Kulupila Mudi Yehova Ne Mu Kinenwa Kyandi
“Boba bakuyūkile dijina dyobe bakakukulupilanga.”—MITŌTO 9:10.
MU INO ntanda, kulombola bantu bakulupile mudi Leza ne mu Kinenwa kyandi, Bible, ukokeja kumweka bu mwanda mukomo ne kadi wakubulwa kwendelamo. Ino, umbula bwa kitatyi kilampe kine, tunangu twa Leza twājingulwilwe bu twabine. Umpangi wa mwana-mulume ne mwana-mukaji ye Mwanziji wa busongi ne kisaka, kadi ye uyukile bintu byonso bitusakilwa kupitako muntu mukwabo yense. Bisakibwa bya muntu bya pakitako kebyalamukangapo, omwanda ne miswelo ya mwa kuvuijija bino bisakibwa nayo i imo yonka. Madingi a mu Bible, nansha byoāsonekelwe ke papite tutwa twa myaka, ino kufika ne dyalelo etupanga buludiki bulumbuluke mwanda wa kuloeja mu būmi ne kunekenya bikambija. Kwiengidija kulupulanga nsangaji mikatampe mine—nansha ke mu ino ntanda motudi mudi myanda ya sianse myendelele kumeso bininge!
2 Kukulupila mudi Yehova ne kwingidija misoñanya ya Bible kuletanga kamweno kakatampe difuku ne difuku. Kino kijingululwa mu būmi bwa midiyo ya ba Tumoni twa Yehova kujokoloka ntanda yonso badi na kikulupiji ne bukankamane bwa kwingidija madingi a mu Bible. Bamwene’mba kukulupila mudi Umpangi ne mu Kinenwa kyandi i mwanda mulumbuluke. (Mitōto 9:9, 10) Pamwanda wa kikōkeji kyabo ku mbila ya Leza, abaikala ke bantu balumbuluke, bakubulwa dikeme, bakubulwa budimbidimbi, bengidi bakankamane, balemekele būmi ne bintu bya bakwabo, bayukile kwibeja mu kudya ne mu kutoma. Ino ngikadilo ilupwile buswe bwabine, kadi ibafundija mwa kwikadila mu kisaka—kutundaila bēni, kwikala na kitūkije-ntyima, kufwila bantu lusa ne kwibalekela bubi—kubadilamo ne bintu bikwabo bivule bine. Bakokeja pakatampe pene kwiepuja ku bipa bibi bitamba ku kufuna bulobo, ku mushikwa, ku butapani, ku lwiso, ku moyo, ku buzoze, ku mitatulo, ku bubela, ku buvubavuba, ku kupapamuna bya kupapamuna, ne ku busekese. (Mitōto 32:10) Ino Leza ulaile kupa bantu balamine bijila byandi bintu bilumbuluke kutabuka. Yesu wānene’mba boba balonda mwiendelejo wa Kristu kebakabulwepo “kumona ponka pano katwa . . . ka bainabo, ne ka bāna, ne katwa ka madimi, ne kupangwapangwa kudi ponka, ebiya myaka ya kukāya būmi bwa kulādila nyeke na nyeke.”—Mako 10:29, 30.
Tupelei Kukulupila Tunangu twa Ino Ntanda
3 Mwanda mwine utala bantu bakubulwa kubwaninina i uno: bafūtululanga ne kadi belwangako kulonga myanda ibasakila Leza. Bafwatakanyanga pakubulwa ne kwikaka kwine amba tunangu twabo to tulumbuluke kutabuka, amba lūku lwa bantu ba mu ino ntanda lutabukile lwa Leza, kadi amba lo lwendelemo mu kino kyetu kitatyi. Bengidi ba Leza nabo bakokeja kutamija ngikadilo ya uno muswelo, na kulonga byonso bilongibwa mu ino ntanda. Omwanda nanshi, pātandabwile lwito lwandi lwa buswe ku bantu bonso amba bemvwane madingi andi, Tata wetu wamūlu wāleteleko bidyumu byendelemo na kunena’mba: “Wami mwana kokavulaminwapo lufundijo lwami, ino mutyima obe ulame bijila byami; mwanda bikalunda kodi kulēpa kwa mafuku, ne myaka ya būmi, ne ndoe mine. Kulupila mudi Yehova ne mutyima obe onsololo, kadi kokalēmenenapo pa kwivwanija kwa abe mwine, mu mashinda obe onso muyuke, kadi aye ukōlolanga tushinda tobe. Ko kekalapo bu-wañeni mu meso obe abe mwine akamwa Yehova ne kusonsoloka ku kibi.”—Nkindi 3:1, 2, 5-7.
4 Tunangu twa ino ntanda i tuvule twine, kadi tutambanga ku nsulo mishileshile. Kudi masomo mavule mene, ne ‘kulemba mikanda kekudipo na mfulo.’ (Musapudi 12:12) Pano, buyuki bwa makompyuta bulangilwa’mba bo budi peulu, bulaya kulupwilako myanda mivule mishileshile ya miswelo yonso. Ino kwikala na buno buyuki bonso kekupelepo ino ntanda tunangu nansha kupwija bikambija bidi’mo. Ngikadilo ya ntanda yenda ibipilako difuku ne difuku. Omwanda nanshi Bible witusapwila’mba: “[Tunangu twa] panopantanda i bulembakane kwa Leza.”—1 Kodinda 3:19, 20.
5 Mu kino kitatyi kyamfulo kya mafuku amfulo, tufwaninwe kuyuka’mba i enka ndimbañani mukatampe, Satana Dyabola, ulundilako bubela buvule bwine mu bukomo bwandi bwalonga mwanda wa konakanya kikulupiji kitudile bantu mu bubinebine bwa Bible. Masomo makatakata a bwifundi bwa Bible alupwile kwilundilako kwa mabuku mavule a mifwatakanyo ya bantu bapatanya nsulo ne bubinebine bwa Bible. Polo wādyumwine balunda nandi bakristu amba: “Yō! abe Temote, lama kyo walobekelwe; vundamina byakubotakanya bijilula bijila, ne bya lupata bya’mba, i [buyuki]; nanshi ke [buyuki]po. Bidi ne bamobamo bētabije’byo bibalubija mwendele kwitabija.” (1 Temote 6:20, 21) Kupityidila, Bible witusoñanya’mba: “Dyumukai kadi, mwanda wa kunena’mba wakemukwata bu-misungi ku byamanwa byandi, ne kyongo kyampikwa kwendelamo, monka mwikadile bisela bya bantu, ne bya bunkasampe bya panopantanda, kemwikadilepo bya Kidishitu nabya, mhm.”—Kolose 2:8.
Tulwei na Mushipiditu wa Kwalakana
6 Manwa makwabo a bukosoke engidijanga Dyabola i kukuna mushipiditu wa kwalakana mu ñeni ya bantu. Udi na kampeja bukidi ka kujingulula buzoze kampanda mu lwitabijo lwa muntu ne kwibwingidija. Muntu yense walakananga ufwaninwe kuvuluka’mba, kunyuma kwa milangwe ya kwalakana kufyeme yewa wāsapwidile Eva amba: “Lelo i nankyo nanshi Leza wanene’mba: Kemukadyako ku mityi yonso, shi mityi’ka, shi mityi’ka, idi mu budimi, a?” Enka namino, Ñongojani wākuna kwalakana mu ñeni yandi, ditabula dikwabo bwādi bubela bwāmusapwidile, nandi wēbwitabija. (Ngalwilo 3:1, 4, 5) Tufwaninwe kudyumuka shi tusaka’mba lwitabijo lwetu kelukyonakanibwa na milangwe ya kwalakana pamo’nka na mokyāfikile Eva. Shi milangwe ya kwalakana ibashilula kutama bityebitye mu mutyima obe pamwanda utala Yehova, Kinenwa kyandi, nansha bulongolodi bwandi, tabula matabula bukidibukidi mwanda wa kwiilupula’mo po keyaalamukile mu kintu kikokeja konakanya lwitabijo lobe.—Enzankanya na 1 Kodinda 10:12.
7 I kika kyotukokeja kulonga? Tukalondolola monka’mba kulupila mudi Yehova ne mu Kinenwa kyandi. “Ino wivwane shi kudi umo wa mwenu wakubulwa [tunangu], nankyo alombe kudi Leza, kyaba bulale, wakubulwa ne mitoto mīne; nabya kikamupebwanga; nanshi alombe ne kwitabija ponka, [kwialakanya] mpika; mwanda aye [walakana udi] pamo ponka bwa dintanki dya pa dijiba ditwalwa na luvula ne kusunkanibwa.” (Yakoba 1:5, 6; 2 Petelo 3:17, 18) Nanshi, milombelo yotukalomba Yehova na mutyima umo dyo ditabula dibajinji. (Mitōto 62:8) Kadi kokīkaka kulomba bukwashi kudi batadi babuswe pa kipwilo. (Bilongwa 20:28; Yakoba 5:14, 15; Yude 22) Bakakuyukija nsulo ya kwalakana kobe, padi kutamba ku mitatulo nansha ku milangwe imo-imo yakubulwa kwendelamo.
8 Lelo i kutanga’ni, i kuta matwi ku milangwe ya tupondo nansha ku mafilozofi a ino ntanda, kwaleta bulembe bwa kwalakana? Bible witudingila na tunangu amba: “Pyasakana umone kwitabijibwa kudi Leza busendwe, wampikwa ne kyāfwijibwa bumvu, wakolokela monka mu mwanda wa binebine. Ino tyina byakubotakanya bijilula bijila, ke-bintu bisa kwenda bivudija bumpikwa bwine-Leza; kadi mīsambo yabo yenda yala enka bwa kilonda kiso[n]sa mafina.” (2 Temote 2:15-17) I kyakamweno kuyuka’mba bantu bavule bāongwelwe na milangwe ya bupondo, bāshilwile kwiludikila ku mutamba umbi enka pamwanda wa kwiuningauninga ne kwiidikila myanda amba mo bādi bebamwena mu bulongolodi bwa Yehova. (Yude 16) Mwenda mafuku bāshilula kufūtulula nkulupilo yetu. Monka mulongelanga muñanga na kampeja bukidi mwanda wa kundapa kilonda kisonsa mafina, nobe longela monka, fundula ngikadila ya kwiuningauninga mu ñeni yobe, ne yakubulwa kusangela mulongelwa myanda mu kipwilo kya bwine-kristu. (Kolose 3:13, 14) Fundula milangwe yonso ikuletela kwalakana kwa uno muswelo.—Mako 9:43.
9 Lamata pototo kudi Yehova ne ku bulongolodi bwandi. Iula kimfwa kya Petelo, wānene na kusumininwa konso amba: “Abe Mfumwami, le tukenda kudi ani? Abewa wi wa binenwa bya [būmi b]wa nyeke ne nyeke.” (Yoano 6:52, 60, 66-68) Witudileko mpangiko milumbuluke ya bwifundi bwa Kinenwa kya Yehova mwanda wa kulama lwitabijo lobe lwikale lukomo pamo bwa ngabo ya kubula nayo “miketo yonso ya mudilo ya yewa mubi.” (Efisesa 6:16) Endelela na kuvuija mwingilo wa bwine-kristu, kutambila mu busapudi bwa Bulopwe na bakwenu. Languluka difuku ne difuku pa muswelo ukweselanga Yehova. Mufwijeko pamwanda wa buyuki bwa bubinebine bodi nabo. Kulonga bino bintu byonso byotwibidile kala kulonga mu mwingilo wa bwine-kristu, kukakukwasha wikale na nsangaji, ūminine, kadi utalule milangwe yonso ya kwalakana.—Mitōto 40:4; Fidipai 3:15, 16; Bahebelu 6:10-12.
Tulondei Buludiki bwa Yehova mu Busongi
10 Pātudileko Yehova mpangiko ya kukuta mwana-mulume ne mwana-mukaji mu kijimba kya busongi, mpango yandi keyādipo enka ya kusaka’mba balongolole ntanda ikale milumbuluke, ehe, ino wādi usaka monka’mba batundulwile’ko nsangaji yabo. Inoko, bubi ne kubulwa kubwaninina byaleta bikambija bikatampe bine mu kipwano kya busongi. Bakristu kebakingilwepo ku bino byonso, mwanda nabo i bantu bakubulwa kubwaninina, kadi baponenwanga na makambakano a mu kino kyetu kitatyi. Ino, byobakulupile mudi Yehova ne mu Kinenwa kyandi, bakristu bakokeja kusangela busongi bwabo ne kutamija babo bana mu muswelo mulumbuluke. Mu busongi bwa bwine-kristu, kemudipo kifuko kya bilongwa ne mwikadilo wa bwine-ntanda. Kinenwa kya Leza kitudyumuna’mba: “[Busongi nabo b]ulemekibwe ku bonsololo, ne butanda nabo bwikale senene, biyampe, tō; ino babusekese ne bampongoloki Leza ukebatyibilanga mambo abo.”—Bahebelu 13:4.
11 Mu busongi mobengidijanga madingi a Bible mwikalanga buswe, mutyima ntenke ne kulemeka biselwa bya umo ne mukwabo. Ba mulume ne mukaji bomvwanije ne kadi balemekanga musoñanya wa buludiki mu kisaka. Pokulupukanga bikambija, pavule kikalanga pamwanda wa kalengwa kakubulwa kwingidija madingi a mu Bible. Shi kudi mwanda kampanda wibakomene bininge obasaka kufudija, kikekala kyamvubu ku ba mulume ne mukaji kuningila nakampata pa mwanda mwine, ne kubandaula nsulo ya mwanda, kupitako kusaka kuyuka muntu washilwile mwanda. Shi uno mwanda ulupwile lupotopoto lutyetye nansha kubulwa kumvwañana, ba mulume ne mukaji bakokeja kulomba bukwashi kudi mutadi kampanda wabuswe.
12 Lelo uno mwanda utala pa muswelo wa kwisambula ku mawi’ni, i kubulwa kulemeka milangwe ya umo ne mukwabo’ni, nansha kadi i kubulwa kulēmeka mutwe wa kisaka, ne muswelo utyibwa mbila? Le i mwanda utala muswelo wa kulela bana’ni, nansha wa kwibeja pamwanda utala kusambakena pamo? Lelo i mwanda utala muswelo wa kulama lupeto’ni, wa kwipwija mukose’ni, wa kinsense’ni, wa kuyuka shi mukaji ufwaninwe kwiandikija ku kaji’ni, nansha wa kutonga kifuko komukashikata? Nansha shi i mwanda wa muswelo’ka, Bible witupa madingi otufwaninwe kwingidija, kupityila ku bijila nansha ku misoñanya. (Mateo 19:4, 5, 9; 1 Kodinda 7:1-40; Efisesa 5:21-23, 28-33; 6:1-4; Kolose 3:18-21; Tetusa 2:4, 5; 1 Petelo 3:1-7) Shi ba mulume ne mukaji bayukile kwifula ku bya kulombalomba na kaninga’mpo, kadi shi balekele buswe bwilombola abo bwine mu busongi bwabo, bine kulupukanga kusepelela kukatampe. Ba mulume ne mukaji basakilwa kukomena kilokoloko kyabo mwanda wa kwilemununa ne kulonga myanda monka musakila Yehova. “Yewa utá mutyima ku kinenwa ukatana biyampe; kadi yewa ukulupila mudi Yehova nsangaji yo yandi.”—Nkindi 16:20.
Banwe Bankasampe—Telejai Kinenwa kya Leza
13 Ke mwandapo upēla ku bankasampe bakristu kwikala bakomo mu lwitabijo, pamwanda wa muswelo wibajokolokele ino ntanda imbi. Buluji bwine i buno, “panopantanda ponsololo pēne palēle mudi yewa umbi,” Satana Dyabola. (1 Yoano 5:19) Bankasampe bakambakanibwanga na uno walwana wanshikani ukokeja kwalamuna bubi kebumweka wi buyampe. Ngikadila ya’mba ami bidi bakwabo kunyuma, mwino, kwabila bintu byamunyanji ne byabukalabale, kulondalonda bya mazuwa—bino byonso bibaikala bu kimfwa kya mulangilo utādīle bantu bavule utelwa mu Bible bu “mushipiditu wa kulonga mudi bāna bampikwa kikōkeji.” (Efisesa 2:1-3) Satana utumbija uno “mushipiditu” na bukosoke mu bitabu bya ku masomo, mu minjiki mivule idiko dyalelo, mu makayo, ne mu miswelo mikwabo ya mwa kwipwijija mukose. Bambutwile bafwaninwe kudyumuka ne kujingulula luno lupusa mwanda wa kukwashako babo bana batamije kikulupiji kyabo mudi Yehova ne mu Kinenwa kyandi.
14 Polo wāpele mulunda nandi Temote wādi nkasampe madingi a bu shamuntu na kunena’mba: “Tyina bya kilokoloko kya bunkasampe, ulonde umboloke, ne kwitabija, ne lusa, ne ndoe kumo, pamo na boba bētanga Mfumwetu ne mutyima, tō.” (2 Temote 2:22) Nansha shi “bya kilokoloko kya bunkasampe” kebibipilepo byonso, bankasampe bafwaninwe ‘kwibityina,’ mwanda kebakimikapo milangwe yabo, baleke kulondalonda mwiendelejo wa bwine-Leza kitatyi ne kitatyi. Makayo a kuposa ngitu, mazuwa, minjiki, kwipwija mukose, ne ñendo kebibipilepo, ino bikokeja kwikala dikinga shi mwibipa mvubu mikatampe mu būmi bwenu. Pela misambo ya kubotakanya, lunango, kwisambila pa byabusekese, bukope ne kwipuñanya, ne kwiuningauninga’mba bambutwile bobe kebakumvwana’po.
15 Nansha mu njibo ya munda, mukokeja kwikala kyaka kibenza bankasampe. Shi batalanga myanda ya busekese ne ya bukalabale ilombolwanga ku televijo ne ku mavideo, bakokeja kutamija kilokoloko kya kusaka kulonga bibi. (Yakoba 1:14, 15) Bible witudingila’mba: “Banwe baswele Yehova, shikwai bubi.” (Mitōto 97:10; 115:11) Shi kudi muntu udi na būmi bwa miswelo ibidi, kafyemepo ku meso a Yehova. (Nkindi 15:3) Bankasampe bakristu, bandaulai bintu bidi mu njibo yenu. Ku lubumbo lwa yobe njibo, lelo wikulamikile mafoto a tuimba twa minjiki yabusekese ne a bantu balonga byamunyanji batumbijibwa mu makayo a ino ntanda’ni, nansha ulamikile’ko bintu bilumbuluke bikuvuluja myanda miyampe? (Mitōto 101:3) Mu vwadishi obe mudi bivwalwa bifwaninwe’ni, nansha mudi bivwalwa bimo-bimo bilombola mivwadilo mipite nyuma kuboko ya mu ino ntanda? Dyabola ukokeja kukongola mu muswelo okukokejapo kuyuka shi wipāne ku kilokoloko kya kulonda bintu bibi. Bible witudingila na tunangu tonso’mba: “Tūkijai mityima, tengelai, wimushikilwe, ke dyabola kadi, unangakana bwa ntambo ubuluma, ukimba wakubokota.”—1 Petelo 5:8.
16 Bible ukusakila monka utadije biyampe bantu boenda nabo kisense. (1 Kodinda 15:33) Balunda nobe bafwaninwe kwikala boba bakaminwe Yehova. Kokilongai myanda pamwanda wa moyo, mhm. (Mitōto 56:11; Nkindi 29:25) Kōkela bambutwile bobe bakaminwe Leza. (Nkindi 6:20-22; Efisesa 6:1-3) Kimba kupebwa bukwashi ne bukankamane na bakulumpe. (Isaya 32:1, 2) Bambila meso ne ñeni yobe pa myanda ya mvubu ne pa bitungo bya kumushipiditu. Witudileko kitatyi mwanda wa kwendelela kumushipiditu ne kutanwa mu mingilo ya pa kipwilo. Wifunde mingilo ya makasa. Ikala na bukomo ne bukankamane mu lwitabijo, mu uno muswelo ukalombola’mba wi muntu wabine—muntu ufwaninwe kukekala na būmi mu ntanda impya ya Yehova! Tata wetu wa mūlu ukeala pamwanda obe, bambutwile bobe pano pantanda bakasepelela pamwanda obe, kadi bana benu bakristu batutu ne bakaka bakakankamikwa na kimfwa kyobe. Kyo kintu kitabuke bulēme!—Nkindi 4:1, 2, 7, 8.
17 Mulembi wa Mitōto wāsonekele kubukomo bwa mushipiditu amba: “Kekudipo nansha kimo kīne kiyampe kyākasuminwa boba banangila moloke, swā! Abe Yehova wa bibumbo, keye wa katōkwe kandi, shandi! yewa muntu ukukulupile.” (Mitōto 84:11, 12) Eyo, nsangaji ne kusepelela byo bikekala na boba bonso bakulupīle mudi Yehova ne mu Kinenwa kyandi, Bible, bine kebakafwijibwapo bumvu nansha kushindwa, mhm.—2 Temote 3:14, 16, 17.
[Bipangujo]
1. Mu kino kyetu kitatyi, mwanda waka tufwaninwe nyeke kukulupila mudi Yehova ne mu Kinenwa kyandi?
2. (a) I bipa’ka bilumbuluke byangwile bantu ba Yehova pamwanda wa kwingidija mbila ya Leza mu būmi bwabo? (b) I bintu’ka bikwabo bilaile Yehova ku boba bamukōkele kadi bakōkele ku Kinenwa kyandi?
3. Na dimo-dimo, bakristu batanwanga na bikambija’ka pamwanda wa kwendelela na kutula kikulupiji kyabo mudi Yehova ne mu Kinenwa kyandi?
4. ‘Tunangu twa ino ntanda’ tongolanga bantu namani, ne mwanda waka i “bulembakane kwa Leza”?
5. I bidyumu’ka bitupa Bible pamwanda utala ‘tunangu twa ino ntanda’?
6. Mwanda waka tufwaninwe kudyumuka kutyina’mba kwalakana kwakāla miji mu mutyima wetu?
7. I kika kyotukokeja kulonga mwanda wa kutalula kwalakana?
8. Pavule, milangwe ya bupondo ishilulanga muswelo’ka, ne i muswelo’ka otukokeja kwiyepuka?
9. Mpangiko ya kiteokratike yotwibidile kala ikokeja kwitukwasha muswelo’ka twendelele na kwikala na lwitabijo lukomo?
10. Mwanda waka kidi na mvubu mikatampe kukimba buludiki bwa Yehova mu busongi bwa bakristu?
11. Kitatyi kyobasaka kupwija bikambija bya mu busongi, i kika kifwaninwe kujingulula ba mulume ne mukaji?
12. (a) Bible uleta madingi pa myanda’ka ifikilanga bantu bavule mu busongi? (b) Mwanda waka ba mulume ne mukaji basakilwa kulonga myanda monka musakila Yehova?
13. Mwanda waka ke mwandapo upēla ku bakristu bankasampe kutamija lwitabijo lukomo mudi Yehova ne mu Kinenwa kyandi?
14. Bankasampe bakokeja kwiepuja ku “bya kilokoloko kya bunkasampe” muswelo’ka?
15. I bintu’ka bikokeja kulongeka mu njibo ya munda bikokeja kutonona bankasampe bekale na būmi bwa miswelo ibidi?
16. Madingi a mu Bible akokeja muswelo’ka kukwasha nkasampe ekale kusangelwa na muntu yense?
17. I byabuyabuya’ka bikatambula boba bonso bakulupīle mudi Yehova ne mu Kinenwa kyandi?
[Kapango pa paje 28]
Bakristu balamukilanga kudi Yehova ne ku Kinenwa kyandi, ino bapelanga kukulupila mu bulembakane bwa ‘tunangu twa ino ntanda’
[Kapango pa paje 30]
Bisaka bikulupīle mudi Yehova ne mu Kinenwa kyandi bidi na nsangaji mikatampe ne kusepelela
Ukalondolola Namani?
◻ Mwanda waka bakristu kebafwaninwepo kukulupila mu ‘tunangu twa ino ntanda’?
◻ I kika kifwaninwe kulonga yewa ukambakanibwa na milangwe ya kwalakana?
◻ Kulonga myanda monka musakila Yehova kukokeja kuleta nsangaji ne kusepelela mu busongi muswelo’ka?
◻ Bible ukwasha bankasampe muswelo’ka mwanda wa beepuje ku “bya kilokoloko bya bunkasampe”?