BIPANGUJO BYA BANKASAMPE
Le Nkaleka Namani Kwikala na Milangwe Mibi?
Le wimonanga namani
Mumweno Muyampe
“Noñanga bukomo bwa kwikala na nsangaji ne kuleka kulobakanya. Mwene i biyampe kumungamunga difuku ne difuku?”—Valerie.
Mumweno Mubi
“Kintu kibajinji kyonoñanga shi kubalongeka kintu kiyampe i kulanga’mba ke bya binepo.”—Rebecca.
Milangwe Miyampe
“Kwikala na mumweno muyampe i ditabula ditwala ku kutyumukwa mutyima, ino kwikala na mumweno mubi i ditabula ditwala ku musala. Kwikala na milangwe miyampe kunkwashanga mone bintu mobikadile.”—Anna.
Mwanda waka kudi na mvubu?
Bible unena’mba, “yewa wa mutyima muyule nsangaji udi nyeke mu masobo.” (Nkindi 15:15) Na bubine, bantu bamona būmi mu muswelo muyampe bekalanga na nsangaji. Kadi babwanya kwikala na balunda bavule. Le i ani usakanga kupityija kitatyi pamo na bantu bamona nyeke bintu byonso bu bibi?
Inoko, kudi bikoleja bibwanya kufikila muntu yense wa mumweno muyampe. Kimfwa:
Wivwananga besamba ku bisanji myanda ya mavita, butumbula ne bupolapola.
Udi padi na makambakano mu kyobe kisaka.
Udi bine na bilubo ne bukōkekōke bobwikonda nabo.
Mulunda nobe ubwanya padi kukusanshija
Pa kyaba kya kupūta meso pa bino bikoleja nansha kuta’ko mutyima bininge’nka ne byowiivwana bibi, longa bukomo bwa kwikala na bujalale. Mumweno muyampe ukakukwasha uleke kwikala na milangwe mibi ne kwitabija bintu bikufikila mu būmi pambulwa bikutyumune mu bidyoma.
Ubwanya kupwa makambakano a mu būmi adi pamo bwa kimpumpu, koku ukulupile amba dyuba dikafula’nka ku kutamba
Byobwanya kulonga
Mona bilubo byobe mu muswelo muyampe.
Bible unena’mba: “Ku mwanda i kutupu muntu molokedidile pa ntanda, wa kulonga biyampe pampikwa kuluba.” (Musapudi 7:20, Bisonekwa Bitōkele) Kuluba kolubanga ne kulonga bilubo kekulombolapo amba wi muntu wa bitupu, ino kulombola’mba wi muntu wa mashi ne mema.
Mwa kwikadila na milangwe miyampe: Longa bukomo bwa kwilemununa, ino kokasaka kwikala mubwaninine. Nkasampe umo witwa bu Caleb unena’mba, “noñanga bukomo bwa kuleka kuta mutyima ku bilubo byami, ino mboilanga’ko ñeni mwanda wa kumona muswelo wa kwilumbulula.”
Leka kwidingakanya na bakwenu.
Bible unena’mba: “Ketwakikalai ba kwisakila, tukolomona kwitāka batwe bene na bene, ne kwiabilaabila batwe bene na bene.” (Bene Ngalatea 5:26) Kutala pa malezo a mīsambo mafoto a mafetyi okwityilwe’kopo, kubwanya kukulobeja. Kubwanya padi kukulengeja umone balunda nobe bayampe bu balwana babi mpata.
Mwa kwikadila na milangwe miyampe: Yuka’mba kebabwanyapo kukwita ku mafetyi onso. Ne kadi, byobya bitūdilwe pa malezo a mīsambo kebilombolapo mwapityile myanda yonso. Nkasampe umo witwa bu Alexis unena’mba, “divule dine bantu batūlanga pa malezo a mīsambo bintu bisangaja, bashiya’ko bintu kebisangajapo.”
Ikala muntu uleta ndoe—nakampata mu kyobe kisaka.
Bible unena’mba: “Shi bikokejika, mungya momubwaninya, ikalai mu ndoe.” (Bene Loma 12:18) Kubwanyapo padi kwikala na lupusa ba bilonga bakwenu, ino ubwanya kushinta byobya byolonga abe mwine. Ubwanya kutonga kwikala muntu uleta ndoe.
Mwa kwikadila na milangwe miyampe: Leka kubipija’ko myanda mu kisaka, ino ikala muntu wa ndoe na moikadilanga na balunda nobe. Nkasampe umo witwa bu Melinda unena’mba, “I kutupu muntu mubwaninine, batwe bonso twilobejanga kyaba ne kyaba. I batwe bene ba kutonga kwikala bantu ba ndoe nansha kuleka kwikala ba ndoe.”
Ikala na mutyima wa kufwija’ko.
Bible unena’mba: “Ikalai na mutyima wa kufwija’ko.” (Bene Kolose 3:15) Mutyima wa kufwija’ko ukakukwasha ute mutyima ku bintu byendeka biyampe mu būmi bobe pa kyaba kya kuta’o ku bintu bimweka bu byenda bibi.
Mwa kwikadila na milangwe miyampe: Yuka makambakono obe, ino kokakomenwa kumona bintu biyampe bilongeka mu bobe būmi. Nsongwakaji umo witwa bu Rebecca unena’mba, “nembanga difuku ne difuku kintu kyonso kiyampe mu kalane kami. Nsakanga kuvuluka’mba nansha shi kudi bintu bibi, ino ngidi ne na bintu biyampe bivule bya kulangulukila’po.”
Tonga biyampe balunda nobe.
Bible unena’mba: “Kupwana na babi konanga bibidiji biyampe.” (1 Bene Kodinda 15:33) Shi upityija kitatyi pamo na bantu ba kafutululo, besakila ne ba mumweno mubi, ngikadila yabo mibi ikakona.
Mwa kwikadila na milangwe miyampe: Balunda nobe babwanya kutanwa na makambakano, kadi babwanya kwikala kyaba kimo na mumweno mubi. Wibakwatakanye, ino makambakano abo keakakutādila bininge. Nsongwakaji umo witwa bu Michelle unena’mba, “ke biyampo kupwana’nka na bantu ba mumweno mubi. Mwanda mu esabu banenanga’mba, shi utyange bibalwa bibidi bya kayukeno ka kutalula’mo, ukatana’nka kibalwa kikatampe kya kayukeno ka kutalula’mo.”
Tanga myanda ikakukwasha wikale na milangwe miyampe
Tudi mu bitatyi bitela Bible bu “bitatyi bya makambakano bikomo ne mwa kulongela.” (2 Temote 3:1) Le ukomenwanga kwikala na mumweno muyampe mu ino ntanda muyudile bikoleja? Tanga kishinte kinena’mba “Mwanda Waka Kudi Masusu Mavule?”