Kokaleka Kintu Nansha Kimo Kikukankaje Kumona Ntumbo

“Yewa udi ne mushipiditu wa kwiubija ukamona [ntumbo].”—NK. 29:23.

USA KULONDOLOLA NAMANI?

Le i ntumbo’ka yotubwanya kupebwa na Leza?

Le i bika bibwanya kwitulengeja tukomenwe kumona ntumbo?

Le kūminina kwetu i ntumbo ya bakwetu mu buluji’ka?

1, 2. (a) Le bishima bya mu ludimi lubajinjibajinji byalamwinwe bu ‘ntumbo’ bishintulula bika? (b) Le i bipangujo’ka byotusa kubandaula mu kino kishinte?

LE I bika byovulukanga mu ñeni kitatyi kyoivwana kishima ‘ntumbo’? Mikejima ya bupangi bwa kutendelwa? (Mit. 19:1) Bulēme ne ntumbo bipebwanga’nka bantu badi na bupeta, batunangu nansha bantu banekenye? Mu Bible, bishima bya mu ludimi lubajinjibajinji byalamwinwe bu ‘ntumbo’ bidi na buluji bwa bulēmi. Mu bitatyi bya kala—lupeto lwādi lupungwe na mabwe a bulēme—kityele kilēma kya mvubu mikatampe. Bino bishima byāingidijibwe mwanda wa kulombola mulangwe wa bulēmi, wāivwanikilwe mwenda mafuku mu muswelo wa kyelekejo amba ushintulula kintu kilēme, kya kutendelwa nansha kitulumukwa.

² Byotukokeja padi kutulumunwa na bukomo, kyepelo, nansha ntumbo ya muntu mukwabo, ino Leza utalanga bika mu bantu? Na bubine, Bisonekwa bisambila pa ntumbo ipebwanga bantu na Leza. Kimfwa Nkindi 22:4 unena amba: “Mpalo ya kwityepeja ne kwakamwa Yehova e bupeta ne bulēme ne būmi.” Mwanā bwanga Yakoba nandi wāsonekele amba: “Mwityepejei ku meso a [Yehova], nandi ukemuzunzula.” (Yak. 4:10, DD) Le Yehova upanga bantu ntumbo’ka? Le i bika bibwanya kwitukankaja tuleke kwiimona? Ne i muswelo’ka otubwanya kukwasha bakwetu bamone ino ntumbo?

3-5. Le Yehova ubwanya kwituludikila ku ntumbo’ka?

³ Kaimba wa mitōto wādi ukulupile amba, Yehova ukamukwata ku kuboko kwandi kwa lundyo ne kumuludikila ku ntumbo ya binebine. (Tanga Mitōto 73:23, 24.) Le Yehova uloñanga kino namani? Yehova uludikilanga bengidi bandi betyepeje ku ntumbo na kwibalēmeka mu miswelo mivule. Wibeselanga na kwibevwanija kiswa-mutyima kyandi. (1 Kod. 2:7) Upanga boba bateja kinenwa kyandi ne kumukōkela bulēme bwa kwikala nandi mu kipwano kya pabwipi.—Yak. 4:8.

⁴ Kadi Yehova i mupe bengidi bandi ntumbo ya kutendelwa, ke mwingilo wa bwine Kidishitu kadi. (2 Kod. 4:1, 7) Ne kadi uno mwingilo utwalanga ku ntumbo. Yehova i mulaye boba bengidija madyese abo a mingilo mwanda wa kumutumbija ne mwanda wa kamweno ka bakwabo amba: “Boba bandemeka, nami nkebalemeka.” (1 Sam. 2:30) Bano bantu i balēmekwe na kupebwa dijina diyampe na Yehova, kadi banenenwanga maya na bengidi bakwabo ba Leza.—Nk. 11:16; 22:1.

⁵ Le tunena bika pa būmi bwa kumeso bwa boba ‘bakulupile mudi Yehova ne kulonda dishinda dyandi’? I balaibwe amba: ‘Yehova ukebazunzula pa kwibapa ntanda ke yabo, kadi bakamona banonga-bibi bakubijibwa.’ (Mit. 37:34, DD) Batengele kwimwena bulēme kebudingakanibwapo bwa kutambula būmi bwa nyeke.—Mit. 37:29.

“NKĪTABIJAPO NTUMBO YA KUTUMBIKWA NA BANTU”

6, 7. Mwanda waka bavule kebāitabijepo Yesu?

⁶ Le i bika bibwanya kwitukankaja tukomenwe kutambula ntumbo isaka kwitupa Yehova? Kintu kimo bidi, i kumona na bulēme milangwe ya boba kebadipo na mwimanino muyampe kudi Leza. Tulangulukilei bidi pa byāsonekele mutumibwa Yoano pa mwanda utala bantu bamo bādi na lupusa mu mafuku a Yesu amba: “Bakatampe bene bakulela shinakoka nako kwadi ne bamo bavule bene badi bamwitabije [Yesu], nanshi ponka pa mwanda wa baFadiseo e po badi batyina kumusabila pādi’mba: Twakapangwa mu shinakoka. Ke-bantu badi basenswe kutumbikwa ntumbo ku bantu kudi Lezako patyetye.” (Yoa. 12:42, 43) Na bubine bano bakatampe kebādipo bafwaninwe kumona byobya byādi bifundija Bafadiseo na mvubu mpata.

⁷ Ku ngalwilo kwa mwingilo wandi, Yesu wālombwele patōkelela kine kekyāmutambwidilepo bantu bavule ne kupela kumwitabija. (Tanga Yoano 5:39-44.) Muzo wa Isalela wādi ukungile kwiya kwa Meshiasa mu tutwa na tutwa twa myaka. Kitatyi kyāshilwile Yesu kufundija, padi bantu bamo bajingulwile kupityila ku bupolofeto bwa Danyele amba, kitatyi kitungwe kya kumweka kwa Kidishitu kibabwana. Myeji mivule kumeso, kitatyi kyāile Yoano Mubatyiji kusapula, bavule bānenene amba: “Shi i Kidishitu, shi ani?” (Luka 3:15) Pano Meshiasa wādi utengelwe tamba kala wādi mu bukata mwabo ufundija. Ino bano bafundiji ba Bijila bāpelele kumwitabija. Pa kulombola bubinga bobāpelele, Yesu wēbepangwile’mba: “Lelo nanshi umbayūka kwitabija namani? bānwe bakwitumbika ntumbo bānwe bene, ne kusaka yoya ntumbo ya kwa Leza enka mpika”?

8, 9. Shintulula muswelo ubwanya ntumbo ya bantu kujimankanya ntumbo ya Leza na kwingidija kyelekejo kya kitōkeji.

⁸ Tubwanya kwivwanija muswelo ukokeja ntumbo ya bantu kujimankanya ntumbo Leza na kudingakanya ntumbo ne kitōkeji. Umbuo wetu wa diulu ne ntanda weñenya’u i muyule ntumbo. Lelo uvulukile musunsa wa mfulo owatadile mūlu mu bukata bwa bufuku, ne kutulumuka pa kumona ñenyenye maelefu na maelefu? ‘Ntumbo ya ñenyenye’ i ya kutendelwa. (1 Kod. 15:40, 41) Ino, le dino diulu dimo dyonka dikamweka namani shi utadila’dyo mu dishinda dya mu kibundi mudi malampi mavule? Bine, kitōkeji kya mu kibundi kikalengeja tukomenwe kumona kitōkeji kya ñenyenye idi kulampe! Le bidi uno muswelo mwanda bitōkeji bya mu mashinda, ku biwanza ne mu mobo makatampe i bikomo nanshai biyampe kupita bya ñenyenye? Mhm! Bidi uno muswelo mwanda bitōkeji bya mu kibundi bidi pabwipi netu kadi bitādilanga bitōkeji byotubwanya kumona mu bupangi bwa Yehova. Pa kusaka kumona biyampe kitōkeji kya ñenyenye mu bukata bwa bufuku, tufwaninwe kwenda kulampe na bitōkeji bya mu kibundi.

⁹ Mu muswelo umo onka, shi ntumbo mibi ibafwena bininge ku mityima yetu, ibwanya kwitulengeja tukomenwe kusangela ne kukimba ntumbo iladila nyeke isaka kwitupa Yehova. Bavule bapelanga kwitabija musapu wa Bulopwe mwanda batyinanga bibwanya kwibalangila bantu bobeyukile nabo nansha bantu ba mu bisaka byabo. Ino, le bengidi bepāne ba Leza nabo babwanya kwikala na mutyima wa kutambula ntumbo itamba kudi bantu? Langa’po bidi shi abape nkasampe kukasapula mu mwaba mumuyukile bantu biyampe, ino kebamuyukilepo amba i Kamoni wa Yehova. Le ukevwana moyo? Le ukalonga namani shi muntu wamufutulula pa mwanda wa kulondalonda bitungo bya kiteokratike? Le ukaleka bano bantu bampikwa mumweno wa ku mushipiditu bekale na lupusa pa butongi bwandi bwa mu būmi? Nansha padi mwine Kidishitu i mulonge bubi bukatampe. Le ukafya kilubo kyandi mwanda wa kutyina kujimija madyese mu kipwilo nansha mwanda wa kutyina kutyumuna bantu bamuswele mutyima? Mu mwanda wa mfulo, shi mulangwe wandi i wa kulongolola dibajinji kipwano kyandi na Yehova, uketa “bakulumpe ba kipwilo” amba bamukwashe.—Tanga Yakoba 5:14-16.

10. (a) Le kuta mutyima bininge pa muswelo witumona bantu kukokeja kōna mumweno wetu namani? (b) Le tukakulupila bika shi tulonga bintu na kwityepeja?

¹⁰ Bibwanika padi twendanga tutama ku mushipiditu, ino abo banabetu mu lwitabijo betudingila. Madingi abo ampikwa budimbidimbi aketukwasha shi ketupele’opo pa mwanda wa mitatulo, mutyima wa kulama ntumbo yabo, nansha kukimba kubingija mwiendelejo wetu. Fwatakanya’po bidi shi wingila mwingilo pamo na banabenu mu lwitabijo. Le ukata mutyima bininge ku kuyuka muntu wa kutumbila milangwe miyampe ne mwingilo mukatampe omwingila? Shi bino ke bikufikile, kulupila amba ‘yewa udi ne mushipiditu wa kwityepeja ukamona ntumbo.’—Nk. 29:23.

11. Le tufwaninwe kwiivwana mu mutyima namani kitatyi kyobetufwija’ko, ne mwanda waka?

¹¹ Bakulumpe ne boba ‘basaka’ kwikala bakulumpe, nabo bafwaninwe kudyumuka kukimba ntumbo ya bantu. (1 Tem. 3:1; 1 Tes. 2:6) Le mwanetu ukalonga namani shi abamufwija’ko bya binebine pa mwanda wa kaji kaaingila biyampe? Padi kakeimikilapo mulawalawa na mwālongele Mulopwe Solo. (1 Sam. 15:12) Ino, le ukajingulula bukidi bonka’mba wābwenye kwingila pa buntu’tu bwa Yehova ne kukulupila amba, ukabwanya kwingila biyampe mu mafuku a kumeso enka shi waeselwa na Leza ne kukwashibwa nandi? (1 Pet. 4:11) Muswelo otwiivwana mu mutyima kitatyi kyobetutendela, ulombolanga muswelo wa ntumbo yotukimba.—Nk. 27:21.

‘BYAMAKOMWAMESO BYA SHENU BYOMULONGA’

12. Le i bika byālengeje Bayuda bamo bakomenwe kwivwana Yesu?

¹² Kintu kikwabo kibwanya kwitulengeja tuleke kumona ntumbo itamba kudi Leza i bilokoloko byetu. Bilokoloko bibi bibwanya kwitulengeja tukomenwe kwivwana bubinebine biyampe. (Tanga Yoano 8:43-47.) Yesu wālombwele Bayuda bamo amba, kebāimvwenepo musapu wandi mwanda wa ‘byamakomwameso bya shabo byobādi balonga.’

13, 14. (a) Le bakimbi banenanga bika pa bongolo ne diwi dya muntu? (b) Le i bika bikalombola muntu mwine otufwaninwe kwivwana?

¹³ Bintu byotusaka bidi na lupusa pa muswelo otwivwana. (2 Pet. 3:5) Yehova wētupangile na bukomo bwa kutendelwa bwa kupumpunya lunwa loketusakilepo. Ubalala bidi bityetye ne kuta mutyima bininge pa muswelo wishidile lunwa loivwana pano. Padi kwadipo wivwene’lo kitatyi kityetye kunyuma. Bukomo bwa bongolo bobe bubakukwashanga ute mutyima ku kintu kimo, koku bukomeja bwino bobe bwa kwivwana kwishila kwa lunwa. Ino bakimbi basokwele amba muntu ubwanya kukankalwa kusansanya lunwa, shi uteja mawi a bantu bavule banenena mwa kimo. Kino kilombola’mba, shi ubaivwana mawi abidi mwa kimo, ufwaninwe kutonga diwi dimo dyokata’ko mutyima bininge. Ukatonga enka diwi dyosaka kwivwana. Bayuda bādi balonga masakila a shabo Dyabola, kebāivwenepo Yesu.

¹⁴ Tutambulanga misapu itamba ku ‘njibo ya ñeni’ ne ku ‘njibo ya bulembakane.’ (Nk. 9:1-5, 13-17) Ñeni ne bulembakane bitudidilanga, ne kadi bitulomba kutonga’po kimo. Le tukatonga’po kyepi? Malondololo emanine pa muntu otusaka kusangaja. Mikōko ya Yesu ivwananga diwi dyandi ne kumulonda. (Yoa. 10:16, 27) ‘Ilamete ku bubinebine.’ (Yoa. 18:37, Bisonekwa Bitokele) ‘Keiyukilepo diwi dya beni.’ (Yoa. 10:5) Bano bantu betyepeje bamonanga ntumbo.—Nk. 3:13, 16; 8:1, 18.

‘INO YO NTUMBO YENU’

15. Le byamalwa bya Polo byādi “ntumbo” ya bakwabo namani?

¹⁵ Kūminina kwetu mu kulonga kiswa-mutyima kya Yehova kukwashanga bakwetu bamone ntumbo. Polo wāsonekēle kipwilo kya Efisesa amba: “Nsakila’mba, kemukapungila pa byamalwa byami bya pa bānwe, byo bidi bya ntumbo yenu.” (Ef. 3:13) Le byamalwa bya Polo byādi “ntumbo” ya bene Efisesa mu buluji’ka? Kwiteakanya kwādi kwiteakenye Polo kwibengidila nyeke nansha ke mu matompo, kulombola bene Efisesa amba dyese dyobādi nadyo dya kwikala bene Kidishitu dyādi na bulēme ne mvubu mikatampe. Shi Polo wāzozele paādi mu byamalwa, le kino kekyādipo kya kuleta musapu wa amba kipwano kyabo na Yehova, mwingilo wabo, ne lukulupilo lwabo kebyādipo na mvubu? Kūminina kwa Polo kwāzunzwile bwine Kidishitu ne kulombola’mba, kwikala mwanā bwanga kudi na mvubu kutabuka kitapwa kyo-kyonso.

16. Le i byamalwa’ka byāmwene Polo mu Lesetala?

¹⁶ Langa’po bidi lupusa lwādi na bupyasakane ne kūminina kwa Polo. Bilongwa 14:19, 20 unena amba: “Kwaīle konka baYudea, batamba mu Antyioka ne mu Ikoniuma, baningija bibumbo bya bantu ke bimwase Polo mabwe, bamukokela panja pa kibundi [kya Lesetala], ke bafwatakanya’mba, wafu. Ino bāna-babwanga byo badi bamujokoloka kwādi, bamutala, nandi walanguka wakatwela monka mu kibundi. Ebiya ke dyakesha bataluka ne Banabasa ponka baenda ku Debe.” Langa’po bidi pa kupwa’tu kumushiya kubwipi na lufu, ino wataluka difuku dilonda’ko kwenda lwendo lwa makilometele 100 kadi kwampikwa byendwa-nabyo na bidi’ko dyalelo!

17, 18. (a) Le Temote wālondele masusu a Polo mu Lesetala mu buluji’ka? (b) Le kūminina kwa Polo kwāikele na lupusa’ka padi Temote?

¹⁷ Le Temote wādi ubadilwa mu “bāna-babwanga” bākweshe Polo? Nsekununi idi mu mukanda wa Bilongwa keitōkeje’popo, ino bibwanika. Langulukila pa byobya byāsonekele Polo mu mukanda wandi wa bubidi kudi Temote amba: “Abe nobe walondele monka mu lufundijo lwami, ne mungikadilo mwami . . . bintu byamfikile mu Antyioka [kupangwa mu kibundi], ne mu Ikoniuma [kukanina kumwasa mabwe], ne mu Lesetala [kwaswa mabwe]; nabyo, leka! leka! byakupangwapangwa mo nadi nkankamenemo ne kukankamana, ino, yō, Mfumwami waunyongolwele.”—2 Tem. 3:10, 11; Bil. 13:50; 14:5, 19.

¹⁸ Temote ‘wālondele’ bino binkumenkume kadi wādi uyukile kūminina kwa Polo. Temote wāboile ñeni ku kimfwa kyandi. Polo kitatyi kyaākapempwile Lesetala, wāmwene amba Temote i mwine Kidishitu uleta kimfwa kiyampe, “wadi utendelwako kudi bāna babo ba mu Lesetala ne mu Ikoniuma.” (Bil. 16:1, 2) Mwenda mafuku, Temote wabwanya bisakibwa bya kusela biselwa bikatampe.—Fid. 2:19, 20; 1 Tem. 1:3.

19. Le kūminina kwetu kubwanya kwikala na lupusa’ka pa bakwetu?

¹⁹ Kūminina kwetu mu kulonga kiswa-mutyima kya Leza kukokeja kwikala na lupusa lumo lonka pa bakwetu—nakampata pa bankasampe bavule bakatama mwanda wa kwikala bengidi ba Leza ba mvubu mpata. Bana ba bwanga bankasampe betutalanga, baboila ñeni ku muswelo otunena ne ku bwino bwetu mu busapudi, enka ne kumwena ku muswelo otwikonda na bikoleja mu būmi. Polo ‘wākankamene mu bintu byonso’ mwanda wa bantu bonso badi nyeke na kikōkeji ‘bamone lupandilo ne ntumbo ya nyeke.’—2 Tem. 2:10.

20. Mwanda waka tufwaninwe kukimba nyeke ntumbo itamba kudi Leza?

²⁰ Penepa, tubulwe’po kwendelela na ‘kusaka enka ntumbo ya kwa Leza’? (Yoa. 5:44; 7:18) Bine! (Tanga Loma 2:6, 7.) Yehova ukapanga “būmi bwa nyeke ku boba . . . bakimba’nka ntumbo.” Pakwabo kadi, ‘kūminina kwetu mu kulonga biyampe’ kutononanga bakwetu bemanije nyeke amba bamone būmi bwa nyeke. Nanshi, kokaleka kintu nansha kimo kikukankaje kumona ntumbo ipāna Leza.

[Kifwatulo pa paje 25]

[Kifwatulo pa paje 28]

[Kifwatulo pa paje 29]

Bankasampe basangelanga kumona banunu bene Kidishitu bōminine