi bya uno muswelo, mwene i kwiela mu mutōtelo wa bafu?
9 Bamobamo basakanga kuyuka shi i kibi kukesha pa lufu pakubulwa kulonda bisela bya kishi. Shi kimfwa muntu wafwila ku lupitalo, lelo kekikokejikapo kumutwadidila ku kibundu? Kyotukamwena’mo i kika shi tubaselela kitantala ku njibo? Nansha shi muntu ufwidile kwandi, lelo mwene kikokejika kukamujīka bukidibukidi? Shi muntu wafu, i kipite buya kumutwadidila ku kibundu. Namino ketukeepejapo’nka ku kusambukilwa na misongo kete, ehe, ino tukeepeja ne ku kulāla ntānda ne bisela byako byonso bine. Mu bibundi mwampikwa myanda ya kukimba bidi mikanda ya balupusa, lelo kikankaja kujīka lufu ku kyolwa kya dine difuku’dya i kika? Tuvulukei amba nansha ke lufu lwa Yesu lwine kelwalelwepo nalo ntānda. Nanshi, nansha shi bibidiji bya mu kibundi nansha mu ntanda motushikete bidi muswelo’ka, tufwaninwe kulēmeka Yehova, wetunyongolwele mu fukutu, na kuleka milongelo yonso ikwatañene na mutōtelo wa bafu.
10 Dimodimo bibwanika kulama lufu ku njibo shi muntu wafu ku kyolwa. Mu bizungu, i kiyampe, kadi i kya bukundwe kwenda kukatwala ufwile ku lamolo. Shi kekibwanikapo, mukokeja kuteakanya bisumpi bivule bya banabetu ba kwikombola umbula bwa bufuku mwanda wa kulama umbidi wa ufwile. Mu uno mwanda namo, banabetu bafwaninwe kwikala basumininwe byabinebine, kutyina amba bene-ntanda bakalonga bibidiji byabo bya bankambo na umbidi wa ufwile. Mikele, mwikeulu mukatampe mwine, kalekelepo Dyabola akaye na umbidi wa Mosesa.—Yude 9.
11 Tufikilwanga pakwabo na bizumba bya kukatanwa pa lufu lwa muntu umo wa mu kisaka kyetu ino wakubulwa kwikala mutotyi wa Yehova. Shi kiselwa kya kujīkija lufu’lwa kitutala batwe ne kulonga byonso, ketukalekapo bantu bakwabo balonge bintu bilombola kutōta bafu munshi mwa bwendeji bwetu. Inoko, shi kiselwa ke kyetupo, ketukakimbepo kuningila bantu balonde misoñanya yetu ya mu Bible.
12 Le i Kyendelemo Kufuta Mfwa? Bibidiji bikwabo bya kishi bisakanga kufutyija mfwa. Ino milongelo ishintulula amba yewa ulombwa kufuta mfwa umwenwe bu ye aye wipaile nansha ulengeje lufu lwa ufwile’wa. Ino, Kinenwa kya Leza kilombola amba lufu i lutambe ku bubi bwa Adama. Omwanda, mukristu ye-yense ufwaninwe dino dijina kakakōkelapo ku bino bibidiji. (Loma 5:12) Bine, bantu bavule ba mu kisaka kyetu bakafitwa pa kumona mwimanino wetu, ino tufwaninwe kwilombola bu bantu bemanije shinkidingi, betabije kūminina mu kupangwapangwa konso kutamba ku kisaka.—Mateo 10:35-37.
13 Tufwaninwe kupempula bonso bafwidilwe mwanda wa kwibasenga. Pakwabo, kitulomba ne kwibakwasha’ko na kalupeto ka kupota nako sanduku ne malekani, nansha mwanda wa kukoleja kina. Kino i kyakutendelwa. Inoko, tufwaninwe kutadija, kutyina amba kyabuntu kyetu kyakakwasha ku kufuta bintu bya bibidiji bya bujentaila. Omwanda nanshi, kifwaninwe kupa tutu nansha kaka ufwidilwe kyabuntu kyobe pafula.—Mateo 6:2-4.
14 Kusubulwa: Mungya bibidiji bimo, muntu ufwidilwe mulume nansha mukaji ufwaninwe kwikala musubile. Mwendele bino bibidiji, muntu’wa kafwaninwepo koya mema umbula bwa mafuku kampanda, nansha myeji kañana. Kafwaninwepo kusakula nywene yandi, ufwaninwe kuvwala kanyuki kafita. Kumeso kwa kwikala na būmi na bobwa bwaikalanga nabo nyeke, ufwaninwe bidi ‘kusubulwa.’ Difuku dya kusubulwa, bamutendanga lupole ne kumuvwika bisandi bitōka. Pakwabo, basoñanyanga mwana-mukaji wakishala’wa asambakane na bukwe bwandi mwana-mulume nansha na mulongo mukwabo wa yewa ufwile. Enka poso abapu bino bisela byonso, penepa wakishala’wa kapebwa lupusa lwa kusonga nansha kusongwa monka. Ino milongelo ishintulula amba pano wakishala mwana-mukaji nansha mwana-mulume wasubuka, kakidipo na ‘kizwa’ kya yewa ufwile. Inoko, pakibēla muntu’pa po pa kukātakāta nandi, pamo na mwānenene mulopwe Davida, ke ayepo ke mufwe nenu kemwielaela, mhm. (2 Samwele 12:21-23) Shi kepano, tufwaninwe kulombola amba twi beshile na ino ntanda na kusumbula bisela byonso bya kusubulwa.—Efisesa 4:17, 18.
15 Kūbaka Bibundu ne Kulaya Bafu: Kūbaka bibundu nako kutwalanga divule ku bisela bikwabo bya bujentaila. Kumeso kwa kujīka muntu, divule basapwilanga yewa ufwile amba: “Tala njibo yobe yoi. Pano tubakulombe ushikate’mo nyeke, ke yobe.” Bafu byokebevwanangapo, nansha kuyuka kintu, bakristu babine kebakalondapo kibidiji kisakila bōmi balaye bafu. (Musapudi 9:5, 6) Shi mukristu wekuja mu kimo kya mu bibidiji kampanda bikwatañene na kutōta kwa bafu, ne kwisāsa’ye mpika, ukapangwa pa kipwilo mwanda wa butōtyi bwa bankishi.—1 Kodinda 5:11; Kupituluka 18:10, 11.
16 Twikalei na lukulupilo mu lusangukilo lwa bafwe, twelei ne bisela bya ino ntanda idi mu fukutu. Tutamijei mushikwa wa byonso kebisangaja Yehova. (Bahebelu 1:9) Kino kiketulama mu bitatyi bya matompo. Tushalei mu kifuko kya Yehova motushikete na mutyima-ntenke wa kumushipiditu na kwepuka milongelo ya bibidiji bya bankambo kebikwatañene na Bisonekwa. Shi binebine tulonge uno muswelo, tuketabijibwa na Yehova, Leza wa bubinebine.—Mitōto 31:5.