Twilekelei Bitupu Batwe Bene

“Kadi ne kwifudila bānwe bene na bene, ne kwilekela bitupu bānwe bene.”—KOL. 3:13.

UKALONDOLOLA MUSWELO’KA?

Mwanda waka tufwaninwe kwikala na mutyima wa lulekelo?

Le Yesu wāelekeje namani kamweno kadi mu kulekela?

Le i madyese’ka otumwenanga mu kwilekela bitupu batwe bene?

1, 2. Mwanda waka i biyampe kubandaula mutyima obe wa kulekela?

KINENWA kya Yehova kisonekwe kitukwashanga tuboile ñeni ku muswelo wamona bubi ne ku muswelo waloñanga kitatyi kyotulonga bubi. Kadi Kinenwa kyandi kisokola bivule pa mwanda utala lulekelo. Mu kishinte kibadikile, twesambile pa ngikadila ya Davida ne Manase yālengeje Yehova ebalekele. Kwialakanya ne bulanda bwabo bukatampe pa byobya byobālongele, byebātwele ku kulomba lusa, ku kuleka bilongwa byabo bibi, ne kwisāsa bya binebine. Yehova nandi webajokejeja buntu bwandi.

² Tubandaulei bidi lulekelo mu miswelo palapala. Le wādi wa kulonga namani shi mu bantu bambulwa mambo bāsuswilwe na Manase mwādi ne babutule bobe? Le wādi wākubwanya kulekela Manase? Kino i kipangujo kifike’po dyalelo, mwanda tudi mu ntanda ijilula bijila, ya bupolapola, ne ya kwisakila. Penepa, mwanda waka Mwine Kidishitu ufwaninwe kutamija ngikadilo ya lulekelo? Shi ususuka na kafutululo nansha bukondame, le i bika bibwanya kukukwasha utalaje bulobo bobe, ulonge bintu bikusakila Yehova kulonga ne kulekela na mutyima tō?

KINE KYOTUFWANINWE KWIKADILA BANTU BA LULEKELO

3-5. (a) Le Yesu wāingidije kyelekejo’ka pa kukwasha bemvwaniki bandi balangulukile pa kamweno kadi mu kulekela? (b) Le i mwanda’ka udi mu kyelekejo kya Yesu kisonekelwe mu Mateo 18:21-35?

³ Mutyima wa kulekela boba betulubila—ekale bantu ba mu kipwilo kya bwine Kidishitu nansha ba panja—udi na kamweno shi tusaka kulama kipwano kya ndoe na bantu ba mu kisaka, balunda, bantu-netu, ne na Yehova. Bisonekwa bilombola amba uno mutyima wa kulekela bakwetu nansha shi abetulubila namani i kisakibwa kya bwine Kidishitu. Pa kwelekeja buluji bwa kino kisakibwa, Yesu wāingidije kyelekejo kya umpika waāpwile lupeto.

⁴ Umpika waāpwile mfumwandi lupeto lwādi lufutwa mwingidi wingila mafuku 60 000 000; ino mfumwandi wamulekela mapu. Kupwa, umpika waenda kukakimba mupika mukwabo wādi umwapwile lupeto lwādi lufutwa muntu wingila mafuku’tu 100. Mwapudi wamwisāshila amutūkijije mutyima, ino umpika wālekelwe mapu mavule wāeleja mupika mukwabo mu kifungo. Ino ngikadila yākalabeja mfumwabo. Mfumwabo wamwipangula amba, “Lelo abe i namani kufwaninwe kukwatyilwa lusa ku mukwenu mo mumuninwe, monka mo nakukwatyilwa ami lusa? Ponkapo pa kukalabala mfumwandi wamufikija kudi bakumumwesha malwa, amba poso’nka alubudidile byonso byāngapwile.”—Mat. 18:21-34.

⁵ Le i mwanda’ka wālombwele Yesu mu kino kyelekejo? Wāfudile na kunena amba: “I enka namino ne Tata wa mūlu, aye ukemulongela monka, shi kadi bānwe bonso ku muntu, ku muntu, kemukalekele ne mutyima wa binebine mambo a bamwanenu.” (Mat. 18:35) Mwanda wālombwele Yesu udi patōka. Bubi botulonga mu būmi bwetu bwampikwa kubwaninina bulombola’mba, ketubwanyapo na bubine kufikila pa misoñanya ya Yehova. Ino Yehova udi na mutyima wa kwitulekela ne kutōkeja bubi bwetu bwa kala. Nanshi, yense usaka kupwana na Yehova ufwaninwe kulekela kutupatupa kwa mukwabo. Enka na mwānenene’kyo Yesu mu Busapudi bwa ku Lūlu amba: “Shi mulekele bantu byo bemujilula, nankyo nenu Shenu wa mūlu ukemulekela. Ino wivwane kemulekele bantu byo bemujilula, nabya nenu nankyo Shenu wa mūlu nandi kakemulekelapo byo mujilula, ehe.”—Mat. 6:14, 15.

6. Mwanda waka kulekela kekupēlangapo nyeke?

⁶ Ubwanya padi kunena’mba ‘bino byonso i kunena’tu bitupu, ino kunena ke kulongapo.’ Bidi uno muswelo mwanda divule dine tulongelanga muntu witulubile na bulobo. Kimfwa, muntu ubwanya kwivwana bulobo, kwikala na mutyima wa buzanzangi, kukimba boloke nansha kwaluja kinongo. Na bubine, bamo balañanga amba kebakabwanyapo kulekela bantu bebalubile. Shi nobe ulañanga uno muswelo, le i muswelo’ka obwanya kutamija mutyima wa kulekela usaka Yehova?

BANDAULA BULOBO BOBE

7, 8. Le i bika bibwanya kukukwasha ulonge bintu na lulekelo shi bilongwa bya bakwenu bya kubulwa kanye bikulobeja?

⁷ Kulondolola na bulobo pa bilubo bya bine nansha bya kufwatakanya, kukokeja kwikala kubi mpata. Tala mwālongele nkasampe mwana-mulume, ulombwelwe mu bwifundi bwalongelwe pa bulobo. Unena amba: “Kitatyi . . . kyonākalabele, natāmbile kwinjibo ntyipa amba nkikajokela’kopo nansha dimo. Mwādi mu bushipo dyuba kapuwe, naenda kulampe mu tushinda twa ntyibwa, bityebitye kino kifuko kitalala nyā kyauntūkija bulobo, kupwa kwa mansāa abala-anga najoka nealakanya, bulobo ne kobwaya jimejime.” Enka na mulombwela’kyo uno mwanda mumweke, kwitūdila’ko kitatyi kya kutalaja bulobo ne kubandaula mwanda pampikwa bukalabale, kubwanya kukukwasha uleke kulonga bintu kwampikwa lulekelo byokokeja kwialakanya mwenda mafuku.—Mit. 4:4; Nk. 14:29; Yak. 1:19, 20.

⁸ Le ino, ukalonga namani shi bulobo bubi bwiya’nka kwiya? Tompa bidi kuyuka mwanda mwine ukulobeja. Le i pa mwanda wa kukufutulula, padi bya kubulwa bulēme? Nansha, i pa mwanda ulañanga amba muntu kampanda wakimbile’tu kukusanshija ku kusaka? Le bine kilongwa kyandi kyadi kibi? Kubandaula ne kwivwanija bubinga bokokeja kulongela kintu, kukakukwasha uyuke kulondolola biyampe kadi mungya Bisonekwa. (Tanga Nkindi 15:28; 17:27.) Ino milangwe ibwanya kukukwasha ujingulule myanda senene ne kwikala na mutyima wa kulekela. Shi ulonde ano madingi, nansha byoakokeja kwikala makomo, ukaleka Kinenwa kya Leza kibandaule “kufwatakanya ne kukanina kwa mutyima [obe]” ne kukuludika wiule ngikadila ya Yehova ya kulekela.—Bah. 4:12.

LE UFWANINWE KUPWA MYANDA ABE MWINE?

9, 10. (a) Le ukalonga namani shi abakulubila? (b) Le kwikala na mushipiditu muyampe wa lulekelo, kubwanya namani kushinta muswelo omona būmi?

⁹ Myanda mivule ya mu būmi ilengejanga bantu balonge bintu bibi. Kimfwa shi wendeja motoka, langa’po bidi shi muntu mukwabo wakonge obe motoka. Le ukalonga namani? Padi kodi mutange nsekununi ya kutambwa ku ndelekisho, mobasekunwine muntu wākalabele bininge katambe bashofele bakwabo. Ino byodi Mwine Kidishitu, kukasakepo na bubine kulonga bintu bya uno muswelo.

¹⁰ Bine, bikekala biyampe kwitūdila’ko kitatyi kya kubandaula mwanda. Padi wātopekelwe pa kintu kyalongekele mwanda wa kulabikwa mu muswelo kampanda. Nansha padi motoka wa shofele mukwabo wadi ulomba kulongolola. Mwanda ufyeme mu ino nsekununi i wa amba, shi twivwanija, tulupula milangwe patōka ne kwikala na mutyima wa kulekela, tubwanya kutyepeja bulobo, kutyumukwa mutyima, ne bukalabale bukwabo bubi. Musapudi 7:9 unena’mba, “kokapelakanya bukidi mu mushipiditu obe kufuna bulobo; mwanda bulobo bwikalanga mu kyadi kya bivila.” Kokakimba kupwa bintu abe mwine. Kyaba kivule, tubwanya padi kulanga’mba bakwetu balongele’tu kintu kampanda mwanda wa kwitusanshija. Ino byobadi bakubulwa kubwaninina, babwanya kulonga bilubo pakubulwa kuyuka. Tompa kulombola milangwe yobe patōka pa bilongwa ne binenwa bimweka bu bibi, ne kwikala na mutyima wa kulekela na buswe. Ukekala na nsangaji shi ubanekenya.—Tanga 1 Petelo 4:8.

‘NDOE YENU IMWALUKILE’

11. Le muswelo witaba bantu ku myanda miyampe ufwaninwe kwitulengeja batwe basapudi ba Bulopwe tulonge namani?

¹¹ Le i muswelo’ka obwanya kwikala nyeke na kwīfula shi muntu wakudiulula kitatyi kyodi mu mwingilo wa budimi? Kitatyi kyātumine Yesu basapudi 70, webāsapwidile kupa njibo yonso yobāpempula ndoe. Yesu wānene amba, “shi mudi mwana wa kuswa ndoe, nankyo ndoe yenu īkamutentaminapo, shi mutupu’ye, nabya īkemwalukilako kadi.” (Luka 10:1, 5, 6) Tusangalanga kitatyi kitaba bantu biyampe ku mwingilo wetu, mwanda babwanya kumwena mu musapu otusapula. Inoko kyaba kimo, bapelanga’yo ndoe. Penepa tukalonga namani? Yesu wānene amba ndoe yotupa mwine njibo ifwaninwe kwitwalukila. Nansha bikale namani, tufwaninwe kulonga bukomo bwa kutaluka ku njibo yonso na ndoe mu mutyima wetu, nansha shi bantu abetutambula namani. Shi tulondolola muntu witupunika na bulobo, ketubwanyapo kulama ndoe yetu.

12. Kukwatañana na binenwa bya Polo bidi mu Efisesa 4:31, 32, le i bika byotufwaninwe kulonga?

¹² Longa bukomo bwa kulama ndoe yobe mu ngikadilo yonso, ke’nkapo mu mwingilo wa bwine Kidishitu. Na bubine, kwikala na mutyima wa kulekela bakwenu kekushintululapo amba unenwe kwitabija mwiendelejo wabo mubi nansha kutyepeka bibi byobalonga. Ino, kulekela kushintulula kuleka kulama kiji pa mwanda wa bilongwa bibi ne kulama nyeke ndoe yobe. Bantu bamo balekanga mwiendelejo wa bakwabo wibajimijije nsangaji yabo na kutamija milangwe mibi ne kulangulukila bininge pa bibi byobebalongele. Kokaleka ino milangwe ikutādile. Vuluka amba kubwanyapo kwikala na nsangaji shi ulamine kiji. Nanshi ikala muntu ulekela!—Tanga Efisesa 4:31, 32.

LONGA BINTU MU MUSWELO USANGAJA YEHOVA

13. (a) Lelo Mwine Kidishitu ‘ubanjilanga mudilo wa makala’ mu mutwe wa walwana nandi namani? (b) Le kulondolola ku lonji na butūkanye kubwanya kulupula bipa’ka?

¹³ Bitatyi bimo ubwanya kumona amba ukokeja kukwasha muntu ukulubile asangele misoñanya ya bwine Kidishitu. Mutumibwa Polo wāsonekele amba: “Shi ukushikilwe ēkale ne nzala, mupei byakudya; shi udi ne kyumwa, mupei byakutoma; pa kumulonga namino umubanjilanga mudilo wa makala mu mutwe wandi. Kemukishindwai na bubi, nanshi bānweko shindai bubi ku bilumbuluke.” (Loma 12:20, 21) Shi ulondolola bya bulēme ku lonji, ubwanya kutalaja’nka ne ngikadilo mikomo ne kusokola biyampe bidi mu bantu. Ubwanya kukwasha muntu ukulubile efunde bubinebine bwa mu Bible na kwivwanija, kumulangila—enka ne kumwivwanina lusa. Nansha bikale namani, kulondolola na butūkanye kupanga muntu mukenga wa kulangulukila pa mwikadilo obe muyampe.—1 Pet. 2:12; 3:16.

14. Nansha shi muntu wakulonga bibi muswelo’ka, mwanda waka kufwaninwepo kulama kiji?

¹⁴ Mu ngikadilo imo, ke biyampepo kupwana na bantu bamo. Mu bano bantu mubadilwa ne bantu ba mu kipwilo bālongele bubi, baleka kwisāsa, kupwa bapangwa. Shi uno muntu wakusanshija, bibwanya kwikala bikomo kumulekela nansha shi wesāsa, mwanda kyaso kya mu mutyima kījanga pa kukoma. Mu ngikadilo ya uno muswelo, ufwaninwe nyeke kulomba Yehova akukwashe utamije mushipiditu wa kulekela nonga-bibi wesāsa. Penepa, le i muswelo’ka okokeja kuyuka bintu bidi mu mutyima wa mukwenu? Yehova ye wibiyukile. Ubandaulanga mifwatakanyo ya mu mutyima wa muntu kadi utūkijije banonga-bibi mutyima. (Mit. 7:9; Nk. 17:3) O mwanda Bisonekwa binena amba: “Kekulubwila muntu bubi na bubi, shi ani, shi ani. Tai mityima ku bintu bifwaninwe ku meso a bantu bonso. Shi kyendelemo, nankyo mwikale ne ndoe ne bantu bonso ku wenu mutamba. Bānwe baswedibwe! kekwikwatyilwa kinongo, ehe, kōkelai bukalabale; ke-kintu i kisonekwe’mba: Kinongo i kyāmi mwine, nkamulubwila; mo munenena Yehova namino.” (Loma 12:17-19) Le ubwanya kutyibila mukwenu mambo mu boloke? Mhm. (Mat. 7:1, 2) Ino ubwanya kukulupila amba butyibi budi mu maboko a Leza.

15. Le i binenwa’ka bitala bantu betulubile bifwaninwe kwikala na lupusa pa muswelo otwibamona?

¹⁵ Shi ubamone amba i bakulongele bintu na bukondame ne i bikomo kulekela nonga-bibi wesāsa, i biyampe kuyuka amba muntu ukulubile nandi wikondanga na bukondame. Nandi ususukanga na bipa bilupuka ku kubulwa kubwaninina kotupyene. (Loma 3:23) Yehova wivwaninanga bantu bonso bampikwa kubwaninina lusa. Nanshi, i biyampe kulombela pangala pa witulubile. Ke biyampepo kulobela nyeke muntu otulombelela. Kadi kwepuka kotufwaninwe kwepuka kulamina boba betususula kiji, i kulombolwe patōka mu binenwa bya Yesu bya amba: “Sanswai bakwimushikwa, ne bakwimumweshamwesha malwa nabo mwikale kwibalombelelapo.”—Mat. 5:44.

16, 17. Le ufwaninwe kulonga namani shi bakulumpe Bene Kidishitu abamone amba kipya-mambo wesāsa, ne mwanda waka?

¹⁶ Kukwatañana na kiswa-mutyima kya Yehova, bakulumpe Bene Kidishitu ibapebwe kiselwa kya kupwa myanda ya bubi mu kipwilo. Bano batutu kebadipo na bujinguludi na budi na Leza, ino kitungo kyabo i kya kukwata butyibi bukwatañene na buludiki buletelwe mu Kinenwa kya Leza kupityila ku bwendeji bwa mushipiditu sandu. Nanshi, butyibi bobakwata mu ino myanda pa kupwa kukimba bukwashi bwa Yehova mu milombelo, bukamwekeja mumweno wandi.—Mat. 18:18.

¹⁷ Mu myanda ya uno muswelo mulomba kikōkeji. Lelo ukalombola lulekelo ne buswe ku boba bamwenwe bu besāse? (2 Kod. 2:5-8) Kino kekipelangapo, nakampata shi i abe obalubile nansha shi i mubutule. Inoko, shi ukulupile mudi Yehova ne mu muswelo wapwija myanda kupityila ku kipwilo, ukalonga bintu na tunangu. Ukalombola’mba ulekelanga bya binebine.—Nk. 3:5, 6.

18. Le i byabuyabuya’ka byobwanya kumwena mu kulekela?

¹⁸ Bantu bapotolwele bundapi bwa kujina kwa ñeni bayukile byabuyabuya bidi mu kulekela na mutyima tō. Lulekelo luletanga bukomo mu ngitu enka ne kundapa bukalabale bulengeja misongo, kadi luletanga bukomo bwa ngitu ne kipwano kya nsangaji. I lwishile na kubulwa mutyima wa lulekelo kuleta—misongo, kutyiba bulunda, kuleta njia ne mfika. Madyese a mvubu mikatampe amwenwa mu kwikala na mutyima wa lulekelo, i kupwana kipwano kya binebine na Yehova, Tata wetu wa mūlu.—Tanga Kolose 3:12-14.

[Kifwatulo pa paje 29]

Le i mwanda’ka ufyeme mu kino kyelekejo kyāingidije Yesu?

[Kifwatulo pa paje 32]

Mutyima wa kulekela i kisakibwa kya bwine Kidishitu