Bakwatakanyanga Bintu Bya Mfumwetu

¹ Mu myaka isekunwinwe mu Bible, kalama ye wādi upebwa mingilo mivule. O mwanda Abalahama wāpele kalama wandi kiselwa kya kukakimbila wandi mwana Isake mukaji. (Ngal. 24:​1-4) Uno kalama wādi na kiselwa kya kukwatakanya lutundu lwa Abalahama. Bine, kyādi kiselwa kikatampe. O mwanda ke kyakutulumukapo pānene Polo amba: “Bantu basakanga’mba, kalama ekale wabinebine.”​—⁠1 Kod. 4:​2, MB.

Kilobekwa kya Bwine Kidishitu

² Bible utelanga bipindi bimobimo bya mwingilo wa bwine Kidishitu bu kilobekwa. Kifwa, mutumibwa Polo wāyukije bene Efisesa ‘kilobekwa kya buntu bwa Leza bwāmupelwe pa mwanda wabo.’ (Ef. 3:2; Kol. 1:25) Wādi umona mwingilo wāmupelwe wa kusapula myanda miyampe ku mizo bu kilobekwa kyaādi ufwaninwe kufikija na kikōkeji. (Bil. 9:15; 22:21) Mutumibwa Petelo nandi wātumīne banababo bashingwe-māni mukanda’mba: “Ikalai na kizaji kya kwisepelela bānwe bene ne bene kwakubulwa miuningouningo. Monka mo mwatambwidile bānwe bonso kyabuntu, wa kyandi, wa kyandi, e monka mo mwipela’byo umbukata mwenu, pamo bwa batulama balumbuluke ba buntu bwa miswelo ne miswelo bwa kudi Leza.” (1 Pet. 4:​9, 10; Bah. 13:16) Byonso byādi na bene Kidishitu ba mu myaka katwa imbajinji byēbapelwe ku buntu bwa Yehova. Nanshi bādi batulama ba bino bintu, ba kwibingidija mu muswelo ufwaninwe bwine Kidishitu.

³ Dyalelo nadyo Batumoni ba Yehova bamonanga bintu mu muswelo umo onka. I bepāne kudi Yehova Leza, mwanda bayukile amba byonso byobadi nabyo​—⁠būmi bwabo, bukomo bwa ngitu yabo, bituntwa byabo​—⁠bibapelwe ku “buntu bwa miswelo ne miswelo bwa kudi Leza.” Byobadi batulama balumbuluke, bayukile amba badi na kiselwa ku meso a Leza kitala pa muswelo obengidija bino bintu. Kadi i bapebwe buyuki bwa myanda miyampe. Kino nakyo i kibīkwa kyobasaka kwingidija mu muswelo mulumbuluke, wa kutumbija dijina dya Yehova ne kukwasha bantu bakwabo bafikile pa kuyuka bubinebine.​—⁠Mat. 28:​19, 20; 1 Tem. 2:​3, 4; 2 Tem. 1:​13, 14.

⁴ Lelo Batumoni ba Yehova bavuijanga muswelo’ka kiselwa kya bu batulama kibapelwe? Lapolo wa mwaka wapityile’u ulombola’mba, bapityije nsaa mudiyala umo ne kupita mu busapudi bwa ‘myanda miyampe ya bulopwe’ mu ntanda yonso, baendeja ne bifundwa bya Bible 4 500 000 ne musubu ku bantu basepelela ino myanda miyampe. (Mat. 24:14) Kadi bayukilwanga bu batulama bakikōkeji ba Yehova ku byabuntu byobaletanga bya kukwatakanya nabyo mwingilo wingilwa ntanda yonso ne kulongolola Mobo abo a Bulopwe, ku kizaji kyobatambulanga nakyo batadi bendakana ne bene Kidishitu bakwabo, ne ku bukwashi bobakwashanga badi mu bufudile, kifwa banabetu badi mu bifuko mulwibwa mavita. Bine, bene Kidishitu babine bonso kya pamo bakwatakanyanga senene bintu bya Mfumwetu.

‘Kalama Wabinebine, Wamanwa’

⁵ Kino kilobekwa kekitalwengapo’nka na muntu ne muntu pa bula, mhm, ino kitalwanga ne na bulongolodi bonso butuntulu. Yesu wātelele kipwilo kya bene Kidishitu bashingwe-māni bakidi bano pantanda bu ‘kalama wabinebine, wamanwa.’ (Luka 12:42) Uno ‘kalama wabinebine’ udi na kiselwa kya kwabanya “bidibwa” ne kutangidila mwingilo wa busapudi bwa myanda miyampe mu mizo yonsololo. (Kus. 12:17) Pa kino, kabumbo ka kalama wabinebine, kemaninwe na Kitango Kyendeji, ko kabandaula muswelo wingidijibwa byabuntu bitūlwa mwanda wa kukwatakanya mwingilo pano pantanda ponso. Bino byabuntu bitūlwanga na mutyima umo, ne ‘kalama wabinebine, wamanwa,’ udi na kiselwa kya kwibitadija mwanda wa bikale kwingidijibwa’nka ku kitungo kyobitūdilwe, na tunangu, ne na mutyima wa kuleya ne kwibingidija senene.

⁶ Kifwa kimo kilombola muswelo wingidijibwanga byabuntu na tunangu i kwilundila’ko kwa mingilo ya kutampa mabuku ingila Batumoni ba Yehova mu ino myaka tutwa 20. Kwabanya kwabanibwa Mabible ne mikanda imanine pa Bible​—⁠kifwa mapepala, mabuku, mikanda, matrakte ne Misapu ya Bulopwe​—⁠kudi na mvubu mikatampe mu mwingilo wa kusambakanya “myanda-miyampe” mu ano “mafuku a kumfulo.” (Mako 13:10; 2 Tem. 3:⁠1) Ino Kiteba kya Mulami, kyo kingidilwa kibajinji kyabanibwa’mo ‘bidibwa pa kitatyi kifwaninwe’ ku bantu ba mu “kipango kya Leza” ne ku balunda nabo, “mikōko mikwabo” ya mu “kibumbo kikatampe.”​—⁠Mat. 24:45; Ef. 2:19; Kus. 7:9; Yoa. 10:⁠16.

⁷ Dibajinji, mabuku onso a Batumoni ba Yehova ādi alupulwa ku bitampilo bya bansunga, ino mu myaka ya 1920 kwakalwa ñeni na bengidi ba Yehova ya kwitampila’o abo bene, amba byo biyampe kadi bileya lupeto. Ku ñanjilo mu 1920, mingilo ya kutampa mabuku yāshilwile ikidi mityetye, ino bityebitye yēlundila’ko ke mingilo mikatampe ku Brooklyn. Kufika mu 1967, kitampilo kyātūlwa mu mobo asatu. Papo matanda makwabo nao āshilula kutampa, ino mu matanda mavule byāimikwa mwanda wa Divita dya Bubidi dya Ntanda.

⁸ Eyo, ino mingilo mu États-Unis yātandabwilwe, ino keyādipo ibwanya kusambakanya mabuku ntanda yonso. Divita pa kupwa, papita myaka, bāshitula monka, kukwabo baendeleja mingilo ya kutampa, kifwa mu Afrika wa Kunshi, mu Alemanye Fedelale, mu Angeletele, mu Kanada, mu Danemarke, mu Ngidiki ne mu Swise. Kufika ku ngalwilo kwa myaka ya 70, kwebweja Australi, Brezile, Finlande, Ghana, Jampani, Nijeria ne Filipine. Bitampilo bya matanda amoamo byadi bilupula mabuku. Papo bamishonele ba Ngileade bāfundijibwa mwa kutampila, kupwa batumwa mu matanda amoamo mwanda wa kukwasha banabetu bayuke mwa kuvuijija uno mwingilo.

⁹ Kufika mu myaka ya 1980, buvule bwa matanda atampa mapepala bwafika pa kibalwa kikatampe kya matanda 51.a Kino kilombola’mba bintu bya Mfumwetu byaingidijibwe biyampe. I bukamoni butendelwa bulombola kutandabuka kwa mwingilo wa Bulopwe. Bine, i bukamoni bukatampe bulombola bukwashi bwa na mutyima umo bwa Batumoni ba Yehova midiyo na midiyo ‘badi balēmeka Yehova na bintu byabo bya bulēme’! (Nk. 3:⁠9) Bino byonso bilombola’mba i batulama balumbuluke ba bintu bibapanga Yehova mu miswelo mishileshile.

Kwalamuka kwa Bintu

¹⁰ Mu myaka ya 1970 ne ku ngalwilo kwa myaka ya 1980, kwamwekele kwendelela kukatampe mu myanda ya kutampa mabuku, papo Batumoni ba Yehova bashilula kwingidija busendwe bupya. Kufika penepa, badi batampa na mutampilo wa kala witwa bu typografi. Mwenda mafuku washintwa, bashilula kwingidija mutampilo wa panopano witwa bu offset. O mwanda kekutampwanga mabuku mayampe a bifwatulo bya misombelo iná pa kyaba kya ibidi kete (ufita ne mukwabo) yadi itampwa na mashini a kala. Kupwa, kompyuta waiya kwalamuna mingilo yadi ibadikila kutampa kwinekwine. Batumoni ba Yehova balupula busendwe bwa MEPS bwa kutweja bilembwa, kwibipanga pa dyani senene, ne kwibitampa na mashini a mudilo, buno busendwe bupēlejanga mingilo ya kutampa mabuku mu ndimi 370 ne musubu. I kutupu busendwe bwa bansunga nansha bumo budingakene na MEPS ku buvule bwa ndimi bwalupula.

¹¹ Kwingidija busendwe bwa MEPS ne manwa makwabo mapya, kifwa a kutuma mikanda na makompyuta, i kulete kwendelela kukatampe mu kulupula bidibwa pa kitatyi kifwaninwe. Kitatyi kunyuma, padi pengidijibwa busendwe bwa kala, bishinte bya mapepala a mu ndimi ingi, kutalula’mo Angele kete, byadi bilupuka myeji, pakwabo mwaka kupwa kulupuka’byo mu Angele. Ino pano, Kiteba kya Mulami kilupukanga pa kimo mu ndimi 115 ne Amkeni! mu ndimi 62. Kino kishintulula’mba kujokoloka ntanda yonso bantu 95 ne kupita pa katwa batanwanga ku kifundwa kya Kiteba kya Mulami kya ku yenga ne yenga kilongolwelwe na Batumoni ba Yehova babandaulanga kishinte kimo mu kitatyi kimo kyonka. Bine, i dyese dikatampe! Kutambija kutambijibwe buno busendwe bupya kulombola bine’mba bintu bya Mfumwetu bingidijibwanga senene.

Bisakibwa Bishileshile mu Myanda ya Bulongolodi

¹² Byokudi ano manwa mapya, bisakibwa bya bulongolodi bwa Batumoni ba Yehova mu myanda ya kutampa pano i bishinte. Bitampilo bipya (offset) bingilanga bukidibukidi kupita byobya bya kala (bya typografi), ino bilombanga lupeto luvule. Bingidilwa bya mudilo ne makompyuta bingilanga mingilo ilongwa kumeso kwa kutampa​—⁠kifwa bulembi, bwalamuni, mwingilo wa bifwatulo ne wa kwibitandika​—⁠bidi na bukwashi bukatampe kupita byobya bya kala, ino bidi na lupoto luvule bininge. Pano kyamwekele’mba kutampa mapepala mu matanda 51 meshile kekwadipo kukileya lupeto senene. O mwanda, mu myaka ya 1990, ‘kalama wabinebine’ wabandawile dipya ino ngikadilo. Lelo wafudile ku mulangwe’ka?

¹³ Bubandaudi bwalombwele’mba ‘bintu bya bulēme’ bileta Batumoni ba Yehova ne balunda nabo bikengidijibwa senene shi mwingilo wa kutampa ulongololwe monka dipya. Pa kino, kutyepejibwanga bityebitye buvule bwa misambo itampa. Alemanye washilula kutampa mapepala a matanda mavule a mu Bulaya bwa kutunduka ne kushika, kubadila’mo ne amoamo adi akītampila ao mene mapepala. Itali ulupulanga mabuku a kwenda mu Afrika ne mu Bulaya bwa mu bwikike bwa Kunshi ne Kutunduka, kifwa mu Ngidiki ne mu Albani. Mu Afrika mudi’nka Nijeria ne Afrika wa Kunshi bobatampa mapepala kete. Uno mwingilo wa kulongololwa dipya wingilwanga mu bipindi byonso bya ntanda.

Myanda Ifwaninwe Kuta’ko Mutyima

¹⁴ Mu Kweji 7, 1998, mwingilo wa kutampa mapepala ukemikwa mu matanda amoamo a mu Bulaya, kifwa mu Otrishe, mu Danemarke, mu France, mu Ngidiki, mu Pays-Bas ne mu Swise. Mwingilo wa kutampa mapepala mu Bulaya ukalongwa na Alemanye, Angeletele, Espanye, Finlande, Itali ne Swede. Lelo i pa mwanda wa bika patongelwa matanda akendelela na kutampa ne oa akaleka kutampa? ‘Kalama wabinebine’ udi na kiselwa kya kukwatakanya na tunangu bintu bya Mfumwetu, o mwanda i mupikule lupeto lulupulwa pa kutampa ne kwabanya mapepala. I mubandaule ne bijila bya ano matanda mwanda wa kumona i kwepi kukokeja kutampwa ne kwabanibwa mabuku mu ngikadilo miyampe ilonda bijila.

¹⁵ Tuyukei amba ino mingilo ya kutampa yendanga imikwa mu matanda amo ino ivudijibwa mu makwabo na bubinga. I kipēla kutampa mu ntanda imo mabuku afwaninwe kutumwa mu matanda mavule makwabo; nabya tukengidija senene bingidilwa bileta bulēme. Pano mingilo ya kutampa ikengilwa’nka kokwa kekulombepo lupeto luvule, kudi bingidilwa biyampe ne ngikadilo miyampe ya mwa kutumina mabuku. Kuno ko kwingidija senene bintu bya Mfumwetu. Eyo, kwimika kutampa mabuku mu ntanda kampanda kekushintululapo amba busapudi nabo bubaimikwa’mo. Mukatumwa nyeke mabuku mavule, ne tutwa twa Batumoni ba Yehova badi mu ano matanda bakendelela na kusapula “myanda-miyampe ya ndoe” ku bantu nabo. (Ef. 2:17) Bine, kuno kulongololwa kupya kudi na kamweno ka kuleya lupeto, kadi kulupulanga ne bipa bisangaja.

¹⁶ Kifwa, mashini mavule a panopano adi mu Danemarke, mu Ngidiki, mu Pays-Bas ne mu Swise i matumwe mu Nijeria ne mu Filipine. Banabetu ba bwino bayukile ano mashini i betabe ku lwito lwa kukeatwala ne kufundija banabetu ba mu ano matanda mwa kwiengidijija. Pano nao keatampanga mapepala mayampe mpata pamo bwa atampwa mu matanda makwabo.

¹⁷ Kamweno kakwabo i kano, lupeto lwa kutampa nalo mapepala pano lufutwanga na ano matanda endelela na uno mwingilo. Ino lwa matanda aimika kutampa mapepala pano lwingidijibwanga ku bintu bikwabo, kifwa kūbaka Mobo a Bulopwe ne kukwasha banabetu badi mu matanda mudi bufudile. Shi ke pano, uno mwingidijijo muyampe wa bintu bya Mfumwetu ubafikidija senene pano pantanda ponso binenwa bya mutumibwa Polo byaānene bene Kodinda amba: “Nkīsambilangapo kino, mwanda wa kunena’mba: Bakwenu bapelelwe, bānwe mulemenwe; mhm; i ku dingakenya pamo ponka’mba, kuvudilwa kwenu kwa uno mwaka uno’u kufikile pamo mukubulwa’byo mwabo; . . . amba kwikal[e] kudingakenya pamo ponka.”​—⁠2 Kod. 8:​13, 14.

¹⁸ Kuno kulongololwa kupya kubaningisha monka kipwano kya pabwipi kipwene Batumoni ba Yehova ba ntanda yonso, bamo na bakwabo. Batumoni ba mu Danemarke kebakolelwapo pa kutambula mapepala atampwa mu Alemanye, nansha byobadi betampila’o abo bene dibajinji. Balombolanga kufwija’ko kukatampe pangala pa mingilo ivuija banababo ba mu Alemanye. Lelo Batumoni ba Yehova ba mu Alemanye i bafītwe pa kumona byabuntu byabo bingidijibwa mwanda wa kutampa mabuku emanine pa Bible engidijibwa mu Danemarke​—⁠nansha mu Rusi, mu Ukrene ne mu matanda makwabo? Nansha dimo. I basepelele mpata, mwanda bayukile amba byabuntu bya banababo ba mu ano matanda bikokeja kwingidijibwa ku bisakibwa bikwabo.

Tukwatakanyei Bintu Senene

¹⁹ Mu Mobo a Bulopwe onso a Batumoni ba Yehova ba ntanda yonso mudi kasanduku kasonekelwe’po amba “Byabuntu bya kukwatakanya nabyo mwingilo wingila Sosiete pano pantanda ponso​—⁠Mateo 24:14.” Byabuntu bya kwisakila bitūlwanga mu tuno tumasanduku bingidijibwanga konso kudi kisakibwa kampanda. ‘Kalama wabinebine’ ye utyibanga mbila ya kwingidija bino byabuntu. O mwanda byabuntu bitūlwa mu kasanduku kampanda mu ntanda kansangwa bikokeja kukwasha ku mingilo ya Batumoni ba Yehova mu ntanda kabidye ya kulampe, ku tununu twa makilometele. Bino byabuntu bikwashibwanga nabyo banabetu bene Kidishitu bafikilwa na bimpengele bya kimpumpu, kivula, kintenshi nansha divita. Bikwashanga ne bamishonele bengila mu matanda 200 ne kupita.

²⁰ Pavule pene, myanda ya lupeto isambwanga mu bipwilo bya Batumoni ba Yehova musunsa umo kete pa kweji, kadi mu minite mityetye kete. Mu Mobo a Bulopwe nansha ke ku bitango kekwikalangapo mukongo. I kutupu muntu nansha umo uningilwanga kuleta lupeto ne kadi kebalombangapo bukwashi ku bitango bikoñanga lupeto. Divule, Kiteba kya Mulami kilupulanga kishinte kimo kete pa mwaka kishintulula’mba, boba basakile bakokeja kuleta byabuntu ku Sosiete Watch Tower bya kukwatakanya nabyo mwingilo wa ntanda yonso. Mu Amkeni! kemwikalangapo nansha dimo myanda itala lupeto lwa Sosiete. Shi bidi namino, lelo mwingilo mukatakata wa busapudi wingilwa pi na pi, wa kūbaka Mobo a Bulopwe malumbuluke, kukwasha ku mwingilo wa pa bula wa kitatyi kyonso ne kukwasha bene Kidishitu badi mu bufudile ubwanikanga namani? Yehova weselanga bengidi bandi mu muswelo utulumukwa pa kulangula mobadi mutyima wa kyaba bulāle. (2 Kod. 8:⁠2) Pa kino, tubafwija’ko boba bonso ‘batumbija Yehova na bintu byabo bya bulēme.’ Bekale kukulupila na bubine amba ‘kalama wabinebine’ wendelelanga na kukwatakanya bintu bya Mfumwetu! Tubalombe Yehova esele mpangiko yonso ikwatwa ya kutandabula mwingilo pano pantanda ponso.

[Kunshi kwa dyani]

[Binenwa bya Kifwatulo pa paje 1]

[Kunshi kwa dyani]