Vuluka Kulombela Pangala pa Bantu Bakwabo

1. Le tubayuka namani amba milombelo yetu i ya mvubu mpata kudi Yehova?

MILOMBELO i mpangiko ya kutendelwa. Langulukila pa kino: Yehova i mupe bamwikeulu mingilo kampanda. (Ñim. 91:11) Kadi i mupe wandi Mwana biselwa bikatampe. (Mat. 28:18) Ino le tunene namani pa mwanda utala kuteja milombelo? Kino i kintu kīlamine Yehova aye mwine. Yehova ye muntu umo kete “wivwananga milombelo” yetu.—Ñim. 65:2.

2. Le mutumibwa Polo i mwitushile kimfwa’ka mu mwanda utala kulombela pangala pa bantu bakwabo?

² Nansha shi tubwanya kusapwila Yehova makambakano etutala, ino tufwaninwe kulombela ne pangala pa bantu bakwabo. Bino ye byālongele ne mutumibwa Polo. Kimfwa, wālembēle kipwilo kya mu Efisesa amba: “Nemutelanga kyaba kyonso mu milombelo yami.” (Ef. 1:16) Kadi Polo wādi ulombela pangala pa muntu ne muntu. Kimfwa wāsapwidile Temote amba: “Mfwijanga’ko Leza, . . . kadi nkilekangapo nansha dimo kukuvuluka mu kuzenza konzenzanga bufuku ne dyuba.” (2 Tm. 1:3) Polo wādi ufwaninwe ne kulombela pangala pa makambakano andi. (2 Ko. 11:23; 12:​7, 8) Ino nansha nankyo, wādi witūdila’ko kitatyi kya kulombela pangala pa bantu bakwabo.

3. Mwanda waka tubwanya kwilwa kulombela pangala pa bantu bakwabo?

³ Kitatyi kimo tubwanya kwilwa kulombela pangala pa bantu bakwabo. Mwanda waka? Kaka umo mwine Kidishitu witwa bu Sabrinaa uleta’ko bubinga bumo. Unena’mba: “Twi bavudilwe bya kulonga mu būmi mu ino ngikadilo ya bintu. Tubwanya kuta mutyima na kulombela pangala pa makambakano etu ne bisakibwa byetu.” Le nobe bikufikilanga kitatyi kimo? Shi i amo, kino kishinte kisa kukukwasha. (1) kisa kushintulula mwanda waka kulombela pangala pa bantu bakwabo i kwa kamweno (2) kisa kukupa manwa obwanya kwingidija pa kufikila’po.

MWANDA WAKA TULOMBELE PANGALA PA BANTU BAKWABO?

4-5. Le kulombela pangala pa bantu bakwabo kudi na “lupusa lukatampe” muswelo’ka? (Yakoba 5:16)

⁴ Kulombela pangala pa bantu bakwabo kudi na “lupusa lukatampe.” (Tanga Yakoba 5:16.) Le bine kulombela pangala pa bantu bakwabo kubwanya kushinta ngikadilo yabo? En-en, kubwanya. Yesu pa kuyuka’mba mutumibwa Petelo usa kumutuna, wānenene amba: “Nazenze mu milombelo pa mwanda obe amba lwitabijo lobe kelwakizoza.” (Luka 22:32) Polo nandi wāyukile amba milombelo ibwanya kushinta ngikadilo idi’mo muntu. Paākutyilwe pampikwa mwanda mu Loma, wālembēle Filemone amba: “Nkulupile amba pa milombelo yenu nsa kwalujibwa komudi.” (Fil. 22; tala bilembwa bya kwifunda mu Angele “nkulupile amba pa milombelo yenu.”) Kino ye kyālongekele. Bukidi bonka Polo wākutulwilwe, kadi wāshilwile monka mwingilo wa busapudi.

⁵ Shako kino kekishintululapo amba, tufwaninwe kuningila Yehova alonge’po kintu kitatyi kyotulombela. Uyukile makambakano ekonda na bengidi bandi, kadi kitatyi kimo uloñanga’po kintu mwanda wa kwibakwasha. Kuyuka kino kwitukwashanga tulombole Yehova makambakano otwikonda nao mu milombelo, kupwa tushiye na kikulupiji kyonso makambakano mu makasa andi.—Ñim. 37:5; tala 2 Bene Kodinda 1:11 ne bilembwa bya kwifunda mu Angele.

6. Le kulombela pangala pa bantu bakwabo kwitulengejanga twiivwane namani pobadi? (1 Petelo 3:8)

⁶ Kulombela pangala pa bantu bakwabo kwitukwashanga tutamije “mutyima wa lusalusa.” (Tanga 1 Petelo 3:8.) Muntu wa mutyima wa lusalusa, uyukanga makambakano ekonda na muntu kadi usakanga kumukwasha. (Mako 1:​40, 41) Mukulumpe umo witwa bu Michael unena’mba: “Kulombela pangala pa bisakibwa bya bantu bakwabo, kunkwashanga ndyuke makambakano obekonda nao ne kino kinengejanga nebasanshilwe’ko bininge. Neivwananga bu napwana nabo nansha shi kebabwanyapo kujingulula kino.” Mukulumpe mukwabo witwa bu Richard ulombola mvubu mikwabo. Unena’mba: “Kitatyi kyotulombela pangala pa muntu kampanda, twikadilanga’ko na mutyima wa kumukwasha.” Ubweja’ko amba: “Kitatyi kyotukwasha muntu kampanda otutela mu milombelo mu muswelo mupotoloke, nabya tukwashanga mu muswelo kampanda ku malondololo a milombelo yotulombela pangala pandi.”

7. Le kulombela pangala pa bantu bakwabo kwitukwashanga namani twikale na mumweno mujalale pa makambakano etu? (Bene Fidipai 2:​3, 4) (Tala ne bifwatulo.)

⁷ Kulombela pangala pa bantu bakwabo kwitukwashanga twikale na mumweno muyampe pa makambakano etu. (Tanga Bene Fidipai 2:​3, 4.) Umo ne umo motudi, utanwanga na makambakano kampanda alupuka ku kwikala mu ntanda yendejibwa na Dyabola. (1 Yo. 5:19; Kus. 12:12) Shi tudi na kibidiji kya kulombela pangala pa bantu bakwabo, tuvulukanga’mba “kisaka kituntulu kya [banabetu] . . . kifikilwanga na masusu amo onka.” (1 Pe. 5:9) Pania umo witwa bu Katherine unena’mba: “Kulombela pangala pa bantu bakwabo kumvulujanga’mba nabo bekondanga na makambakano kampanda. Kino kinengejanga ndeke kuta mutyima bininge pa makambakano ami.”

BASAKILWA MILOMBELO YETU

8. Leta bimfwa bya bantu botubwanya kutela mu milombelo yetu.

⁸ Le i bāni botubwanya kutela mu milombelo yetu? Tubwanya kulombela pangala pa kisumpi kya bantu, kimfwa, boba bekonda na misongo, bankasampe bekonda na kufutululwa ne na kuningilwa ku masomo, nansha pa boba bekonda na makambakano a bununu. Banabetu bavule mu lwitabijo bekondanga na kupangwapangwa kutamba ku ba mu kisaka nansha ku ba lupusa. (Mat. 10:​18, 36; Bil. 12:5) Banabetu bamo i bashiye mobo abo mwanda wa tuvutakanya twa politike. Bakwabo nabo basusukanga mwanda wa bimpengele bya kipangila. Ketubwanyapo kuyuka bano batutu ne bakaka umo ne umo. Shi tulombela pangala pabo, tulombolanga’mba tulondanga musoñanya wa Yesu wa ‘kwisanswa batwe bene na bene.’—Yoa. 13:34.

9. Mwanda waka tufwaninwe kulombela pangala pa boba betutangidile mu bulongolodi bwa Yehova ne pangala pa babo bakaji?

⁹ Kadi tubwanya kulombela pangala pa boba betutangidile mu bulongolodi bwa Yehova. Muno mubadilwa Kitango Kyendeji ne bakwashi babo, Makomite a Misambo, banabetu batangidile mwingilo wa ku musambo, batadi ba bipindi, bakulumpe ne bengidi ba mingilo. Banabetu bavule mu bano’ba, bekondanga na kuzumbija mutyima kitatyi kyobepāna pa mwanda wetu. (2 Ko. 12:15) Kimfwa mutadi umo wa kipindi witwa bu Mark unena’mba: “Makambakano makatampe onekonda nao, i kwikala kulampe na bambutwile bami ke banunu. Abo bonso bubidi bekondanga na misongo. Nansha shi bakwatakanibwanga na mwanetu mwana-mukaji ne wandi mulume, ino binsansanga bininge pa kukomenwa kwibalongela bintu byombwanya kwibalongela shi ngidi nabo pamo.” Ekale tuyukile makambakano ekonda na bano banabetu bengila bininge nansha ketwiayukilepo, i biyampe twibatele mu milombelo yetu. (1 Ts. 5:​12, 13) Kadi tubwanya kulombela pangala pa bakaji ba bano batutu, mwanda bakwatakanyanga babo balume na lulamato amba bendelele kuvuija mingilo yabo.

10-11. Le milombelo ya mu kikonge yotulombela pangala pa batutu ne bakaka isangajanga Yehova? Shintulula.

¹⁰ Monka motwesambila’kyo, divule tulombelanga pangala pa batutu ne bakaka mu kikonge. Kimfwa ketubwanyapo kuyuka muntu nansha umo mu ñeni, ino tubwanya kulomba Yehova akwashe boba bakutyilwe ne kusenga boba bafwidilwe baswe babo. Mukulumpe umo witwa bu Donald unena’mba, “Tudi na batutu ne bakaka bavule bekonda na makambakano, o mwanda tubwanya kwibatela bonso mu kikonge mu milombelo.”

¹¹ Le milombelo ya uno muswelo isangajanga Yehova? En-en, imusangajanga! Kadi bidi, ketuyukilepo bisakibwa binebine bya banabetu bonso mu lwitabijo. O mwanda i byendele’mo kutela batutu ne bakaka bonso mu kikonge mu milombelo. (Yoa. 17:20; Ef. 6:18) Ino milombelo ilombolanga’mba ‘tusenswe kisaka kyonso kya banabetu.’—1 Pe. 2:17.

KITATYI KYOTULOMBELA PANGALA PA MUNTU NE MUNTU

12. Le kutadija kubwanya kwitukwasha namani tutele mwanda mwine otusakilwa mu milombelo yetu?

¹² Ikala utadija. Kutentekela pa kulombela pangala pa batutu ne bakaka mu kikonge, i biyampe tulombele ne pangala pa muntu ne muntu na kumutela pa dyandi dijina. Le kudi muntu kampanda mu kyenu kipwilo wikonda na misongo ya zenzeka? Le kudi nkasampe kampanda utyumukilwe mutyima bininge, padi i pa mwanda wa kuningilwa kwaningilwa ku masomo? Le kudi mbutwile wikonda na kulela mwana bunka bwandi na ‘kumulemununa ne kumudyumuna bidyumu bya Yehova’? (Ef. 6:4) Kutadija, kukakukwasha uyuke mwiivwanina bantu bakwabo, ne kino kikakukwasha uningijije’ko kusaka kobe kwa kwibatela mu milombelo yobe.b—Loma 12:15.

13. Le i muswelo’ka otubwanya kulombela pangala pa boba boketuyukilepo?

¹³ Lombela pangala pa bakwabo na kwibatela pa majina abo. Ubwanya kulonga namino enka ne pa boba bokuyukilepo. Kimfwa, ubwanya kulangulukila pa batutu ne bakaka bakutyilwe, pamo bwa mu ntanda ya Crimée, Eritré, Rusi, ne Singapur. Ubwanya kusokola majina a bano banabetu bakutyilwe pa jw.org.c Mutadi umo wa kipindi witwa bu Brian unena’mba: “Namwene amba kulemba dijina dya mwanetu mu lwitabijo ukutyilwe, kupwa ne kwiditela na diwi dikatampe, kunkwashanga muvuluke ne kumutela mu milombelo yami.”

14-15. Le i muswelo’ka otubwanya kulomba bintu bipotoloke?

¹⁴ Lomba bintu bipotoloke. Michael, watelwanga monka unena’mba: “Pontañanga pa jw.org nsekununi ya banabetu bakutyilwe, ntompanga kulangulukila pa monadi wa kwiivwanina shi nadi mu ngikadilo yobadi’mo. Ndyukile amba nadi wa kwanza kuzumbija mutyima pangala pa wami mukaji, ne kukimba kuyuka shi udi biyampe. Kino kinengejanga nene bintu bipotoloke mu milombelo yami, pangala pa batutu basonge bene bakutyilwe.”—Bah. 13:​3, kunshi kwa dyani.

¹⁵ Kitatyi kyotulangulukila pa mubwanya kwikadila būmi bwa difuku ne difuku bwa banabetu badi mu kifungo, tubwanya kusokwela’ko miswelo mikwabo ibwanya kwitukwasha tulombe bintu bipotoloke mu milombelo yetu. Kimfwa, tubwanya kulombela’mba balami ba kifungo bekale biyampe na banabetu ne amba ba lupusa baleke banabetu batōte mu bwanapabo. (1 Tm. 2:​1, 2) Tubwanya kulombela’mba kipwilo kya kwine’kwa kikankamikwe na kimfwa kya bano banabetu bakutyilwe, nansha’mba bantu bampikwa kwitabija bamone mwiendelejo wabo muyampe ne kuteja musapu wetu. (1 Pe. 2:12) Kulonga namino, kuketukwasha ne kitatyi kyotulombela pangala pa batutu ne bakaka bekonda na makambakano. Shi twikale bantu batadija, tulombele pangala pa bantu bakwabo na kwibatela pa majina abo, ne kutela bintu bipotoloke mu milombelo yetu, tukalombola’mba ‘tubavudija buswe botwisenswe batwe bene na bene.’—1 Ts. 3:12.

TWIKALEI NA MUMWENO MUYAMPE PA MILOMBELO YETU

16. Le i muswelo’ka otubwanya kwendelela kwikala na mumweno muyampe pa milombelo yetu? (Mateo 6:8)

¹⁶ Monka motwekimwena, milombelo yetu ibwanya kushinta ngikadilo idi’mo muntu. Inoko tufwaninwe kwikala na mumweno muyampe pa milombelo. Kitatyi kyotulombela, ketuyukijangapo Yehova kintu kampanda kya kayukilepo; nansha kumulombola muswelo muyampe wa kuvuija mwanda kampanda. Uyukile bisakibwa bya bengidi bandi enka ne kumeso kwa bamulombe. (Tanga Mateo 6:8.) Le penepo, mwanda waka tufwaninwe kulombela pangala pa bantu bakwabo? Kutentekela pa bubinga butelelwe mu kino kishinte, bubinga bukwabo i amba, i muswelo wa kulombola’mba tutele bininge bantu bakwabo mutyima. Buswe bo bwitutononanga tulombele pangala pa bantu bakwabo. Kadi Yehova usangalanga kitatyi kyamona bengidi bandi beula buswe bwandi.

17-18. Le milombelo yetu yotulombela pangala pa banabetu ibwanya kudingakanibwa na bika?

¹⁷ Nansha shi milombelo yetu imweka bu keishintyilepo ngikadilo idi’mo muntu, ino ilombolanga buswe botusenswe batutu ne bakaka, kadi Yehova wiisangelanga. Tubwanya kwibidingakanya uno muswelo: Fwatakanya’po mu kisaka mudi bana batyetye babidi, mwana-mulume ne mwana-mukaji. Mwana-mulume ubela, ebiya mwana-mukaji kazenze shandi amba: “A tata longa’po kintu pangala pa mwanetu ubela. I mubele bininge!” Shandi uyukile kala mwikadile mwanda; usenswe wandi mwana mwana-mulume kadi umukwatakanyanga. Inoko shandi ukasangala bininge pa kumona wandi mwana mwana-mukaji nkasampe bininge uta mutyima mwanabo mwana-mulume na kuzenza shandi.

¹⁸ Bino ye bitukankamika Yehova kulonga—kokunena’mba twikwatakanye batwe bene na bene ne kwilombelela batwe bene na bene. Milombelo yetu ikalombola’mba, tutele mutyima ku makambakano ekonda na bantu bakwabo kadi Yehova uyukile mwikadile myanda. (2 Ts. 1:3; Bah. 6:10) Monka motwesambilanga’kyo, mu myanda kampanda, milombelo yetu ibwanya kushinta ngikadilo idi’mo muntu. Nanshi tuvulukei kwilombelela umo ku mukwabo.