Dileja bantu kanemu

BIBLE udi utulomba bua ‘kunemeka bantu bonso’ ne bua ‘kubenga kuakula mêyi mabi bua muntu.’ (1 Pet. 2:17; Tito 3:2) Muntu yonso eu mene Nzambi utu “mumufuke ku tshimfuanyi tshiende.” (Yak. 3:9, MMV) Kristo utu mufuile muntu yonso wendenda eu. (Yone 3:16) Muntu yonso mmuakanyine kumvua lumu luimpe bua kuenza tshidilu luamba bua kusungidibua. (2 Pet. 3:9) Bamue bantu batu ne ngikadilu ne bumfumu budi butulomba kanemu ka pa buaku.

Kadi bua tshinyi bamue bantu batu babenga bua kulejangana kanemu kadi Bible ulomba? Bibidilu bia muaba utudi bidi mua kutuleja muntu udi muakanyine kanemu bilondeshile: dîku, dîkala dia dikoba diende, bulume nansha bukaji, sante anyi makanda ende a mubidi, bidimu, bubanji, anyi muanzu wende. Kadi didia mishiku dia bamfumu ndikepeshishe kanemu kadi naku bantu kudi badi ne bumfumu. Mu matunga mavule, bantu kabatu basanka bua nsombelu utubu nende to; bumue, batu benza mudimu mêba a bungi amu bua kupeta bintu bikese tshianana, ne bantu ba muaba udibu kabatu banemekangana to. Bansonga batu basaka bansonga nabu bua kutombokela balongeshi ne bamfumu bakuabu. Ba bungi batu balonda bana batu bashimakaja ne benzela baledi babu malu mabi. Bitu bikengela kudienzeja bikole bua kulekela meji mabi a nunku. Kadi tshidibi, patudi tunemeka bantu, tudi mua kuyikilangana nabu bimpe.

Ngikadilu wa kanemu. Batu bakeba ne: muntu udi wenza mudimu wa Nzambi ikale muvuale biakane ne wenza malu makanyine. Kadi malu a bukalanga atu alondesha mudi muaba ne muaba. Bamue bantu batu bamona kutuadija kuyikila ne muntu tshifulu ku mutu anyi tshianza mu mpaya bu dipanga dia malu. Kadi mu mikuabu miaba, bantu kabena babimona bu bualu to. Londa tshidi bantu ba muaba uudi banyisha. Paudi wenza nunku, nebikuambuluishe bua kuepuka malu adi mua kukupangisha mua kuyisha lumu luimpe biakane.

Bidi kabidi mushindu umue ne patudi tubikila bantu, nangananga bantu bakole. Pa tshibidilu, kabitu bimpe bana babikile bakulumpe ne mêna abu bu mudi: André ne Marie padibu kabayi babapeshe dianyisha to. Mu minga miaba, nansha bantu bakole pabu kabena mua kubikila muntu muenyi mu mêna aa to. Mu mikuabu miakulu kabidi, batu bamba muntu mukulumpe peshi udi ne bumfumu ne: “nuenu” pamutu pa “wewe” bua kumuleja kanemu.

Kanemu paudi umona muntu. Mu misoko mikese, bitu bikengela kuleja ne: udi mumone muntu paudi usambakena nende mu njila peshi paudi ubuela mu nzubu. Udi mua kumuela muoyo wa mu lupitapita, kutua mimuemue, kushikula mutu, anyi kubandisha makiki. Kubenga kuenza nunku nkupanga bukalanga.

Kadi bakuabu nansha wewe mubenzele nunku, badi bamona ne: udi mubapite bu udi kuyi mubamone to. Bua tshinyi? Bualu badi bela meji ne: kuena ubamona bu bantu to. Pa tshibidilu, bantu batu bashilangane bilondeshile mudi mibidi yabu. Batu tshilejilu bapepeja bantu batu ne bulema anyi bubedi kampanda. Pabi Dîyi dia Nzambi diamba bua kunanga ne kunemeka bantu aba. (Mat. 8:2, 3) Mpekatu mupiane kudi Adama udi utatshisha muntu yonso wendenda eu mu mushindu kampanda anyi kansanga. Neumvue bimpe pikala bakuabu bakumanya anu ku bilema biebe anyi? Kuena musueku bua bakumanyine ku ngikadilu yebe milenga anyi?

Kunemeka bumfumu mmushindu wa kuleja kanemu paku. Mu imue miaba, bitu bilomba kuanji kuyikila ne mfumu wa dîku kumpala kua kuyisha anyi kuyikila ne bena dîku bakuabu. Nansha mudi Yehowa utulomba bua kuyisha ne kulongesha, tudi bamanye se: baledi ke badi ne bukenji bua kukolesha, kubela ne kuludika bana babu. (Ef. 6:1-4) Nanku, patudi tufika ku nzubu kampanda, pa tshibidilu bitu bimpe kuanji kuyikila ne baledi kumpala kua kuyikila ne bana malu a bungi.

Padi muntu ukola, udi umanya malu a bungi adi atulomba bua kumunemeka. (Yobo 32:6, 7) Kumanya bualu ebu kuakambuluisha nsongakaji mukuabu mpanda-njila mu ditunga dia Sri Lanka pakayaye kuyisha tatu mukuabu. Tatu au e kumuambila ne: “Muana bu wewe udi mua kundongesha meme Bible anyi?” Kadi nsongakaji wakamuandamuna ne: “Tòo, tshivua mulue bua kukulongesha to. Mvua mulue kukuambila bualu bundi mulonge budi bunsankisha bikole, bunsaka anu bua kubuambila bantu bakuabu.” Diandamuna dia kanemu edi diakajula nyota ya tatu au. Yeye kuebeja mpanda-njila ne: “Ngambilaku tshiuvua mulonge.” Mpanda-njila kuandamuna ne: “Ndi mulonge mua kuikala ne muoyo wa tshiendelele.” Tatu au wakatuadija kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa. Bushuwa, bantu bakole bonso kabakulomba kanemu ka nunku to, kadi ba bungi nebakanyishe.

Kudi mushindu wa kunemekangana kabidi bikole kupitshisha apa, kuya too ne kua tshianana. Tshilejilu, mu bidiila bia Mbuu wa Pasifike ne miaba mikuabu, wewe mulonde bilele bia bukalanga bia mushindu wa kuakula ne mfumu wa tshiota anyi wa musoko, bidi mua kufikisha mfumu ne bantu bende ku dikuteleja paudi ubayisha. Kadi kulabidilangana kakutu ne mushinga ne kakutu kuimpe to. (Nsu. 29:5) Bia muomumue, muakulu udi mua kuikala ne mêna a kunemekangana nawu, kadi ki mbimpe muena Kristo ikale wenza nawu mudimu unekesha to.

Kuyisha ne kanemu. Bible udi utulomba bua kumvuija malu atudi tulongesha ne “lutulu, ne kabidi ne kanemu.” (1 Pet. 3:15, MMV [3:16]) Nenku nansha tuetu bamanye mua kuleja ne lukasa mmuenenu mibi ya muinetu, bidi bia meji bua kumuyisha mu mushindu udi mua kumupuekeshisha milongo anyi? Bua tshinyi kubenga kuanji kumuteleja ne lutulu ne mene kumuebeja tshidiye witabila bualu kampanda ne pashishe kumuleja tshidi Bible wamba katuyi tupua muoyo mudiye wela meji?

Tudi ne bua kuikala ne kanemu ka mushindu eu kabidi patudi ku tshiakuidi. Ngamba-malu udi unemeka bantu kakupisha bateleji bikole anyi kusua kuamba ne: “Nuvua mua kulonda mubelu eu bu nuenu basue menemene kuulonda.” Ngakuilu wa nunku udi utekesha bantu mu mikolo. Mbimpe kuangata bateleji bu bantu badi banange Yehowa ne basue kumukuatshila mudimu. Kuikala lutulu ne bantu badi batekete mu nyuma, batshidi ne matuku makese mu bulelela, anyi badi kabayi batumikila mibelu ya mu Bible ne lukasa, nkulonda tshilejilu tshia Yezu.

Bantu nebumvue ne: udi ubanemeka paudi mu diakula diebe uditeka mu mulongo wa badi ne bua kutumikila Dîyi dia Nzambi bimpe. Nunku, paudi uleja mua kutumikila mvese kampanda, lekela kuamba ne: “nudi” anyi “nuenu.” Tangila tshilejilu dishilangana didi pankatshi pa nkonko ibidi eyi: “Nudi nuenza malu ne muenu muonso anyi?” ne “Yonso wa kutudi adiebeje ne: ‘Ntuku ngenza malu ne muanyi muonso anyi?’” Nkonko ibidi eyi idi yamba tshintu tshimue, kadi mu lua kumpala ngamba-malu kêna uditeka mu mulongo umue ne bateleji to. Luibidi ludi lukankamija muntu yonso (ne ngamba-malu pende) bua kukonkonona nsombelu ne bipatshila biende.

Ulekele tshilele tshia kuamba malu anu bua kusekesha bantu. Bidi bikepeshisha bunême bua mukenji wa mu Bible. Kakuyi mpata, tudi ne bua kuikala ne disanka bua mudimu wa Nzambi. Mu muyuki wetu mene mudi mua kuikala malu a tuseku. Tshidibi, kuenza malu a bunême alua malu a tuseku nkupanga kanemu kudi Nzambi ne kudi badi batuteleja.

Mushindu utudi, ngikadilu ne ngakuilu wetu bikale bilejaku ne: tudi tuangata bakuabu bu mudi Yehowa mutulongeshe bua kubangata.