Mulongolwedilwe Kipwilo ne Mokiludikilwa

MUTUMIBWA POLO wālombwele bubine bwa mvubu butala padi Leza mu mukanda wandi umbajinji kudi bene Kodinda. Polo wālembele amba: “Leza aye ke Leza wa kavutakanyapo, aa, i wa ndoe.” Kupwa wābweja’ko milangwe mikwabo pangala pa kupwila kwa pa kipwilo amba: “Bintu byonso bilongwe bya bulēme ne mu ndudi.”​—1 Ko. 14:33, 40.

² Ku ngalwilo’tu kwa uno mukanda umo onka, mutumibwa wāletele kidyumu pangala pa kwilalulula kwādi mu kipwilo kya Kodinda. Polo wāikele kwisāshila banabetu ba mu Kodinda bekale ‘kunena abo bonso bimo’ ne kwikala “umbumo bwa binebine mu ñeni imo ne mu mulangilo umo onka.” (1 Ko. 1:10, 11) Kupwa wēbapa madingi pa myanda palapala yādi ikalañanya bumo bwa kipwilo. Wāingidija kimfwa kya umbidi wa muntu mwanda wa kulombola mvubu ya kwikala mu bumo ne kwingidila pamo. Ebiya wākankamika bonso ba mu kipwilo kya bwine Kidishitu amba bete mutyima na buswe nansha shi bapelwe mwingilo’ka. (1 Ko. 12:12-26) Pa kusaka’mba bantu ba mu kipwilo bengidile mu bumo senene, byādi bilomba bekale balongololwe.

³ Ino le kipwilo kya bwine Kidishitu kyādi kya kulongololwa namani? Le i ani wādi wa kwikilongolola? Lelo kyādi kya kwikala na ndudi’ka? I bāni bādi ba kwingila pa byaba bya bantu batongwe? Shi tuleke Bible etuludike, tusa kutana malondololo mapotoloke ku bino bipangujo.​—1 Ko. 4:6.

BALONGOLOLWE KITEOKRATIKE

⁴ Kipwilo kya bwine Kidishitu kyāshimikilwe mu difuku dya Pentekosa 33 Yesu ke mwiye. I ñeni’ka yotuboila ku kipwilo kya mu myaka katwa kabajinji? I ino: kyādi kilongololwe ne kuludikwa kiteokratike, ko kunena’mba na buludiki (mu Kingidiki kratos) bwa Leza (theos). Bino bishima bibidi bitanwa mu 1 Petelo 5:10, 11. Nsekununi ya ku mushipiditu ya byāmwekele mu Yelusalema pano kepadi kintu kya myaka 2000 ilombola patōka’mba kipwilo kya bene Kidishitu bashingwe māni kyāshimikilwe na Leza. (Bil. 2:1-47) Kyādi kyūbakwa kyandi, njibo yandi. (1 Ko. 3:9; Ef. 2:19) Kino kimfwa kya bulongolodi ne mwingidilo kyātūdilwe’ko mu myaka katwa kabajinji kilondwanga ne na kipwilo kya bwine Kidishitu dyalelo.

⁵ Kipwilo kibajinji kyāshilwile na bana ba bwanga kubwipi kwa 120. Bano bo babajinji kupungulwilwa mushipiditu ujila mwanda wa kufikidija Yoela 2:28, 29. (Bil. 2:16-18) Ino mu difuku dyonka’dya, kubwipi kwa bantu bakwabo 3 000 bābatyijibwa mu mema, bātwejibwa mu kipwilo kya bantu babutulwe ku mushipiditu. Bāitabije kinenwa kīsambila padi Kidishitu kadi “badi bepāne nyeke mu lufundijo lwa batumibwa.” Kupwa papo, “Yehova wadi’nka wibabweja’ko difuku ne difuku boba ba kupanda.”​—Bil. 2:41, 42, 47.

⁶ Kutanta kwa kipwilo kya bashingwe māni mu Yelusalema kwāfikije ne kitobo mukatampe wa Bayuda ku kutompola’mba bana ba bwanga abayuja Yelusalema yense na bufundiji bwabo. Mu bana ba bwanga bapya ba mu Yelusalema mwādi ne babitobo bavule ba Bayuda bātwelele mu kipwilo.​—Bil. 5:27, 28; 6:7.

⁷ Yesu wānenene amba: “Mukekala bami batumoni mu Yelusalema, mu Yudea ne mu Samadia monso, ne kulakula kwine kwa ntanda.” (Bil. 1:8) Kupangwapangwa kukatampe pa kulupuka mu Yelusalema kinondanonda na lufu lwa Shitevani, bana ba bwanga bādi’mo bākusankene pi na pi mu Yudea ne mu Samadia. Ino konso kobādi benda, bādi bendelela na kusapula myanda miyampe ne kulongela’ko bana ba bwanga bakwabo, enka ne bene Samadia bamobamo. (Bil. 8:1-13) Ino mwenda mafuku, myanda miyampe yāshilula kusapulwa ne kulupula bipa biyampe mu bantu ba kubulwa kutwejibwa kwisao, ke bantu ba mizo bampikwa kwikala Bayuda kadi. (Bil. 10:1-48) Uno mwingilo onso wa kusapula wālupwile bana ba bwanga bavule ne bipwilo bipya byāshimikwa panja pa Yelusalema.​—Bil. 11:19-21; 14:21-23.

⁸ I mpangiko’ka yākwetwe’ko pa kusaka’mba kipwilo ne kipwilo kipya kikale kilongololwe ne kuludikwa musakila Leza, ko kunena’mba mungya kiteokratike? Na bukwashi bwa mushipiditu wa Leza, kwākwetwe mpangiko ya kutūla’ko bakumbi batyebatye ba kukumba luombe. Ba Polo ne Banabasa bātongele bakulumpe mu bipwilo byobāpempwile mu lwendo lwabo lubajinji lwa bumishonele. (Bil. 14:23) Luka mulembi wa Bible i munene myanda itala lenyo ya Polo na bakulumpe ba mu kipwilo kya Efisesa. Polo wēbanenene amba: “Mwitei mutyima banwe bene ne kuta’o luombe lonso momwatongelwe na mushipiditu ujila bu batadi, amba mukumbe kipwilo kya Leza, kyaapotele na mashi a wandi Mwana.” (Bil. 20:17, 28) Bāikele bu bakulumpe mwanda bābwenye bisakibwa bya mu Bisonekwa. (1 Tm. 3:1-7) Tetusa, wādi wingila pamo na Polo, wāpelwe lupusa lwa kutonga bakulumpe mu bipwilo bya mu Kelete.​—Tet. 1:5.

⁹ Bipwilo pa kwenda bivula, batumibwa ne bakulumpe ba mu Yelusalema bādi bengila’nka kwingila bu batadi batangidile kipwilo kya bwine Kidishitu mu mizo yonso kyādi kitandabuka mu myaka katwa kabajinji. Bādi bengila bu kitango kyendeji kya kino kipwilo.

¹⁰ Mutumibwa Polo pa kulembela kipwilo kya mu Efisesa mukanda, wāshintulwile amba kipwilo kya bwine Kidishitu kingila pamo na mushipiditu wa Leza kibwanya kulama bumo shi kikōkela bumutwe bwa Yesu Kidishitu. Mutumibwa wākankamikile bene Kidishitu ba kwine’kwa amba batamije kwityepeja ne kulama “bumo bwa mushipiditu” mu kipwano kya ndoe na bonso mu kipwilo. (Ef. 4:1-6) Kupwa wāpituluka mu binenwa bya Ñimbo ya Mitōto 68:18 ne kwibikwatañanya na mpangiko ya Yehova ya kutonga’ko bana-balume babwenye bisakibwa bya ku mushipiditu ba kuvuija bisakibwa bya kipwilo na kwingila bu batumibwa, bapolofeto, basapudi, bakumbi, ne bafundiji. Bano bana-balume, byobādi byabuntu bipēne Yehova, bādi batamija kipwilo kyonso amba kifikile pa kimano kituntulu kya ku mushipiditu kisangaja Leza.​—Ef. 4:7-16.

BIPWILO BYA DYALELO BILONDANGA KIMFWA KYA BATUMIBWA

¹¹ Dyalelo nadyo kino kimfwa kya bulongolodi kilondwanga mu bipwilo byonso bya Batumoni ba Yehova. Abyo byonso pamo i bibunde kipwilo kimo kidi mu bumo ntanda yonso, kilamete ku nkungilo ya bashingwe māni. (Zek. 8:23) Kino i kibwanike kupityila kudi Yesu Kidishitu. I mufikidije mulao wandi wa kulamata bandi bana ba bwanga bashingwe māni “mafuku onso kufika ne ku mvuyo ya ngikadilo ya bintu.” Boba batwejibwa mu kipwilo kyenda kitanta betabijanga myanda miyampe ya Leza, bapānanga būmi bwabo pampikwa kakama kudi Yehova ne kubatyijibwa bu bana ba bwanga ba Yesu. (Mat. 28:19, 20; Mako 1:14; Bil. 2:41) Betabijanga’mba Yesu Kidishitu “mukumbi mulumbuluke” ye Mutwe wa luombe lonso, ke’nkapo wa bene Kidishitu bashingwe māni kete, mhm, ino i ne “mikōko mikwabo” mine. (Yoa. 10:14, 16; Ef. 1:22, 23) Luno “luombe lumo” lulamine bumo bwalo mwanda lwitabije na kikōkeji bumutwe bwa Kidishitu ne kukōkela ku dishinda dilongolwelwe, ke “umpika mukōkele ne mudyumuke” utongelwe na Kidishitu kadi. Bine, tulombolei nyeke amba twisumbidile ne kukulupila na mutyima umo dino dishinda dyalelo.​—Mat. 24:45.

MWINGILO WA BITANGO BYA MYANDA YA KIPWILO

¹² Pa kusaka kuvuija biyampe kiselwa kya kuleta byakudya bya ku mushipiditu pa kitatyi kifwaninwe ne pa kusaka myanda miyampe ya Bulopwe isapulwe kepaile mfulo pano, i kushimikwe bitango kampanda. Bino bitango biyukene mungya bijila mu matanda palapala kadi bingidilanga mu bumo. Bikwashanga pa kusapula myanda miyampe ntanda yonso.

MULONGOLWEDILWE MUSAMBO

¹³ Konso kutūdilwe bilo ya musambo, kutoñwanga Komite wa Musambo wa bakulumpe basatu nansha bavule ba kutala mwingilo wingilwa mu ntanda nansha mu matanda aludikwa na mwine musambo’wa. Tutu umo wa mu komite wingilanga bu mukwatakani wa Komite wa Musambo.

¹⁴ Bipwilo bitalwa na musambo ne musambo i bilongololwe mu bipindi. Bipindi bikokeja kwikala bishile ku bukata, mungya mwaba ne ndimi inenwa’mo ne buvule bwa bipwilo bidi mu ntanda ipelwe musambo. Mu kipindi ne kipindi mudi mutadi wa kipindi utongelwe bu wa kwingidila bipwilo. Bilo ya musambo ipanga mutadi wa kipindi bulombodi bwa mwa kwingidila mingilo yandi.

¹⁵ Bipwilo bitabijanga ne kulonda mpangiko ya bulongolodi iletwa pa mwanda wa kamweno ka bonso. Bitabijanga kutongwa kwa bakulumpe batala mwingilo mu misambo, mu bipindi, ne mu bipwilo. Bilaijanga enka umpika mukōkele ne mudyumuke ebiletele byakudya bya ku mushipiditu pa kitatyi kifwaninwe. Umpika mukōkele dyalelo nandi ulondanga ne pa mfulo bumutwe bwa Kidishitu, kadi ulamete ku misoñanya ya mu Bible, ne kulonda buludiki bwa mushipiditu ujila. Batwe bonso byotwingidila mu bumo, twimwenanga bipa pamo na byēmwenine bene Kidishitu ba mu myaka katwa kabajinji: “Bipwilo byadi bininga mu lwitabijo ne kwivudija difuku ne difuku.”​—Bil. 16:5.