Batadi ne Bengidi ba Mingilo Batoñwanga Mungya Kiteokratike
“Mwitei mutyima banwe bene ne luombe lonso, lomutūdilwe’mo na mushipiditu sandu bu batadi.”—BILONGWA 20:28, NW.
1, 2. I muswelo’ka ufikidila Isaya 60:22 mu ino myaka?
YEHOVA wālaile tamba kalā amba kukekala kintu kya kwanwa kikamweka mu kitatyi kya ku mfulo. Wānena kupityila kudi mupolofeto Isaya amba: “Katyetye kakālamuka kanunu, kadi katyutyu’ka ke muzo mukomo; ami Yehova nkapelakanya’byo mu bitatyi byabyo.”—Isaya 60:22.
2 Lelo kudi bukamoni bulombola amba buno bupolofeto bufikidilanga mu ino myaka? Eyo, budi’ko! Mu myaka ya 1870, kipwilo kimo kya bantu ba Yehova kyābundilwe mu Allegheny, Pennsylvania, États-Unis. Ku ino ñanjilo mityetye i kulupuke tununu ne tununu twa bipwilo bisambakene ntanda yonso, byendelela kumeso. Basapudi ba Bulopwe midiyo ne midiyo—muzo mukomo—bengilanga pano mu bipwilo 91 000 ne kupita, mu matanda 235 pano pa ntanda ponsololo. Bine, Yehova upelakanyanga kukongakanibwa kwa batōtyi babine kepaposokele “kyamalwa kibūke” kyenda kifwena lubilo’ki.—Mateo 24:21; Kusokwelwa 7:9-14.
3. Kubatyijibwa mu ‘dijina dya Tata, ne dya Mwana, ne dya mushipiditu sandu,’ kushintulula namani?
3 Bano bantu midiyo ne midiyo bepānanga kudi Yehova, kupwa bakōkela ku musoñanya wa Yesu, o mwanda babatyijibwanga “mu dijina dya Tata, ne dya Mwana, ne dya [m]ushipiditu [s]andu.” (Mateo 28:19) Kubatyijibwa “mu dijina dya Tata” kishintulula amba bano bantu bepāne abayuka’mba Yehova ye Shabo udi mūlu, Mupāni wa būmi, ne amba bafwaninwe kukōkela ku bubikadi bwandi. Kubatyijibwa ‘mu dijina dya Mwana’ kishintulula amba abaitabija amba Yesu Kidishitu ye Mukūdi, Mwendeji ne Mulopwe wabo. Kadi bayukile ne mwingilo wingila mushipiditu sandu wa Leza, bukomo bwandi bwingila, mu kuludika būmi bwabo. O mwanda babatyijibwanga ‘mu dijina dya mushipiditu sandu.’
4. I muswelo’ka utombolwanga bengidi bene Kidishitu?
4 Bana-babwanga bapya batombolwanga ke bengidi ba Yehova Leza kitatyi kyobabatyijibwanga. Lelo i ani wibatombolanga? Kunena na bubine, binenwa bisonekelwe mu 2 Kodinda 3:5 bingidijibwanga ne pobadi, binena’mba: “Kubwanya kwetu [bu bengidi] i kwa kudi Leza.” Bine, i kutupu bulēme bukatampe bobakokeja kwikala nabo bupityile buno bwa kutombolwa na Yehova Leza mwine! Pa kupwa kubatyijibwa, bendelelanga na kutama ku mushipiditu bu bengidi ba “myanda-miyampe,” kitatyi kyonso kyobetabija kulonda bwendeji bwa mushipiditu wa Leza ne kwingidija nyeke Kinenwa kyandi.—Mateo 24:14; Bilongwa 9:31.
Kutongwa—Mungya Kiteokratike—Ke Mungyapo Kidemokratike
5. Lelo batadi ne bengidi ba mingilo bene Kidishitu batoñwanga mungya kidemokratike? Shintulula.
5 Pa kusaka kulama būmi bwa ku mushipiditu bwa bengidi bengila benda belundila’ko nyeke, kilomba kwikale batadi bapye babwenye bisakibwa ba kwibalama ne bengidi ba mingilo ba kwibakwasha’ko na bukankamane. (Fidipai 1:1) Lelo bano bana-balume batame ku mushipiditu batoñwanga namani? Kebatoñwangapo na mutongelwa ba mu Bipwilo bya Kine Kidishitu. Kifwa, batadi bene Kidishitu kebatoñwangapo mungya kidemokratike, kya kutonga muntu uvotwa na bantu bavule ba pa kipwilo. Ino batoñwanga mungya kiteokratike. Le kino kishintulula namani?
6. (a) Lelo buludiki bwabine bwa kiteokratike i bwepi? (b) I kika kinenenwa amba batadi ne bengidi ba mingilo batoñwanga mungya kiteokratike?
6 Kunena na bubine, buludiki bwabine bwa kiteokratike i bobwa buludikwa na Leza. Batumoni ba Yehova bakōkelanga na mutyima umo ku buno buludiki, bengidila pamo mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kya Leza. (Mitōto 143:10; Mateo 6:9, 10) Kutongwa kwa batadi nansha bakulumpe bene Kidishitu, ne kwa bengidi ba mingilo i kwa kiteokratike mwanda ndudi ilondwa, ya kuyukanya ne ya kutonga bano bana-balume ba kusela biselwa ikwatañene na mpangiko ya Leza ilombwelwe mu Bisonekwa Bikola. Ne kadi Yehova, “mutwe [udi] peulu pa byonso,” ye mwine ulombola mufwaninwe kwingidila bulongolodi bwandi bumweka na meso.—1 Bilongwa 29:11; Mitōto 97:9.
7. Batumoni ba Yehova baludikwanga muswelo’ka?
7 Batumoni ba Yehova i beshile na Bipwilo bivule bya Kine Kidishitu, mwanda ke abo benepo batyibanga mbila amba batwe tusa kulonda muludikilo kampanda wa ku mushipiditu. Bano bene Kidishitu ba mityima myoloke bekankilanga kulamata ku misoñanya ya Yehova. Batadi badi umbukata mwabo kebatūlwangapo pa bino byepelo na buludiki kampanda bwa mutōtelo buludikwa na kipwilo, na bakata nansha bantu ba bitenta. Bantu ba Yehova bapelanga lupusa lo-lonso lwa ino ntanda lusaka kwikuja mu buno butongi. Balamanga na kininga mwimanino wādi na batumibwa ba mu myaka katwa imbajinji, bānene amba: “Batwe tufwaninwe kukokela Leza, kutabuka kukokela bantu.” (Bilongwa 5:29, MB) O mwanda Batumoni bakōkele Leza mu bintu byonso. (Bahebelu 12:9; Yakoba 4:7) Kulonda mulongelo wa kiteokratike kwibafikijanga ku kwitabijibwa na Leza.
8. I kwishila’ka kwishidile milongelo ya kidemokratike ne ya kiteokratike?
8 Byotudi bengidi ba Yehova, Teokrate Mukatampe, i biyampe tulame mu ñeni kwishila kwishidile milongelo ya kidemokratike ne ya kiteokratike. Mwendele milongelo ya kidemokratike, kufwaninwe kwikala bantu ba kutongwa, kadi pavule bafwaninwe bidi kulonga kampanye ka kufwila kyepelo ne ka kukimba kuvotwa na bavule. Ino milongelo keilondangapo butongi bwa kiteokratike. Mwanda abo kebuloñwangapo na bantu; nansha na kisumpi kya bantu bapelwe lupusa. Polo wāsapwidile bene Ngalatea amba butumibwa bwandi “ke bwa kutamba ku bantu ehe, nansha bwa pa muntu, ehe, i bwa padi Yesu Kidishitu, ne Leza Shandi, wāmusangwile mu lufu.” Mobimwekela pano Polo wākumwine ku mwanda wa kutongwa kwaātongelwe na Yesu ne na Yehova bu “mutumibwa wa baJentaila.”—Loma 11:13; Ngalatea 1:1.
Batongwe na Mushipiditu Sandu
9. Bilongwa 20:28 unena namani pa mwanda utala kutongwa kwa batadi bene Kidishitu?
9 Polo wāvulwije batadi ba mu Efisesa amba bādi batongwe na Leza kupityila ku mushipiditu sandu. Amba: “Mwitei mutyima banwe bene ne luombe lonso, lomutūdilwe’mo na mushipiditu sandu bu batadi, ba kukumba kipwilo kya Leza, kyapotele na mashi a wandi Mwana.” (Bilongwa 20:28, NW) Bano batadi bene Kidishitu bādi bafwaninwe kuludikwa nyeke na mushipiditu sandu ponso pobādi bavuija biselwa byabo bya bu bakumbi ba luombe lwa Leza. Shi muntu utongelwe pa kyepelo kampanda kakibwenyepo kadi bisakibwa bya Leza, mushipiditu sandu wādi umusokola ne kumufundula pa kyepelo kyandi.
10. I kika kinenenwa amba mushipiditu sandu wingilanga mwingilo mukatampe mu butongi bwa kiteokratike?
10 I kika kinenenwa amba mushipiditu sandu wingilanga mwingilo mukatampe? Dibajinji, bilembwa bilombola bisakibwa bya butadi bwa ku mushipiditu byālembelwe ku bukomo bwa mushipiditu. Mu mikanda yātumine Polo kudi Temote ne kudi Tetusa, mudi misoñanya ifwaninwe kufikila’po batadi ne bengidi ba mingilo. Mu ino mikanda yonso utelele’mo kintu kya bisakibwa 16 pala pala. Kifwa, batadi bafwaninwe kwikala bakubulwa kutopekwa, ba kwibeja mu byonso, ba ñeni mijalale, ba ndudi, ba kizaji, bayuke kufundija, mitwe ya bisaka ileta kifwa kiyampe. Bafwaninwe kwibeja mu mutomeno wabo wa malwa, kebafwaninwepo kusanswa lupeto, kadi bafwaninwe kwīfula. Misoñanya milumbuluke mpata ya uno muswelo ilombelwe ne ku boba bafikila pa kutongwa bu bengidi ba mingilo.—1 Temote 3:1-10, 12, 13; Tetusa 1:5-9.
11. Le i bisakibwa’ka bimobimo bifwaninwe kubwanya bana-balume kumeso kwa kupebwa biselwa mu kipwilo?
11 Bino bisakibwa byotwapituluka’mo bilombola’mba boba batangidile bakwabo mu mutōtelo wa Yehova bafwaninwe kwikala bifwa biyampe mu mwiendelejo wabo wa bwine Kidishitu. Bana-balume baselele biselwa mu kipwilo bafwaninwe kwiyukanya patōka amba mushipiditu sandu wingilanga mobadi. (2 Temote 1:14) Kifwaninwe kumweka patōka amba mushipiditu wa Leza ulupulanga mobadi bipa pamo bwa “buswe, nsangaji, ndoe, kitūkijetyima, kanye, buyampe, lwitabijo, kutalala, kwīfula.” (Ngalatea 5:22, 23, NW) Bino bipa bifwaninwe kumweka mu byonso byobalongela balunda nabo betabije ne bantu bakwabo. Eyo, bamo bakokeja kulombola bipa kampanda bya mushipiditu kupita bakwabo, ino bakwabo nabo bakokeja kubwanya bisakibwa kansangwa bya batadi mu ludingo lwa peulu mpata. Inoko, mu būmi bwabo bonso, boba basaka kutongwa bu batadi ne bu bengidi ba mingilo bafwaninwe kulombola amba i bana-balume batame ku mushipiditu, bafikile pa bisakibwa bya mu Kinenwa kya Leza.
12. I bāni bakokeja kunenwa amba i batongwe na mushipiditu sandu?
12 Polo wānene banababo bekale kumwiula, wēbanene na bwanapabo namino mwanda aye nandi wādi wiula Yesu Kidishitu ‘wētushidile kitompekejo kya batwe kulonda mu mayo andi.’ (1 Petelo 2:21; 1 Kodinda 11:1) Batutu babwanya bisakibwa bya mu Bisonekwa kitatyi kyobatongwa bu batadi ne bu bengidi ba mingilo bakokeja kunenwa amba i batongwe na mushipiditu sandu.
13. Mushipiditu sandu ukwashanga namani boba bayukanyanga bana-balume ba kupa mingilo pa kipwilo?
13 Kudi kintu kikwabo kilombola mwingidilanga mushipiditu sandu mu myanda ya kuyukanya ne kutonga batadi. Yesu wānene amba ‘Shandi wa mūlu ukapāna mushipiditu sandu ku boba bamulomba’o.’ (Luka 11:13) O mwanda shi bakulumpe ba pa kipwilo abetana mwanda wa kuyukanya bana-balume ba kusela biselwa pa kipwilo, balombelanga kudi Leza ebape mushipiditu wandi wa kwibaludika. Kuyukanya kwabo kwimaninanga pa myanda inenwe mu Kinenwa kya Leza kya ku bukomo bwa mushipiditu, mushipiditu sandu nao wibapanga kunañuna mwa kuyukila shi tutu obabandaula mwanda wa kumutonga i mubwanye bisakibwa bya mu Bisonekwa. Boba bayukanya tutu kampanda kebafwaninwepo kutononwa na mumwekelo wandi wa panja, masomo afundile, nansha bwino bwandi bwa kibutwila. Dibajinji bidi bemaninanga pa kuyuka shi tutu’wa i muntu mutame ku mushipiditu, muntu obakokeja kufwena pambulwa kwikaka kudi banabetu ba pa kipwilo kumulomba madingi a ku mushipiditu.
14. I ñeni’ka yotwaboila ku Bilongwa 6:1-3?
14 Eyo, kitango kya bakulumpe ne batadi bendakana bo bengidilanga pamo mu kuyukanya batutu bengile bu bakulumpe ne bu bengidi ba mingilo, ino kutongwa kwinekwine kulondwanga mwendele kifwa kitushidile ba mu myaka katwa imbajinji. Kyaba kimo, kwādi kukimbwa bana-balume babwenye bisakibwa bya ku mushipiditu ba kwingila mwingilo kampanda mukatampe. Penepo kitango kyendeji kyāpāna buno buludiki amba: “I biyampe mutonge umbukata mwenu’mo bana-balume basamba-babidi, ba ngikadilo miyampe, bayulwe [mushipiditu] ne tunangu, twibatwike mwingilo uno.” (Bilongwa 6:1-3, MB) Bine, bana-balume bādi batalwa na uno mwanda bo bāyukenye bano bantu, ino kutonga kwinekwine kwādi kutongwa na bana-balume benē kiselwa bādi mu Yelusalema. Ne dyalelo nadyo mo monka.
15. Kitango Kyendeji kitalwanga namani na myanda ya kutonga bana-balume?
15 Kitango Kyendeji kya Batumoni ba Yehova kitoñanga akyo kine batutu bengila mu Makomite onso a Misambo. Pokityibanga mbila ya kutonga muntu ufwaninwe kupebwa kino kiselwa kilēma, kivulukanga binenwa byānene Yesu amba: “Wakupebwa byakuvula ukasakibwa byakuvula, ino wakabīkilwa bingi bakamusaka bingi bīne bikwabo.” (Luka 12:48) Ino ke enkapo batutu ba mu Makomite a Misambo batoñwanga na Kitango Kyendeji, i ne bakulumpe ba Betele ne batadi bendakana. Inoko nakyo kipanga batutu bakulupilwa kiselwa kya kwibakwasha’ko mu butongi bukwabo bumobumo. Kino nakyo i kikwatañane na Bisonekwa.
‘Tonga ba Kutonga Monka mo Nakunenene’
16. Mwanda waka Polo wāshile Tetusa mu Kelete, ne kino kitulombola bika pa mwanda utala butongi bwa kiteokratike bulongwa dyalelo?
16 Polo wānene mwingidi nandi Tetusa amba: “E kyo nakushīdile mu Kelete, na’mba, ulongolole biyampe bintu byonso byakubulwa kulongolola, ne kutonga bakulumpe mu bibundi byonso; monka mo nakunenene.” (Tetusa 1:5) Kupwa katela bisakibwa byādi bifwaninwe kulonda Tetusa bya kuyukila’po bana-balume bafwaninwe kutongwa. Ne dyalelo nadyo mo monka, Kitango Kyendeji kitoñanga batutu ba mu misambo babwenye bisakibwa ba kwibemanina mu kutonga bakulumpe ne bengidi ba mingilo. Boba bonso bengilanga bu bantunguluji ba Kitango Kyendeji batalwanga shi bine bemvwanije senene misoñanya ya mu Bisonekwa ne kwiilonda kitatyi kyobalonga buno butongi. Nanshi bana-balume bonso babwenye bisakibwa bengila mu bipwilo bya Batumoni ba Yehova kujokoloka ntanda yonso batoñwanga mungya bulombodi bwa Kitango Kyendeji.
17. Kuyukanya kuyukanibwanga kutonga batadi ne bengidi ba mingilo kubandaulwanga namani ku bilo bya musambo?
17 Kuyukanya kutongwa kwa batadi ne bengidi ba mingilo pokufikanga ku bilo bya musambo wa Sosiete Watch Tower, bana-balume ba bwino balombanga bwendeji bwa mushipiditu sandu wa Leza mwa kulongela buno butongi. Mwanda nabo bayukile amba bakeshintulwila, ne amba kebafwaninwepo kutenteka muntu maboko bukidibukidi kutyina amba bakasela nandi bubi bwandi.—1 Temote 5:22.
18, 19. (a) I muswelo’ka utumwanga kutongwa kumokumo? (b) Myanda yonso ya kuyukanya ne kutonga batutu iludikwanga namani?
18 Kutongwa kumo kumo kutumwanga ku mukanda mukomwe’po kiyukeno kya kitango kiyukene ku Leta. Mukanda wa uno muswelo ukokeja kutumwa mwanda wa kulombola kutongwa kwa batutu bavule pa kipwilo.
19 Kutongwa mungya kiteokratike kutambanga kudi Yehova kupityila kudi wandi Mwana ne kudi “umpika wabinebine ne wamanwa,” kingidilwa kya pano panshi kimweka na meso, ne Kitango Kyendeji kyandi. (Mateo 24:45-47) Myanda yonso itala kuyukanya ne kutonga batutu iludikwanga na mushipiditu sandu. Tubanena namino mwanda bisakibwa byonso bilombwelwe kala mu Kinenwa kya Leza, kisonekelwe ku bukomo bwa mushipiditu, kadi bantu batongelwe nabo balombolanga patōka bipa bya uno mushipiditu. O mwanda butongi bonso bufwaninwe kumonwa amba i butongwe na mushipiditu sandu. Mwādi mutongelwa batadi ne bengidi ba mingilo mu myaka katwa imbajinji mungya kiteokratike, mo monka mobatongelwa ne dyalelo.
Tufwijei’ko Yehova Pangala pa Buludiki Bwandi
20. I kika kinenenwa amba twiivwananga na mwēivwanine Davida mu binenwa byandi bisonekele mu Mitōto 133:1?
20 Tufwijei’ko Yehova mwanda aye ye muntu umbajinji utonga batadi ne bengidi ba mingilo mu ano mafuku a ntundubuko ya ku mushipiditu ne a kwilundila’ko kwa kiteokratike mu mwingilo wa kusapula Bulopwe. Ino mpangiko ya mu Bisonekwa itukwashanga tulame misoñanya milumbuluke mpata ya kwikala na boloke umbukata mwetu batwe Batumoni ba Yehova. Kadi mushipiditu wa bwine Kidishitu ne bukomo bulonga bano bana-balume biloejanga bikatampe ndoe ne bumo bwetu bwa kutendelwa bu bengidi ba Yehova. Tunenanga pamo na mwānenene mulembi wa mitōto amba: “Ē! talaipo bidi, mo kyanengelela ne kulumbulula’kyo, bāna na bāna kwikala pamo mutyima umo onka, senene, shē!”—Mitōto 133:1.
21. Isaya 60:17 ufikidilanga namani dyalelo?
21 Bine, tufwijanga’ko Yehova pangala pa buludiki bwaetuludika na Kinenwa kyandi ne na mushipiditu sandu wandi! Kadi binenwa bisonekelwe mu Isaya 60:17 bidi na buluji bwabinebine potudi, binena’mba: “Nkapingakanya nsahabu pa mukuba, ne ndalama pa lubwe, ne mukuba pa mutyi, ne lubwe pa mabwe; nkapa baledi bobe ndoe, ne batyibi bobe ke boloke.” I bine, twimwenanga batwe bene bino byabuyabuya mu bulongolodi bwa Leza bwa pano pa ntanda bonso butuntulu, ponso potumona milongelo ya kiteokratike yenda ingidijibwa bityebitye mu bukata bwa Batumoni ba Yehova.
22. Tufwijanga’ko Yehova bikatampe pangala pa bika, ne tufwaninwe kusumininwa kulonga bika?
22 Tufwijanga’ko bikatampe pangala pa mpangiko ya kiteokratike yotudi nayo umbukata mwetu. Tutendelanga mpata mwingilo mukomo ao’ko ufukatyija mutyima wingila batadi ne bengidi ba mingilo batongelwe mungya kiteokratike. Nakampata tutumbijanga na mutyima wetu onso Tata wetu wa buswe udi mūlu, pa kwitupa ntundubuko ya ku mushipiditu ne pa kwitwesela madyese a ntanda ne miseke. (Nkindi 10:22) Shi ke pano, twikalei basumininwe kutabwila matabula pamo na bulongolodi bwa Yehova. Kupityididila, twendelelei na kwingidila umbumo mwanda wa dijina dikatampe kadi dijila dya Yehova dipebwe bulēme, mitendelo ne ntumbo.
Usa kulondolola Namani?
• I kika kyotunenena amba kutongwa kwa batadi ne bengidi ba mingilo i kwa kiteokratike, ke kwa kidemokratikepo?
• Bene Kidishitu bana-balume bemanine mwingilo batoñwanga na mushipiditu sandu namani?
• Kitango Kyendeji kitalwanga namani na myanda ya kutongwa kwa batadi ne bengidi ba mingilo?
• Mwanda waka tufwaninwe kufwija’ko Yehova pangala pa butongi butongwa batutu mungya kiteokratike?
[Bifwatulo pa paje 9]
Bakulumpe ne bengidi ba mingilo badi na madyese a kwingila pa kutongwa’bo mungya kiteokratike