Wilame Nyeke ku Matompo

1-2. (a) Le Yesu wāpele bandi bana ba bwanga kidyumu’ka? (b) Mwanda waka bana ba bwanga bāshile Yesu? (Tala ne bifwatulo.)

“MUSHIPIDITU shao usakanga, ino ngitu i mikōkekōke.”a (Mat. 26:41b) Yesu wālombwele kupityila ku bino binenwa’mba wivwanije kubulwa kubwaninina kwetu. Inoko mu binenwa byandi mwādi ne kidyumu kya amba: Dyumukai kwikulupila bipitepite. Mansá matyetye kumeso kwa Yesu kunena bino binenwa, bana ba bwanga bālombwele na kikulupiji amba basumininwe kulamata Mfumwabo. (Mat. 26:35) Bādi na kukanina kuyampe. Inoko kebājingulwilepo amba mu ngikadilo mikomo, bakajimija bukidi bonka bukomo bwabo bwa kulonga byoloke, kebalonga bibi. O mwanda Yesu wēbadyumwine amba: “Keshai’nka kukesha ne kulombela kyaba kyonso, kutyina’mba mwakatwela mu kutompibwa.”—Mat. 26:41a.

² Kya bulanda, bana ba bwanga kebāendelelepo kukesha. Le Yesu paākwetwe, bāmulamete nansha bāponēne mu dikinga dya kunyema? Byokebāikelepo kutadija, bana ba bwanga bālongele enka bintu byobānenene amba kebākalonga’byopo nansha dimo—ko kunena’mba kushiya Yesu.—Mat. 26:56.

3. (a) Mwanda waka tufwaninwe kwepuka kwikulupila bipitepite pa kushala ba lulamato kudi Yehova? (b) I bika byotusa kwisambila’po mu kino kishinte?

³ Ketufwaninwepo kulanga’mba tukekala nyeke bakomo mwanda wa kulonga byobya byoloke. Na bubine, twi basumininwe kuleka kulonga kintu nansha kimo kiketupalula kudi Yehova. Inoko kadi twi ba kubulwa kubwaninina ne babwanya kuponena bukidi bonka mu kutompibwa. (Loma 5:12; 7:21-23) Tubwanya kwitana bukidi bonka mu ngikadilo ibwanya kwitutūla pa ditompo dya kulonga bintu bibi. Pa kushala ba lulamato kudi Yehova ne kudi wandi Mwana, tunenwe kulonda madingi a Yesu a kutadija na matompo abwanya kwitulengeja tulonge bubi. Kino kishinte kisa kwitukwasha tulonge namino. Dibajinji, tusa kubandaula i mu myanda’ka motunenwe kutadija bininge. Kupwa, tusa kwisambila’mo pa muswelo wa kutadija na matompo. Ku mfulo, tusa kubandaula muswelo otubwanya kushala nyeke batadije.

LE I MU MYANDA’KA MOTUNENWE KUTADIJA NYEKE?

4-5. Mwanda waka tufwaninwe kutadija nyeke nansha ke na bubi butyebutye?

⁴ Nansha ke bubi butyebutye bubwanya kuzozeja kipwano kyetu na Yehova. Kadi, bubwanya kwitufikija ku kulonga bubi bukatampe.

⁵ Batwe bonso tutanwanga na matompo a kulonga bubi. Inoko batwe bonso tudi na bukōkekōke bwishile, padi bwa kulonga bubi bukatampe, kuponena mu mwiendelejo wa disubi, nansha kwikala bu kikwatwa kya mulangilo wa ino ntanda. Kimfwa, muntu umo ubwanya kwikonda na ditompo dya kulonga busekese. Muntu mukwabo ubwanya kusakasaka kulonga bilongwa bya disubi pamo bwa kwikaila ku byamutaka, nansha kutala porno. Inoko ungi nandi ubwanya kwikonda na kityino kya bantu, milangwe ya bwanapabo, kuloba bukidibukidi, nansha na bukōkekōke bukwabo. Monka munenena’byo Yakoba, “muntu ne muntu utompibwanga pa kukokwa ne kongolwa na bya kusakasaka bya aye mwine.”—Yak. 1:14.

6. Le i mu mwanda’ka motufwaninwe kwikala bampikwa budimbidimbi?

⁶ Lelo uyukile’ko bintu kampanda bikutūlanga bukidibukidi pa ditompo? I kyaka kikatampe kusūla bukōkekōke bwetu nansha kulanga’mba twi bakomo ketubwanyapo kulonga bubi. (1 Yo. 1:8) Vuluka, Polo wālombwele amba nansha ke boba “babwenye bisakibwa ku mushipiditu,” babwanya kuponena mu kutompibwa shi kebatadijepo. (Ngt. 6:1) Tufwaninwe kwikala bampikwa budimbidimbi na batwe bene ne kwitabija bukōkekōke bwetu mu myanda kampanda.—2 Ko. 13:5.

7. Le i bika byotunenwe kuta’ko mutyima bininge? Leta kimfwa.

⁷ Le i bika byotufwaninwe kulonga shi tubajingulula bintu bitutūlanga bininge pa ditompo? I kulonga bukomo bwa kwibikomena! Kimfwa, mu kitatyi kyāsonekelwe Bible, bibelo byo byādi bu kifuko kizoze kya lubumbu lwa kibundi. O mwanda balami bavule bādi pa kibelo mwanda wa kulama kibundi. Ne batwe netu, tunenwe kuta mutyima bininge pa bukōkekōke bwetu mwa kulwila nabo senene.—1 Ko. 9:27.

MUSWELO WA KWILAMA

8-9. Le nsongwalume wisambīlwepo mu Nkindi shapita 7 wādi ubwanya kwepuka namani kulonga bubi bukatampe? (Nkindi 7:​8, 9, 13, 14, 21)

⁸ Le i muswelo’ka otubwanya kwilama? Tubandaulei’ko ñeni yotubwanya kuboila kudi nsongwalume wisambīlwe’po mu Nkindi shapita 7. Wālongele busekese na mwana-mukaji wa busekese. Vese 22 witulombola’mba uno nsongwalume wāmulondele ‘ponka na ponka.’ Inoko monka mulombwela’kyo mavese abadikile, wālongele bintu bivule byāmufikije bityebitye ku kulonga bubi.

⁹ Le i bika byāmufikije ku kulonga bubi? Dibajinji, “wadi upita mu dishinda kubwipi na difinko dya [mwana-mukaji wa busekese]” ku kyolwa. Kupwa, wāenda dya ku yandi njibo. (Tanga Nkindi 7:8, 9.) Ebiya paāmwene mwana-mukaji, kāmusāsukilepo. Inoko, aye wāitabija mififyo yandi, ne kumuteja paādi umusapwila myanda ya bitapwa bya kipwano byaālambwile, padi mwanda wa kumulengeja alange amba ke muntupo mubi. (Tanga Nkindi 7:13, 14, 21.) Shi uno nsongwalume kālongelepo bino bintu byonso bya kubulwa tunangu, wādi wa kwepuka ditompo dya kulonga bibi ne kuleka kulonga bubi.

10. Le i muswelo’ka ubwanya muntu dyalelo kulonga bilubo na byālongele uno nsongwalume?

¹⁰ Nsekununi ya Solomone ilombola bintu bibwanya kufikila mutōtyi yense wa Yehova. Ubwanya kuponena mu kulonga bubi bukatampe kupwa kalanga’mba bibalogeka ‘kiponka na ponka.’ Nansha padi ubwanya kunena’mba, “Bibalongeka’tu mu kitulumukila.” Inoko shi alangulukile pa bilongekele, ukajingulula’mba kudi bintu kampanda byampikwa tunangu byalongele bimufikije ku kulonga bubi. Bino bintu bibwanya kwikala padi i kupwana na balunda babi, kwipwija mukose na bintu bibi nansha kunangila ku bifuko bitatanwa—padi na kwenda’ko aye mwine nansha kupityila ku Entelenete. Padi kadi walekele kulombela, kutanga Bible, kutanwa ku kupwila, nansha kusapula. Pamo’nka bwa nsongwalume wisambīlwe’po mu Nkindi, bibwanika kalongelepo bubi mu kitulumukila.

11. Le i bintu’ka byotufwaninwe kwepuka pa kwilama ku bubi?

¹¹ Le i ñeni’ka yotuboila’ko? Tufwaninwe kwepuka bubi ne bintu byonso bibwanya kwitufikija ku kwibulonga. Solomone wālombwele kino patōka paāpwile kusekununa lusango lwa nsongwalume ne mwana-mukaji wa busekese. Paēsambīle pa mwana-mukaji wāletele madingi a amba: “Kokalumbakena mu tushinda twandi.” (Nki. 7:25) Kadi wānenene pangala pa uno mwana-mukaji moneke amba: “Ikala kulampe nandi; kokafwena kubwipi na kibelo kya yandi njibo.” (Nki. 5:3, 8) Bine, twilamanga ku bubi na kwikala kulampe na kintu kyo-kyonso kibwanya kwitufikija ku kwibulonga.b Muno mubadilwa ngikadilo nansha bintu ke bibipo ku bene Kidishitu inoko bibwanya kwitutūla pa ditompo dya kulonga bibi.—Mat. 5:29, 30.

12. Le Yoba wāsumininwe kulonga bika, ne kino kyāmukweshe namani elame ku kutompibwa? (Yoba 31:1)

¹² Pa kwepuka ngikadilo ibwanya kwitufikija ku kulonga bubi, tufwaninwe kusumininwa kwikala batale. Bino byo byālongele Yoba. ‘Wāsambile kipwano na meso andi’ kya kuleka kutala bana-bakaji bakwabo na kilokoloko kya busekese. (Tanga Yoba 31:1.) Kuno kusumininwa kwāmukweshe aleke kulonga makoji. Netu tubwanya kusumininwa kupela kintu kyo-kyonso kiketufikija ku kutompibwa.

13. Mwanda waka tufwaninwe kulama milangwe yetu? (Tala ne bifwatulo.)

¹³ Kadi tufwaninwe kulama milangwe yetu. (Div. 20:17) Bamo balañanga’mba shi muntu ulangulukila pa bilokoloko bibi ino kafikilapo mu kwibilonga, ke bibipo. Inoko i bibi kulanga namino. Mwanda muntu pālangulukila pa bintu bibi, po pene ukasaka bininge kulonga bintu byalangulukila’po. Mu muswelo kampanda, utūlanga’ko aye mwine ditompo dine dyakashilula kulwa nadyo mwanda wa kwidikomena. Shako, kyaba kimo milangwe mibi ibwanya kwitwiya mu ñeni. Kya mvubu i kutalula ino milangwe kiponka na ponka ne kwiipingakanya na milangwe miyampe. Potulonga namino, twikiñanga ku kulonga bubi bukatampe mwanda ketulekelepo milangwe mibi ikale ke bilokoloko bikomo.—Fid. 4:8; Kol. 3:2; Yak. 1:13-15.

14. Le i bika bikwabo biketukwasha twilame ku kutompibwa?

¹⁴ Le i bika bikwabo byotunenwe kulonga pa kwilama ku kutompibwa? Tufwaninwe kukulupila bya binebine amba tukemwena nyeke byabuyabuya mu kukōkela bijila bya Yehova. Kyaba kimo tubwanya kulwa pa kukwatañanya milangwe yetu, ne bya kusakasaka byetu na byobya bitabijibwe na Leza. Inoko nsangaji yetu ikekala mivule kutabuka bukomo botulonga.

15. Le kwikala na bya kusakasaka biyampe kuketukwasha namani twilame ku kutompibwa?

¹⁵ Tunenwe kwikala na bya kusakasaka biyampe. Shi twifunde ‘kushikwa kibi ne kusanswa kiyampe,’ tukaningija kusumininwa kwetu kwa kulonga byoloke ne kwepuka ngikadilo iketufikija ku kulonga bubi. (Amo. 5:15) Kadi bya kusakasaka biyampe biketupa bukomo bwa kwimanija shi tubatanwa mu ngikadilo itutūla pa ditompo mine yoketwadipo twikingile’ko nansha kulangila’mba ibwanya kwitufikila.

16. Le mingilo ya ku mushipiditu ibwanya kwitukwasha namani twikale belame? (Tala ne bifwatulo.)

¹⁶ Le i muswelo’ka otubwanya kwikala na bya kusakasaka biyampe? I na kwipāna bininge mu mingilo ya ku mushipiditu. Potudi ku kupwila nansha mu busapudi, ketupēlelwangapo kutompibwa kulonga bintu bibi. Inoko tuningijijanga’ko mutyima wetu wa kusaka kusangaja Yehova. (Mat. 28:19, 20; Bah. 10:24, 25) Potutanga Kinenwa kya Leza, kwifunda’kyo ne kulangulukila’po, tukomejanga buswe botusenswe kyokya kiyampe ne kushikididilwa kyokya kibi. (Yos. 1:8; Ñim. 1:2, 3; 119:97, 101) Vuluka, Yesu wālombwele bandi bana ba bwanga amba: “[Lombelai] kyaba kyonso, kutyina’mba mwakatwela mu kutompibwa.” (Mat. 26:41) Potupityija kitatyi pamo na Tata wetu wa mūlu mu milombelo, tumwenanga mu bukwashi bwandi ne kuningija kusumininwa kwetu kwa kumusangaja.—Yak. 4:8.

WILAME NYEKE

17. Le i bukōkekōke’ka bwāendelele kwikonda na Petelo?

¹⁷ Tubwanya padi kunekenya lonso bukōkekōke bwetu kampanda. Inoko tubwanya kumona’mba bukōkekōke bumo bukyendelela kwitukambakanya. Twisambilei’ko pa kimfwa kya mutumibwa Petelo. Wāponēne mu kityino kya bantu paātunine Yesu misunsa isatu. (Mat. 26:69-75) Byāmwekele amba Petelo wānekenye uno moyo paāpene bukamoni pampikwa moyo ku meso a Sanedini. (Bil. 5:27-29) Inoko myaka kampanda pa kupita’po, “mwanda’tu wa kutyina boba ba disao,” wālekēle kudīla pamo na bene Kidishitu ba mu mizo. (Ngt. 2:11, 12) Kityino kya bantu kyāmujokēle. Padi wādi kekinekenye ne pa mfulo.

18. Le i bika bibwanya kulongeka na bukōkekōke bumo?

¹⁸ Netu tubwanya kutanwa mu ngikadilo pamo bwa ino. Muswelo’ka? Bukōkekōke botulanga’mba ketudi bebukomene bubwanya kujoka ne kwitutūla monka pa ditompo. Kimfwa tutu umo unena’mba: “Nakomēne kutala porno mu bula bwa myaka dikumi ne kukulupila’mba nanekenya makambakano ami. Inoko bukōkekōke bwami bwadi pamo bwa nyema wa kyaka ufyeme, wilaije kitatyi kiyampe kya kubotokelañana.” Inoko na bya dyese, uno tutu waendelele kulwa na bukōkekōke bwandi. Wajingulwile amba unenwe kulonga bukomo difuku ne difuku mwanda wa kukomena buno bukōkekōke—padi mu būmi bwandi bonso mu ino ngikadilo ya bintu. Na bukwashi bwa wandi mukaji ne bwa bakulumpe pa kipwilo, wakwete’ko manwa masumininwe mwanda wa kuleka kutala porno.

19. Le i bika byotubwanya kulonga pa kukomena bukōkekōke boketwakomēne?

¹⁹ Le i bika byotubwanya kulonga pa kukomena bukōkekōke boketwakomēne inoko kebwetufikije ku kulonga bintu bibi? I na kulonda madingi a Yesu atala pa kutompibwa a amba: “Keshai’nka kukesha.” Nansha ke kitatyi kyowimona bu mukomo, epuka ngikadilo ibwanya kukutūla pa ditompo. (1 Ko. 10:12) Endelela kulonga bintu ke bikukwashe kala ukomene bwabo bukōkekōke. Nkindi 28:14 inena’mba: “Wa nsangaji i muntu wilamine nyeke.”—2 Pe. 3:14.

BYOTUKAMWENA MU KWILAMA NYEKE

20-21. (a) Le i byabuyabuya’ka byotukamwena’mo shi twilame ku matompo? (b) Le i bika biketulongela Yehova shi tulonge bukomo bwa kukomena matompo? (2 Bene Kodinda 4:7)

²⁰ Tukulupilei amba kwendelela kwilama ku matompo i kwa mvubu mpata. Nansha shi bubi bubwanya kwitūletela “nsangaji ya lupito” ya muswelo’ka, kwiendeja mungya misoñanya ya Yehova kuketuletela nsangaji mivule kutabuka. (Bah. 11:25; Ñim. 19:8) O mwanda mwine twi batonge kwiendeja mungya mashinda andi. (Ngo. 1:27) Namino tukekala na mutyima wa mundamunda otōka ne kubadilwa mu boba bakapyana būmi bwa nyeke.—1 Tm. 6:12; 2 Tm. 1:3; Yude 20, 21.

²¹ Na bubine “ngitu i mikōkekōke.” Ino kino kekishintululapo amba ketubwanyapo kulonga’po kintu pa bukōkekōke bwetu. Yehova udi’ko mwanda wa kwitupa bukomo botusakilwa. (Tanga 2 Bene Kodinda 4:7.) Ino tala, bukomo bwitupānga Leza i bobwa butabukile bwikalanga na bantu. Inoko dibajinji, tunenwe kwingidija bukomo bwetu mwanda wa kulwa na matompo. Shi tulonge namino, tubwanya kukulupila’mba Yehova ukalondolola milombelo yetu na kwitubweja’ko bukomo botusakilwa. (1 Ko. 10:13) Bine, na bukwashi bwa Yehova tubwanya kwilama ku matompo.