Kwifunda Kuletanga Mpalo

LELO kodi mutanwe pasañuna bantu bipa? Bavule batalanga musombelo ne bukata bwabyo mwa kuyukila shi i byēle. Bamo banunkanga’byo. Bakwabo nabo bebitenga, bebifinya ne kwibifinya. Ino bangi nabo bapimanga bulēmi bwabyo na kutūla bipa mu makasa, kimo koku kikwabo koku, mwa kuyukila i kyepi kidi na busuku buvule. Lelo bano bantu balañanga bika? Babandaulanga bintu pala pala, batala pobishidile, bavuluka byobatongele mafuku kunyuma, kupwa kebadingakanya byobamona na byobayukile kala. Bine, kebabulwangapo kumwena’mo mpalo miyampe mwanda batanga mutyima bininge ku butongi bwabo.

Ino na bubine, mpalo imwenwa mu kufunda Kinenwa kya Leza yo itabukile bukatampe. Wivwane tutūle kuno kufunda pa kifuko kikatampe mu būmi bwetu, lwitabijo lwetu lukakomejibwa, buswe bwetu bukekala na mushike, mwingilo wetu ukalupula bipa bivule, ne mbila yotutyiba ikekala ya bantu bayukile kusansanya, badi na tunangu twa kwa Leza. Nkindi 3:15 wisambila pa ino mpalo amba: “Nansha kimo kyosaka kikōkeja kudingakanibwa [nayo].” Lelo nobe upalwanga ino mpalo? Mwifundilo owifunda o ukalombola’kyo.​—Kol. 1:9, 10.

Le kwifunda kwine i bika? Ke kutangapo myanda kūlukūlu, mhm. I kwingidija nangu yobe mwanda wa kubandaula kishinte na katentekeji ne na mushike. Kadi i ne kusantaula biyampe byotanga, kwibidingakanya na myanda yoyukile kala, ne kujingulula buluji bubingija binenwe. Kitatyi kyowifunda, kunkamana bininge pa milangwe yonso ikumwekela bu mipya. Kadi tala ne muswelo okokeja abe mwine kulonda senene shē madingi a mu Bisonekwa. Byodi Kamoni wa Yehova, kukabulwepo kulanga mwa kusokwela mikenga ya kukwasha bakwenu na ino milangwe. I bine, kwifunda kulomba nanshi ne kulanguluka.

Kuteakanya Mutyima Senene

Shi kowiteakanya mwa kwifundila, wadijanga bidi bintu bishileshile pamo, kimfwa Bible, mabuku o-onso osaka kwingidija, kidiyo, bike, padi ne kaye ka kulemba’mo. Ino lelo uteakanyanga ne mutyima obe? Bible witulombola amba Ezela wāteakenye “mutyima wandi kukimba mukanda-wabijila wa Yehova, ne kulonga’o, ne kulombola mu Isalela bitūngo ne misoñanya.” (Eza. 7:10) Lelo kuteakanya mutyima uno muswelo kulomba kulonga bika ne bika?

Milombelo itukwashanga tushilule kwifunda Kinenwa kya Leza na ngikadilo miyampe. Kyotusaka i mutyima wetu, muntu wetu wa munda, usepelele bulombodi bwitupa Yehova. Kumeso kwa kushilula kifundwa ne kifundwa, lomba bidi Yehova akukwashe na mushipiditu wandi. (Luka 11:13) Mulombe akukwashe wivwanije buluji bwa myanda yosa kwifunda, uyuke moikwatañenine na mpango yandi, moikokeja kukukwashisha uyuke kusansanya kiyampe ne kibi, mokokeja kulondela misoñanya yandi mu būmi bobe, ne moikokeja kuningijija kipwano kyopwene nandi. (Nk. 9:10) Kitatyi kyowifunda, ‘endelela na kulomba tunangu kudi Leza.’ (Yak. 1:5, MB) Wibandaule bya binebine kukwatañana na myanda yowifunda koku wabija Yehova afundule modi milangwe minyengakane ne bilokoloko bibi. Bine, ‘itaba Yehova na kumufwija’ko’ nyeke pangala pa bintu byaitusokwela. (Mit. 147:7) Kufwena Yehova mu milombelo pa kwifunda kuloejanga kipwano kyotupwene nandi, mwanda kwitupanga mutyima wa kumwitaba kitatyi kyaetusapwila myanda mu Kinenwa kyandi.​—Mit. 145:18.

Kuno kwitaba ko kushiyañanyanga bantu ba Yehova na befundi bakwabo. Mu bantu bampikilwa bwine Leza, mudi bavule batatana ne kufutulula bintu bilembelwe. Ino batwe ketudipo na ngikadilo ya uno muswelo. Tukulupile Yehova. (Nk. 3:5-7) Shi ketwivwanijepo kintu kampanda, ketwipangilangapo kala kunena amba i kilubo. Ponso potukimba ne kukola myanda mwa kutanina malondololo, tukungilanga Yehova. (Mika 7:7) Netu, pamo’nka bwa Ezela, tudi na kitungo kya kulonga ne kufundija byotufunda. Byotudi na kuno kukanina kwa mutyima, tudi kala mu dishinda dya kumwena mpalo mikatampe mu kwifunda kwetu.

Mwa Kwifundila

Pa kwifunda, ke biyampepo kushilwididila na musango 1 waendelela enka ne byofika ku mfulo, ino witūdile’ko bidi kitatyi kya kwela meso mu kishinte nansha shapita yense mutuntulu. Shilula bidi na kubandaula bishima bibundile mutwe wa mwanda. Uno o mwanda mwine uselele milangwe yonso yosa kwifunda. Kupwa tadija biyampe mukwatañenine tumitwe twa myanda na mwanda mwine mukatampe. Tala bifwatulo byonso, tulata, ne tupango twa bufundiji tukwatañene na kishinte’kya. Ebiya wiipangule amba: ‘Kukwatañana na ino myanda yonabadikila kumona, i bintu’ka byonsa kufunda? Bibwanya kunkwasha namani?’ Kulonga namino kukaludika biyampe kwifunda kobe.

Pano shilula kusokola myanda mine. Bishinte bya kwifunda bya Kiteba kya Mulami ne bya mabuku amoamo bikalanga na bipangujo bitampwe kala. Ponso potanga musango ne musango, i biyampe kutūla tuyukeno pa malondololo. Nansha shi kemudipo bipangujo, ukokeja kutūla tuyukeno pa myanda mikatampe yosaka kuvuluka. Shi mulangwe i mupya kodi, bweja’ko kitatyi kya kwiubandaula enka ne byomona amba ubewivwanija senene. Wikwate’ko na kukimba byelekejo nansha mulangilo kampanda okengidija mu mwingilo wa budimi nansha byobwanya kukatweja mu kipindi kyokanena. Ela milafwe ku bantu bakokeja kukankamikwa mu lwitabijo shi wibasapwile myanda yowifunda. Tūla tuyukeno pa milangwe yosaka kwingidija, kupwa pituluka’mo shi ubapu kwifunda.

Poenda ubandaula myanda, tala ne bisonekwa bitelelwe bitupu. Tadija kisonekwa ne kisonekwa mokikwatañenine na mulangwe wisambilwa’po mu musango onso mutuntulu.

Ino ubwanya kutana myanda imoimo mikomo kwivwanija bukidibukidi nansha yosaka kubandaula ne pa mfulo. Ino myanda keifwaninwepo kukupuakanya, ino lemba’yo mwa kubandawila’yo kitatyi kikwabo. Divule myanda ivwanikwanga senene penda patangwa myanda ilonda’ko. Shi bitupu, i biyampe kulongela’ko bukimbi bukwabo. Le i bintu’ka byobwanya kulemba mwa kwibitela mutyima uno muswelo? Padi i kisonekwa kyobapitulukile, ino abe kwikivwanija biyampe mpika. Nansha padi ubakomenwa kujingulula bukidi mokikwatañenine na mwanda wisambilwa’po. Padi kadi ubamone amba kudi mwanda kampanda owaivwana mu byowifunda, ino kwivwanije’opo biyampe byobwanya kushintulwila’o muntu mukwabo. Ke biyampepo kupita’o bumama, ino i kipite buya kulonga’po bukimbi shi ubapu byowadi wifunda.

Mutumibwa Polo paātumīne bene Kidishitu Bahebelu mukanda wa myanda mivule pala pala, wēshinkije pa bukata bwa mukanda, wānena’mba: “Mwanda mukatampe . . . i uno.” (Bah. 8:1, BB) Lelo nobe wivulujanga kitatyi ne kitatyi uno muswelo? Ivwana kyānenene Polo namino. Mu mashapita abadikile a mu uno mukanda wandi wa ku bukomo bwa mushipiditu, wādi kala ke mupwe kulombola’mo amba Kidishitu ke mutwele mūlu mwine bu Kitobo Mukatampe mpata wa Leza. (Bah. 4:14–5:10; 6:20) Ino, Polo pa kusañuna ne kukoma uno mwanda mukatampe, ku ngalwilo ya shapita wa 8, wādi uteakanya ñeni ya batangi balange bininge mukwatañenine uno mwanda na būmi bwabo. Wālombola patōka amba Kidishitu wakamwekele ku meso a Leza pa mwanda wabo, washitula ne dishinda dya abo kutwela mu “kikola” kya mūlu. (Bah. 9:24; 10:19-22) Bubinebine bwa lukulupilo lwabo bwādi bwa kwibatonona balonde madingi aābwejeje’ko mu uno mukanda, esambila pa lwitabijo, kūminina, ne mwiendelejo wa bwine Kidishitu. Ne pa kwifunda napo mo monka, kwimanina pa myanda mikatampe kuketupa nangu ya kujingulula muvungulwilwa mutwe wa mwanda ne kutweja mu ñeni yetu buluji buyampe botufwaninwe kulongela mungya byotwefunda.

Le kifundwa kyobe kya kasuku kikakukunka mutyima wa kulonga kintu kampanda? Kino kipangujo kidi na mvubu. Mwanda shi ubayuka mwanda kampanda, wiipangule amba: ‘Uno mwanda ufwaninwe kwalamuna namani ngikadilo yami ne bitungo byami umbūmi? Le nkokeja kwingidija’o namani shi kensake kupwa mwanda, kutyiba butyibi, nansha kufikila pa kitungo kampanda? Nkengidija’o namani mu kyami kisaka, mu mwingilo wa budimi, ne mu kipwilo?’ Bandaula bino bipangujo mu milombelo, koku utala mu byaba biyampe mokokeja kwingidija buyuki bobe.

Shi ubapu kubandaula shapita nansha kishinte kimo, shiya’ko kitatyi kya kupituluka’mo bityetye. Tala shi ukokeja kuvuluka myanda mikatampe ne milangwe ibingija myanda’ya. Dino ditabula dikakukwasha ukwatyile myanda ya kwingidija mu mafuku a kumeso.

Bintu bya Kufunda

Byotudi bantu ba Yehova, tudi na bivule bya kufunda. Ino i byepi byotufwaninwe kushilula nabyo? Tufwaninwe difuku ne difuku kwifunda kisonekwa ne nshintulwilo yakyo mu kabuku Tubandaulei Bisonekwa Difuku ne Difuku. Yenga ne yenga, tutanwanga ku kupwila kwa pa kipwilo, kadi kwifunda kotwifunda pa kuteakanya kuno kupwila kuketumweja byabuyabuya bivule. Kutentekela pa kino, bamo bapityijanga na tunangu kitatyi kivule mu kwifunda mabuku etu a bwine Kidishitu amoamo ālupwilwe kumeso kwa abo kuyuka bubinebine. Bakwabo basañuna bipindi bya mu butangi bwabo bwa Bible bwa ku yenga ne yenga, befunda na mushike ano mavese.

Ino bikekala namani shi ngikadilo yodi’mo keikupepo muswelo wa kwifunda na katentekeji myanda yonso ikabandaulwa ku kupwila kwa mu yenga’wa? Kokipya mu dikinga dya kulongolola myanda lubilolubilo kosaka’tu upwe, ne kibi kupityididila, kokaleka kwifunda’ko nansha bityetye mwanda’po’tu kubwanyapo kupwa byonso. Ino abe yuka i bintu binga byokokeja kwifunda, penepo wifunde’byo senene shē. Longa’nka namino yenga ne yenga. Mwenda mafuku, longa buninge bwa kutweja’mo ne kupwila kukwabo.

“Ubaka Njibo Yobe”

Yehova uyukile amba mitwe ya bisaka inenwe kuputuma na mingilo mwa kulelela baswe babo. “Longolola mwingilo obe panja,” mo munenena Nkindi 24:27, “kadi longa’o mu budimi.” Inoko kokasūla bisakibwa bya ku mushipiditu bya kisaka kyobe. O mwanda vese wendelela’mba: “Penepo kulonda ubaka njibo yobe.” Le mitwe ya bisaka ikokeja kūbaka mobo abo namani? Nkindi 24:3 unena’mba: ‘Na kusansanya njibo ikekala mikomejibwe senene.’

Le kusansanya kukokeja kukuletela byabuyabuya ku yobe njibo namani? Kusansanya i nangu ya mu ñeni ya kutala kulampe kupita ne pa bimwekele pene. O mwanda i kyendele’mo kunena amba kifundwa kya kisaka kilumbuluke kishilulanga bidi na kwifunda kisaka kyobe kine. Lelo ba mu kisaka kyobe bendelelanga namani ku mushipiditu. Wibevwane biyampe kitatyi kyowisamba nabo. Lelo badi na mushipiditu wa kutompolatompola nansha wa kwilamina kiji? Le kulondalonda bya bupeta kyo kintu kya mvubu kobadi? Potambilanga na bobe bana mu mwingilo wa budimi, lelo bevwananga fyedi pa kwitela bu Batumoni ba Yehova ku meso a bakwabo ba kisense? Le basangelanga mpangiko yotūdile’ko ya butangi bwa Bible ne ya kifundwa kya kisaka? Lelo bine bamwene dishinda dya Yehova bu dishinda dyabo dya kulonda umbūmi? Kubandaula bya binebine ino myanda kukakulombola kyofwaninwe kulonga abe mutwe wa kisaka, mwa kushimikila ne kūbakila ngikadilo ya ku mushipiditu mu umo ne umo wa mu kisaka kyobe.

Kimba mu Kiteba kya Mulami ne mu Amkeni! bishinte kampanda bikwatañene na bisakibwa kankenge. Kupwa lombola kisaka kumeso kwa kitatyi myanda yomukefunda mwanda wa nabo beitūle kala ku mutyima. Lama ngikadilo ya buswe kitatyi kyomwifunda. Nena ukoma mvubu ya myanda yomubandaula, wiingidije biyampe pangya bisakibwa kampanda bya kyobe kisaka, inoko kokatopeka muntu kamukaya nansha kumukwatyija bumvu. Tweja muntu ne muntu mu mīsambo. Kwasha umo ne umo ayuke Kinenwa kya Yehova mokikadile ‘kibwaninine,’ kimupa enka bintu bimusakila’ko umbūmi.​—Mit. 19:7.

Kupalwa Mpalo

Bantu ba bujinguludi abo’ko bakubulwa kwikala na kwivwanija kwa ku mushipiditu bakokeja kwifunda diulu ne ntanda, binkumenkume bipita mu ntanda, befunda’nka ne bintu bibatala abo bene, inoko batunya kwivwanija buluji bwine bwa bintu byobamona. Ino, bantu befunda kitatyi ne kitatyi Kinenwa kya Leza, bakokeja, na bukwashi bwa mushipiditu wandi, kujingulula’mo mingilo ya makasa a Leza, kufikidila kwa bupolofeto bwa mu Bible, ne kusokolwa kwa mpango ya Leza ya kwesela bantu ba kikōkeji.​—Mako 13:4-29; Loma 1:20; Kus. 12:12.

Kino i kintu kya kutendelwa, inoko kekifwaninwepo kwitupa mitatulo. Ino kubandaula Kinenwa kya Leza difuku ne difuku kwitwikadijanga nyeke betyepeje. (Kup. 17:18-20) Kadi kwitukiñanga ku ‘bukomo bwa kyongo bwa bubi,’ mwanda shi Kinenwa kya Leza i kyūmi mu mityima yetu, bilokoloko bya bubi bikekala na bukomo butyetye bukomenwa kutādila mutyima otusumininwe kwibunekenya. (Bah. 2:1; 3:13; Kol. 3:5-10) Pa kino, tukananga “mwakufwaninwa Mfumwetu, mwakumutōkejeja ku mutyima tō; ne kupa bipa bya mu mīngilo yonso milumbuluke.” (Kol. 1:10) Kino kyo kitungo kyotwitungile mu kufunda kotufunda Kinenwa kya Leza, kadi kufikila’po kuletanga mpalo mikatakata.