Lelo Milombelo Yobe ‘I Miteakanibwe Bu Ensense’?

‘Lulombelo lwami lwikale luteakanibwe bu ensense ku meso obe.’​—MITŌTO 141:2.

YEHOVA LEZA wāsoñenye Mosesa mupolofeto wandi kuteakanya ensense ikola ya kwingidija mu tabenakulo ya butōtyi ya Isalela. Pa kupunga ino ensense musakila Leza kyādi kilomba kusobakanya pamo bisombelwa biná bya mwenye. (Divilu 30:34-​38) Bine, yādi ensense ya luvumba luyampe’po kashāa.

² Kipwano kya Bijila kyādi’mo muzo wa Isalela kyādi kilomba kusoka ensense difuku ne difuku. (Divilu 30:​7, 8) Lelo ino ensense yādi ingidijibwa yādi na buluji bwa pa bula? Eyo yādi nabo, ke-muntu mulembi wa mitōto wāimbile’mba: ‘Lulombelo lwami lwikale luteakanibwe bu ensense ku meso obe [Yehova Leza]; kutulula kwa makasa ami bu kyakwela kya miseke kya ku kyolwa.’ (Mitōto 141:2) Mu mukanda wa Kusokwelwa, mutumibwa Yoano ulombola boba bajokolokele lupona lwa mūlu lwa Leza amba badi na ngeso ya nsahabu miyule ensense. “Bino namino,” mungya munenena nsekununi ya ku bukomo bwa mushipiditu, “e milombelo ya bapandulwemo.” (Kusokwelwa 5:8) Nanshi kusokwa kwa ensense ya luvumba luyampe kwādi kwelekeja milombelo mitabijibwe na Yehova ilombela bengidi bandi mwinya ne bufuku.​—1 Tesalonika 3:​10; Bahebelu 5:7.

³ Pa kusaka milombelo yetu itabijibwe na Leza, tufwaninwe kulombela kwadi mu dijina dya Yesu Kidishitu. (Yoano 16:23, 24) Ino i muswelo’ka otukokeja kulumbulula buya bwa milombelo yetu? Eyo, kubandaula bifwa bimobimo bya mu Bisonekwa kubwanya kwitukwasha tuteakanye milombelo yetu bu ensense ku meso a Yehova.​—Nkindi 15:8.

Lombela na Lwitabijo

⁴ Pa kusaka milombelo yetu ikande kudi Leza bu ensense ya luvumba luyampe, tufwaninwe kulombela na lwitabijo. (Bahebelu 11:6) Shi bakulumpe bene Kidishitu abatana muntu ubela kumushipiditu witabija bukwashi bwabo bwimanine pa Bisonekwa, nabya lwabo “lulombelo lwa kwitabija lukamupandija [uno] ubela.” (Yakoba 5:​15) Milombelo ilombelwa na lwitabijo isangajanga Tata wetu wa mūlu, ne kifundwa kisumininwe kya Kinenwa kya Leza nakyo monka na monka. Mulembi wa mitōto wālombwele ngikadilo miyampe paāimbile’mba: “Nkatululanga maboko ami nao ku misoñanya yobe, yo nasanswa; kadi nkafwatakanyanga mu bijila byobe. Nombole ñeni ya kutyiba-mambo kulumbuluke ne ya kuyūkidila; ke-ne-muntu ami naitabija misoñanya yobe.” (Mitōto 119:48, 66) Nanshi ‘tutululei makasa etu’ mu milombelo ya kwityepeja ne kulombola lwitabijo na kulonda misoñanya ya Leza.

⁵ Kifwa, langa shi twi babulwe tunangu mu myanda itala kunekenya matompo. Padi ketukulupilepo amba bupolofeto kampanda bwa Bible pano bufikidilanga. Pa kyaba kya kuleka kino kitusunkanye kumushipiditu, tufwaninwe kulombela tupebwe tunangu. (Ngalatea 5:​7, 8; Yakoba 1:​5-8) I bine, ketukatengelapo amba Leza etulondolole mu kingelengele. Kitusakila kulonga byobya byasakila bengidi bandi bonso balonge, nabya ye kulombola’mba milombelo yetu tulombelanga’yo na mutyima umo. Tufwaninwe kwipāna mu kifundwa kyūbaka lwitabijo kya Bisonekwa na bukwashi bwa mabuku alupulwa na “umpika wabinebine ne wamanwa.” (Mateo 24:45-​47; Yoshua 1:​7, 8) Kitusakila kadi kwendelela kumeso mu buyuki ne kulondolola ku kupwila kwa bantu ba Leza kitatyi ne kitatyi.​—Bahebelu 10:24, 25.

⁶ Dyalelo, bene Kidishitu bamobamo balondalondanga tumweno ne twaji mu muswelo ulombola’mba abailwa kuta mutyima bu ketudi batakamane bininge mu “kyaba kya kumfulo.” (Danyele 12:4) Banabetu betabije bakokeja kulombela amba bano bantu bakabije lwitabijo lwabo dikwabo nansha’mba bashimatyije’lo mu bukamoni bwa Bisonekwa bulombola’mba kwikala’po kwa Kidishitu kwāshilwile mu 1914 popa pāmubikikile Yehova bu Mulopwe wa mūlu, ne amba pano ubikele umbukata mwa balwana nandi. (Mitōto 110:​1, 2; Mateo 24:3) Batwe bonso tufwaninwe kuyuka amba bino binkumenkume byālailwe, kifwa konakanibwa kwa bipwilo bya bubela​—“Babiloni Mukatakata”​—kutambwa kwa bantu ba Yehova na Satana, Koka wa ku Makoka, ne kupandijibwa kwabo na Leza Mwinē Bukomo Bonso ku divita dya Amakedona, bikokeja kupapamukila bantu na mu kukopa kwa diso, ne amba abyo byonso bikokeja kufikidila mu kitatyi kityetye kyonka. (Kusokwelwa 16:14, 16; 18:​1-5; Ezekyele 38:18-​23) Nanshi tulombelei Leza etukwashe twikale nyeke batengele kumushipiditu. Tulombelei batwe bonso na kininga dijina dya Yehova diyukwe bu dijila, Bulopwe bwandi bwiye, kiswamutyima kyandi kilongeke pano pantanda monka mokilongekela mūlu. Eyo, twendelelei na kulombola lwitabijo, ne byotulonga nabyo bikale kulombola’mba milombelo yetu tulombelanga’yo na mutyima umo. (Mateo 6:​9, 10) Bine, boba bonso baswele Yehova bekale kukimba bidi Bulopwe ne boloke bwandi ne kwipānina bikatampe mu mwingilo wa kusapula myanda miyampe kumeso kwa mfulo kufika.​—Mateo 6:​33; 24:14.

Tendelai Yehova ne Kumufwija’ko

⁷ Muswelo muyampe wa ‘kuteakanya milombelo yetu bu ensense’ i kutendela Leza ne kumufwija’ko na mutyima umo. Mulopwe Davida wālombele lulombelo lwa uno muswelo aye ne bantu ba Isalela pobātūdile byabuntu bya lūbako lwa tempelo ya Yehova. Davida wālombele amba: “Utōtwe a Yehova Leza wa tata wetu Isalela, nyeke ne nyeke-ke. A Yehova, bukatampe bo bobe ne bukomokomo, ne ntumbo, ne bushindañani, ne bulopwebo; mwanda byonsololo bidi mūlu ne panopanshi i byobe; bulopwe bo bobe, a Yehova, kadi wazunzulwa bwa mutwe peulu pa byonsololo. Bya bupeta ne bulēme bīya kodi, kadi ubikalanga pa byonsololo; penepo mu dikasa dyobe mo mudi bukomokomo ne buninge; kadi mu kuboko kobe mo mukōkeja kubaija, ne kukomeja ku byonsololo. Ino pano namino Leza wetu, tubakufwija, ne kutendela dijina dyobe dya ntumbo.”​—1 Bilongwa 29:10-​13.

⁸ Bine, bino binenwa bya mitendelo ne kufwija’ko i bya muneñenya wa kashāa! Ke kunenapo amba milombelo yetu isakilwa’nka bishima bikatakata, mhm, kisakwa i kulombela na mutyima umo. Mukanda wa Mitōto i muyule milombelo ya kufwija’ko ne ya kutendela. Binenwa bya lutendelo bisañunwe senene bitanwa mu Mitōto 148 kutūla ku 150. Kufwija’ko Leza kutanwa mu mitōto mivule. Davida wāimbile amba: “I kimo kyonka kyo nalomba kudi Yehova, e kyonka kyo nkalondalonda; na’mba ngikale mu njibo ya Yehova mafuku onso a būmi bwami, mandila buya bwa Yehova, ne kulanga mu njibo yandi īkola.” (Mitōto 27:4) Netu tulongelei monka mwendele ino milombelo, twingile na bupyasakane mu mingilo yonso ya mu bibumbo bya Yehova bībungile pamo. (Mitōto 26:12) Kulonga namino ne kulanguluka pa Kinenwa kya Leza difuku ne difuku kuketupa buluji buvule bwa kutendela Yehova ne kumufwija’ko na mutyima umo.

Kimbai Bukwashi bwa Yehova na Kwityepeja

⁹ Wivwane twingidilanga Yehova na mutyima wetu onso bu Batumoni bandi, nankyo twi ba kukulupila amba wivwananga milombelo yetu yotumwabija. (Isaya 43:10-​12) Ivwana kifwa kya Asa Mulopwe wa Yuda. Myaka 10 mibajinji mu myaka 41 ya kwandi kubikala (977-​937 K.K.K.) yādi ndoe yonkayonka. Kupwa Yuda wātambwa na kibumbo kya bana-balume mudiyo kyādi kyendejibwa na Zela mwine Efiopya. Nansha byobādi bavule kebabadika, Asa ne bana-balume bandi bātambile kukasambakana bano bantambañani. Ino kumeso kwa kulwa, Asa wālombela ne kininga. Wāyukile amba Yehova udi na bukomo bwa kwibanyongolola. Mulopwe wāabija, amba: “Tukukulupīle abe, i mu dijina dyobe mo twaiya pa kibumbo kino’ki. A Yehova wi Leza wetu; kokalekapo bidi muntu bitupu kukunekenya.” I bine bāpelwe bushindañani bwa nshindidile, Yehova wāpandija Yuda pangala pa dijina dyandi dikatampe. (2 Bilongwa 14:​1-​15) I kutupu kyotwalakena’po, Leza wivwananga kwabija kwetu kotumulombanga bukwashi, mwanda witunyongololanga mu matompo, pakwabo witukomeja twaūminina’o.

¹⁰ Shi ketuyukilepo mwa kupwijija bikoleja kampanda, tukulupilei’tu amba Yehova ukevwana kuzenza kwetu kotumuzenza etukwashe. Kino i kilombolwe na kyāfikile mu mafuku a Yehoshafata Mulopwe wa Yuda, wābikele myaka 25 tamba mu mwaka wa 936 K.K.K. Yuda pa kutambwa na babulwi bētyange, bene Moabu, bene Amona, ne ba ku kinekaneka kya kalūlu ka Seila, Yehoshafata wāabije amba: “A Leza wetu, lelo kukebatyibilapo’ni, a? mwanda batwe ketudipo na bukomokomo pa kibumbo kino kikatampe kyetutamba; nanshi ketuyukilepo ne kya kulonga; ino enka meso etu adi podi.” Yehova wālondolola ku luno lulombelo lufikile, wālwila Yuda na kutweja kavutakanya mu bibumbo bya balwana, kebeipaya abo bene na bene. Papo mizo yādi ijokolokele kufulakufula yākwatwa moyo, ino mu Yuda mwabikala yonka ndoe. (2 Bilongwa 20:​1-​30) Wivwane twi babulwe tunangu twa kunekenya nato makambakano, tulombelei pamo na mwālombelele Yehoshafata amba: ‘Ketuyukilepo kya kulonga; ino enka meso etu adi podi, abe Yehova.’ Mushipiditu sandu ubwanya kwituvuluja milangwe idi mu Bisonekwa ilombola mwa kupwijija kikambija, pakwabo kadi Leza ukokeja kwitukwasha mu muswelo ungi utabukile mifwatakanyo ya bantu.​—Loma 8:​26, 27.

¹¹ Pa kusaka’mba Leza etukwashe, tufwaninwe kwipāna mu milombelo. Nehemia wādidile uyoyokota, ushikilwa na nzala, wālombela mafuku mavule pa mwanda wa mpebwe ya Yelusalema yātūtyilwe ne kwidilakena kwa bekadi ba Yuda. (Nehemia 1:​1-​11) I bine milombelo yandi yākandile kudi Leza pamo bwa ensense ya luvumba luyampe. Difuku dimo, Alatazelekishishi Mulopwe wa Peleshia wāipangula Nehemia wādi ufityilwe mutyima’mba: “Lelo kyolomba i kika, a?” “Enka nenki,” ye Nehemia usekununa, “nalombela Leza wa mūlu.” Luno lulombelo lwīpi, lwa mu kītalala nyā lwālondololwa, Nehemia wāpebwa kishima kya kukalonga kyādi kyabila mutyima wandi, wāenda ku Yelusalema kukobakulula mpembwe yātūtyilwe.​—Nehemia 2:​1-8.

Leka Yesu Akufundije mwa Kulombelela

¹² Mu milombelo yonso isonekelwe mu Bisonekwa, lulombelo ludi na bufundiji nakampata i lwa kulondela’po lwālombwele Yesu Kidishitu bu ensense ya luvumba luyampe. Evanjile ya Luka inena’mba: “Mwana wandi wa bwanga umo wamunena’mba: ‘A Mfumwetu, witufundije mwa kulombe[le]la mwafundijije Yoano bana bandi ba bwanga.’ Penepa Yesu nandi webanena’mba: ‘Pa kulombela nenai amba: “A Tata, buujila bwa dijina dyobe buyukwe, bulopwe bobe b[wiy]e. Witupe pa difuku dyonso byakudya bitufwanyinwe. Witulekele bubi bwetu, mwanda netu tulekelanga bonso betulongele bibibibi. Kadi kokitulekai amba tutompibwe.” ’ ” (Luka 11:​1-4, MB; Mateo 6:​9-​13) Tubandaulei luno lulombelo, eyo, kelwāletēlwepo kupituluka’mo, ino kyolwaletēlwe i kwitupa pa kulondela.

¹³ “A Tata, buujila bwa dijina dyobe buyukwe.” Kwita Yehova bu Tata i dyese dya pa bula didi na bengidi bandi bepāne. Twi bana bafwena pambulwa kwikaka kudi tata wa lusa na mwanda o-onso otudi nao ku mutyima, tufwaninwe kyaba ne kyaba kupityija kitatyi mu milombelo ilombola bulēmantu ne kityino kudi Leza. (Mitōto 103:13, 14) Milombelo yetu ifwaninwe kulombola milangwe yotulwa nayo ku mutyima itala pa kuyukibwa kwa buujila bwa dijina dya Yehova, mwanda twabila kwidimona disubulwa tuto tonso todishingwa. Eyo, kyotusaka i dijina dya Yehova dikale dipandulwe’mo, diyukwe bu dijila, dikola.​—Mitōto 5:​11; 63:​3, 4; 148:12, 13; Ezekyele 38:23.

¹⁴ “Bulopwe bobe b[wiy]e.” Buno Bulopwe i bubikadi bwa Yehova bulombwelwe kupityila ku umbikalo wa mūlu wa Meshiasa udi mu makasa a wandi Mwana ne “bapandulwemo” belungile na Yesu. (Danyele 7:​13, 14, 18, 27; Kusokwelwa 20:6) Busa ‘kwiya’ enka panopano kutamba bakinkwa na bubikadi bwa Leza bonso badi pano pantanda, ne kwibafundwididila’po. (Danyele 2:​44) Kupwa kiswamutyima kya Yehova kikalongwa pano panshi, monka mokilongelwa mūlu. (Mateo 6:​10) Bine ikekala nsangaji yonka ku bipangwa byonso bingidila Mfumu Mulopwe na dikōkeji!

¹⁵ “Witupe pa difuku dyonso byakudya bitufwanyinwe.” Kulomba Yehova byakudya bya “pa difuku” kilombola’mba ketulombangapo bidibwa bivulevule, ino tulombanga’nka bintu bitubwanine pa difuku. Kukulupila mudi Leza wa kwitupa’byo ke kushikatapo makasa mu kyadi, mhm, twingilanga ne kwisasaketa na misokwe mifikile yotudi nayo, twasokola byakudya ne bisakibwa bikwabo. (2 Tesalonika 3:​7-​10) Byabine, tufwaninwe kufwija’ko Mupāni wetu wa mūlu, mwanda tuyukile amba tumonanga bino bidi namino pa mwanda wa buswe, tunangu ne bukomo bwandi.​—Bilongwa 14:15-​17.

¹⁶ “Witulekele bubi bwetu, mwanda netu tulekelanga bonso betulongele bibibibi.” Twi bakubulwa kubwaninina, babipya-mambo, ketukokejapo kufikila senene pa misoñanya mibwaninine ya Yehova. O mwanda, kitusakila kulombela amba tulekelwe pa kitapwa kya kinkūlwa kya Yesu. Ino shi tusaka ‘Mwivwaniki wa milombelo’ engidije kufwaninwa kwa kino kitapwa pa bubi bwetu, tufwaninwe kwisāsa ne kwitabija madingi o-onso otukapebwa nandi. (Mitōto 65:2; Loma 5:8; 6:​23; Bahebelu 12:​4-​11) Kadi tukatengela kulekelwa mambo etu na Leza enka shi netu “tulekelanga bonso betulongele bibibibi,” betulubila.​—Mateo 6:​12, 14, 15.

¹⁷ “Kokitulekai amba tutompibwe.” Kyaba kimo Bible unenanga’mba Yehova uloñanga bintu kampanda kitatyi kyaleka’tu amba bilongeke. (Luta 1:​20, 21) Leza ketutompangapo amba tulonge bubi. (Yakoba 1:​13) Matompo a kulonga bibi atambanga kudi Dyabola, ku ngitu yetu ya bubi, ne ku ino ntanda. Satana ye Ntompañani ulonga bukomo bwa kwitongola tulubile Leza. (Mateo 4:3; 1 Tesalonika 3:5) Popa potulombanga amba, “Kokitulekai amba tutompibwe,” tulombanga Leza amba kaketuleka tupone potutūlwa mu matompo a kuleka kumukōkela. Ukokeja kwituludika kutyina’mba twakabombolwa ne kukwatwa na Satana, “yewa mubi.”​—Mateo 6:​13; 1 Kodinda 10:13.

Longai Mungya Milombelo Yenu

¹⁸ Lulombelo lwa kulondela’po lwāshile Yesu luselele myanda mikatampe, ino tukokeja kulombela ne pa myanda mikwabo. Kifwa, tukokeja kulombela shi tusaka busongi bwetu bukekale bwa nsangaji. Tukokeja kulombela mwanda wa twikale kwifula mwa kwilamina bajila kutūla ne ku butundaile. Ino tulongelei mungya milombelo yetu na kwepuka bitabo ne byamazua bitembaula busekese. Ne kadi tusumininwei ‘kwisonga monka mudi Mfumwetu.’ (1 Kodinda 7:​39; Kupituluka 7:​3, 4) Shi tubesonge, tunenwe kulonga bukomo bwa kulongela nyeke mwendele milombelo yetu ya kwikala na būmi bwa nsangaji na kwingidija madingi etupele Leza. Shi tudi na bana, kulombela’mba bekale bengidi ba Yehova bakikōkeji kekubwenepo. Tufwaninwe kulonga byonso byotubwanya mwanda wa kwibakomeneja bubinebine bwa Leza mu mityima yabo kupityila ku kifundwa kya Bible ne ku kutanwa nabo ku kupwila kwa bwine Kidishitu kitatyi ne kitatyi.​—Kupituluka 6:​5-9; 31:12; Nkindi 22:6.

¹⁹ Lelo tulombelanga mwanda wa kweselwa madyese mu mwingilo? Nankyo tulongelei mwendele ino milombelo na kutambila kyaba kyonso mu mwingilo wa kusapula Bulopwe. Shi tulombelanga tumone mikenga ya kukwasha bakwabo nabo banangile mu dishinda ditwala ku būmi bwanyeke, tunenwe kusoneka senene mu mpangiko yetu majina ne bifuko bya boba basepelela musapu ne betabije kwendejibwa bifundwa bya Bible bya ku mobo. Le shi tusaka kushilula mwingilo wa kusapula kitatyi kyonso bu pania? I monka na monka, tutabulei matabula mungya milombelo yetu na kulundila’ko mwingidilo wetu mu busapudi ne kutambila mu mwingilo na bapania. Kutabula ano matabula kyo kikalombola’mba tubalonga bintu mungya milombelo yetu.

²⁰ Wivwane twingidilanga Yehova na kikōkeji, tukulupilei amba bine kakabulwepo kwitulondolola pa milombelo yetu ikwatañene na kiswamutyima kyandi. (1 Yoano 5:​14, 15) Bine, myanda ya kamweno yo ino yasokolwa mu kubandaula milombelo imoimo isonekelwe mu Bible. Mu kishinte kyetu kilonda’ko, tukabandaula’mo miswelo ilombwelwe mu Bisonekwa ifwaninwe kulonda boba basaka ‘kuteakanya milombelo yabo bu ensense ku meso a Yehova.’

[Bipangujo]

1, 2. Kusokwa kwa ensense kwādi kwelekeja bika?

3. I bika bifwaninwe kwitukwasha ‘tuteakanye milombelo yetu bu ensense ku meso a Leza’?

4. Lwitabijo i lukwatañane namani na lulombelo lwitabijibwa?

5. I bika byotufwaninwe kulonga shi twi babulwe tunangu?

6. (a) Batwe bonso tufwaninwe kujingulula bika pa mwanda utala mafuku etu ne kufikidila kwa bupolofeto bwa mu Bible? (b) Shi tubalombela buujila bwa dijina dya Yehova buyukwe, i bika byotufwaninwe kulonga’po?

7. I kika kyakutenga mu lulombelo lwa Davida lusonekelwe kipindi mu 1 Bilongwa 29:10-​13?

8. (a) Nakampata i bishima’ka bya lutendelo bidi mu Mitōto 148 ku 150 byakutenga ku mutyima? (b) Shi twiivwana na munenenwe mu Mitōto 27:4, i bika byotukalonga?

9. Mulopwe Asa wālombele namani, ne kwālupuka bika?

10. Wivwane ketuyukilepo kya kulonga potwikonda na bikoleja kampanda, i muswelo’ka ukokeja kwitukwasha lulombelo lwa Mulopwe Yehoshafata?

11. I bika bitala pa milombelo byotukokeja kwifundila pa byālongele Nehemia pa mpembwe ya Yelusalema?

12. I muswelo’ka okokeja mu bishima bya abe mwine kunena mu kīpi myanda mikatampe ya mu lulombelo lwa kulondela’po lwāshile Yesu?

13. Ukokeja kushintulula namani buluji bwa bino binenwa, “A Tata, buujila bwa dijina dyobe buyukwe”?

14. Kulombela’mba, “Bulopwe bobe b[wiy]e” kishintulula namani?

15. Kulomba Yehova etupe “pa difuku dyonso byakudya” kulombola bika?

16. I muswelo’ka otukokeja kulekelwa myanda na Leza?

17. Kishima “kokitulekai amba tutompibwe” kishintulula namani?

18. I muswelo’ka otukokeja kulongela mungya milombelo yetu ya kwikala na busongi ne būmi bwa kisaka bwa nsangaji?

19. I bika byotufwaninwe kulonga wivwane tulombelanga pa mwanda utala mwingilo wetu?

20. Kishinte kilonda’ko kikabandaula bika?

[Kifwatulo pa paje 10]

Kitusakila byaba bimo kulombela’mba: ‘Ketuyukilepo kya kulonga; ino enka meso etu adi podi, abe Yehova,’ pamo bwa mwālombelele Mulopwe Yehoshafata

[Kifwatulo pa paje 11]

Lelo ulombelanga bintu bikwatañene na lulombelo lwa kulondela’po lwāshile Yesu?

Usa Kulondolola Namani?

◻ Mwanda waka tufwaninwe kulombela na lwitabijo?

◻ I mvubu’ka idi na mitendelo ne kufwija’ko mu milombelo yetu?

◻ Mwanda waka tufwaninwe kukimba na kikulupiji bukwashi bwa Yehova mu milombelo?

◻ I myanda’ka imoimo mikatampe itelelwe mu lulombelo lwa kulondela’⁠po?

◻ I muswelo’ka otukokeja kulongela bintu mungya milombelo yetu?