Leza Ukwete Bana-bakaji na Bulēme ne Bulēmantu
YESU paādi pano pa ntanda, wāmwekeje bya binebine bumuntu bwa Shandi wa mūlu ne muswelo wandi wa kulonga bintu. Wānene amba: “Nkīlongelangapo ka ami mwine nansha katyetye, ino byonka binombola Tata byo byonka byo nēsamba . . . Noñanga byonka bya kumutōkeja ku mutyima wandi mafuku onso.” (Yoano 8:28, 29; Kolose 1:15) Nanshi, kupityila ku muswelo wādi wikele Yesu na bana-bakaji ne muswelo waādi wibamona, tudi na mukenga wa kuyuka muswelo umona Leza bana-bakaji ne muswelo wasaka bebamone.
Pa kubandaula nsekununi idi mu Evanjile, bafundi bavule i bajingulule amba muswelo wādi umona Yesu bana-bakaji wādi mwishile na muswelo wādi wibamona bantu bakwabo. Lelo wādi mwishile namani? Ne kya mvubu kutabuka i kino, le bufundiji bwandi bukidi na lupusa lwa kunyongolola bana-bakaji dyalelo?
Muswelo Wādi Umona Yesu Bana-Bakaji
◼ Yesu kādipo wibamona bu badi’ko’tu mwanda wa kulāla na Bana-balume. Mungya mumweno wa bendeji bamo ba bipwilo bya Bayuda, kwisambakena na muntu wa ngitu ingi, kwadi kubwanya kutwala’nka ku kilokoloko. Tamba penepa bana-bakaji bādi batyinwa bu nsulo ya matompo, kebādipo banenwe kwisamba na bana-balume mu kitango kya bantu nansha kwenda mu dishinda pampikwa kwipūta kiumbo. Inoko, Yesu wādingile bana-balume kwilama ku bilokoloko byabo ne kumona bana-bakaji na bulēmantu pa kyaba kya kwibasonsolola baleke kupwana na bantu.—Mateo 5:28.
Yesu wānene kadi amba: “Wakupangapo mukaji wandi kakasonge mukwabo, nankyo wapi makoji.” (Mako 10:11, 12) Mu uno muswelo, wāpelele bufundiji butumbe bwa balabi bwādi butonona bana-balume balubule bakaji babo “shi pa mwanda ka.” (Mateo 19:3, 9) Mulangwe wa kukwatwa makoji na mukaji wādi mweni ku Bayuda bavule. Balabi babo bādi bafundija amba mukaji kabwanyapo nansha dimo kukwata wandi mulume makoji—enka mukaji ye ubwanya kukwatwa’o! Mushintuludi umo wa Bible ushintulula’po namino amba, “Yesu pa kutūla mulume mu ludingo lumo na mukaji, wāzunzwile kyepelo ne bulēme bwa bana-bakaji.”
Lupusa ludi na bufundiji bwandi dyalelo: Mu kipwilo kya bwine Kidishitu kya Batumoni ba Yehova, bana-bakaji babungakananga na bwanapabo pamo na bana-balume. Kadi, kebadipo na moyo wa kumonwa bibi nansha wa kipwano kibi, mwanda bana-balume Bene Kidishitu batele mutyima ku kumona ‘bāna-bakaji bakulumpe pamo bwa bainabo; bansongwakaji nabo bwa bāna babo, ne mutyima onso tō.’—1 Temote 5:2.
◼ Yesu wāfundije bana-bakaji. Kwishila na mumweno mutumbe wa balabi wa kusūla bana-bakaji, Yesu aye wēbafundije ne kwibakankamika besambe. Pa kupela na Madia kutyina wakabulwa bufundiji, Yesu wālombwele amba kifuko kya mwana-mukaji ke enkapo mpishi. (Luka 10:38-42) Mata mwanabo na Madia nandi wāmwenine mu bufundiji bwa Yesu, enka na mulombwela’kyo malondololo a tunangu aālondolwele Yesu kupwa kwa Lazalasa kufwa.—Yoano 11:21-27.
Yesu wāsangedile milangwe ya bana-bakaji. Mu kine kitatyi’kya, Bayuda bavule bana-bakaji bādi bakulupile amba lufungulo lwa nsangaji i kubutula mwana mwana-mulume mulēmekibwe, nakampata mupolofeto. Kitatyi kyāelele mwana-mukaji umo lubila’mba: “Kemo mwadyese momwa munda mwakubutwile,” Yesu wākwatakenye mukenga wa kumulombola kintu kiyampe mpata. (Luka 11:27, 28) Pa kulombola’mba kukōkela Leza kudi na mvubu kutabuka, Yesu wāmulombwele kintu kya mvubu kupita mwingilo wa kishi wādi uningilwa bana-bakaji.—Yoano 8:32.
Lupusa ludi na bufundiji bwandi dyalelo: Bafundiji ba kipwilo kya bwine Kidishitu bapanga bana-bakaji kulondolola ku kupwila. Balēmekele bana-bakaji batame mwanda wa kwikala “bafundiji ba bilumbuluke,” mu kuleta kimfwa kitatyi kyobadi na bakwabo nansha kyokebadipo nabo. (Tetusa 2:3) Kadi bebakulupile mu mwanda utala kusapula myanda miyampe ya Bulopwe bwa Leza mu kitango kya bantu.—Mitōto 68:11; Tala kapango kanena’mba, “Lelo Mutumibwa Polo Wākankeje Bana-bakaji Kwisamba?”
◼ Yesu wādi utele bana-bakaji mutyima. Mu kitatyi kyāsonekelwe Bible, bana bana-bakaji kebādipo na mvubu na yādi na bana bana-balume. Dibuku Talmud dilombola uno mumweno amba: “Dyese i dyandi yewa udi na bana bana-balume, kadi malwa andi yewa udi na bana bana-bakaji.” Bambutwile bamo bādi bamona mwana mwana-mukaji bu kiselwa kilēma bininge—bādi bamukimbila mulume ne kutūla buko, kadi kebādipo babwanya kukulupila amba ukebakwatakanya mu bununu bwabo.
Yesu wālombwele amba būmi bwa kana kana-kakaji budi pamo na bwa kana kana-kalume—wāsangwile mwanā Yaile mwana-mukaji, enka na mwaāsangwidile mwana mwana-mulume wa wa kishala ku Neni. (Mako 5:35, 41, 42; Luka 7:11-15) Pa kupwa kubelula mwana-mukaji wākambakanibwe “myaka dikumi ne mwanda na kibanda,” Yesu wāmwityile bu “mwana Abrahamu,” mwityilo wādi keuyukenepo mu bilembwa bya Bayuda. (Luka 13:10-16, Bisonekwa Bitōkele) Na kwingidija uno mwityilo wa bulēme kadi muyampe, Yesu wamumwene bu muntu wa mvubu pamo’nka na bantu bonso, kadi wāmwene ne lwitabijo lwandi lukatampe.—Luka 19:9; Ngalatea 3:7.
Lupusa ludi na bufundiji bwandi dyalelo: Lukindi lumo lwa mu Azia lunena amba: “Kulela mwana mwana-mukaji kudi pamo bwa kusangila budimi bwa mulondakani nobe.” Pa kyaba kya kutādilwa na ino milangwe, bashabana Bene Kidishitu ba buswe balelanga biyampe babo bana bonso, bana-balume ne bana-bakaji bene. Bambutwile Bene Kidishitu basakanga babo bana bonso bafunde biyampe kadi batanga mutyima ku bukomo bwabo bwa ngitu.
◼ Yesu wādi ukulupile bana-bakaji. Mu bidye bya Bayuda, bukamoni bwa mwana-mukaji bwādi bumonwa pamo’nka na bukamoni bwa umpika. Jozefu, mwifundi wa mānga wa mu myaka katwa kabajinji, wādingile amba: “Bukamoni bwa bana-bakaji kebufwaninwepo kwitabijibwa, mwanda wa kipangila kyabo.”
Yesu i mwishile kulampe na bano bantu, mwanda wātongele bana-bakaji basapule bukamoni bwa lusangukilo lwandi. (Mateo 28:1, 8-10) Nansha bano bana-bakaji ba kikōkeji byo bākasapwidile batumibwa bukamoni bwa kwipaibwa ne kujikwa kwa Mfumwabo, ino binenwa byabo kebyāitabijibwepo. (Mateo 27:55, 56, 61; Luka 24:10, 11) Inoko, pa kumwekela bana-bakaji dibajinji, Kidishitu musanguke wēbamwene bu i bafwaninwe kusapula bukamoni pamo’nka na mwādi musapwila’bo bana ba bwanga bakwabo.—Bilongwa 1:8, 14.
Lupusa ludi na bufundiji bwandi dyalelo: Mu bipwilo bya Batumoni ba Yehova, bana-balume badi na biselwa, balēmekanga bana-bakaji na kuta mutyima ku milangwe yabo. Balume Bene Kidishitu nabo ‘balēmekanga’ babo bakaji na kwibateja na katentekeji.—1 Petelo 3:7; Ngalwilo 21:12.
Misoñanya ya mu Bible Ituntwilanga ku Nsangaji ya Bana-bakaji
Bana-balume kitatyi kyobeula Kidishitu, bana-bakaji beivwananga bu bapebwe bulēme ne bwana-pabo bwebāpele Leza mu mpango yandi imbajinjibajinji. (Ngalwilo 1:27, 28) Pa kyaba kya kwimona bu badi peulu, balume Bene Kidishitu baludikwanga na misoñanya ya mu Bible, mine ituntwila ku nsangaji ya benē pabo.—Efisesa 5:28, 29.
Kitatyi kyāshilwile Yelena kwifunda Bible, wandi mulume wāmususwile bininge, ino aye kunena kintu mpika. Mulume wātamīne mu kifuko kya bupolapola, mwadi bana-balume beba bana-bakaji bobekwatyile nabo kadi muvudile kususulwa kwa bana-bakaji ku ngitu. Yelena unena’mba, “byobya byonādi nefunda mu Bible byāunkomeje. Nāmwene amba kudi muntu unsenswe bininge, umwene na mvubu ne untele mutyima. Kadi nāmwene amba shi wami mulume wēfundile Bible, wādi ubwanya kushinta muswelo waumona.” Kilotwa kyandi kyafikidila kitatyi kyāitabije wandi mulume kwifunda Bible mwenda mafuku ne kubatyijibwa bu Kamoni wa Yehova. Yelena unena’mba, “waikala ke kimfwa kya kwīfula ne kwibeja. Twēfundile kwilekela bitupu umo ku mukwabo.” Le Yelena wāfudile ku kunena bika? Ku kunena’mba, “Misoñanya ya mu Bible yankweshe bya binebine neivwane bu muntu wa mvubu kadi mulamwe mu busongi bwami.”—Kolose 3:13, 18, 19.
Kekudipo enka kimfwa kya Yelena. Bana-bakaji Bene Kidishitu midiyo ne midiyo badi na nsangaji mwanda abo ne babo balume baloñanga bukomo bwa kwingidija misoñanya ya mu Bible mu busongi bwabo. Batananga bulēme, busengi ne bwana-pabo mu kipwano kyabo na banababo Bene Kidishitu.—Yoano 13:34, 35.
Bana-balume ne bana-bakaji Bene Kidishitu bayukile amba i bantu ba bubi ne bampikwa kubwaninina, babadilwa mu bipangwa bya Leza “byanekenībwe ku bukobakane.” Inoko, ponso pobafwena kudi Yehova Leza, Shabo wa buswe, badi na lukulupilo lwa kukūlwa “ku bupika bwa kubola” ne kwikala “byana bya bene bya ntumbo bwa bāna ba Leza.” Bine kino i kyepelo kya kutendelwa kidi na bana-balume ne bana-bakaji bakalelwa na Leza!—Loma 8:20, 21.
[Kapango pa paje 9]
Lelo Mutumibwa Polo Wākankeje Bana-bakaji Kwisamba?
Mutumibwa Polo wāsonekele amba, “Bāna-bakaji nabo bēkale talala mu bipwilo.” (1 Kodinda 14:34) Le wādi ukimba kunena bika? Le wāpēlwile ñeni yabo? Mhm. Na bubine, divule dine wādi wisambila pa bufundiji buyampe bwa bana-bakaji. (2 Temote 1:5; Tetusa 2:3-5) Mu mukanda wandi waātumīne Bene Kodinda, Polo kādingilepo’nka bana-bakaji kwikala “talala nyā” kitatyi kyādi kisamba mwanabo mu lwitabijo, ino wādingile ne bantu bonso bādi na kyabuntu kya kwisamba mu ndimi ne kufumika. (1 Kodinda 14:26-30, 33) Mobimwekela bana-bakaji bamo Bene Kidishitu bādi na buzanzamuke bininge pa lwitabijo lupya lobātene, o mwanda bādi batyimpa muneni pa ludimi na kumwipangula bipangujo, mungya kibidiji kya kino kipindi kya ntanda. Pa kusaka kwepuka kano kavutakanya, Polo wēbakankamikile “bēpangule balume babo kwabo ku mōbo.”—1 Kodinda 14:35.
[Kifwatulo pa paje 10]
Yesu wālēmekele Madia Madaleni pa kumunena akasapwile batumibwa lusangukilo lwandi