DILONGA DIA 40
Diamba malu majalame
MMUNYI mudi muena Kristo mua kufika ku diamba malu adi kaayi malelela? Udi mua kuenda ne malu avuaye muteleje ku mishiku, kayi nansha muakonkonone bua kumanya ni ng’a bushuwa ni ng’a mafi. Peshi udi mua kupesha malu au mushinga mupitepite wa tshianana, anu bualu uvua mubale bibi muaba uvuabu baafunde. Patudi tuangata ne mushinga wa bungi diamba dia malu malelela nansha mu tualu tua tukese tukese, batudi tuakula nabu nebamone ne: badi mua kueyemena bulelela bua malu a mukenji wetu adi ne mushinga menemene.
Mu mudimu wa budimi. Padibu bamona ne: kutshidi malu a bungi adibu ne bua kulonga, bantu ba bungi batu batshina bua kutuadija mudimu wa budimi. Kadi panyima badi balua kumona ne: badi mua kuyisha bimpe nansha ne dimanya dikese dia nshindamenu dia bulelela didibu nadi. Mmunyi mudibi mua kuenzeka? Didilongolola ke mamuende wa bualu.
Bangabanga ne kupatuka mu budimi, longa, wibidilangane ne tshiena-bualu tshiudi usua kuya natshi. Teta kudianjila kufuanyikija nkonko idi bantu mua kuya kujula. Keba mandamuna mimpe mimanyine pa Bible. Nebikuambuluishe bua kufila mandamuna malelela musulaku, kuyi utshina. Udi uya kalonga Bible ne muntu anyi? Longa ne ntema yonso dilonga dinuaya kalonga ne muntu. Ikala mujadike se: udi mumanye bimpe diumvuija dia mvese idi mikale nshindamenu wa nkonko idi miela mu mukanda.
Kadi tshia kuenza ntshinyi padi muntu anyi muena mudimu nebe ukuela lukonko luudi kuyi mumanye tshia kuandamuna? Wewe kuyi mumanye diandamuna, kutetshi kudibuka to. Bible udi wamba ne: “Muntu muakane udi wela meji bangabanga ne kuandamunaye.” (Nsu. 15:28, MMV) Udi mua kupeta bia kuamba mu mukanda wa Comment raisonner à partir des Écritures anyi mu kakanda ka “Biena-bualu bia Bible bia diyukidilangana.” Wewe kuyi ne mikanda eyi pabuipi, umvuangana ne muntu bua uya kuenza makebulula. Padi muntu au muele lukonko luende ne muoyo wa kumanya, kabiakumutonda bua kuindila diandamuna dilelela to. Pamu’apa budipuekeshi buebe budi mua kumukemesha.
Dipatuka mu budimi ne bamanyishi bapiluke didi mua kutupetesha mushindu wa kuyisha bantu Dîyi dia Nzambi bu mudidi. Tentekela mvese idibu benza nayi mudimu ne mushindu udibu belangana meji ne bantu. Itaba ne didipuekesha dionso ngenyi anyi tu-mibelu tudibu bakupesha. Bakambuluisha bikole muyidi wa Yezu wa tshisumi Apolo kudi bakuabu. Luka udi wakula bua Apolo bu muntu uvua “ngamba malu,” “mumanye Mikanda ya tshijila bilenga,” muikale “ulongesha pende ne disuminyina,” ne muikale “umanyisha bantu malu a Yezu bijalame, kayi utupakana.” Kadi, nansha nanku, uvua ne amue malu avuaye mupangile mu ngumvuilu wende. Pakamumona Prisila ne Akila diakamue nanku, “kuyabu nende kuabu. Kumumvuijabu malu a njila wa [Nzambi] avuaye kayi muanji kumanya.”—Bien. 18:24-28, MMV.
‘Lamata dîyi didi mua kueyemenyibua.’ Mbimpe miyuki itudi tuenza mu bisangilu bietu ileje mutudi bamanye bimpe ne: tshisumbu ke “dikunji ne nshindamenu wa bulelela.” (1 Tim. 3:15, MMM) Bua kueyemena bulelela, bidi bilomba kumanya diumvuija dia mvese itudi basue kuenza nayi mudimu mu miyuki yetu. Tangila mvese idi pabuipi ne mvese eyi, ne tshipatshila tshiayi.
Bantu badi mua kuambulula malu adibu bumvua mu bisangilu. Ntshia bushuwa, “misangu ya bungi tudi tuenza bilema buonso buetu.” (Yak. 3:2, MMM) Kadi nebikukuatshishe bikole biwapeta bibidilu bidi biambuluisha bua kuamba malu majalame. Panyima pa matuku, bamue balongi ba mu Kalasa ka Mudimu wa Nzambi batu balua bakulu. ‘Badi balomba bia bungi’ kudi bakulu. (Luka 12:48) Nzambi kakusanka bikala mukulu mufile mibelu mibi idi ikebela bena mu tshisumbu ntatu, anu bualu kavua muyelele meji bimpe to. (Mat. 12:36, 37) Ke bualu kayi, muntu udi ulua mukulu udi ne bua kuikala mumanyike bimpe mudiye ‘ulongesha malu a [Nzambi] malelela, amu muvuabu bamulongeshawu.’—Tito 1:9, MMV.
Ikala ne lubatshi, malu audi wamba adi ne bua kumvuangana ne ‘tshidikijilu tshia mêyi malenga’ tshidi mu bulelela bua mishindu yonso bua mu Bible. (2 Tim. 1:13) Kumvu buôwa to! Bumue kuena muanji kujikija kubala Bible mujima nansha. Tungunuka ne kumubala. Kadi pautshidi umubala apu, wikale ulonga mibelu idi ilonda eyi, bualu neikuambuluishe bua kukonkonona malu audi ukeba kukuata nawu mudimu mu dilongesha diebe.
Tshia kumpala, udiebeje ne: ‘Bualu ebu budi bumvuangana ne malu ankadi mulonge mu Bible anyi? Nebukoke bantu kudi Yehowa anyi, peshi budi butumbisha meji a bena panu ne bubakankamija bua kualonda?’ Yezu wakamba ne: ‘Dîyi diebe mbulelela.’ (Yone 17:17; Dut. 13:1-5; 1 Kol. 1:19-21) Tshibidi, kuata mudimu bimpe ne mikanda ya kasumbu ka mupika wa lulamatu ne wa budimu. Neyikuambuluishe bua kumvua mvese biakane, ne bua kuleja mua kuyitumikila ne nkatshinkatshi ne meji. Paudi washila miyuki yebe pa ‘tshidikijilu tshia mêyi malenga’ ne weyemena njila udi Yehowa ukuata nende mudimu, malu awamba pawikala umvuija ne uleja mua kutumikila mvese kampanda neikale majalame.
Mua kukeba bujalame bua malu. Ngumu ya malu adi enzeka, malu adi bantu bambe, ne malu atu menzeke bidi mua kutuambuluisha bua kumvuija bilenga ne kuleja mua kutumikila malu kampanda. Kadi mmunyi muudi mua kujadika ne: malu au mmajalame? Mushindu umue ng’wa kuangatshila malu aa miaba mimpe. Wavuluka ne: malu aa adi ne bua kuikala mapiamapia. Bishiferi bitu bishintuluka; batu benda bapatula malu mapiamapia mu malu a siyanse; ne bu mudi bantu benda bamanya biakane malu ne miakulu ya kale, malu makuabu avuabu bamba atu ashintuluka. Ikala ne budimu bua bungi paudi wangata malu a mu bikandakanda, a ku televizion, a ku tshisanji, a mu mikanda mikufundila, ne a ku internet. Nsumuinu 14:15 udi wamba ne: “Muena bitabataba udi witaba bionsu bidibu bamuambila. Kadi muntu mudimuke kena mua kuitaba kayi muanji kuela meji.” (MMV) Nanku wanji kudiebeja ne: ‘Muaba undi ngangatshila malu eu utu mumanyike bua diamba malu majalame anyi? Kudi mushindu wa kukonkonona malu aa muaba mukuabu anyi?’ Paudi kuyi mujadike bujalame bua bualu, ubulekele.
Pa kumusha dijadika bua kumanya bikala muaba utudi tuangatshila malu muikale wa kueyemenyibua, utangile kabidi bimpe bimpe mushindu uudi usua kukuata mudimu ne malu aa. Wikale mujadike se: tshivua muntu kampanda muambidile malu aa ne tshivuabu bafidile bishiferi ebi bidi biumvuangana ne malu adi mu muyuki webe. Nansha usua kushindika bualu, udimuke bua kulu kuamba ne: “bantu bavule” pamutu pa “bamue bantu,” “muntu yonso” pamutu pa “bantu ba bungi,” “misangu yonso” pamutu pa “imue misangu.” Bantu kabakulua kukueyemena paudi unekesha mu malu adi alomba bishiferi anyi aleja bunene peshi bukole bua muanda kampanda to.
Paudi ne tshibidilu tshia kuamba malu majalame, bantu nebakumone bu muntu udi ne kanemu bua bulelela. Bidi biendeshila tshisumbu tshia Bantemu ba Yehowa tshijima lumu luimpe. Bidi kabidi nangananga bitumbisha Yehowa “[Nzambi] wa bulelela.”—Mus. 31:5, MMM [31:6].