BIPANGUJO BYA BANKASAMPE
Le Mbwanya Kulama Kitatyi Kyami Namani?
Mwanda waka ufwaninwe kulama kitatyi kyobe?
Kitatyi kidi pamo bwa lupeto. Shi ubajimija’kyo, ukekala nakyo buya posakilwa’kyo. Pakwabo napo, shi ulame kitatyi kyobe biyampe, ukekala ne na kitatyi kikwabo kya kulonga bintu byosaka!
Musoñanya wa mu Bible: “Muzoze wabilanga bininge, aye kwikala na kintu mpika, ino muntu wa kininga ukekuta bā.”—Nkindi 13:4.
Mu kīpi: Kulama kitatyi kyobe kukakupa bwanapabo buvule, ke butyetyepo.
Kuyuka kulama kitatyi i ngikadila miyampe ikakukwasha nansha ke pokatama. Kukakukwasha ulame kaji pampikwa kwikajimija. Ne kadi, shi wi mukulu wa kaji, le ukaleka mwingidi utyelebwa ku kaji kyaba ne kyaba?
Musoñanya wa mu Bible: “Yewa mukōkele mu bityetyetyetye i mukōkele ne mu bingi mwine.”—Luka 16:10.
Mu kīpi: Bwino bwa kulama kitatyi bulombolanga moikadile.
Inoko na bubine, kulama kitatyi ke kupēlangapo. Tala’tu bidi bikoleja bimobimo.
Kikoleja #1: Balunda
“Shi balunda abangite tukanange, ñendanga nabo nansha shi ngidi na bivule bya kulonga. Nenanga’mba, ‘ii, nsa kwiya kulonga’byo’tu bukidibukidi shi najoka.’ Ino divule dine nkomenwanga kulonga’byo, kadi shi nonge’byo, nkibiloñangapo senene.”—Cynthia.
Kikoleja #2: Bilabi
“Televijo idi pamo bwa mashini akoka luvumbi. Bintu bilombolwa’ko ne mafilime bibwanya kukukoka, wakomenwa kutaluka’ko.”—Ivy.
“Mbwanya kupityija mansá mavule na yami tabulete. Kintu kimo kinkambakanyanga bininge i shi batedi ibapu mudilo.”—Marie.
Kikoleja #3: Kutundululatundulula bintu
“Ntundululanga kitatyi kya kulonga madevwala a ku masomo ne bintu bikwabo byomfwaninwe kulonga. Njimijanga kitatyi kya kupwa mingilo yami ya mvubu na kulonga bintu bya bitupubitupu.—kadi uno ke muswelopo muyampe wa kulama kitatyi.”—Beth.
Kulama kitatyi kyobe kukakupa bwanapabo buvule, ke butyetyepo
Byobwanya kulonga
Lemba bintu byosaka kulonga. Kimfwa, lemba mingilo ya njibo ne madevwala. Lemba kitatyi kya kulonga kintu ne kintu mu yenga.
Musoñanya wa mu Bible: “Mujingulule bintu bya mvubu mikatampe.”—Bene Fidipai 1:10.
Lemba bintu byosaka kulonga kitatyi kyokudipo na bya kulonga. Ubwanya kulemba bintu pamo bwa kutwela pa malezo a mīsambo pa Entelenete ne kutala Televijo. Kadi lemba ne buvule bwa kitatyi kyosa kupityija ku kintu ne kintu mu yenga.
Musoñanya wa mu Bible: “Nangai nyeke na tunangu . . . , mwingidija biyampe shē kitatyi kyenu.”—Bene Kolose 4:5.
Witūdile’ko mpangiko. Bandaula mikuku ibidi yolembele. Le udi na kitatyi kibwane kya kulonga bintu bya mvubu mikatampe? Le usakilwa kutyepeja’ko kitatyi kya kwipwija mukose?
Madingi: Lemba bintu bya kulonga difuku ne difuku, ne kutoneka pa kintu kyopwa.
Musoñanya wa mu Bible: “Mpango ya muntu wa kininga bine ikendeka.”—Nkindi 21:5.
Londa byolembele. Na bubine, kyaba kimo bikakulomba kupela lwito lobakwita mwanda wa ulonge bintu bya mvubu. Inoko, divule ukamona’mba udi na kitatyi kivule, kadi ukamwena’mo bininge.
Musoñanya wa mu Bible: “Ikalai bankanka, kemwakingila mingilo yenu na mulēle.”—Bene Loma 12:11, kunshi kwa dyani.
Wipale mpalo abe mwine—ino ke bukidibukidipo. Nsongwakaji umo witwa bu Tara unena’mba, “kyaba kimo noñanga bintu bibidi pa byonembele, kupwa nanena’mba, ‘Ok, leka bidi nkatale Televijo mu minite 15 ebiya kengiya kwingila monka.’ Ino yadi minite 15 ke 30, yadi 30 ke nsá mutuntulu, utulumuka’tu walonga mansá abidi utala Televijo!”
Le ukalonga namani? Mona kwipwija mukose bu mpalo yowepala shi ubapu kaji—ino kekufwaninwepo kubadilwa mu mpangiko yobe ya pa difuku.
Musoñanya wa mu Bible: “I kutupu kintu kipityile buya ku muntu . . . kuloelelwa mingilo yandi mikomo.”—Musapudi 2:24.