Kijila Kitabukile Bulēme—Kidi na Kamweno

Nansha bavule byobamonanga Kijila Kitabukile Bulēme bu bufundiji bwa mwa kwikadila bwāfundije Yesu, ino aye mwine wānene amba: “Kufundija ko ndi nako kuno kekwamipo, nanshi i kwa mwine wāntumine.”—Yoano 7:16.

I AMO, Mushiludi wa myanda yādi ifundija Yesu, kubadila’mo ne yoya yāityilwe mwenda mafuku bu Kijila Kitabukile Bulēme, i yewa wāmutumine, ke Yehova Leza Umpangi kadi.

Tamba ku ngalwilo, Leza wākwete mpango ya amba bantu bonso balongele bakwabo bintu mobasakila nabo bebalongele’byo. Wāleta kifwa kilumbuluke mpata kya kuta mutyima ku biyampe bya bakwabo mu muswelo waāpangile bantu: “Leza wapanga muntu monka mu bu-kyelekejo kya Leza mwine, i monka mu bu-kyelekejo kya Leza mwine mwāmupangile, webapanga ba-mulume ne mukaji.” (Ngalwilo 1:27) Ko kunena amba Leza wāpele bantu ludingo kampanda lwa ngikadilo yandi ya kutendelwa, nabo mwa kuloelelwa būmi mu ndoe, mu nsangaji ne mu bumo—myaka yonso nyeke. Mutyima wa mundamunda wēbapele Leza, shi wikale mufundijibwe mobifwaninwe, wādi wa kwibakwasha bayuke kulongela bakwabo bintu mobasakila nabo bebalongele’byo.

Mwino Ubatāla

Bantu byobādi na būmi bulumbuluke ku ngalwilo, i bika byēbālamwine? Tunene’tu mu kīpi: i mwino o wēbabipije. Bantu bavule bayukile nsekununi ya mu Bible ilombola bintu byālongele ba mulume ne mukaji babajinji, pamo na mobisonekelwe mu Ngalwilo shapita 3. Ba Adama ne Eva, pa kongolwa’bo na Satana, kinkwa na misoñanya yonso myoloke ya Leza, bāpela buludiki bwa Leza ino bēpa bwanapabo bwa kwitongela abo bene byobasaka. Kino kilongwa kya kwisakila ne kya butomboki kyēbajimijije bivule, ino kyākolomwena ne lutundu lwabo lwa mu mafuku a kumeso byamalwa bikatampe. Kino i kilomboji kya patōkelela kilombola bipa bilula bilupukanga ku kusūla bufundiji bwāyukilwe mwenda mafuku bu Kijila Kitabukile Bulēme. Enka namino mo “mwatwelele bubi panopantanda ku muntu umo, ne lufu nalo ponka pa bubi, mo monka mwasambakanine lufu ku bantu bonso, mwanda abo bonso bapīle mambo.”—Loma 5:12.

Nansha bantu bonso kikonge byobāvundamine ku mashinda a buswe a Yehova Leza, ino aye kēbelelepo. Kifwa, Yehova wāpele muzo wa Isalela Bijila byandi bya kwibaludika. Byādi bibafundija kulongela bakwabo bintu mobādi basakila nabo bebalongele’byo. Byādi bilombola mwa kwikadila na bapika, na bana ba nshiye, ne na bakaji ba bishala. Byādi bilombola kamo ne kamo mwa kupwila myanda ya ñuma, ya kusompola bya bene, ne ya bwivi. Bijila bitala pa bukundwe nabyo byādi bipa bantu mutyima wa kulangila bakwabo baleke kusambukilwa na misongo. Kwādi’nka ne bijila bitala myanda ya kusambakena pamo. Yehova wānene mu kīpi Bijila byonso, wāsapwila bantu amba: “Ukasanswanga mwikadi nobe bwa mo wisanshilwe abe mwine”; binenwa bimo byonka byāpitulukile’mo ne Yesu mwenda myaka. (Levi 19:18; Mateo 22:39, 40) Bijila byādi bilombola kadi ne mwa kwikadila na beni bādi mu bene Isalela. Amba: “Kokikolwa kususula mweni mwanda banwe muyukile mutyima wa mweni, ke-mwi-bantu banwe nenu mwadi beni mu ntanda ya Edipito.” Ko kunena amba, bene Isalela bādi banenwe kwikala biyampe na bantu bādi belwa mwenji.—Divilu 23:9; Levi 19:34; Kupituluka 10:19.

Ponso pādi palonda bene Isalela Bijila pakubulwa kujilula’byo, Yehova wādi wesela muzo wabo. Mu bulopwe bwa Davida ne bwa Solomone, muzo wāikele mu ntundubuko, bantu nabo bāikala mu nsangaji ne maloa. Nsekununi ya kala itulombola’mba: “Yuda ne Isalela badi ba ntanda ne ntanda, bwa musenga udi pa kalunga-kamema bungi’o kudya ne kutoma ne kusepelela. Kadi Yuda ne Isalela baikala talala nyā, muntu enselele munshi mwa muñanza wandi ne munshi mwa kikuyu kyandi.”—1 Balopwe 4:20, 25.

Ino yō, ndoe ne mutyima-ntenke byādi na uno muzo byādi bya lupito. Bene Isalela bādi shabo na Bijila bya Leza, ino kebādipo bakilonda’byo; bālekele kwisakila kwātunija mutyima obādi nao wa kulangila’ko bakwabo. Bino byonso, kutentekela’po ne bupondo, byāfikija umo ne umo, ne muzo onso mutuntulu ku bishoto. Ku mfulo, mu mwaka wa 607 K.K.K., Yehova wāleka bene Babiloni bāiya konakanya bulopwe bwa Yuda, kibundi kya Yelusalema, ne tempelo ya dyangi yādi’mo mine. Mwanda waka? Mwanda “ke mwatejejepo binenwa byami; talapo bidi, nkatuma kuyata mafu onsololo a dya kungala, kabidi nkatuma’o kudi Nebukaneza mulopwe wa Babiloni mwingidi wami, nkebaleta pa ntanda ino’i, ne padi bekadi bayo, ne padi ino mizo ino’i ijokolokele; ino nkebonakanya fututu, ne kwibalengeja ke kya kwana kadi, ne na kwīla muluji, ke masala a nyeke ne nyeke.” (Yelemia 25:8, 9) Bine ino yādi mfuto ya kasha yobāpelwe mwanda wa kubomboka kobābombokele mu mutōtelo utōka wa Yehova!

Kifwa kya Kwiula

Ino Yesu Kidishitu aye kāfundijepo enka Kijila Kitabukile Bulēme kete kwāpwa, wāletele ne kifwa kilumbuluke mpata na kwikilonda. Wādi uta mutyima byabinebine ku kulongela bakwabo biyampe. (Mateo 9:36; 14:14; Luka 5:12, 13) Difuku dimo, kubwipi na kibundi kya Neni, Yesu wāmwene mukaji wa kishala wa mutyima mutumbuke mu kibumbo kyādi kyenda kukajīka wandi mwana wa bunka. Bible usekununa’mba: “Mfumwetu pa kumumona wamukwatyilwa lusa.” (Luka 7:11-15) Kukwatañana na dibuku dimo (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) kishima “wamukwatyilwa lusa” kileta mulangwe wa “kukunkwa munda mwandi.” I amo, wākunkilwe pa kumona njia ya lolo’wa, o mwanda kyāmutonwene alonge’po bintu biyampe bya kumutūkija’yo. Bine, mukaji wa kishala wāsangele mpata pa kumona Yesu usangula wandi mwana, “wamulubwila kudi inandi”!

Ku mfulo, kukwatañana na mpango ya Leza, Yesu wāitabija kususuka ne kupāna būmi bwandi bu kinkūlwa kya kunyongolola muzo wa muntu mu bupika bwa bubi ne lufu. Kino kyo kifwa kipityile byonso mu kulonda Kijila Kitabukile Bulēme.—Mateo 20:28; Yoano 15:13; Bahebelu 4:15.

Bantu Balonda Kijila Kitabukile Bulēme

Lelo mu ino yetu myaka namo kukidi bantu balonda binebine Kijila Kitabukile Bulēme? Eyo, badi’ko, kadi kebalondanga’kyopo enka shi badi mu biyampe. Kifwa, pa Divita II dya Ntanda mu Alemanye yādi ibikelwe na Umbikalo wa Nazi, Batumoni ba Yehova bālamine lwitabijo lwabo mudi Leza ne buswe bwa kuswa bakwabo, bāpela kujilula Kijila Kitabukile Bulēme. Nansha byādi byela Leta mabila a kukolomona mushikwa ne mboloji ya kubōlola Bayuda bonso, Batumoni abo bāendelele na kulonda Kijila Kitabukile Bulēme. Nansha ke mu makomponi a malwa, bādi nyeke bakwasha bakwabo, bapāna bidibwa byabo, nansha byobyādi bisakane, ku Bayuda bādi bafwa nzala ne ku bakubulwa kwikala Bayuda bene. Ne kadi, Leta wādi wibaningila kuboya mata a kukepaya nao bakwabo, ino abo bapela, enka nabo mokebādipo basakila kwipaibwa na bakwabo. Lelo bādi ba kubwanya namani kwipaya bantu bobafwaninwe kuswa mobeswidile abo bene? Pa kupela namino, bavule kebātuminwepo enka mu makomponi a malwa bitupu, ino bādi bafikijibwa ku lufu.—Mateo 5:43-48.

Pano potanga kino kishinte, yuka amba umwenanga byabuyabuya mu kifwa kikwabo kilombola mwingidila Kijila Kitabukile Bulēme. Batumoni ba Yehova bayukile amba dyalelo bantu bavule basusukanga pakubulwa lukulupilo nansha bukwashi. O mwanda Batumoni baloñanga pakubulwa nsengwa kilongwa kiyampe kya kukwasha bakwabo nabo bayuke lukulupilo ne buludiki bwa kamweno budi mu Bible. Kino kibadilwa mu mwingilo wa kufundija wingilwa pano pa ntanda ponso dyalelo kupita myaka yonso. Lelo i bipa’ka bilupukile’ko? “Bantu bangibangi” kujokoloka ntanda yonso, ko kunena amba midiyo isamba ne bya pangala, ‘bafundijibwanga mu mashinda a Yehova, bananga mu tushinda twandi,’ pamo’nka na mobyālailwe mu bupolofeto budi mu Isaya 2:2-4. Mu muneneno wa kyelekejo, bafundijibwanga ‘kubunda bipete byabo ke nkasu ne mikobe yabo ke mpete ya kunoa nayo.’ Bine badi na ndoe ne mutyima-ntenke mu ino myaka ya tuvutakanya.

Lelo Abe Nobe?

Langa’po bidi dyemo ne masusu asusuka bantu tamba pa butomboki bwa mu Edena bobātwejeje kudi Satana Dyabola mu bantu, byonso bino mwanda wa kujilula Kijila Kitabukile Bulēme. Yehova i mukwate’ko mpango ya kujimankanya bino byonso panopano ponka. Muswelo’ka? “E po pa mwanda pāsokwedilwe Mwan[ā] Leza’mba, ōne mīngilo ya dyabola.” (1 Yoano 3:8) Kino kikalongeka mu Bulopwe bwa Leza, na tunangu ne na bukomo bwa Yesu Kidishitu, mwine wāfundije Kijila Kitabukile Bulēme, wālonda’kyo ne kulonda mu būmi bwandi.—Mitōto 37:9-11; Danyele 2:44.

Davida, Mulopwe wa kala wa Isalela, wānene kyabine, amba: “Nadi mwanuke, pano nakule; nanshi nkyamwenepo moloke kulekelelwa, nansha lukunwa lwandi kulomba bidibwa. Dyuba ne bukata u[pānanga byab]untu, wapulwa byakwapulwa; kadi lukunwa lwandi i lwa katōkwe.” (Mitōto 37:25, 26) Mwene nobe uyukile amba dyalelo bantu bavule baselanga ne kusompola bintu bya bene pa kyaba kya ‘kupāna byabuntu ne kwapwija’? Kunena na bubine, kulonda Kijila Kitabukile Bulēme kuletanga ndoe ne mutyima-ntenke byabinebine, mwanda kulengejanga muntu eselwe madyese pano ne mu myaka īya’ko mu Bulopwe bwa Leza. Bulopwe bwa Leza bukakokolola’nka ne katye kwisakila konso ne nshikani yonso pano pa ntanda, ne kupingakanya ino ngikadilo ya buludiki boneke bwa bantu na ngikadilo mipya ikatūlwa’ko na Leza mwine. Penepo bantu bonso bakaloelelwa kulonda Kijila Kitabukile Bulēme.—Mitōto 29:11; 2 Petelo 3:13.

[Kifwatulo pa paje 5]

Yesu kāfundijepo Kijila Kitabukile Bulēme kete kwāpwa, ino wāletele ne kifwa kiyampe na kulonda’kyo

[Kifwatulo pa paje 7]

Kulonda Kijila Kitabukile Bulēme kuletanga ndoe ne mutyima-ntenke byabinebine