TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE tshia Watchtower
TSHIBUTSHILU TSHIA MIKANDA TSHIA KU ENTERNETE
tshia Watchtower
Tshiluba
  • BIBLE
  • MIKANDA
  • BISANGILU
  • g19 No. 2 dib. 12-13
  • Mushinga udi nawu buludiki bua bantu bakole

Kakuena filme nansha umue mu tshitupa etshi to.

Tshilema ntshienzeke mu diambula dia filme.

  • Mushinga udi nawu buludiki bua bantu bakole
  • Tabulukayi!—2019
  • Tumitu tua bualu
  • Bintu bia muomumue
  • BULUDIKI BUA BANTU BAKOLE NTSHINYI?
  • BUA TSHINYI BULUDIKI BUA BANTU BAKOLE BUDI NE MUSHINGA?
  • MUA KULUDIKA BANA
  • Mibelu mimpe ya mua kukolesha bana
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2006
  • Ukele muanebe biangatshile ku buana
    Nsapi wa disanka mu dîku
  • Bible udi mua kukuambuluisha bua kukolesha bana bebe anyi?
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa—2004
  • Baledi, ambuluishayi bana benu bua banange Yehowa
    Tshibumba tshia Nsentedi tshidi tshimanyisha Bukalenge bua Yehowa (Tshia kulonga)—2022
Tabulukayi!—2019
g19 No. 2 dib. 12-13
Mamu uleja muana kampanda wa bakaji foto yende ya kale

BUALU 5

Mushinga udi nawu buludiki bua bantu bakole

BULUDIKI BUA BANTU BAKOLE NTSHINYI?

Bana badi dijinga ne bantu bakole badi mua kubalombola ne kubapesha mibelu. Bu muudi muledi, wewe ke udi mukumbane menemene bua kuenza mudimu eu. Kadi bantu bakole bakuabu badi pabu mua kuambuluisha bana bebe.

BUA TSHINYI BULUDIKI BUA BANTU BAKOLE BUDI NE MUSHINGA?

Mu matunga a bungi bana kabatu batamba kusomba ne bantu bakole to. Mona tshitu tshienzeka:

  • Bana batu batamba kupitshisha mêba a bungi mu kalasa mudibu ne balongi ba bungi kupita balongeshi ne bantu bakole bakuabu.

  • Padi mêba a kalasa ajika, bamue bana batu bapingana ku mabu ne bakusangana kakuyi muntu bualu baledi bonso babidi batu baya ku mudimu.

  • Bilondeshile makebulula adibu benze mu États-Unis, bana badi ne bidimu pankatshi pa 8 ne 12 batu bapitshisha dituku dionso mêba matue ku asambombo ku TV, mu diteleja mijiki ne mu dinaya manaya a video.a

Mukanda kampanda udi wamba ne: “Bansonga badi baya kudi bena mulongo nabu bua kulomba mibelu ne buludiki pamutu pa kuya kudi bamamuabu, batatuabu, balongeshi peshi bantu bakole bakuabu.”​—Hold On to Your Kids.

MUA KULUDIKA BANA

Ikala usomba ne bana bebe.

DÎYI DINENE DIA MU BIBLE: “Longesha muana wa balume njila udiye ne bua kulonda; nansha padiye ukola kakumbukamu to.”​—Nsumuinu 22:6, dimanyisha.

Pa tshibidilu bana batu bakeba buludiki kudi baledi babu. Bamanyi bapiluke badi bamba ne: pakadi bana bakumbaja bidimu bia bunsonga, batu basue kuangata mibelu ya baledi babu ne mushinga kupita ya bansonga nabu. Doktere Laurence Steinberg udi wamba pende ne: “Baledi batu ne buenzeji bua bungi mu ngelelu wa meji wa muana ne mu bienzedi biende, mu bunsonga buende ne padiye ukola.” Udi usakidila ne: “Bansonga batu basue kumanya muudi wela meji ne kuteleja biudi wamba, nansha bobu kabayi babitaba bionso.”​—You and Your Adolescent.

Bu mudi bana bebe basue bua ubapeshe buludiki, enza tshionso tshiudi mua kuenza bua kubapeshabu. Ikala usomba ne bana bebe, ubaleja mmuenenu webe wa malu, malu audi wangata ne mushinga, ne malu audi mumonemone mu nsombelu webe.

Bakebela muntu udi mua kubapesha buludiki.

DÎYI DINENE DIA MU BIBLE: “Muntu udi wenda ne bena meji nealue muena meji.”​—Nsumuinu 13:20.

Udiku mumanye muntu mukole kampanda udi mua kuikala tshilejilu tshimpe bua muanebe utshidi nsonga anyi? Kuenaku mua kuenza bua muntu au ikala usomba ne muanebe anyi? Kabiena biumvuija ne: neangate muaba webe wa buledi to. Kadi mubelu udi ufumina kudi muntu mukole wa kueyemena uudi mumanye ne: kena mua kuenzela muanebe bibi, udi mua kuambuluisha kabidi muanebe. Bilondeshile Bible, nansha mukavua Timote muntu mukole, bulunda buvuaye mudie ne mupostolo Paulo buakabambuluisha bikole bubidi buabu.​—Filipoyi 2:20, 22.

Mu bidimu lukama bishale ebi, mêku a bungi kaatshiena kaba kamue to, bualu bakaku, bamanseba, batatu mukaji ne balela bakuabu mbaye kusombela miaba mikuabu. Biobi nanku buebe wewe, dienzeja bua kutuangaja bana bebe badi bansonga ne bantu bakole badi ne ngikadilu iudi musue bua bana bebe bikale nayi bua babalongeshe.

a Makebulula aa adi aleja ne: bana batu benza mêba matue ku tshitema dituku dionso mu dijikija lutetuku ku TV, mu diteleja mijiki ne mu dinaya manaya a video. Mu mêba aa kabena babala adibu bapitshisha ku Enternete padibu mu kalasa anyi benza midimu yabu ya mu tulasa nansha.

Mamu uleja muana kampanda wa bakaji foto yende ya kale

LONGESHA MUANEBE KU MPINDIEU

Muana udi ukeba buludiki kudi bantu bakole neikale mua kudileja muena meji mu malu adiye wenza ne nealue muntu mushindame mu nsombelu wende

Ikala tshilejilu tshimpe

  • Ndiku tshilejilu tshimpe bua bana banyi anyi?

  • Ntu ndeja bana banyi ne: meme panyi ntu ndomba bantu bakadi bamonemone malu a bungi bua bangambuluishe anyi?

  • Ntu ndeja ne: ntu ngangata bana banyi ne mushinga pa kusomba nabu anyi?

Tshidi bamue baledi bamba . . .

“Imue misangu pantu munkatshi mua dienza mudimu kampanda, muananyi wa bakaji utu ungambila ne: mmusue kuyukila nanyi. Ntu misangu yonso mmuteleja, nansha meme mumulombe bua anji kuindila kakese bua mmuteleje bimpe. Meme ne mukajanyi tutu tudienzeja kabidi bua kuikala tshilejilu tshimpe bua muana amone ne: tudi tutumikila bitudi tumulongesha.”​—David.

“Pamvua mulele muananyi wa bakaji, meme ne bayanyi tuakumvuangana bua ndekele mudimu bua ngikale nshala ne muana kumbelu bua kumukolesha. Tshitu nyingalala bua dipangadika adi to. Bidi ne mushinga bua kuenza mushindu wonso bua kuikala kusomba ne muana bua apete mibelu mimpe ne buludiki. Bualu bukuabu bua mushinga budi ne: kusomba ne muana nekumuleje ne: udi umutabalela.”​—Lisa.

DISOMBA NE BANTU BAKOLE

“Bana banyi mbakolele munkatshi mua bantu ba bidimu bishilashilangane, ne mbibambuluishe bua kumanya nsombelu udi nende bakuabu. Tshilejilu, bakakema bikole pavua kakuanyi wa bakaji mubambile ne: pavuaye muana, dîku diabu ke divua dia kumpala bua kuikala ne nzembu. Wakabambila ne: bantu ba muaba uvuabu basombele bavua balua kuabu bimana mu tshikuku bua kumona anu muvuabu batemesha nzembu ne bayijima. Muyuki au wakambuluisha bana banyi bua kumanya muvua nsombelu tshikondo atshi. Kuteleja miyuki ya kakuanyi wa bakaji au kuakabambuluisha kabidi bua kumunemeka ne kunemeka bakulakaje bakuabu. Padi bana batamba kusomba ne bantu bakole, pamutu pa bena mulongo nabu, badi bafika ku dimanya malu a bungi kudibu.”​—Maranda.

    Mikanda ya mu Tshiluba (1982-2024)
    Patuka
    Buela
    • Tshiluba
    • Tumina bakuabu
    • Biudi musue
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Malu a kulonda
    • Mikenji ya mua kulama malu masokoka
    • Biudi witaba bua kuenzekabi mu tshiamu
    • JW.ORG
    • Buela
    Tumina bakuabu