SHAPITA 17
Lamata Nyeke ku Bulongolodi bwa Yehova
MWANĀ BWANGA Yakoba wālembele amba: “Fwenai kudi Leza, nandi ukemufwena.” (Yak. 4:8) I bine, Yehova kadipo peulu bininge nansha kulampe bininge kwatunya kwivwana byotumulombola, nansha byotudi ba kubulwa kubwaninina. (Bil. 17:27) I muswelo’ka otubwanya kufwena kudi Leza? Tubwanya kulonga kino na kukomeja kipwano kyetu kya pabwipi na Yehova mwine mubadilwa ne kulombela na kininga. (Ñim. 39:12) Kadi tubwanya kutamija kipwano kya mpwaninine na Leza na kwifunda kitatyi ne kitatyi Kinenwa kyandi, ke Bible kadi. Mu uno muswelo, tukayuka Yehova Leza, mpango yandi, ne kiswa-mutyima kyandi kotudi. (2 Tm. 3:16, 17) Enka nenki, tukefunda kumusanswa ne kutamija kityino kiyampe kya kuleka kumufityija mutyima.—Ñim. 25:14.
2 Kufwena kudi Yehova i kubwanike kupityila kudi wandi Mwana, Yesu kete. (Yoa. 17:3; Loma 5:10) I kutupu nansha umo ukokeja kwitupa bujinguludi bwa mulangilo wa Yehova mwētupedile’bo Yesu. Aye wādi ujingulwile Shandi mpata, o mwanda wānene ne kunena’mba: “I kutupu uyukile mwikadile Mwana poso’nka Tata, kadi i kutupu uyukile mwikadile Tata poso’nka Mwana ne yewa ense obasaka kusokwela’ye kudi Mwana.” (Luka 10:22) Nanshi kitatyi kyotwifunda mu Maevanjile ne kuyuka muswelo wādi ulanga Yesu ne waādi wiivwana, na bubine tufundanga mulangila Yehova ne mwawiivwanina. Buno buyuki bwitukwashanga tufwene bininge kudi Leza wetu.
3 Byotuludikwa na bumutwe bwa Mwanā Leza, tutamijanga bulunda na Yehova na kulamata ku dishinda dimweka na meso ditukwasha tuyuke mwa kulongela kiswa-mutyima kya Leza. Monka mokyālailwe mu Mateo 24:45-47, Mfumwetu, Yesu Kidishitu, i mutonge “umpika mukōkele ne mudyumuke” wa kuleta “byakudya . . . pa kitatyi kifwaninwe” ku ba mu njibo ya lwitabijo. Dyalelo, umpika mukōkele witupanga bidibwa bya ku mushipiditu bya ntanda ne miseke. Kupityila ku dino dishinda, Yehova witudingilanga tutange Kinenwa kyandi difuku ne difuku, tutanwe nyeke ku kupwila kwetu kwa bwine Kidishitu, kadi tusapule bininge “myanda miyampe ya Bulopwe.” (Mat. 24:14; 28:19, 20; Yos. 1:8; Ñim. 1:1-3) Ketwakamonai nansha dimo umpika mukōkele na mumweno wa bungitu. Ino tufwaninwe kulonga buninge bwa kulamata ku kipindi kimweka na meso kya bulongolodi bwa Yehova ne kulonda bwendeji bwakyo. Kino kiketufwenya mpata kudi Leza wetu, Yehova, kadi kiketupa bukomo ne kwitukinga nansha byotutanwa na matompo.
KINE KYENDA KIVUDILA’KO MATOMPO
4 Padi kodi mwije myaka mivule mu bubine. Shi kodi mwije’mo, nankyo uyukile biyampe buluji bwa kūminina matompo atompa bululame. Ino nansha shi wayukile Yehova ne kwilunga na bantu bandi panopano, nobe uyukile amba Satana Dyabola ulondalondanga yewa yense ukōkela ku bubikadi bwa Yehova. (2 Tm. 3:12) Nansha shi ūminīne matompo matyetye nansha mavule, kudipo na bubinga bwa kukwatyilwa moyo nansha kutyumukwa mutyima. Yehova i mulaye amba ukakukwatakanya ne kukupala mpalo ya kukunyongolola ne kukupa būmi kumeso’ku.—Bah. 13:5, 6; Kus. 2:10.
5 Batwe bonso tubwanya padi kukafikilwa na matompo kampanda mu ano mafuku ashele’ko a ngikadilo ya Satana. Kasha Bulopwe bwa Leza bushimikwa mu 1914, Satana kakipelwepo monka muswelo wa kwenda mu madiulu a Yehova. Wāelelwe panshi, pobāmutyininye pamo ne bamwikeulu bandi babi. Kwilundila’ko kwa malwa pano pa ntanda, pamo ne kwilundila’ko kwa kupangwapangwa kwa bengidi ba Yehova bepāne, bino byonso i bipa bilupuka ku bulobo bwa Satana kadi i kilomboji kilombola’mba tudi mu mafuku a mfulo a buludiki bwandi bubi bwaludika bantu.—Kus. 12:1-12.
6 Satana i mwake bulobo mwanda i bāmutūkije panshi, kadi uyukile amba udi na kakitatyi kēpi. Pamo na bandemona bandi, uloñanga bukomo bwandi bonso bwa kukankaja mwingilo wa kusapula Bulopwe ne kupalakanya bumo bwa bengidi ba Yehova. Kino kitutwejanga mu bulwi bwa ku mushipiditu bushintulwilwe amba “bulwi botudi nabo, ke bwa kulwapo na mashi ne ngitu, aa, ino i na maludiki, na ba lupusa, na bendeji ba ntanda ya ino fukutu, ne na bibumbo bya mishipiditu mibi mu bifuko bya mūlu.” Shi tusaka kunekenya buno bulwi koku twikele ku mutamba wa Yehova, ketufwaninwepo kunyema buno bulwi, ino tufwaninwe kulama bivwalwa bya bulwi, bya ku mushipiditu bikunkane. Tufwaninwe “kwimanija pototo ku bilongwa bya bukosoke” bya Dyabola. (Ef. 6:10-17) Kino kitulomba kūminina.
KUTAMIJA KŪMININA
7 Kūminina i “bwino bwa kukomena makambakano nansha byamalwa.” Ku mushipiditu nako, kūminina kufunkila pa ngikadila ya kusumininwa kulonga byoloke mu bitatyi bya makambakano, mu kulondwalondwa, ne mu kupangwapangwa, nansha mu ngikadilo mikwabo ikimba kwitusāsukija mu dishinda dya bululame bwetu kudi Leza. Kūminina kwa bwine Kidishitu kufwaninwe kutamijibwa. Kino kilomba kitatyi. Bwino bwetu bwa kūminina buvudilanga’ko ponso potwendelela ku mushipiditu. Shi tūminina matompo matyematye atompa lwitabijo lwetu ku ngalwilo’tu kwa lwendo lwetu lwa bwine Kidishitu, tukomenanga’ko, ne kubwanya kūminina matompo makomo bininge aketufikila binebine. (Luka 16:10) Ketufwaninwepo kwilaija’mba poso matompo makatampe etufikile penepa ketusumininwa kwimanija pototo mu lwitabijo. Tufwaninwe kukwata butyibi busumininwe kumeso kwa matompo kwitufikila. Mutumibwa Petelo wālombwele patōka’mba tufwaninwe kutamija kūminina pamo ne ngikadila mikwabo ya bwine Leza, wālemba’mba: “Takamanai bininge mubweje ku lwitabijo lwenu mwikadilo muyampe, ku mwikadilo wenu muyampe nako buyuki, ku buyuki bwenu kwīfula, ku kwīfula kwenu kūminina, ku kūminina kwenu nako bwine Leza, ku bwine Leza bwenu kisanso kya bu bana na bana, ku kisanso kya bu bana na bana kyenu nako buswe.”—2 Pe. 1:5-7; 1 Tm. 6:11.
Kūminina kwetu kutaminanga’ko difuku ne difuku ponso potulwa ne kunekenya matompo
8 Yakoba wētuvulwije mvubu ya kutamija kūminina, paālembele mu mukanda wandi amba: “Monai’byo bu nsangaji ya binebine, banwe banabetu, pomutanwa na matompo palapala, byomuyukile amba kutompibwa kwa mwikadile lwitabijo lwenu kuletanga kūminina. Ino lekai kūminina kuvuye mwingilo wako, amba mwikale babwane kadi bakunkane mu byonso, ne kubulwa kintu nansha kimo kine mpika.” (Yak. 1:2-4) Yakoba unena’mba bene Kidishitu bafwaninwe kwitabija matompo ne kwiasangela mwanda etukwashanga tutamije kūminina. Le nobe umonanga myanda uno muswelo? Kupwa Yakoba ulombola’mba kūminina nako kudi na mwingilo okwingila mwanda wa bumuntu bwetu bwa bwine Kidishitu bwikale bubwaninine ne kwitulengeja twikale betabijibwe senene na Leza. Bine, kūminina kwetu kutaminanga’ko difuku ne difuku ponso potulwa ne kunekenya matompo. Kūminina nako kubutulanga ngikadila miyampe mikwabo yotusakilwa.
9 Kūminina kwetu kusangajanga Yehova; kukamutonona etupale mpalo ya būmi bwa nyeke. Yakoba wābwejeje’ko amba: “Wa nsangaji i yewa ūminina nyeke matompo, mwanda aye shi waitabijibwa ukatambulanga kilukwa kya būmi, kyalaile Yehova boba bamusenswe nyeke.” (Yak. 1:12) I amo, tūmininanga mwanda tutengele būmi. Shi ketūmininapo, ketubwanyapo kushala mu bubine. Shi tupone mwanda wa mitabakano ya ino ntanda, nabya tukakokelwa monka mu ino ntanda. Shi ketūmininapo, ketukendelelapo kwikala na mushipiditu wa Yehova, kadi nankyo ketukapepo ne kipa kyao kine mu būmi bwetu.
10 Byotudi bene Kidishitu, shi tusaka kwendelela na kūminina mu bino bitatyi bikomo, tufwaninwe kutamija mumweno muyampe otumona masusu. Vuluka byobya byālembele Yakoba amba: “Monai’byo bu nsangaji ya binebine.” Ino kebipēlapo kulonga namino mwanda matompo aletanga masusu ku ngitu nansha kumweshibwa malwa mu ñeni. Inoko vuluka’mba būmi bwa kumeso budi pa katele bulenda. Myanda yātene batumibwa itukwasha tuyuke mwa kusangela mu kitatyi kya masusu. Ino nsekununi itanwa mu mukanda wa Bilongwa motutanga’mba: “Baityija batumibwa, bebakupila nsonde, bebakoma baleke kunena monka mu dijina dya Yesu, kupwa bebaleka bende. Penepo bataluka ku meso a Sanedini, benda basangele mwanda abamweka bu bantu bafwaninwe kufutululwa pa mwanda wa dijina dyandi.” (Bil. 5:40, 41) Batumibwa bāivwanije amba masusu abo i kilomboji kilombola’mba abakōkela ku musoñanya wa Yesu ne amba Yehova webetabija. Myaka pa kupita’po, Petelo paālembele mukanda wandi umbajinji ku bukomo bwa mushipiditu, wālombwele mvubu ya kususukila ano masusu pa mwanda wa boloke.—1 Pe. 4:12-16.
11 Mwanda mukwabo i wātene ba Polo ne Shilasa. Pobādi bengila mwingilo wabo wa bumishonele mu Fidipai, bākutyilwe, bēbasambila’mba bavutakanyanga kibundi ne kufundija bantu bibidiji bijilula bijila. Ponka’po bēbakupila bya malwa, bēbela ne mu kifungo. Nsekununi ya mu Bible itulombola’mba pobākidi mu kifungo ne bilonda byabo bya kubulwa ne kundapwa kwine, “dya pa bukata bwa bufuku, ba Polo ne Shilasa badi balombela ne kutendela Leza na lwimbo, kadi bakutwa bakwabo badi bebevwene.” (Bil. 16:16-25) Polo ne mupwani nandi bāmwene biyampe masusu obādi basusukila Kidishitu, ke enkapo bu kilomboji kya bululame bwabo ku meso a Leza ne bantu, ino kadi bādi beamona ne bu muswelo wa kusapula bukamoni ku boba bakokeja kwivwana myanda miyampe. Būmi bwa bantu bakwabo bwādi butalwa na mwanda’wa. Mu bwine bufuku’bwa, mulami wa kifungo ne ba mu njibo yandi bāivwana ne kwikala bāikala bana ba bwanga. (Bil. 16:26-34) Ba Polo ne Shilasa bākulupile mudi Yehova, mu bukomo bwandi, ne mu mutyima wandi wa kusaka kwibakwatakanya mu masusu abo. Kebāfwijibwepo bumvu.
12 Dyalelo nadyo mo monka, Yehova witupele byonso byotusakilwa pa kwitukwatakanya mu bitatyi bya matompo. Kyasaka’tu i tūminine. I mwitupe Kinenwa kyandi kya ku bukomo bwa mushipiditu kituteakanya senene na buyuki bwa binebine butala mpango yandi. Kino kyūbakanga lwitabijo lwetu. Tudi na mukenga wa kupwana na banabetu betabije ne wa kwingila mwingilo ujila. Kadi tudi na dyese dya kulama kipwano kya mpwaninine na Yehova mwine kupityila ku milombelo. Wivwananga binenwa byetu bya mitendelo ne kulomba kotumulomba na kininga bukwashi bwa mwa kulamina mwimanino utōka ku meso andi. (Fid. 4:13) Kadi kyoketufwaninwepo kwilwa i bukomo botwikalanga nabo pa kuta mutyima ku lukulupilo lutūdilwe kumeso etu.—Mat. 24:13; Bah. 6:18; Kus. 21:1-4.
KŪMININA MATOMPO MESHILESHILE
13 Matompo otulwa nao dyalelo i meifwane bininge na ādi atana bana ba bwanga babajinji ba Yesu Kidishitu. Mu ino myaka Batumoni ba Yehova bamweshibwanga malwa mu binenwa ne ku ngitu na balwana bampikwa kujingulula myanda senene. Pamo’nka na mu mafuku a batumibwa, kupangwapangwa kuvule kukolomonwanga na babitabija-vidingi ba mu bipwilo balonda bufundiji bwa bubela ne bilongwa bibi bilombwelwe patōka mu Kinenwa kya Leza. (Bil. 17:5-9, 13) Dimodimo, bantu ba Yehova bapitwanga’ko luvula na kulomba ba lupusa balēmeke byepelo byabo mungya bijila bitūdilwe’ko na maludiki a politike. (Bil. 22:25; 25:11) Pakwabo, baludiki bene bakankajanga mwingilo wetu, balonga bukomo bwa kwimika mwingilo wetu wa bwine Kidishitu. (Ñim. 2:1-3) Mu ngikadilo ya uno muswelo, tulondanga na kininga kimfwa kya batumibwa ba kikōkeji, bānenene amba: “Tufwaninwe kukōkela Leza bu mulopwe kupita’ko bantu.”—Bil. 5:29.
14 Mushipiditu wa kufwila ntanda byowenda utama kujokoloka ntanda yonso, basapudi ba myanda miyampe bangadikwanga ngitu mpata mwanda’tu wa baleke mwingilo wabo wibapele Leza. Bengidi bonso ba Leza batendelanga ne pa mfulo kidyumu kitanwa mu Kusokwelwa 14:9-12, kitala pa butōtyi butōtwa “kinyema kya ntanda ne kyelekejo kyakyo.” Twi bajingulule buluji bwa binenwa byānenene Yoano amba: “Pano po palomba bajila bekale na kūminina, boba balama mbila ya Leza ne kukwatyija lwitabijo lwa Yesu.”
15 Matompo etufikila pa mwanda wa mavita, butomboki, nansha kupangwapangwa kumwekelele ne kukankajibwa na ba lupusa bikokeja kwitulengeja tukomenwe kwendelela na kutōta butōtyi bwa bwine Kidishitu patōkelela. Padi bibwanya kukoma’nka ne mwa kupwidila pamo. Kwisambulwila mawi na bilo ya musambo kubwanya kuketeka. Bupempudi bwa batadi ba bipindi bukokeja kwimikwa. Mabuku nao kutupu kufika’o. Shi ngikadilo imo mu ino ibafika, le ufwaninwe kulonga namani?
16 Malondololo i ano, longa byonso byobwanya kulonga mungya ngikadilo yodi’mo. Bibwanika kwifunda kifundwa kya pa kasuku. Bisumpi bityebitye bya bantu bikokeja kwitana mwa kwifundila mu mobo. Mabuku afundilwe kala ne Bible mwine bikokeja kwingidijibwa bu pa kulondela kupwila. Kokatulumuka nansha kubezemuka. Pavule, Kitango Kyendeji kibwanyanga kutūla’ko bukidi bonka muswelo umo wa kwisambulwila mawi na batutu bapelwe biselwa.
17 Ino nansha shi ubaikala kwa bunka, kulampe na banabenu bene Kidishitu bonso, yuka’mba kwitolwedilepo kulampe na Yehova ne na wandi Mwana, Yesu Kidishitu. Lukulupilo lobe lukokeja kwikala nyeke lukomo. Yehova ukevwana nyeke milombelo yobe, kadi ukakukomeja na mushipiditu wandi. Kimba buludiki bwandi. Vuluka’mba wi mwingidi wa Yehova kadi wi mwanā bwanga wa Yesu Kidishitu. O mwanda ingidija senene mikenga ya kusapula. Yehova ukakwesela pa bukomo bolonga, ne bakwabo bakokeja bukidi bonka kwilunga nobe mu mutōtelo wa bine.—Bil. 4:13-31; 5:27-42; Fid. 1:27-30; 4:6, 7; 2 Tm. 4:16-18.
18 Nansha shi ubaponena mu kyaka kya lufu pamo bwa batumibwa ne bakwabo, abe kulupila mudi “Leza usangulanga bafwe.” (2 Ko. 1:8-10) Lwitabijo loitabije mpangiko yandi ya lusangukilo lukokeja kukukwasha ūminine nansha ke kupangwapangwa kwa mwiko namani. (Luka 21:19) Kidishitu Yesu wāshile kimfwa kiyampe; wāyukile amba kikōkeji kyandi mu matompo kikakankamika bakwabo nabo bōminine. Nobe ukokeja kwikala nsulo ya bukankamane ku banabenu mu muswelo umo onka.—Yoa. 16:33; Bah. 12:2, 3; 1 Pe. 2:21.
19 Kutentekela pa kupangwapangwa ne kulondwalondwa, ubwanya kūminina myanda mikwabo mikomo. Kimfwa bamo batyumukwanga mutyima pa mwanda wa bujundu bwa bantu ba mu mwaba wabo. Bakwabo nabo balwanga na misongo ya ku ngitu nansha ya mu ñeni, nansha padi bōmininanga makambakano atamba ku kubulwa kubwaninina kwa bumuntu. Mutumibwa Polo nandi wādi ūminina matompo a muswelo kampanda ādi akoleja ne kukalakanya mwingilo wandi kyaba kimokimo. (2 Ko. 12:7) Epafolodetusa nandi, mwine Kidishitu wa mu myaka katwa kabajinji wa mu Fidipai, wāikele na ‘mutyima munyoñame mwanda [balunda nandi] baivwene amba wabelele.’ (Fid. 2:25-27) Kubulwa kubwaninina kwetu ne kwa bakwetu kukokeja kwituletela makambakano makomo mpata kūminina. Tubwanya kubulwa kumvwañana na bakwetu bene Kidishitu, pakwabo enka ne ba mu kisaka kimo. Inoko bino bijika nabyo bikokeja kutyumwinwa mu manwi biyampe byonka ne kunekenibwa na boba balonda madingi a Kinenwa kya Yehova.—Ezk. 2:3-5; 1 Ko. 9:27; 13:8; Kol. 3:12-14; 1 Pe. 4:8.
BASUMININWE KWIKALA NYEKE BAKŌKELE
20 Tufwaninwe kulamata kudi yewa utongelwe na Yehova bu Mutwe wa kipwilo, ke Yesu Kidishitu kadi. (Kol. 2:18, 19) Tunenwe kwingidila pamo na “umpika mukōkele ne mudyumuke” ne boba batongelwe bu batadi. (Bah. 13:7, 17) Wivwane tulamate bininge ku mpangiko ya kiteokratike ne kwingidila pamo na boba betutangidile, nankyo tukekala balongololwe senene mwa kulongela kiswa-mutyima kya Yehova. Twingidijei senene dyese dya kulombela. Vuluka’mba, mumbu ya kifungo nansha ke kutolwelwa kwa bunka kebibwanyapo kutyiba mīsambo yetu na Tata wetu wa buswe udi mūlu nansha kupalakanya bumo bwetu na batōtyi netu.
21 Shi ke pano, na kusumininwa ne kūminina, tulongei byonso byotukokeja kulonga mwa kuvuijija mwingilo wa kusapula witupelwe, bine tutakamanei na mwingilo wāpēne Yesu Kidishitu musanguke kudi balondi bandi, paānenene amba: “Nanshi, endai mukalonge bana ba bwanga mu bantu ba ku mizo yonso, mwibabatyijei mu dijina dya Tata ne dya Mwana ne dya mushipiditu ujila, mwibafundijei kulama byonso byonemusoñenye.” (Mat. 28:19, 20) Pamo’nka bwa Yesu, netu tūmininei. Tulamei senene mu ñeni lukulupilo lwa Bulopwe ne kyepelo kya būmi bwa nyeke kidi kumeso etu. (Bah. 12:2) Byotudi bana ba bwanga ba Kidishitu babatyijibwe, tudi na dyese dya kulunga kuboko ku kufikidila kwa bupolofeto bwa Yesu butala pa “mvuyo ya ngikadilo ya bintu.” Wānenene amba: “Ino myanda miyampe ya Bulopwe ikasapulwa pa ntanda yonso ikelwe na bantu mwanda wa bukamoni ku mizo yonso, ebiya mfulo keiya.” (Mat. 24:3, 14) Bine, wivwane twipāne na mutyima onso mu mwingilo mu kino kitatyi, tukekala na nsangaji ya kumona būmi bwa nyeke mu ntanda mipya myoloke ya Yehova!