“Bintu Bisaka Mityima” Byenda Biyula mu Njibo ya Yehova

“[AmiYehova] nkatenkenya mizo yonsololo, ne bintu bisaka mityima bya mizo yonso bikāyanga; penepo nkayuja ino njibo ino’i ne ntumbo.”—HAKAI 2:7.

1. Mwanda waka potutanwanga mu kyaka tulañanga dibajinji baswe betu?

LELO i bintu’ka bisaka mityima biyudile mu njibo yenu? Le mudi na bituntwa bya katūtu, kifwa kompyuta wa kamfula-nkonko, nansha motoka mupya mushīke penu? Nansha shi mudi na bino byonso, mwene uyukile amba bintu bitabukile bulēme bidi mu yenu njibo i bantu badi’mo—ba mu kyenu kisaka? Langa’po bidi shi bufuku bumo ubasantamuka powadi ulēle, ubaivwana luvumba lwa mwishi. Amba utale, yō, nanshi i njibo yenu itema, ufwaninwe kupelakana mwanda wa kwipandija! Lelo ukata mutyima dibajinji ku bika? Ku byenu bituntwa bya katūtu’ni? Ku kompyuta wenu’ni? Ku wenu motoka? Mwene ukela bidi milangwe ku baswe bobe? I amo, mwanda bantu bapityile mvubu bintu byonso.

2. Bupangi bwa Yehova bubaile namani, ne i bipangwa’ka byādi biloelelwa Yesu nakampata?

² Pano langa Yehova Leza ne Yesu Kidishitu wandi Mwana. Yehova ye “wapangile ne dyulu, ne ntanda, ne dijiba dīne, ne byonsololo bidimo.” (Bilongwa 4:24) Mwana wandi nandi i “sendwe mwine mukata,” bintu byonso bikwabo Yehova wālongele’byo kupityila kudi aye. (Nkindi 8:30, 31; Yoano 1:3; Kolose 1:15-17) Kunena na bubine, Yehova ne Yesu bakwete na mutyika byonso byāpangilwe. (Dingakanya na Ngalwilo 1:31.) Ino molangila, i bipangwa’ka bidi na mvubu mpata kobadi—i bintu’ni nansha i bantu? Yesu, utelelwe bu tunangu, unena’mba: “Kuloelelwa kwami kwādi ne bāna ba bantu,” nansha na mwalamwinine’po William F. Beck amba, Yesu wādi “mutōkelwe bantu.”

3. I bupolofeto’ka bwānene Yehova kupityila kudi Hakai?

³ I kyabine, Yehova ukwete bantu na mutyika mukatampe mpata. Kino i kimweke mu kinenwa kimo kya bupolofeto kyaānene mu mwaka wa 520 K.K.K. kupityila kudi mupolofeto Hakai. Amba: “Nkatenkenya mizo yonsololo, ne bintu bisaka mityima bya mizo yonso bikāyanga; penepo nkayuja ino njibo ino’i ne ntumbo. . . . Ntumbo ya kumfulo ya ino njibo ino’i ikatabuka ntumbo ya yoya imbajinji’ya.”—Hakai 2:7, 9.

4, 5. (a) Mwanda waka ke kyendele’mopo kunena’mba bino bitelwa bu “bintu bisaka mityima” i byabupeta bya ntumbo? (b) I muswelo’ka okokeja kushintulula “bintu bisaka mityima,” ne mwanda waka unena nankyo?

⁴ “Bintu bisaka mityima” byādi bya kuyula mu njibo ya Yehova ne kwiipeja ntumbo mikatampe i bintu’ka? Le i bipungwa bidyangule, byolwe mpemba’ni? Nansha i nsahabu, ndalama ne mabwe malēme? Mhm, ke abyopo. Vuluka kino, tempelo ya kala, yāsobelwe masobo a kufikijibwa’yo myaka tutwa tutano kunyuma, yādi njibo ya lupeto lwa midiyo ne midiyo ya madolala!a Eyo, Yehova kādipo ulangila tempelo yādi ya kūbakwa na uno mukono wa Bayuda bājokele amba itabuke bupeta yoya yādi ya kukōbaka Solomone!

⁵ Shi ke pano, bino “bintu bisaka mityima” byādi bya kuyula mu njibo ya Yehova i bintu’ka? I kimweke patōka amba i bantu. Mwanda kisangajanga mutyima wa Yehova kutabuka, ke ndalamapo nansha nsahabu, mhm, i bantu bamwingidila na buswe. (Nkindi 27:11; 1 Kodinda 10:26) I byabine, Yehova ukwete na bulēme bana-balume, bana-bakaji ne bana batyetye bamutōta mwasakila. (Yoano 4:23, 24) Bo abo “bintu bisaka mityima,” i balēme mpata ku meso a Yehova kupita ne byonso byādi bineñenya tempelo ya Solomone.

6. Tempelo ya Leza ya kala yāfikidije kitungo’ka?

⁶ Tempelo yāpwile kūbakwa yonsololo mu mwaka wa 515 K.K.K., nansha byokwādi kukankajibwa kwa kyaba ne kyaba. Tempelo ya mu Yelusalema kyo kyādi kité kya mutōtelo utōka ku “bintu bisaka mityima” bivule, Bayuda ba kungitu ne Bajentaila baketūtyile’mo, kutūla ne byāelele Yesu kitapwa. Ino tempelo yādi yelekeja kintu kikatampe kutabuka, monka motusa kwikimwena.

Kufikidila kwa mu Myaka Katwa Imbajinji

7. (a) Tempelo ya Leza ya kala mu Yelusalema yādi mujiñininya wa kika? (b) Lombola byādi bilonga kitobo mukatampe mu Difuku dya Kipwanyo.

⁷ Tempelo ya mu Yelusalema yādi mujiñininya wa mpangiko mine mikatakata ya butōtyi. Ke tempelo ya Leza ya kumushipiditu kadi, yāshimikilwe na Yehova mu 29 K.K, ikele’mo Yesu bu Kitobo wayo Mukatampe. (Bahebelu 5:4-10; 9:11, 12) Ivwana kudingakana kudingakene mingilo ya kitobo mukatampe wa Isalela ne byobya byālongele Yesu. Mwaka ne mwaka mu Difuku dya Kipwanyo, kitobo mukatampe wādi ufwena ku madabahu ādi mu kipango, wāela kitapwa kya ñombe kya kupūta bubi bwa babitobo. Kupwa, wātwela mu tempelo na mashi a ñombe, wāpita pa kibelo kyādi kikalañanya kipango na Kikola, wākatwela pa kidimbo kyādi kikalañanya Kikola na Kikola Nakampata. Pa kufika mu Kikola Nakampata, kitobo mukatampe wādi ukusa mashi kumeso kwa dikumbo dya kipwano. Kupwa wālongela monka, wāela kitapwa kya mbuji kya kupūta bubi bwa bisaka 12 bya boba ke babitobopo. (Levi 16:5-15) Le i muswelo’ka ukwatañene bino byonso na tempelo ya Leza ya kumushipiditu?

8. (a) Yesu wāelele kitapwa ku ngalwilo kwa mwaka wa 29 K.K. mu buluji’ka? (b) I kipwano’ka kya pa bula kyādi pa bukata bwa Yesu ne Yehova mu bula bwa mwingilo wandi onso wa pano panshi?

⁸ Eyo, Yesu wāelelwe bu kitapwa pa madabahu a kiswa-mutyima kya Leza pa kubatyijibwa ne kushingwa māni a mushipiditu sandu wa Leza mu 29 K.K. (Luka 3:21, 22) Ko kunena’mba kino kinkumenkume kyālombwele ngalwilo ya būmi bwa myaka isatu ne kipindi bwādi bwa kukafikija Yesu ku kwelwa bu kitapwa. (Bahebelu 10:5-10) Mu bula bwa yoya myaka, Yesu wādi mu kipwano na Leza kya bu mwana wa kumushipiditu. Kino kyepelo kya pa bula kyādi na Yesu ku meso a Shandi wa mūlu kekyādipo kikokeja kuyukwa senene na bantu bakwabo. Kyādi pamo bwa kiumbo kipūtyile meso abo a kusansanya, monka mwādi mukingilwe Kikola na kiumbo ku boba bādi mu kipango kya tabenakulo.—Divilu 40:28.

9. I kika kinenenwa amba Yesu kādipo mwa kutwelela mūlu na umbidi wa bu muntu, ne i muswelo’ka waābwenye kutwela’mo?

⁹ Nansha Yesu byaādi Mwanā Leza, wandi mushingwe-māni a mushipiditu, kādipo mwa kumwena būmi bwa mūlu aye na umbidi wa bu muntu. Mwanda waka? Mwanda umbidi ne mashi kebibwanyapo kupyana Bulopwe bwa Leza bwa mūlu. (1 Kodinda 15:44, 50) Ngitu ya bu muntu ya Yesu yādi bu kijika, yādi yelekeja biyampe kidimbo kyādi kisansenye Kikola na Kikola Nakampata mu tempelo ya kala ya Leza. (Bahebelu 10:20) Ino Yesu mafuku asatu kunyuma kwa lufu lwandi, wāsangwilwe na Leza ke mushipiditu. (1 Petelo 3:18) Papo wāmona muswelo wa kutwela mu kadimbwa ka Kikola Nakampata ka tempelo ya Leza ya kumushipiditu—ke mūlu mwine kadi. Ko kutwela wātwela’mo. Polo usonekele amba: “Kidishitu katwelelemopo momwa mu kikola [ko kunena’mba mu Kikola Nakampata] kya kulongwa ku makasa, kyelekejo kya kyokya kya binebine, mhm; poso monka momwa mūlu, kwitumwekela ponka pano bātwe [ku] mpala ya Leza.”—Bahebelu 9:24.

10. I bika byālongele Yesu paājokele mūlu?

¹⁰ Pa kufika mūlu, Yesu ‘wākushile mashi’ a kitapwa kyandi na kulombola mfutwa ya kinkūlwa kya mashi a būmi bwandi kudi Yehova. Ino wālongele bintu bikatampe bitabukile kukusa mashi konkakonka. Mafuku matyetye kumeso kwa kufwa, wāsapwidile balondi bandi amba: “Naenda kwimulongolwela kuntu kwenu. Kadi wivwane ñende kukemulongolwela kuntu kwenu, kadi nsa kwiya dikwabo kwimutambwila ko ndi, amba ko ngikele ami ne bānwe mwikale konka.” (Yoano 14:2, 3) Enka namino, Yesu pa kutwela mūlu, mu Kikola Nakampata, wāshitwila bantu bakwabo dishinda dya kumulonda. (Bahebelu 6:19, 20) Bano bantu 144 000 bakengila bu babitobo batyetye mu mpangiko ya tempelo ya Leza ya kumushipiditu. (Kusokwelwa 7:4; 14:1; 20:6) Mfutwa ya mashi amwangile Yesu akūdile bidi bano babitobo batyetye 144 000 monka mwādi mupūtyilwa bidi bubi bwa babitobo na mashi a ñombe ādi atwela na kitobo mukatampe wa Isalela mu Kikola Nakampata.b

“Bintu Bisaka Mityima” bya mu Ano Mafuku

11. Kitobo mukatampe mu Isalela wādi welela bāni kitapwa kya mbuji, ne kino kyādi mujiñininya wa bika?

¹¹ Mobimwekela, mu mwaka wa 1935 kukongakanibwa kwa bashingwe-māni kwāfikile pa mfulo.c Ino Yehova wādi kapwile kupa njibo yandi ntumbo. Mwanda “bintu bisaka mityima” byādi bikīila’ko. Vuluka amba kitobo mukatampe mu Isalela wādi wela banyema babidi bu bitapwa—ñombe wa kupūta bubi bwa babitobo ne mbuji wa kupūta bubi bwa bisaka bya boba ke babitobopo. Eyo, tuyukile amba babitobo belekejanga bashingwe-māni bakekala na Yesu mu Bulopwe bwa mūlu, lelo bisaka bya boba ke babitobopo byelekejanga bāni? Malondololo adi mu bino binenwa bya Yesu bidi mu Yoano 10:16: “Ngidi ne mikōko mikwabo, ke ya mu kino kipombo, ehe, poso nayo’nka neīlete nayo ī kēvwane diwi dyami, nabya īkēkalanga luombe lumo, ne mukumbi aye umo.” O mwanda nanshi mashi āmwangile Yesu i a kamweno ku bisumpi bibidi bya bantu—kibajinji kya bene Kidishitu bakulupile kukabikala na Yesu momwa mūlu, kya bubidi kya batengele būmi bwa nyeke mu paladisa pano pantanda. I kimweke nanshi patōka amba kino kibumbo kya bubidi kyo kifunkila pa “bintu bisaka mityima” bya mu bupolofeto bwa Hakai.—Mika 4:1, 2; 1 Yoano 2:1, 2.

12. I kika kifwenyanga “bintu bisaka mityima” bivule ku njibo ya Yehova dyalelo?

¹² Bino “bintu bisaka mityima” bikyenda biyula mu njibo ya Yehova ne pano. Mu ino myaka, kukankajibwa kwapwile mu Bulaya bwa Kutunduka, mu bipindi bivule bya Afrika, ne mu matanda makwabo, uno i mukenga wamweka wa kusambakanya myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza bushimikwe, kwiifikija ne mu myaba mokeyafikile. Bano bantu, byobadi bintu bisaka mityima bīya bitwela mu mpangiko ya tempelo ya Leza, nabo baputuminanga mu kulonga bana-babwanga bakwabo, mungya lubila lwibasoñenye Yesu lobalonda. (Mateo 28:19, 20) Bendelanga bantu bavule, bakulu ne banuke, bakokeja kwikala “bintu bisaka mityima” bikatumbija njibo ya Yehova. Tala bifwa bityetye’tu bilombola mobekilongelanga.

13. Kanuke kana-kakaji ka mu Bolivi kalombwele namani bupyasakane mu kusambakanya musapu wa Bulopwe?

¹³ Mu Bolivi, kanuke ka myaka itano kana-kakaji kadi na bambutwile Batumoni kalombele mwadimu wabo lupusa lwa kuleka kwiya ku masomo mu bula bwa yenga wa bupempudi bwa mutadi wa kipindi. Mwanda waka? Mwanda kadi kasaka kutambila mu busapudi yenga yense mutuntulu wa mingilo. Bambutwile bako batulumukile mpata, ino kadi basangela uno mushipiditu wako mulumbuluke. Kano kakajana pano kendejanga bifundwa bya Bible bitano, bamo mu befunda nako pano batanwanga ku kupwila kwa bwine Kidishitu. Ke kafikije kala ne wako mwadimu ku Njibo ya Bulopwe. Kepabulwe padi dyakadilwe kantu dino’di, mu bantu befunda nako Bible bamo bakekala “bintu bisaka mityima” bikaletela njibo ya Yehova ntumbo.

14. Mu Korea, kininga kya kaka umo kyapadilwe mpalo namani ku muntu wadi umweka bu kasangedilepo musapu?

¹⁴ Mwine Kidishitu umo mwana-mukaji wa mu Korea wadi wilaija kudiye mu ngala, wafwena mwanā masomo umo wadi wivwana minjiki ku tubikolo twa mu matwi. Wamwipangula amba: “Lelo udi mu mutōtelo’ka?” Mwanā masomo wamutentulula’mba: “Myanda ya mitōtelo keindipo ku mutyima.” Kaka katalelepo. Wabweja’ko amba: “Mwenda mafuku muntu ubwanya kukimba kutonga mutōtelo. Ino shi kayukilepo biyampe myanda ya mitōtelo ubwanya kutonga mutōtelo umbi.” Ponka’po muneneno wa mwanā masomo washinta, washilula kwivwana binena kaka na mutyima wa kwibisangela. Kaka wamupa dibuku Y a-t-il un Créateur qui se soucie de vous ?, kupwa wamulombola amba dino dibuku dikakukwasha bininge kitatyi kyokatonga mutōtelo. Nandi waitabija’dyo lubilo lonka. Yenga ulonda’po, washilula kwifunda Bible na Batumoni ba Yehova ne kutanwa ku kupwila konso kwa pa kipwilo.

15. Nkasampe mwana-mukaji wa mu Jampani ushilulanga namani bifundwa bya Bible, ne weselwanga namani mu bukomo bwandi bwaloñanga?

¹⁵ Mu Jampani, Megumi wa myaka 12 wamwene masomo abo bu budimi bwandi buyampe bwa kusapula’mo ne kufundija’mo. Uno nkasampe ushilulanga bifundwa bivule bya Bible. Ushilulanga’byo namani? Utañanga Bible nansha kuteakanya kupwila pa kukokolokwa kwa pa midi, papo balunda nandi kebamwipangula byalonga i bika. Bamwipangula ne kyapelelanga kutanwa ku bintu bimobimo bilongwa ku masomo. Nandi wibalondolola bino bipangujo byabo, webalombola ne kwibalombola amba Leza udi na dijina. Uno i mwanda usangelanga bemvwaniki bandi mpata. Penepa webanena kwifunda nabo Bible. Megumi pano wendejanga bifundwa bya Bible 20—bifundwa 18 i bya bakwabo bana ba masomo.

16. I muswelo’ka waikele tutu umo wa mu Kamerune kushilula bifundwa bya Bible na bamo ba mu kisumpi kya bantu badi bamuzawila?

¹⁶ Mu Kamerune, kisumpi kya bana-balume mwanda badi bengila kaji pamo baityile tutu wadi upa bapityeshinda mabuku esambila pa Bible. Pa kusaka kuzawila uno tutu, bamwipangula mwanda waka kakulupilepo mu Busatu Busantu, mu kalunganyembo ka mudilo, ne mu kubulwa kufwa kwa muya. Mwanetu walondolola bipangujo byabo na Bible. Kya mfulo, basatu mu bano bana-balume baitabija kwifunda Bible. Umo pa bano bana-balume, witwa dya bu Daniel, washilula kutanwa ku kupwila, wasoka bintu byonso bya majende byaadi nabyo. (Kusokwelwa 21:8) Ne mwaka mwine i kula, wabatyijibwa.

17. Banabetu bamo mu Salvador baingidije namani muswelo umo wa kusapwila mwana-mulume wadi bidi upela kuteja musapu wa Bulopwe?

¹⁷ Mu Salvador, mwana-mulume umo wadi ulonga namino; shi wamone Batumoni ba Yehova bāya, wakutyila mbwa mulobo ku kibelo. Wailaija shi Batumoni abapite penepa nandi wakutulula mbwa, wamwaluja mu njibo. Banabetu badi bakomenwa nyeke mwa kwisambila na uno mukelenge. Difuku dimo, batompa kumwendela muswelo ungi. Byobadi bayukile amba shi tunene pano, uno mukelenge uketwivwana, bakwata’po ñeni ya kusapwila mbwa. Baiya ku njibo, baimuna mbwa, bamunena’mba tudi na nsangaji pa kwisamba nobe. Bamusapwila myanda ya kitatyi kikekala’ko paladisa pano pantanda, mutupu bantu babilobolobo—amba nansha ke banyema bene kebakasanshijañanapo. Kupwa bashadika mbwa na bulēme, kebeendela shabo. Abo amba batulumuke, mwana-mulume watambe mu njibo yandi, kalombe bamufwile’ko lusa mwanda wa kupela kwapelanga kwisamba na Batumoni. Watambula mapepala, ne kifundwa kya Bible kyashilwididila ponka. Pano uno mukelenge ke mwanetu—ubadilwa mu “bintu bisaka mityima”!

“Kemutyinaipo”

18. I makambakano’ka atananga bene Kidishitu bavule, ino i muswelo’ka umwene Yehova batōtyi bandi?

¹⁸ Lelo nobe wipēne mu mwingilo wa kamweno kakatampe wa kusapula Bulopwe ne kulonga bana-babwanga? Shi wipēne’mo, nankyo bine wi wa dyese. Mwanda o mwingilo ufwenyanga “bintu bisaka mityima” ku njibo ya Yehova. (Yoano 6:44) Padi kitatyi kimo ukōkanga ne kupungila bityetye. Ne kadi bamo—umbukata mwa bengidi bakikōkeji ba Yehova—balwanga na mumweno obemwene bu bakubulwa kufwaninwa. Ino kemwakizozejai mutyima! Yehova umonanga umo ne umo mu batōtyi bandi bu kintu kisaka mutyima, ne kadi ukusakilanga lupandilo.—2 Petelo 3:9.

19. I kukankamikwa’ka kwitupa Yehova kupityila kudi Hakai, ne bino binenwa bikokeja namani kwikala nsulo ya kwitukomeja?

¹⁹ Wivwane kopungila, shi pa mwanda wa kukankajibwa, shi pa mwanda’ka o-onso mukwabo mubi, vuluka binenwa bikankamika byānene Yehova ku Bayuda bājokele mu yabo ntanda. Tutanga mu Hakai 2:4-6, amba: “Ino nanshi pano ikala mukomo, a Zelububele; i Yehova unena; kabidi ikala mukomo, a Yoshua mwana Yehozadake, [kitobo] mukatampe; kadi ikalai bakomo, banwe bantu bonsololo ba ntanda’ya; i Yehova unena; ingilai, mwanda ami ngidi nenu pamo; i Yehova wa bibumbo unena; mwendele kinenwa’kya kyo napwene nenu po mwatambile mu Edipito; ne mushipiditu wami waikala umbukata mwenu; kemutyinaipo. Mwanda e mwanenena Yehova wa bibumbo namino amba: Musungu mukwabo kukidi kakitatyi katyetye, kabidi ami nkatenkenya madiulu, ne panshi, ne kalunga-kamema, ne ntanda myumu mine.” Yuka amba Yehova ketusoñenyepo bitupu kwikala bakomo, ino uletele ne muswelo mwine wa kwitukomeja. Namani? Ivwana bino binenwa bikulupija: “Ami ngidi nenu.” Bine, kuyuka amba kekudipo kintu kitukalakanya, mwanda Yehova udi netu, i kintu kikomeja lwitabijo kashaa!—Loma 8:31.

20. Lelo pano njibo ya Yehova i miyule muswelo’ka ntumbo mikatampe kupita pa kala?

²⁰ Yehova bine udi na bantu bandi. Kidi pamo’nka na mwaānenene’kyo aye mwine kupityila kudi mupolofeto Hakai amba: “Ntumbo ya kumfulo ya ino njibo ino’i ikatabuka ntumbo ya yoya imbajinji’ya; . . . ebiyampe muno muntu muno’mu nkapana ndoe.” (Hakai 2:9) I bine, dyalelo ntumbo mikatampe idi mu tempelo ya Yehova ya kumushipiditu. Bantu tutwa na tutwa twa tununu batūtyikilanga mu mutōtelo wabine mwaka ne mwaka. Bano bonso badishibwanga biyampe kumushipiditu ne, mu ino ntanda mivutakane, badi na ndoe itabukilwe’nka na yoya ikekala na bantu mu ntanda impya ya Leza kete.—Isaya 9:6, 7; Luka 12:42.

21. Tufwaninwe kusumininwa kulonga bika?

²¹ Yehova usa kutenkenya’nka panopano mizo ku Amakedona. (Kusokwelwa 16:14, 16) Nanshi mu kano kakitatyi kashele’ko, tukwashei bantu bavule bamone kukapanda. Twikalei bakomo, bakulupile na mutyima onso mudi Yehova. Tusumininwei kwendelela nyeke na kutōta mu tempelo yandi mikatampe ya kumushipiditu, ne kwiiyuja “bintu bisaka mityima” bivulevule kufika ne pakanena Yehova amba mwingilo ubabwana.

[Kunshi kwa dyani]

Lelo Ukivulukile?

• I bika bidi na bulēme bukatampe ku meso a Yehova kutabuka bintu bya kungitu?

• I bisumpi’ka bibidi bya bantu bimwenine kamweno mu mashi āmwangile Yesu?

• “Bintu bisaka mityima” byādi bya kuyuja ntumbo mu njibo ya Yehova i bāni?

• I bukamoni’ka botudi nabo bulombola amba bupolofeto bwa Hakai bwendanga bufikidila mu ano mafuku?

[Tabulo pa paje 10]

(Pa kuyukila’ko bikwabo, tala dibuku)

Lelo uyukile nshintulwilo ya kyelekejo kya tempelo ya Yehova ya kala?

Kikola Nakampata

Kidimbo

Kikola

Kidyangwa

Madabahu

Kipango

[Kifwatulo pa paje 9]

Kitobo mukatampe wādi wela ñombe bu kitapwa kya bubi bwa babitobo ne mbuji bu kitapwa kya bubi bwa bisaka bya Isalela ke bya babitobopo

[Kifwatulo pa paje 12]

Mwingilo wa busapudi bwa Bulopwe kujokoloka ntanda yonso o ukokekalanga milwi ne milwi ya bantu ku njibo ya Yehova