“Tendelai Yehova” Banwe Bantu!

‘Kintu kyonso kyēsa​—kitendele Yehova.’​—MITŌTO 150:6.

YESU wāteakenye bandi bana-babwanga mu kipwilo kya bwine-kristu kyādi kyenda kibailako mu kitatyi kya myaka katwa imbajinji. Nansha byobādi bapangwapangwa na Bipwilo bya Ki-kristu, “myanda miyampe . . . y[ā]di isapulwa mu [bipangwa] byonso bya muno munshi.” (Kolose 1:23) Ino kupwa kwa lufu lwa batumibwa ba Yesu Kristu, mu bukosoke bwandi, Satana wālupwile bupondo.

² Batumibwa bābadikile kuleta kidyumu pa uno mwanda. Kimfwa, Polo wāsapwidile bakulumpe batambile mu Efisesa amba: “[Mwitei mutyima banwe bene ne luombe lonso, lomutudilwe’po na mushipiditu sandu bu batadi, ba kukumba kipwilo kya Leza, kyāpotele na mashi a wandi Mwana, NW]. Ami nayūka kuno kunyuma kwami kuno bampumpi bamalwa bakemutwelelanga bakubulwa kukaleka luombe. Kadi ne ku bānwe bene nako kukemutalukilanga bantu bakwisamba byalupatalupata, mwanda wa kukokela bāna-babwanga ko badi’mba, betulonde.” (Bilongwa 20:​28-30; tala ne 2 Petelo 2:​1-3; 1 Yoane 2:18.) Mu kitatyi kya myaka tutwa tuná, bwine-kristu bupondoke bwāshilwile kwikuta umbumo ne kupwana na Umbikalo wa Loma. Tutwa twa myaka pakupita’po, Umbikalo Ukola wa Loma, wādi wikutyile umbumo na papa wa Loma, wāshilwile kubikala pa kipindi kikatampe kya bantu. Mu kine kitatyi’kya, Kipwilo kya bene Mishioni kyātombokele pamwanda wa lupusa lubi lwādi lwingidija Kipwilo kya Katolika, ino nakyo kyākankelwe kutulako bwine-kristu bwabine.

³ Inoko, byādi byenda bifwena mfulo ya myaka tutwa 19, befundi ba Bible bakubulwa budimbidimbi bādi monka bepēne mu mwingilo wa kusapula ne kutandabula ‘lukulupilo lwa myanda miyampe ku bipangwa byonsololo pano pantanda.’ Kino kibumbo kya bantu byokyādi kimanine pa bwifundi bwakyo bwa bupolofeto bwa mu Bible, myaka 30 kumeso, kyāfunkwine mwaka wa 1914 amba o mwaka ukafula “myaka ya baJentaila” “bitatyi bisamba-bibidi,” nansha kadi myaka 2 520 yāshilwile na konakanibwa kwa Yelusalema mu mwaka wa 607 K.K.K. (Luka 21:24; Danyele 4:16) Pa kufikidila kwa ino myanda yobādi batengele, mwaka wa 1914 wālombwele bukamoni’mba wādi mwaka wa pabula mu mānga ya muntu. Kwālongekele myanda mikatampe ne mūlu mwine. Penepo, mu mwine mwaka’wa, Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke wāshikatyija Mulopwe mwingidi nandi, Yesu Kristu pa lupona lwa mūlu, wādi witeakanya mwanda wa kukombeleja bubi bonso pano pantanda ne kujokeja Paladisa.​—Mitōto 2:​6, 8, 9; 110:​1, 2, 5.

Tutundailei Meshiasa Mulopwe!

⁴ Mu mwaka wa 1914, Meshiasa Mulopwe, Yesu, wāshilwile kwingila. Mu Bible, utelwa kadi bu Mikele, kushintulula ko kunena’mba “Udi Pamo Bwa Leza” mwanda ubingijanga bubikadi bwa Yehova. Pamo na mokisekunwinwe mu Kusokwelwa 12:​7-12, mutumibwa Yoano ulombola myanda yāmwene mu kimonwa yādi ifwaninwe kufikidila amba: “Mwadi ne divita monka mūlu; Mikele ne bamwikeulu bandi bakamutamba mukishi ne mukishi nandi ne bamwikeulu bandi balwile nabo. Penepo, abo ne kwibanekenya mpika, ino kebamwenepo mwakwikadila mūlu dikwabo, mhm. Ponkapo yewa mukishi mukatakata waelwa panshi; yewa nyoka wa kala na kalā, wakutelwa dya bu-dyabola ne dya bu-Satana, ñongoji wa panopantanda ponso; waelwa panopanshi, ne bamwikeulu bandi bēne kumo baelwa panshi.” Bine, wāelwa panshi kīnya kikatampe kine!

⁵ Penepo, diwi dikatampe dyātamba mūlu kedinena’mba: “Pano kubaiya lupandilo, ne bukomo, ne bulopwe bwa Leza wetu, ne lupusa lwa Kidishitu wandi, ke-muntu mujinguludi wa bāna betu waelwa panshi, wa [kwibasambilasambila] mu kifuko kya Leza dyuba ne bufuku. Nanshi [bakristu bakikokeji] bāmunekenye pa mashi a Kāna-ka-mukōko [Yesu Kristu], ne pa mwanda wa busapudi bwabo; kadi kebasenswepo būmi bwabo amba, ketukifwa.” Kino kishintulula lupandilo lwa bantu balamine kikokeji, balombolanga lwitabijo lwabo mu kitapwa kya bukūdi kyabulēme kya Yesu.​—Nkindi 10:2; 2 Petelo 2:9.

⁶ Diwi dikatampe dyātambile mūlu dyāendelele na kunena’mba: “Penepo nanshi, sepelelai pa uno mwanda uno mānwe madiulu, ne bonso bēkele monka. Yō! Yō! malwa obe, abe panopanshi, ne abe mema mwine; mwanda dyabola watūkila po mudi ne bukalabale bukatampe bwine, pa kuyuka’mba: Ngidi ne kakitatyi katyutyu.” “Malwa” ātobelwe amba akafikila ino ntanda atamba ku mavita; bipupo bya nzala, bipupo bya misongo, bitenshi bya kutenkenya ntanda, ne kujilula-bijila, byo bintu bitumba mu kino kitatyi kya myaka tutwa 20. Yesu wātobele butobo amba, kano i ‘kayukeno kalombola mfulo ya ino ngikadilo ya bintu’ pamo’nka na mokilombwelwe mu Mateo 24:3-13. Kyabine, buno bupolofeto bwāfikidile, tamba mu mwaka wa 1914 muzo wa muntu uponēne mu malwa makomo kutabuka mu mānga yonso ya muntu.

⁷ Mu kino kitatyi kidiko malwa atamba kudi Satana, lelo muzo wa muntu ukokeja kukulupila myanda ikāya kumeso? I amo, mwanda Mateo 12:21 unena pamwanda utala Yesu amba: “BaJentaila nabo bakakulupila monka mu dijina dyandi”! Ino ngikadilo ilenga moyo idi’mo bantu keilombolapo enka ‘kayukeno kamfulo ya ino ngikadilo ya bintu, mhm’ ino ilombola monka ‘kayukeno ka kwikala’po kwa Yesu’ bu Meshiasa Mulopwe wa Bulopwe bwa mūlu. Kupityidila, Yesu wānene pamwanda utala buno Bulopwe amba: “Myanda Miyampe ino’i ya Bulopwe ikasapulwa panopantanda ponso, amba ikale bu kiyukeno ku mizo yonso, penepa mfulo keifika shayo.” (Mateo 24:​14, MB) Lelo i bantu’ka pano pantanda basapulanga lukulupilo lukatampe lwa Bulopwe bwa Leza? I ba Tumoni twa Yehova! Basapulanga na bupyasakane ku bantu bonso ne ku njibo ne njibo amba, Bulopwe bwa Leza bwa boloke ne ndoe kebudi pabwipi na kukwata makasa abidi lupusa lonso lwa kwendeja myanda ya pano pantanda. Lelo nobe utanwanga mu uno mwingilo? Bine i madyese makatampe mene!​—2 Temote 4:​2, 5.

“Mfulo” Ikafika Muswelo’ka?

⁸ Muzo wa muntu watwela mu kitatyi kya kutyibilwa mambo. Betusapwila mu 1 Petelo 4:17 amba kutyiba mambo kwāshilwile “pa njibo ya Leza”​—butyibi bwa mambo a bitango bya bantu befwatakenya’mba i bakristu bwāshilwile kulongeka tamba mu ‘mafuku amfulo,’ bwāendelele na Divita I Dyantanda-yonso tamba mu mwaka wa 1914 kufika mu mwaka wa 1918. Bipwilo bya Ki-kristu byāponejibwe muswelo’ka mu buno butyibi? Eyo, tubandaulei mwimanino wa bipwilo byākwatyije mavita mu mwaka wa 1914. Lelo mwene bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu ye abo balambikilwe “mashi a myuya ya balanda bampikwa mwanda”?​—Yelemia 2:34.

⁹ Kukwatañana na Mateo 26:​52, Yesu wānene’mba: “Bonso bakusomona kipete bakafwila konka ku kipete.” Uno mwanda wājingulwilwe mu mavita a mu kino kyetu kitatyi! Bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu bādi basoñanya bankasampe bepaye bankasampe bakwabo, nansha boba ba mu mutōtelo wabo​—bene Katolika bāipaile bene Katolika ne bene Mishioni nabo bāipaile bene Mishioni. Bādi batumbika muzo pakatampe ino Leza ne Kristu patyetye. Mu mafuku a kunyuma’a, mu matanda amo-amo a mu Afrika, batudile kwisañuna kwa tubila kumeso kupitako kulonda misoñanya ya Bible. Mu Rwanda, mudi bene Katolika bavule, kubwipi kwa kipindi kya midiyo ya bantu bāipailwe mu ñuma ya kwisañuna kwa ndimi. Mu julunale wa Vatican utelwa bu L’Osservatore Romano, papa wāitabije’mba: “Kuno kwipayañana kulenga moyo, i kyabulanda mwanda enka ne bene Katolika bene bāikele kwimanina buno bulwi.”​—Enzankanya na Isaya 59:​2, 3; Mika 4:​3, 5.

¹⁰ Lelo Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke ulanga namani pa mwanda wa mitōtelo ikankamika bantu beipaye bamo ne bakwabo, nansha yoya imanina ñuma ya bantu ba mu mutōtelo umo beipaya abo bene na bene? Pa mwanda utala Babiloni Mukatakata, ngikadilo ya mutōtelo wabubela kujokoloka ntanda yonso, Kusokwelwa 18:​21, 24 witusapwila’mba: “Mwikeulu mukomo watekwine dibwe didi bwa dibwe dikatampe dya mpelo, waela’dyo pa mema kānena’mba: I enka namino, mukēlelwa Babiloni, kibundi kikatakata, panshi, kinya kikatampe byamalwa, ne ko kyaya! Kadi monka mwandi mwatēnwe mashi a bapolofeto, ne a bapandulwemo, ne a bonsololo batapilwe panopanshi.”

¹¹ Mu kufikidila kwa bupolofeto bwa Bible, bintu bilenga moyo bilongwa mu Bipwilo bya Ki-kristu. (Enzankanya na Yelemia 5:​30, 31; 23:14.) Nakampata, bakulumpe ba Bipwilo bya Ki-kristu i bapūte meso pa bubi, omwanda luombe lwabo lwipāna bininge ku busekese. Mu Amerika, ntanda itelwa bu muzo wa bakristu, pa masongi dikumi, atano afulanga ku dilubu. Mu balondi babo, mudi kibalwa kikatampe kya bansongwakaji bemishibwa ne kya bantu balonga makoji bana-balume na bana-balume ne bana-bakaji nabo na bana-bakaji. Bamūmpe bonakanyanga bana batyetye na kulonga nabo busekese​—kibaikala ke kibidiji kyabo. Kimweka’mba myanda yobatwala ku kiketelo kya mambo itala pa ino ngikadila ikokeja kulomba Kipwilo kya Katolika kya mu Amerika tutwa twa binunu bya dollar mu myaka dikumi. Bipwilo bya Ki-kristu bifutululanga kidyumu kyāletele mutumibwa Polo mu 1 Kodinda 6:​9, 10 (MB) amba: “Le kemuyukilepo’mba bampikwa koloka kebakap[yanapo] Bulopwe bwa Leza? [Kemukīdimbai]. Mwanda babusekese, nansha bat[ō]ta bankishi, nansha bamakoji, nansha bana-balume ne bana-balume beloñanga bya bumvu, nansha bangivi, nansha balwiso lubi, nansha bankolwankolwa, nansha bantukanyi, nansha bangivi-ntapanyi, bonso bano kebak[apyanangapo] Bulopwe bwa Leza nansha dimo.”

¹² Panopano ponka, Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke, Yehova, ukaponeja kyamalwa kikatampe kupityila kudi Kristu Yesu, Mudyavita Mukatampe. Dibajinji, Bipwilo bya Ki-kristu ne bipindi byonso bya Babiloni Mukatakata bikaponenwa na butyibi bwa Yehova. (Kusokwelwa 17:​16, 17) Belombolanga abo bene bu kebafwaninwepo kupandijibwa na Yehova kupityila ku kitapwa kya Yesu kya bukūdi. Bafūtulula dijina dya Leza dikola. (Enzankanya na Ezekyele 39:7.) Bine i mutonko mukatampe obatuka Leza na kwimba “Aleluya” mu majibo abo a mutōtelo obakilwe na lupeto luvule! Batalwile dijina dya Yehova dyabuleme mu bwalamuni bwa ma Bible abo, ne kwilwako amba “Aleluya” kishintulula “Tendelai Ya”​—“Ya” i kīpi kya dijina “Yehova.” Kusokwelwa 19:​1-6 usekununa’mba panopano ponka “Aleluya” ukembwa mu muswelo mwendele’mo pakafikidila butyibi bwa Leza pa Babiloni Mukatakata.

¹³ Kupwa, Yesu ‘ukafika’ mwanda wa kutyiba mambo ne kufikidija butyibi pa mizo ne pa bantu. Aye mwine wātobele butobo amba: “Ebiya pākāya Mwanā muntu [Yesu Kristu] mu ntumbo yandi, ne bamwikeulu bandi bonso bakukola pamo, ukashikata pa kipona [kya butyibi] kya ntumbo yandi. Ebiya mizo yonso [ya pano pantanda] īkabungakanibwa kwādi mu kifuko kyandi, [ukebakalañanya] palapala bwa mukumbi ukalañanya mikōko umbambuji. Ukatūla mikōko ku lundyo, bambuji nabo ku lunkuso. Penepo Mulopwe mwine [ukasapwila] boba ba ku lundyo amba: Iyai kuno bānwe bakweselwa dyese kudi Tata, mupyanei bulopwe bwimulongolwele kala pa ngalwilo ya pano pantanda.” (Mateo 25:​31-34) Vese wa 46 wendelela na kunena’mba kabumbo ka bambuji “bakenda ku būmi bwa kulādila nyeke na nyeke.”

¹⁴ Mukanda wa mu Bible wa Kusokwelwa ulombola muswelo ukatwela ‘Mulopwe wa balopwe, Mfumwandya bamfumu,’ Mfumwetu wamūlu, Yesu Kristu, mu bulwi ku Amakedona, ukonakanya bintu byonso bya ngikadilo ya kipolitike ne ya busunga ya Satana. Omwanda Kristu ukapungulula “bulobo bwa bukalabale bwa Leza Mwinebukomobonso” pa ngikadilo yonso ya Satana pano pantanda. ‘Pakapita bino bintu byakala’ bantu bakaminwe Leza bākatwela mu ntanda impya ya ntumbo, mwine’mwa Leza “ukapampula impolo yonso mu meso abo.”​—Kusokwelwa 19:​11-16; 21:​3-5.

Kitatyi kya Kutendela Ya

¹⁵ Difuku dikafikidila butyibi kedidi pabwipi! Nanshi tufwaninwe kuta mutyima ku kinenwa kya bupolofeto bwa Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke. Ku boba betokenye ne pano mu bufundiji ne mu bibidiji bya mutōtelo wabubela, diwi dimo dyela lubila momwa mūlu amba: “Bānwe bantu bami, mulupukeimo mwanda wa kunena’mba mwakēabila nandi myanda, kadi amba mwakatambula ku mpupo yandi.” Ino lelo bano bantu balupukamo bafwaninwe kwenda kwepi? Kudi enka bubinebine bumo, omwanda nanshi kudi enka mutōtelo wabine umo kete. (Kusokwelwa 18:4; Yoano 8:​31, 32; 14:6; 17:3) Shi tusaka kutambula būmi bwanyeke tufwaninwe kusokola uno mutōtelo ne kukōkela Leza wao. Bible wituludikila kwadi na kunena mu Mitōto 83:18 amba: “Bayūke’mba, abe enka, wa dijina dya bu-Yehova wi Mwinemukatakatamwine panopantanda ponsololo.”

¹⁶ Inoko, tusakilwa kulonga bintu bivule kupitako kuyuka enka dijina dya Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke. Tufwaninwe kwifunda Bible ne kuyuka ngikadila yandi milumbuluke ne mpango yandi. Kupwa tufwaninwe kulonga kiswamutyima kyandi mu kino kitatyi, pamo na mokilombwelwe mu Loma 10:​9-13. Mutumibwa Polo utela bupolofeto bwa kubukomo bwa mushipiditu, kupwa ufudija’mba: “Bonso bakwita pa dijina dya Yehova bakapandanga.” (Yoela 2:32; Zefenia 3:9) Lelo bine bakapandanga? I amo, mwanda kibalwa kya bantu bavule dyalelo balombola lwitabijo mu mpangiko ya kitapwa kya bukūdi yātudileko Yehova kupityila mudi Kristu bakapandijibwanga ku kyamalwa kikatampe kikāya kumeso, pakafikidijibwa butyibi pa ntanda myoneke ya Satana.​—Kusokwelwa 7:​9, 10, 14.

¹⁷ Lelo Leza usaka boba batengele kukapanda balonge kika? Witusakilanga twilunge tamba’nka pano ku lwimbo lwa Mosesa ne lwa Kana-kamukōko, tutendele Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke mwanda wa kubadikila kuyukija bushindañani bwandi. Twikiloñanga na kusapwila bakwetu mpango yandi ya ntumbo. Byotwendelela kumeso mu kwifunda kwimvwanija Bible, tupānei būmi bwetu kudi Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke. Kino kiketupa muswelo wa kukekala na būmi bwa nyeke ne nyeke mu mpangiko itulombola uno Mulopwe mwinebukomo, pamo na motutangila mu Isaya 65:​17, 18 amba: “Talapo bidi, byo mpanga madiulu mapya [Bulopwe bwa Yesu Meshiasa] ne ntanda mipya [muzo umpya wa bantu boloke], kabidi bintu bya kala kebikavulukwapo, nansha kwikalapo kumutyima kwine mpika. Ino nanshi sangalai ne kusepelela nyeke mu kyokya kyo mpanga ami.”

¹⁸ Mulembi-wamitōto Davida wēsambīle padi Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke amba: “Yehova i mukatakata wa kutendelwa pakatampe pene, kadi bukatampe bwandi i bwampikwa kusokolwa.” (Mitōto 145:3) Bukatampe bwandi kebukokejapo kusokolwa, pamo’nka na mukomēne kusokolwa mikalo ya lwelēle ne ya kitatyi kya nyeke ne nyeke! (Loma 11:33) Byotwendelela na kwifunda kuyuka Umpangi wetu ne mpangiko ya kitapwa yātulako kupityila kudi wandi Mwana, Kristu Yesu, tukasaka kutendela Mulopwe wetu wanyeke ne nyeke-ke pakatampe pene. Tukasaka kulonga pamo’nka na mwikilombwela Mitōto 145:​11-13 amba: “Bakēsambanga ntumbo ya bulopwe bobe, ne kunena bukomo bobe. Kuyūkanya ku bāna ba bantu bilongwa byandi bikatampe. Ne ntumbo ya buleme bukatakata ya bulopwe bwandi. Bulopwe bobe i bulopwe bwa kalā kunyuma, ne ku kalā kwa kumeso nyeke. Kadi ne kubikala kobe i kwa kulādila monka mu nkongo yonsololo.”

¹⁹ Tufwaninwe kukulupila’mba Leza wetu ukafikidijanga mulao wandi wa’mba: “Abe ubalanga kuboko kobe, wikutyija mityima ya bintu byonso byumi.” Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke uketuludika na kanye mu kino kitatyi kya mafuku amfulo, mwanda Davida witusapwila’mba: “Yehova ulelele boba bonso bamuswele; ino babi bonso abo ukebonakanyanga.”​—Mitōto 145:​16, 20.

²⁰ Mitōto yonso itano yamfulo mu Bible, ishilula kadi ifudijibwa na lwito lwa’mba: “Tendelai Yehova.” Shi kepano Mitōto 146 witusoñanya’mba: “Tendelai Yehova, tendela Yehova abe muya wami. Po nkikidi mūmi nkatendelanga Yehova: Nkembilanga mitendelo kudi Leza wami po nkikidi [mūmi].” Lelo nobe uketaba ku luno lwito? Bine, ufwaninwe kwabila kumutendela! Shi kepano, ikala umbukata mwa bantu besambilwe’po mu Mitōto 148:​12, 13 amba: “Ne balumyana ne bakajana bene kumo; ne bana-balume banunu ne bankasampe. Batendele dijina dya Yehova; ke-dintu dijina dyandi dyo dyonka ditumbijibwa; ntumbo yandi īdi peulu pa ntanda ne diulu dīne kumo.” Twitabei na mutyima wetu onso ku luno lwito lwa’mba: “Tendelai Yehova” banwe bantu! Batwe bonso kyapamo tutendelei Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke!

[Bipangujo]

1, 2. (a) Bwine-kristu bwabine bwātandabukile muswelo’ka mu kitatyi kya myaka katwa imbajinji? (b) I kidyumu’ka kyābadikile kupāna batumibwa? (c) Bupondo bwātandabukile muswelo’ka?

3. (a) Myanda miyampe yāsapwilwe ku bipangwa byonso mu kitatyi’ka ne mu muswelo’ka? (b) I myanda’ka idi na kitako mu Bible yādi itengelwe, yāfikidile mu mwaka wa 1914?

4. I mu buluji’ka motunenena’mba Yesu wādi na būmi bukwatañane na nshintulwilo ya dijina dyandi dya bu Mikele?

5, 6. (a) Kupwa kwa mwaka wa 1914, i musapu’ka utulumukwa wāsapwilwe kutamba mūlu? (b) Mateo 24:​3-13 ukwatañene namani na uno musapu?

7. Mwanda waka ba Tumoni twa Yehova basapulanga na bupyasakane?

8, 9. (a) I mu buluji’ka motunenena’mba ‘butyibi bushilwila mu njibo ya Leza’? (b) Bipwilo bya Ki-kristu byāfūtulwile Kinenwa kya Leza namani?

10. I butyibi’ka bukafikidija Yehova pa mutōtelo wabubela?

11. I bintu’ka bilenga moyo bilongekanga mu Bipwilo bya Ki-kristu?

12. (a) Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke ukaponeja Babiloni Mukatakata muswelo’ka? (b) Kwishila na Bipwilo bya Ki-kristu, bantu ba Leza bakembanga “Aleluya” pa mwanda wa buluji’ka?

13, 14. (a) I mwanda’ka mukatampe ukalonda’po? (b) I mwanda’ka wansangaji ukafikila bantu bakaminwe Leza?

15, 16. (a) Mwanda waka kidi na mvubu kotudi kuta mutyima ku kinenwa kya Yehova kya bupolofeto? (b) I kika kyālombwele bapolofeto ne batumibwa amba kyo tufwaninwe kulonga mwanda wa kumona lupandilo, ne kino kikokeja kushintulula kika ku kibalwa kikatampe kya bantu?

17. I lukulupilo’ka lukatampe lufwaninwe kwitutonona twilunge ku kwimba lwimbo lwa Mosesa ne lwa Kana-kamukōko tamba’nka pano?

18, 19. (a) Binenwa bya Davida bidi mu Mitōto 145 bifwaninwe kwitutonona tulonge kika? (b) I kika kyotukapebwa na Yehova kyotufwaninwe kutengela na kikulupiji kyonso?

20. I muswelo’ka otufwaninwe kwitaba ku lwito lwa Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke, pamo na mokilombwedilwe mu mitōto itano yamfulo?

[Kapango pa paje 27]

Mikele wāelele Satana ne bibumbo byandi panshi mu mwaka wa 1914

Ukalondolola’po Namani?

◻ Batumibwa ba Yesu bābadikile kuleta kidyumu’ka?

◻ I myanda’ka yālongekele tamba mu mwaka wa 1914?

◻ I butyibi’ka busaka kufikidija Yehova panopano ponka?

◻ Mwanda waka kino kyo kitatyi kifwaninwe kutendela Mulopwe wa nyeke ne nyeke-ke?

[Box on page 29]

MYAKA YA BIMPENGELE BILENGA KAVUTAKANYA

Bantu bavule betabije’mba ino myaka ya kavutakanya yotwenda nayo yāshilwile ku ngalwilo kwa myaka ya tutwa 20. Kimfwa, myanda ya ngalwilo idi mu dibuku dimo Pandaemonium, dyālembelwe na Daniel Patrick Moynihan, Mutyibi wa mu kidye kikatampe kya mu Amerika, dyālupwilwe mu mwaka wa 1993, mudi nshintulwilo imo isambila pa “kimpengele kya mu mwaka wa 1914” itangwa namino’mba: “Divita dyāfika ne ntanda yāalamuka​—bibi kutabuka. Ku matanda onso ādiko mu mwaka wa 1914 pano pantanda, dyalelo kudi enka matanda mwānda kete ashele na mabikavu keāvutakanibwepo na bukalabale bwa tamba kine kitatyi’kya. . . . Mu matanda makwabo 170 adiko dyalelo, amo-amo atyibilwe panopano ponka mwanda wa bitulu byoatenwe nao.” Bine lukongo lwa tamba mu mwaka wa 1914 lwimwenine bimpengele bivule bine!

Kudi monka dibuku dimo dyālupwilwe mu 1993 Out of Control​—Global Turmoil on the Eve of the Twenty-First Century (Bipite Nyuma Kuboko​—Ntanda Yonso Ibatwela mu Kavutakanya Umbufuku Bukīla mu Myaka ya Tutwa 21). Mulembi wadyo i Zbigniew Brzezinski, Mwimaniji wakala wa Kitango kya Mutyima-ntenke kya Ntanda ya Amerika, usonekele’mba: “Ngalwilo ya myaka tutwa 20 yāimwinwe na bantu bañeni bavule amba yo ngalwilo mine ya Lukongo ludi na Buluji. . . . Kwishila na mokyādi kifwatakenibwa, myaka ya tutwa 20 yaalamuka ke miyule kumwanga mashi, ke myaka katwa ya mfika, ya kwidimba bitupu kwa kipolitike ne butapani bwamalwa. Butapani bwimaninwe na bitango bya balupusa mu muswelo kewamwekele kashaa, kwipaijana ke kwimaninwe pamo’nka bwa tyapu. Mu myanda ya sianse balonga bukomo bwa kutulako myanda miyampe, ino nshikani ya kipolitike nayo itonwena bantu ku bubi, bine kuno kwishīla kusanshija bantu mityima. Kashaa mu mānga yonso kwipaijana kekwādipo kusambakene ntanda yonso uno muswelo, kashaa kekwādipo kusambakene myuya mivule uno muswelo, kashaa bantu kebādipo bepāne pamo bwa dyalelo mu kulondalonda na kusumininwa konso bitungo bya kwitatula byakubulwa kwendelamo.” Bine kino i kyabine!