Lewitiki
25 Yehowa wakakula kabidi ne Mose ku mukuna wa Sinai, wamba ne: 2 “Akula ne bena Isalele, ubambile ne: ‘Ndekelu wa bionso, panuabuela mu buloba bundi nnupesha,+ dîba adi buloba nebulame nsabatu bua Yehowa.+ 3 Mu bidimu bisambombo neukune ntete mu budimi buebe, ne mu bidimu bisambombo neusonze mionji ya tumuma tua mvinyo tua mu budimi buebe, ne neupuole bintu bidi buloba buebe bumenesha.+ 4 Kadi mu tshidimu tshia muanda mutekete nekuikale nsabatu wa dikisha ku midimu yonso bua buloba, nsabatu bua Yehowa. Kuena ne bua kukuna ntete mu budimi buebe anyi kusonza mionji ya tumuma tua mvinyo tua mu budimi buebe. 5 Kuena ne bua kupuola bintu bidi biditolokela ku ntete ivua mishale panyima pa dipuola dia bintu, ne kuena ne bua kupuola tumuma tua ku mionji yebe ya tumuma tua mvinyo ivua kayiyi misonza. Nekuikale tshidimu tshijima tshia dikisha ku midimu yonso bua buloba. 6 Kadi nudi mua kudia biakudia bidi bitoloka mu buloba padibu mu nsabatu; nudi mua kubidia, wewe ne bapika bebe balume ne bakaji, ne muntu uudi muangate ku mudimu, ne benyi badi basombe nebe, 7 pamue ne bimuna ne nyama ya tshisuku bidi mu buloba buebe. Bintu bionso bidi buloba bumenesha nebikale bia kudia.
8 “‘Neubale bidimu muanda mutekete bia nsabatu, bidimu muanda mutekete misangu muanda mutekete, ne matuku a bidimu muanda mutekete bia nsabatu neikale bidimu 49. 9 Pashishe newele mpungi mukole ne lusengu mu ngondo wa muanda mutekete dituku dia dikumi dia ngondo au, mu Dituku dia Dibuikila dia mpekatu;+ nenuenze bua muadi wa lusengu umvuike mu buloba buenu buonso. 10 Nudi ne bua kujidila tshidimu tshia 50 ne kumanyisha budikadidi mu buloba kudi bantu bonso badi basombamu.+ Netshilue Tshidimu tshia budikadidi kunudi, ne yonso wa kunudi neapingane mu buloba buende ne yonso wa kunudi neapingane mu dîku diabu.+ 11 Tshidimu tshia 50 netshilue Tshidimu tshia budikadidi kunudi. Kanuakukuna ntete anyi kupuola bintu bivua biditolokele ku ntete ivua mishale mu budimi anyi kupuola tumuma tua ku mionji ya tumuma tua mvinyo ivua kayiyi misonza.+ 12 Bualu etshi ke Tshidimu tshia budikadidi. Tshidi ne bua kuikala tshia tshijila kunudi. Nudi mua kudia anu bintu bidi buloba budimeneshile.+
13 “‘Mu Tshidimu tshia budikadidi etshi yonso wa kunudi neapingane mu buloba buende.+ 14 Nuenu basumbishe mukuenu tshintu, anyi batshisumbe kudiye, kanuena mua kudiangana bintu to.+ 15 Paudi usumba buloba kudi muinebe, ubale bungi bua bidimu bikadi bipite kutuadijila ku Tshidimu tshia budikadidi, ne yeye neakusumbishe bilondeshile bungi bua bidimu bidi bishale bia kupuola bia pa madimi.+ 16 Bikalaku kushale bidimu bia bungi, yeye neabandishe mushinga wa kubusumba nawu, ne koku kushale bidimu bikese neapuekeshe mushinga wa kubusumba nawu, bualu udi ukusumbisha bungi bua misangu ya bia pa madimi biapatula budimi. 17 Muntu nansha umue wa munkatshi muenu kena ne bua kudia mukuende bintu to;+ wewe udi ne bua kutshina Nzambi webe,+ bualu meme ndi Yehowa Nzambi wenu.+ 18 Panudi nutumikila mikenji yanyi mifunda ne nulama mapangadika anyi, nenusombe mu buloba talalaa.+ 19 Buloba nebupatule bintu biabu,+ nenudie, nenukute, ne nenusombamu talalaa.+
20 “‘Kadi nuenu badikonke ne: “Netudie tshinyi mu tshidimu tshia muanda mutekete bituikala katuyi bakune ntete anyi bapuole bia pa madimi?”+ 21 Nennutumine mabenesha anyi mu tshidimu tshisambombo, ne buloba nebupatule bia pa madimi bikumbane bua bidimu bisatu.+ 22 Pashishe nenukune ntete mu tshidimu tshia muanda mukulu ne nenudie bia pa madimi bia kale too ne mu tshidimu tshia tshitema. Nenudie bia pa madimi bia kale too ne panuapuola bia tshidimu atshi.
23 “‘Kanuena ne bua kusumbisha buloba bua kashidi to,+ bualu buloba mbuanyi.+ Bualu ku mêsu kuanyi nudi bantu badi basombe buenyi ne bena tshimuangi.+ 24 Nudi ne bua kupesha bantu bukenji bua kukuula buloba mu buloba buenu buonso.
25 “‘Bikala muanenu mulue mupele ne udi ne bua kusumbisha tshitupa tshia buloba buende, mukuudi udi mulela wende wa pabuipi udi ne bua kulua kukuula tshidi muanabu musumbishe.+ 26 Bikala muntu kayi ne mukuudi, kadi mulue mubanji ne mmupete mushindu wa kutshikuula, 27 neenze makumi bua kumanya mushinga watshi bilondeshile bungi bua bidimu bidi bipite katshia watshisumbisha, ne neapingajile muntu uvuaye mutshisumbishe makuta adi ashala. Dîba adi udi mua kupingana mu buloba buende.+
28 “‘Kadi bikalaye kayi mupete mushindu wa kutshikuula kudiye, tshivuaye mupane netshishale kudi musumbi too ne mu Tshidimu tshia budikadidi;+ nunku netshipingane kudiye mu Tshidimu tshia budikadidi ne neapingane mu buloba buende.+
29 “‘Mpindieu bikala muntu ne bua kusumbisha nzubu mu tshimenga tshidi tshinyunguluka kudi bimanu, bukenji buende bua kukuula nebuikalaku kabidi too ne ku ndekelu kua tshidimu tshijima kumbukila dîba didiye mumusumbishe; bukenji buende bua kukuula+ nebuikalaku tshidimu tshijima. 30 Kadi bikalabu kabayi bakuule nzubu ku ndekelu kua tshidimu tshijima, nzubu udi mu tshimenga tshidi tshinyunguluka kudi bimanu au neashale wa muntu udi mumusumbe bua kashidi, mu ndelanganyi yende yonso. Kabakumupingaja mu Tshidimu tshia budikadidi to. 31 Kadi badi ne bua kuangata nzubu ya miaba ya kusombela idi kayiyi minyunguluka kudi bimanu bu tshitupa tshia mpata ya misoko ayi. Bukenji bua kukuula nebutungunuke ne kuikalaku bua nzubu au, ne nebamupingaje mu tshidimu tshia budikadidi.
32 “‘Bua nzubu ya bena Lewi ne nzubu idi mu bimenga biabu,+ bena Lewi nebikale ne bukenji bua kashidi bua kuyikuula. 33 Padibu kabayi bakuule nzubu wa muena Lewi, nebapingaje kabidi nzubu uvuabu basumbishe mu tshimenga tshiabu au mu Tshidimu tshia budikadidi,+ bualu nzubu ya mu bimenga bia bena Lewi mbintu biabu munkatshi mua bena Isalele.+ 34 Kabena mua kusumbisha kabidi mpata ya kudishila nyama+ idi minyunguluke bimenga biabu, bualu mmpata yabu bua kashidi.
35 “‘Bikala muanenu udi nebe pabuipi mulue mupele ne kayi ne mushindu wa kudikuatshisha, udi ne bua kumuambuluisha+ anu muudi mua kuambuluisha muntu udi musombe buenyi ne muena tshimuangi,+ bua amone mua kushala ne muoyo pamue nenu. 36 Kuangatshi tshia kasombela kudiye anyi kupetedi makasa* kudiye.+ Udi ne bua kutshina Nzambi webe,+ ne muanenu neashale ne muoyo munkatshi muenu. 37 Kuena ne bua kumusombesha makuta ne tshia kasombela+ anyi kumupesha biakudia bua kupeta makasa. 38 Meme ndi Yehowa Nzambi wenu uvua munupatule mu buloba bua Ejipitu+ bua kunupesha buloba bua Kanâna, bua kuleja mundi meme Nzambi wenu.+
39 “‘Bikala muanenu udi musombe pabuipi nebe mulue mupele ne udi ne bua kudisumbisha kuudi,+ kuena ne bua kumuenzeja bua kuenzaye midimu mikole ya bapika to.+ 40 Udi ne bua kumuenzela malu bu muntu udibu bangate ku mudimu,+ bu muena tshimuangi. Neakuenzele mudimu too ne mu Tshidimu tshia budikadidi. 41 Pashishe neumbuke kuudi, yeye ne bana* bende, neapingane mu dîku diabu. Neapingane mu buloba bua bankambua bende.+ 42 Bualu mbapika banyi bamvua mupatule mu buloba bua Ejipitu.+ Kabena mua kudisumbisha mutubu basumbisha mupika to. 43 Kuena ne bua kumuenzela malu ne tshikisu,+ ne udi ne bua kutshina Nzambi webe.+ 44 Bapika bebe balume ne bapika bebe bakaji badi ne bua kufumina mu bisamba bidi binunyunguluke, kudibi ke kunudi mua kusumba mupika mulume anyi mupika mukaji. 45 Nudi kabidi mua kusumba bapika munkatshi mua bena tshimuangi badi basombe munkatshi muenu,+ munkatshi muabu ne munkatshi mua bana babu badi baledibue mu buloba buenu, ne nebalue bapika benu. 46 Nudi mua kubashila bana benu badi balonda panyima penu bu bumpianyi bua babapiane bu bapika babu bua kashidi. Nudi mua kubangata bu bena mudimu, kadi kanuena mua kuenzela bana benu bena Isalele malu ne tshikisu to.+
47 “‘Kadi bikala muntu udi musombe buenyi anyi muena tshimuangi mulue mubanji munkatshi muenu, ne muanenu udi musombe pabuipi nende mulue yeye mupele ne udi ne bua kudisumbisha kudi muntu udi musombe buenyi anyi kudi muena tshimuangi udi musombe munkatshi muenu, anyi kudi muntu wa mu dîku dia muntu udi musombe buenyi, 48 neatungunuke ne kuikala ne bukenji bua kukuudibua panyima pa yeye mumane kudisumbisha. Umue wa ku bana babu udi mua kumusumbulula,+ 49 anyi tatuende mukuabu anyi muana wa tatuende mukuabu udi mua kumusumbulula, anyi mulela wende wa pabuipi,* muntu wa mu dîku diabu, udi mua kumusumbulula.
“‘Peshi bikalaye yeye muine mulue mubanji, udi kabidi mua kudisumbulula nkayende.+ 50 Neenze makumi ne muntu uvua mumusumbe bua kumanya bungi bua matuku kutuadijila ku tshidimu tshivuaye mudisumbishe kudiye too ne ku Tshidimu tshia budikadidi,+ ne bungi bua makuta avuaye mudisumbishe nawu nebukumbanangane ne bungi bua bidimu abi.+ Mu tshikondo atshi, nebabale matuku ende a mudimu mudibu babala matuku a muntu udibu bangate ku mudimu.+ 51 Bikalaku kushale bidimu bia bungi, neafute mushinga wa dikuudibua diende bilondeshile bungi bua bidimu bidi bishale. 52 Kadi bikalaku kushale anu bidimu bikese too ne ku tshidimu tshia budikadidi, dîba adi neadienzele makumi ne neafute mushinga wa dikuudibua diende bilondeshile bungi bua bidimu bidi bishale. 53 Neatungunuke ne kumuenzela mudimu ku tshidimu ku tshidimu bu muntu udibu bangate ku mudimu; ne wewe neutabalele bua kamuenzedi malu ne tshikisu to.+ 54 Kadi bikalaye kayi mua kudisumbulula mushindu eu, dîba adi neapete budikadidi mu Tshidimu tshia budikadidi,+ yeye ne bana* bende.
55 “‘Bualu bena Isalele mbapika banyi meme. Mbapika banyi bamvua mupatule mu buloba bua Ejipitu.+ Meme ndi Yehowa Nzambi wenu.