Yesu ukokeja kwalamuna būmi bobe namani?

YESU KIDISHITU i Mufundiji Mukatampe wādi mu ntanda ya Paleshitina pano kepadi kintu kya myaka 2000. Myanda mivule ya pa bwanuke bwandi keiyukenepo. Inoko bukamoni bulombola’mba Yesu paābwenye myaka 30 wāshilwile mwingilo wandi wa ‘kusapula bubinebine.’ (Yoano 18:37; Luka 3:21-23) Bana-babwanga baná bāsonekele nsekununi ya būmi bwandi bēsambile nakampata pa myaka isatu ne kipindi yālondele’po.

Yesu Kidishitu wāletele lubila lumo mu bula bwa mwingilo wandi lwa kupwija misongo mivule ya ino ntanda. Le i lubila’ka? Yesu wānene’mba: ‘Nemupe lubila lupya, na’mba mwiswei umo ne mukwabo; monka monemuswedile, nenu mwiswei umo ne mukwabo.’ (Yoano 13:34) Bine, buswe bo bwanga bubwanya kupwija makambakano mavule a muzo wa muntu. Kyaba kikwabo bāmwipangwile Yesu lubila lukatampe, wēbalondolola’mba: “Ukasanswa Yehova Leza obe, ne mutyima obe onso, ne muya obe onso, ne manwa obe onso. Kino kyo kibajinji kidipo ne bukata’kyo. Kya bubidi kikwabo kidingakene nakyo’mba: Ukasanswa mukwenu na abe mwine.”—Mateo 22:37-40.

Yesu wētulombwele na binenwa ne na bilongwa byandi muswelo wa kuswa Leza ne mukwetu. Tubandaulei bifwa bityetye tumone motukokejeja kuboila ñeni kwadi.

Bufundiji bwandi

Yesu Kidishitu mu bufundiji bwandi buyukene pi na pi, wālombwele balondi bandi amba: “[Kekudipo muntu] nansha umo uyūkile kwingidila bamfumuandi babidi, padi washikwako umo ne kusanswa umo, padi kadi walamata ku umo walamukako ku umo, kemukiyūka kwingidila Leza ne kwingidila lupeto kumo, ehe.” (Mateo 6:24) Lelo bufundiji bwa Yesu bwa kutūla Leza pa kifuko kibajinji bukidi na kamweno ne dyalelo dikulupile bavule amba lupeto lo lukokeja kupwija makambakano onsololo? Eyo, tusakilwa lupeto lwa kupota nalo bintu. (Musapudi 7:12) Ino shi “lupeto” lwikale ke mfumwetu, nankyo “kusanswa kwa lupeto” kuketumuna, bine kukabikala būmi bwetu bonso. (1 Temote 6:9, 10) Bantu bavule baponenanga mu dino dikinga bafulanga ku kujimija kisaka, ku kwiobolwela misongo nansha lufu.

Ku mutamba mukwabo, boba bamwene Leza bu Mfumwabo badi na būmi buluji. Aye ye Umpangi, Nsulo ya būmi, nanshi ye ufwaninwe kutōtwa kasuku kandi. (Mitōto 36:9; Kusokwelwa 4:11) Boba befundanga ngikadilo yandi ne kumuswa, kebabulwangapo kulama mbila yandi. (Musapudi 12:13; 1 Yoano 5:3) Kadi mu kulama’yo mo motumwenanga kamweno.—Isaya 48:17.

Yesu wāfundije kadi bandi bana-babwanga mu Busapudi bwandi bwa pa Lūlu mwa kulombwela buswe ku bantu nabo. Amba: “Byonso byo musaka’mba bantu bemulongele, nenu mwibalongele’byo’nka nabya!” (Mateo 7:12, MB) Kishima “bantu” kyāingidije Yesu pano i kubadila’mo ne balwana bene. Mu busapudi bumo bonka wānene’mba: “Sanswai bakwimushikwa, ne bakwimumweshamwesha malwa nabo mwikale kwibalombelelapo.” (Mateo 5:43, 44) Buswe budi namino mwene bukokeja kupwija makambakano mavule otukamba nao dyalelo? Mohandas Gandhi mwendeji mwine Hindu wāitabije kino. Amba: “[Potukakwatañana] na bishima byāfundishe Kidishitu mu Busapudi bwandi bwa pa Lūlu, bine tukapwija myanda . . . ya ntanda yonso mituntulu.” Shi bufundiji bwa Yesu butala pa buswe bwingidijibwe, bukokeja kupwija misongo mivule ibela muzo wa muntu.

Bilongwa byandi

Yesu kāfundijepo ku kanwa bitupu bubinebine butala pa kulombola buswe, ino wādi ulonga ne kulonga byobya byaādi ufundija. Kifwa, wābadikije kamweno ka bakwabo kumeso kwa kandi. Difuku dimo, Yesu ne bandi bana-babwanga bāingile bininge mu kukwasha bantu, babulwa ne kyaba kine kya kudya bidibwa. Yesu wāmona amba bandi bana-babwanga bafwaninwe kwitūkija’ko bityetye, penepa wēbaselela kufula. Ino abo pa kufika’ko, bātana kibumbo kya bantu kibatengele. Le shi wādi amba i abe, longa wādi wa kulonga’po namani pa kumona kibumbo kikutengele wingile, abe papo nobe usaka wishinkije’ko bidi bityetye? Eyo, Yesu aye “webafwila lusa,” wāshilula “[kaebafundija bintu] bingi bingi.” (Mako 6:34) Yesu wādi usaka nyeke kukwasha bakwabo mwanda wādi wibatele mutyima.

Yesu wālongele bipite ne pa kufundija bantu pene. Wāpēne bukwashi bumweke. Kifwa, wādishishe kyaba kimo bantu 5000 bāikele kumuteja kufika ne ku kyolwa. Kinondanonda na kino, wādisha kibumbo kikwabo kikatampe—bantu 4000 ne musubu—bāshikete bamuteja’nka kumuteja mafuku asatu matuntulu, bābulwa ne kakudya. Musunsa umbajinji, wēbadishishe mikate itano ne twita twa lui tubidi, ino pano yādi mikate isamba-ibidi ne tumishipa tubala-tunga. (Mateo 14:14-22; 15:32-38) Le bino i bingelengele? I abyo, Yesu wādi mulongi wa bingelengele.

Yesu wāundapile kadi ne babemvu bangi. Wākomeja bampofu, bilemafu, bamakopo ne ba matwi majike. Eyo, wāsangula ne bafwe! (Luka 7:22; Yoano 11:30-45) Wamakopo umo paāmuzenzele amba: “Shi uswile nankyo uyūke kuñundapapo.” Le Yesu wālongele’po kika? “Ino Yesu kumukwatyilwa lusa waolola kuboko wamutenga kamunena’mba: Nswile ukome.” (Mako 1:40, 41) Kupityila ku bingelengele bya uno muswelo, Yesu wālombwele buswe bwandi bwaādi uswele boba basusuka.

Lelo abe ukolelwanga kwitabija bingelengele bya Yesu? Bamo bakolelwanga. Vuluka kino amba Yesu wālongele bingelengele byandi ku meso a bibumbo bya bantu. Ne bakinkwa nandi bene bādi batompa kyaba ne kyaba kumuponeja na mwanda kampanda, kebādipo mwa kutunina amba ke mulongipo wa bingelengele. (Yoano 9:1-34) Mwanda bingelengele byandi byādi na kitungo. Byākweshe bantu bavule, bāmuyuka amba ye Aye utuminwe na Leza.—Yoano 6:14.

Yesu kādipo ukimba kwianya aye mwine pa kulonga bino bingelengele. Ino wādi utumbija Leza, Nsulo ya bukomo bwandi. Difuku dimo, njibo yaādi’mo mu Kapanama yāyudile bantu bā. Mwana-mulume umo ubela bulebe wādi usaka kundapibwa, ino kādipo na mwa kutwelela. Penepa balunda nandi bāmulādikile pa kitalu bamutūkijija pa musaka wa njibo. Yesu pa kumona lwitabijo lwabo, wābelula wabulebe. Bantu pa kumona nabya “bamutumbika Leza” kebanena’mba: “Ketwekimwenepo kasha, kya kudingakana pamo na kino.” (Mako 2:1-4, 11, 12) Bingelengele bya Yesu byāletēle Yehova, Leza wandi, mitendelo, byākwasha ne boba bādi basakilwa bukwashi.

Inoko bingelengele bya kundapa babela ke apopo pādi pemanine mwingilo wa Yesu. Muntu umo wāsonekele nsekununi ya būmi bwa Yesu wāshintulwile amba: “Nanshi bīne bino’bi byasonekelwe’mba, mwitabije’mba: Yesu i aye Kidishitu, [Mwanā] Leza; ne pa kwitabija napo mukamwenapo [būmi, NW] mu dijina dyandi.” (Yoano 20:31) Bine, Yesu wāile pano pantanda amba boba bamwitabija bamone būmi.

Kitapwa kyandi

Padi ukepangula’mba: ‘Le Yesu wāile pano pantanda? Lelo wātambile kwepi?’ Yesu mwine wānene’mba: “Mwanda ami byo natūkile mūlu naiya pano nkyaīdile kulonga muswidile mutyima wami, poso monka muswidile mutyima wa yewa wantumine.” (Yoano 6:38) Wādi’ko kala bu Mwana wa bunka wa Leza kumeso kwa kwikala’ye bu muntu pano pantanda. Le kiswamutyima kine kya Yewa wāmutumine pano pantanda i kiswamutyima’ka? Yoano, umo wa mu balembi ba Maevanjile, unena’mba: “Leza wāswele ntanda mpata, o mwanda wāpēne wandi Mwana wa bunka, amba muntu yense ulombola lwitabijo mudi aye kakonakanibwapo, ehe, ino ukekala na būmi bwanyeke.” (Yoano 3:16, NW) Kino kyādi kya kubwanika namani?

Bible ulombola mwāikadile muzo wa muntu ke wa lufu. Ba mulume ne mukaji babajinji bātambwile būmi kudi Leza na kyepelo kya kwikala’ko nyeke. Ino abo bātonga kutombokela Mulongi wabo. (Ngalwilo 3:1-19) Kino kilongwa, bubi bubajinji bwālongele bantu, kyālengeje lutundu lwa ba Adama ne Eva lupyane kishoto kya lufu. (Loma 5:12) Pa kusaka amba bantu bamone būmi bwinebwine, bubi ne lufu byādi bifwaninwe kufundulwa’ko.

Kekudipo mufundi wa sianse ukokeja kwitunyongolola ku lufu na busendwe kampanda bwa kulongolola nsange ya munda. Ino aye Umpangi wa muzo wa muntu udi na muswelo wabwanya kufikija bantu bakikōkeji ku bubwaninine amba bekale na būmi bwanyeke. Mu Bible ino mpango itelwa bu kinkūlwa. Ba mulume ne mukaji babajinji bēpoteje, abo ne lutundu lwabo ku bupika bwa bubi ne lufu. Bāshinta būmi bobādi nabo bwa bu bantu babwaninine bakōkele kudi Leza ku būmi bwa bwanapabo, bwa kwityibila abo bene kya kulonga kiya nansha kibi pambulwa kuludikwa na Leza. Pa kusaka amba twalukile ku būmi bubwaninine, kwādi kulomba mfutwa myenzankane na būmi bubwaninine bwājimije bambutwile betu babajinji. Bantu bonso byobāpyene kubulwa kubwaninina, i kutupu wādi ukokeja kufuta ino mfutwa.—Mitōto 49:7.

O mwanda kyādi kilomba enka Yehova Leza etukwashe. Wātundulwidile būmi bubwaninine bwa wandi Mwana wa bunka munda mwa mwana-mukaji mujike, wābutwile Yesu. Kepabulwe padi mu myaka dikumi kunyuma nobe wadi upatanya mulangwe wa mujike kubutula mwana. Pano befundi ba sianse banena’mba bakokeja kusela nsange ya nyema ne kwiitweja munda mwa nyema mukwabo yekunga ke mwana. Le penepo tukokeja kutatana namani pa bukomo budi na Umpangi bwa kuvilula būmi amba bubutuke mu kifuko kikwabo?

Mfutwa ya kunyongolola nayo muzo wa muntu ku bubi ne lufu yābwanikile na kwikala’ko kwa muntu udi na būmi bubwaninine. Ino Yesu wādi ukidi mwana wa lukeke pano pantanda, wādi ufwaninwe bidi kutama mwa kwikadila’ye “muñanga” ubwanya kupāna “bwanga” bwa kundapa misongo ya muzo wa muntu. Wālongele kino pa kwikala na būmi bwakubulwa kulonga bubi. Yesu kākadikilepo enka’tu pa kumona imbinzo ya bantu, ino wātompele wāyuka ne mikalo ya kungitu idi na muntu. Kino kyo kyāmulengeje ekale muñanga wa mutyima walusalusa kutabuka. (Bahebelu 4:15) Bundapi bwa kingelengele bwaādi undapañana paākidi pano pantanda bulombola patōka amba udi na bukomo ne usakile kubelula babela.—Mateo 4:23.

Yesu wāingile myaka isatu mituntulu ne kipindi pano pantanda, kupwa bakinkwa nandi bāmwipaya. Ino wālombwele amba muntu mubwaninine ukokeja kushala nyeke mukōkele kudi Umpangi nansha shi udi mu matompo makatampe namani. (1 Petelo 2:22) Būmi bwandi bubwaninine bwaāelele bu kitapwa yo yāikele ke mfutwa ya kinkūlwa yaākūdile nayo bantu ku bubi ne lufu. Yesu Kidishitu wānene amba: ‘Kekudipo muntu nansha umo udi na buswe butabukile buno, amba muntu kampanda atūdile muya wandi pangala pa balunda nandi.’ (Yoano 15:13) Mu difuku dya busatu kupwa kwa kufwa kwandi, Yesu wāsangulwa na būmi bwa kumushipiditu, mayenga abala-anga pa kupita’po, wākanda mūlu kukatwala mfutwa ya kinkūlwa kudi Yehova Leza. (1 Kodinda 15:3, 4; Bahebelu 9:11-14) Mu uno muswelo, Yesu wābwenye kwingidija kitapwa kyandi kya kinkūlwa ku boba bonso bamulonda.

Lelo nobe usaka kumwena kamweno mu buno bundapi bwa misongo ya kumushipiditu, ya mu ñeni ne ya kungitu? Shi i amo, nankyo unenwe kwitabija mudi Yesu Kidishitu. Lelo wabulwa’po nobe kufwena kudi uno Muñanga? Ukokeja kumufwena shi wifunde myanda itala padi Yesu Kidishitu ne mwingilo wandi waingila wa kupandija bantu bakikōkeji. Batumoni ba Yehova bakasepelela kukukwasha pa kino.

[Picture on page 5]

Yesu udi na bukomo ne usakile kundapa misongo

[Picture on page 7]

Lelo lufu lwa Yesu ludi na lupusa’ka podi?